Triết lý trong văn hóa phương đông với việc xây dựng triết lý kinh doanh ở nước ta hiện nay

Chia sẻ: ViSteveballmer ViSteveballmer | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

29
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết cho thấy văn hóa Phương Đông tồn tại và phát triển trong lòng các dân tộc, trở thành những chuẩn mực để mỗi con người ở mỗi thời đại khác nhau luôn hướng về, chiêm nghiệm và vận dụng vào cuộc sống. Bài viết mới chỉ dừng lại ở một vài luận điểm mang tính triết lý trong cuộc sống và khơi gợi nó trong xây dựng triết lý kinh doanh ở Việt Nam hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Triết lý trong văn hóa phương đông với việc xây dựng triết lý kinh doanh ở nước ta hiện nay

ts. phạm huy thành 147 TRIẾT LÝ TRONG VĂN HÓA PHƯƠNG ĐÔNG VỚI VIỆC XÂY DỰNG TRIẾT LÝ KINH DOANH Ở NƯỚC TA HIỆN NAY TS. Phạm Huy Thành Trường Đại học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng TÓM TẮT Văn hóa Phương Đông tồn tại và phát triển trong lòng các dân tộc, trở thành những chuẩn mực để mỗi con người ở mỗi thời đại khác nhau luôn hướng về, chiêm nghiệm và vận dụng vào cuộc sống. Trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay, vận dụng các triết lý cuộc sống của văn hóa phương Đông vào xây dựng triết lý kinh doanh cho các doanh nghiệp là một vấn đề luôn được đặt ra và cần được nghiên cứu một cách sâu sắc. Bài viết mới chỉ dừng lại ở một vài luận điểm mang tính triết lý trong cuộc sống và khơi gợi nó trong xây dựng triết lý kinh doanh ở Việt Nam hiện nay. Từ khóa: Văn hóa, triết lý, kinh doanh, doanh nghiệp, ý tưởng 1. Đặt vấn đề Để làm được điều đó, phải tạo ra được môi Trong lịch sử văn hóa phương Đông, vấn trường văn hóa đặc sắc, cùng với sự kế thừa các giá trị văn hóa dân tộc, văn hóa các khu đề văn hóa doanh nghiệp và văn hóa doanh vực. nhân vẫn chưa được thể hiện rõ nét, chỉ bểu hiện qua các câu nói cơ bản trong chiến lược 2. Triết lý kinh doanh và một số vấn đề đấu tranh dựng nước và giữ nước, trong giao triết lý trong văn hóa phương Đông thương giữa các nước và vùng miền khác Triết lý trong lĩnh vực kinh doanh là nhau. Bởi vì, ở các nước phương Đông đều những triết lý được các chủ thể kinh doanh có một tính chất chung của xã hội là “trọng phân tích, nhận xét, đánh giá, tổng kết, khái nông, ức thương”. quát lại từ thực tiễn kinh doanh của mình Ở thời đại hiện nay, xây dựng văn hóa hoặc của người khác thành kim chỉ nam cho hoạt động kinh doanh. Như vậy triết lý trong doanh nghiệp, trong đó trung tâm là triết lý kinh doanh có thể gọi tắt lại là triết lý kinh kinh doanh với ý tưởng xây dựng dựa trên doanh, từ đó có thể định nghĩa triết lý kinh cơ sở văn hóa dân tộc, phục vụ lợi ích dân doanh như sau: tộc. Các doanh nghiệp ở các nước và nước ta luôn cố gắng tạo ra văn hóa kinh doanh gắn Triết lý kinh doanh là phương châm kinh với lợi ích quốc gia, dân tộc, đồng thời thể doanh được các chủ thể kinh doanh tổng kết hiện trách nhiệm của bản thân doanh nghiệp từ thực tiễn kinh doanh thành nguyên tắc ứng trước vận mệnh của đất nước. Mục tiêu của xử và hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh. các doanh nghiệp là vì dân giàu, nước mạnh, Ở Việt Nam hiện nay triết lý kinh doanh vì lợi ích của cá nhân, cộng đồng, dân tộc. đang đặt ra rất nhiều vấn đề, đây là vấn đề
Hội thảo Văn hóa kinh doanh trong điều kiện kinh tế thị trường 148 định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam tiếp mới của các doanh nghiệpViệt Nam trên còn phụ thuộc vào vốn đầu tư sản xuất và nhu con đường hội nhập. Có thể nói, qua các công cầu của thị trường, do đó các doanh nghiệp trình nghiên cứu về văn hóa kinh doanh, cốt phải “liệu cơm gắp mắm”. Người quản lý và lõi là triết lý kinh doanh ở các doanh nghiệp người lao động “ít” cũng gây ra những khó Việt Nam hiện nay đang trên bước đầu hình khăn nhất định trong hoạt động sản xuất kinh thành và đưa lại những kết quả tốt đẹp. Điều doanh. Nhưng trong điều kiện “ít” buộc các đó, có thể được thể hiện thông qua: Sứ mệnh nhà quản lý và người lao động chủ động và (mision) lý lẽ tồn tại của công ty. Ví dụ: Như tích cực hơn, sử dụng thời gian tiết kiệm, hợp sứ mạng của công ty Mai Linh là: “Mang sự lý, tránh được sự lãng phí. hài lòng đến cho mỗi người, vì cuộc sống tốt “Đủ” cũng phải được nhận thức rõ khi đẹp hơn”. Của VNPT “VNPT luôn nỗ lực triển khi các kế hoạch kinh doanh , dù ở bất trong việc ứng dụng có hiệu quả công nghệ kỳ hoàn cảnh nào cũng phải được thực hiện BC-VT-CNTT tiên tiến để mang đến cho tốt, đảm bảo lợi nhuận nhanh chóng. “Đủ” người tiêu dùng, nhân dân Việt Nam những cũng giúp các doanh nghiệp nhận thức được giá trị tốt đẹp cho cuộc sống”. Tầm nhìn luôn phải thay đổi mục đích cho phù hợp với “vision” là các mục tiêu của doanh nghiệp từng giai đoạn phát triển, từng thị trường. Có đặt ra. Ví dụ tầm nhìn của công ty Mai Linh: như vậy, doanh nghiệp mới đứng vững được “Trở thành nhà cung cấp dịch vụ tốt nhất trong môi trường cạnh tranh khắc nghiệt. nơi chúng tôi có mặt”, tầm nhìn của VNPT: “VNPT luôn là tập đoàn giữ vị trí số 1 tại Việt “Đủ” là một thuật nhữ rất rộng và được Nam về phát triển Bưu chính Viễn thông. Có hiểu theo nhiều nghĩa tương đối khác nhau. khả năng vươn ra thị trường thế giới, đủ sức Tùy vào từng chủ thể doanh nghiệp mà người cạnh tranh với các Tập đoàn Viễn thông lớn”. ta có thể biến thiên từ thấp đến cao. Nhưng Phương phâm hành động hoặc giá trị cốt lõi trong mọi điều kiện, “đủ” vẫn là một sức để toàn doanh nghiệp phấn đấu vươn tới, đó mạnh lớn cho các doanh nghiệp cạnh tranh là những biểu hiện của triết lý kinh doanh của và thực hiện các mục tiêu mang tính khả thi, các doanh nghiệp ở Việt Nam hiện nay. đồng thời chủ động nắm bắt thị trường. Để xây dựng triết lý kinh doanh ở Việt “Thừa” là khoảng ở đó doanh nghiệp Nam hiện nay, cần phải phát huy nền tảng văn thấy không cần thiết cho việc kinh doanh, sản hóa dân tộc, trong đó có những câu nói mang xuất, nó vượt quá quy luật cung cầu. Trong tầm triết lý trong cuộc sống hàng ngày để đưa hoạt động sản xuất, kinh doanh, “thừa” là vào chiến lược kinh doanh, tạo ra hiệu quả và biểu hiện ở số vốn lưu động thừa, áp dụng thương hiệu hàng hóa Việt. khoa học công nghệ không cần thiết: công cụ sản xuất quá lạc hậu, hoặc là áp dụng khoa Thứ nhất, “ít thì tốt, đủ thì hay, thừa học kỹ thuật hiện đại; nó còn diễn ra trong không tốt” trường hợp sự dao động của thị trường giá Trong hoạt động sản xuất, kinh doanh thành sản phẩm quá cao vượt qua mức độ một vấn đề luôn đặt ra trong chiến lược phát trung bình của thị trường, người tiêu dùng triển là phải khảo sát, nghiên cứu và vận dụng không thể chấp nhận được. quy luật cung cầu. Điều đó giúp các doanh “Thừa” là khoảng biến động lớn, tùy theo nghiệp nhận thức được cần phải tiến hành sản mức độ và quy mô của doanh nghiệp mà hiểu xuất như thế nào và đạt đến mức độ nào là thuật ngữ “thừa” này khác nhau. Thừa nó phù hợp với thị trường. được biểu hiện ở nhiều khâu trong quá trình Trong thực tiễn hoạt động kinh doanh “ít” sản xuất, kinh doanh, thừa nhân công lao
ts. phạm huy thành 149 động, thừa nguyên vật liệu, thừa hàng hóa… nghiệp giữ được bí mật kinh doanh của mình, Chính trong những cuộc khủng hoảng kinh không chịu trao đổi để học hỏi thì sẽ khó có tế thế giới đều bất nguồn từ thừa, C.Mác đã cơ hội để áp dụng những thành tựu của khoa chứng minh các cuộc khủng hoảng kinh tế học công nghệ, các giá trị mang tính xã hội đều bắt đầu từ quá trình đẩy nhanh tốc độ sản và vì con người. Trong hội nhập quốc tế với xuất, dẫn tới cung vượt quá cầu, điều đó tất sức ép của thị trường, sự phân tích của các yếu dẫn tới khủng hoảng thừa. công nghệ hiện đại, buộc các doanh nghiệp cũng phải thay đổi những bí mật kinh doanh Do vậy, trong giai đoạn hiện nay, để phát cho phù hợp với đòi hỏi của nền kinh tế. Sự huy được “ít thì tốt, đủ thì hay, thừa không thay đổi các quyết định kinh doanh sẽ tạo nên tốt”, các doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động sức cạnh tranh mới trên thị trường, đặc biệt là chiếm lĩnh những kiến thức quản lý hiện đại, những quan điểm kinh doanh đề cao lợi ích làm chủ được những thành tựu của cuộc cách của xã hội. mạng khoa học – công nghệ, tạo ra những sản phẩm và dịch vụ ngang tầm với thế giới, chủ Quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, để động tâm và thế để hội nhập thế giới. thực hiện tốt “cái ta có người không, cái ta không họ có”, các doanh nghiệp Việt Nam Thứ hai, “cái ta có người không, cái ta cần nắm vững luật bản quyền và luật sở hữu không họ có” trí tuệ, thể hiện tinh thần thực hiện các luật Trong thời đại hiện nay vấn đề bí mật này một cách nghiêm túc. Mỗi doanh nghiệp kinh doanh luôn tạo ra sự khác biệt cho các cần thực hiện đăng ký hình thức và chất lượng nhà sản xuất và kinh doanh. Ở điều kiện của sản phẩm ở các cơ quan có thẩm quyền thương trường như chiến trường, thắng lợi để bảo vệ sở hữu trí tuệ, thương hiệu hàng hay thất bại của các doanh nghiệp có thể tính hóa của mình. Trong mấy năm gần đây, khi bằng phút và bằng giây. Bí quyết kinh doanh nước ta mở rộng quan hệ hợp tác về kinh tế đã là những bí mật được các doanh nghiệp sử xảy ra những vụ án liên quan đến bản quyền, dụng tạo nên nhưng sản phẩm, thương hiệu thương hiệu của các tỉnh, các doanh nghiệp, riêng cho mình để tạo ra lợi thế cạnh tranh, làm tổn hại cho các doanh nghiệp không ít về chiếm lĩnh thị trường. mặt kinh tế. Các doanh nghiệp Việt Nam đang trong Thứ ba, “rủi ro khó tránh – phúc họa khó quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, vấn đề bí lường” mật kinh doanh luôn là vấn đề mới mang tính Sự vận động và phát triển của xã hội luôn thời cần phải được nghiên cứu để đảm bảo có tính chất chung là sự vận động phát triển cho sự phát triển doanh nghiệp ở tầm dài hạn. đi lên, những cũng tạo ra những bước thăng Tránh được những rủi ro do tình báo “công trầm, thậm chí là sự thụt lùi so với lịch sử nghiệp”, rủi ro do bị đánh mất đi thông tin, trước đó. Do vậy, rủi ro là một vấn đề luôn đặt bí quyết về sản phẩm của mình. Các doanh ra cho các doanh nghiệp, luôn chi phối sự vận nghiệp phải bảo mật cái riêng có của mình, động phát triển của xã hội loài người. ngay cả trong nội bộ của công ty, tránh những Trong nền kinh tế thị trường rủi ro trong rủi ro đáng tiếc. kinh doanh diễn ra rất đa dạng và phức tạp, Trong điều kiện nền kinh tế thị trường tùy thuộc vào cách nắm bắt thị trường, giải giữ bí mật kinh doanh là một vấn đề rất khó, quyết các yêu cầu của thị trường như thế nào. nhưng nếu quá giữ bí mật kinh doanh thì cũng Theo quan điểm toàn diện, rủi ro trong kinh tạo ra những trì trệ và lạc hậu. Các doanh doanh thường diễn ra ở các yếu tố ngẫu nhiên
Hội thảo Văn hóa kinh doanh trong điều kiện kinh tế thị trường 150 định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam tác động vào quá trình hoạt động sản xuất động trên thị trường để đưa ra những biện kinh doanh, gây nên những thiệt hại cho con pháp kịp thời để khắc phục tránh được những người và tài sản. sai lầm đáng tiếc; tuân thủ các biện pháp yêu cầu kỹ thuật để đảm bảo an toàn lao động, Hoạt động sản xuất kinh doanh là hoạt phòng chống cháy nổ. động diễn ra vừa mang tính tất nhiên nhưng đồng thời cũng xuất hiện những yếu tố ngẫu Thứ tư, “thất bại là mẹ của thành công” nhiên. Yếu tố tất nhiên trong hoạt động kinh Thành công và thất bại là hai mặt mâu doanh của các doanh nghiệp chính là những thuẫn với nhau nhưng luôn song song tồn tại mục tiêu, kế hoạch, các yếu tố khác: nguồn trong hoạt động sản xuất kinh doanh. Trong lực tài chính, nhân công lao động, nguyên vật quá trình phát triển của các doanh nghiệp luôn liệu, thị trường đầu ra..Nắm bắt được các yếu có những nấc thang phát triển thăng trầm. Khi tố tất yếu của quá trình sản xuất kinh doanh trên đà thắng lợi làm cho các doanh nghiệp làm cho các doanh nghiệp có khả năng dự báo luôn tự tin, quyết đoán và có những động cơ được quá trình cung cầu, khả năng cạnh tranh, thúc đẩy sự phát triển cả chất và lượng. Trong từ đó, các doanh nghiệp có thể điều chỉnh các thành công đó luôn tiềm ẩn những mầm họa mục tiêu, kế hoạch mang tính khả thi. dẫn tới sự thất bại trong tương lai, đó là sự Bên cạnh những yếu tố tất nhiên, trong chủ quan, tư mãn. Đối với các doanh nghiệp hoạt động sản xuất kinh doanh cũng xuất hiện là rơi vào tình trạng vượt quá tầm kiểm soát những yếu tố ngẫu nhiên, là những yếu tố mà dẫn tới đổ vỡ, phá sản. các doanh nghiệp khó nắm bắt được. Các Sự thành công của các doanh nghiệp là yếu tố ngẫu nhiên thường tác động theo hai mục tiêu mà bất cứ doanh nhân nào cũng hướng: tích cực và tiêu cực. Có những ngẫu hướng tới, nhưng trong điều kiện kinh tế thị nhiên xuất hiện lại là yếu tố thuận lợi cho trường thì thất bại luôn xuất hiện dù các doanh các doanh nghiệp và họ phải chủ động nắm nghiệp không mong muốn. “Thất bại là mẹ bắt ngay. Nhưng cũng có những yếu tố ngẫu của thành công” đây là một câu triết lý luôn nhiên xuất hiện làm gia tăng các yếu tố bất lợi mang tính thời sự cho các doanh nghiệp, để cho các doanh nghiệp, họ phải đối diện với họ thức tỉnh trong hân hoan của chiến thắng, những rủi ro, gây nên những thiệt hại. Yếu tố đồng thời phải biết nắm bắt được những bước ngẫu nhiên xuất hiện trong những điều kiện tiếp theo bao gồm những thất bại. nhất định,cho nên các doanh nghiệp phải chủ Để thực hiện được những vấn đề đó, các động đưa ra những giải pháp bổ sung kịp thời doanh nghiệp cần phải nắm bắt và kiểm soát để khắc phục nhanh những hậu quả nó gây được thị trường, làm chủ quá trình sản xuất ra. Chính vì vậy, rủi ro là những yêu tố ngẫu kinh doanh. Khi thất bại diễn ra với các doanh nhiên gây nên những thiệt hại cho các doanh nghiệp, họ cần bình tĩnh để đưa ra những biện nghiệp. pháp, kế hoạch để từng bước vượt qua những Trong giai đoạn hiện nay, để phát huy khủng hoảng, tạo tiền đề cho những bước tốt “rủi ro khó tránh – phúc họa khó lường”, phát triển tiếp theo. Đây chính là “tương kế các doanh nghiệp Việt Nam hiện nay cần chủ tựu kế” “gậy ông đập lưng ông”, biến cái thất động về các kịch bản kinh doanh của mình, bại trở thành cái thành công. Thất bại chỉ là đưa ra những dự báo có tầm chiến lược để tạm thời, các doanh nghiệp phải chủ động với hạn chế đi những yếu tố rủi ro. Mặt khác, phải tinh thần “thắng không kiêu, bại không nản”, thường xuyên nắm bắt kịp thời những diễn kiên trì thực hiện mục tiêu đề ra. Bằng các biến trong quá trình sản xuất và những biến biện pháp khắc phục là xem xét các yếu tố và
ts. phạm huy thành 151 có tầm nhìn dự báo chiến lược để bổ sung kịp nghiệp đã chung tay vì cuộc sống công đồng thời theo yêu cầu và đòi hỏi của thị trường. như: Chương trình hỗ trợ cho 61 huyện nghèo Trong bối cảnh toàn cầu hóavà hội nhập nhất đất nước, trái tim cho em, áo ấm mùa kinh tế quốc tế, các doanh nghiệp cần phải đông… đã tạo nên hình ảnh tốt đẹp về doanh nhận thức đúng “thất bại là mẹ của thành nghiệp Việt Nam năng động sáng tạo, có công”, thành công và thất bại luôn đi cùng trách nhiệm với cộng đồng. Mặt khác, không với doanh nghiệp nói chung, doanh nghiệp ít doanh nghiệp ở nước ta đặt lợi ích doanh Việt Nam nói riêng, đặc biệt trong nền kinh nghiệp cao hơn lợi ích người tiêu dùng, nên tế thị trường ‘thương trường là chiến trường” hiện tượng hàng giả, hàng kém chất lượng những yếu tố rủi ro, cạnh trạnh không lành đang tồn tại phổ biến, sản xuất xả thải ra môi mạnh. Các doanh nghiệp phải chủ động đối trường gây ô nhiễm trầm trọng, thủ đoạn tinh diện với nó, từ đó, các doanh nghiệp đưa ra vi hơn là dùng công nghệ cao để chiếm đoạt đối sách, chiến lược và tầm nhìn để vượt qua, tài sản của khách hàng và trốn thuế của nhà tồn tại, phát triển đáp ứng với yêu cầu của nước (mua bán trực tuyến 24 các đối tượng đã nền kinh tế đất nước trong quá trình hội nhập lừa đảo, rút ruột hàng trăm tỷ đồng)1. quốc tế. Tục ngữ có câu “hại nhân, nhân hại” Thứ năm, “lưới trời lồng lộng, thưa những việc làm bất chấp tất cả chỉ vì lợi ích nhưng khó thoát” trước mắt của các doanh nghiệp, dù được che đậy dưới nhiều vỏ bọc khác nhau thì không Hoạt động sản xuất kinh doanh là một thể tránh “lưới trời”, đó là pháp luật, lương hoạt động có mục đích, được định hướng một tâm của con người. Việt Nam là một quốc gia cách cụ thể, rõ ràng. Sự phát triển của các có nền văn hóa “thống nhất trong đa dạng” doanh nghiệp luôn đồng hành với sự phát triển nhưng đang bị tác động mạnh mẽ của kinh xã hội, tạo ra những thương hiệu, sản phẩm tế thị trường, hội nhập quốc tế, đặc biệt là gắn với cộng đồng và có trách nhiệm vì cộng lối sống thực dụng, hưởng thụ làm biến đổi đồng. Trong điều kiện kinh tế thị trường, bên nhân cách con người một cách mạnh mẽ, cạnh những yếu tố tích cực thúc đẩy nền kinh trong đó có nhân cách của các doanh nhân. tế phát triển, nhưng cũng chính nền kinh tế Trong những năm gần đây chúng ta đã chứng thị trường vì lợi ích trước mắt mà các doanh kiến những việc làm phi pháp của các doanh nghiệp đã làm ăn phi pháp dẫn đến sự tổn hại nghiệp đã được các cơ quan thực thi pháp luật cho nền kinh tế, hủy hoại môi trường sống. đưa ra ánh sáng, có những bản án nghiêm Việc làm ăn phi pháp, ảnh hưởng tới sự khắc đã được thực thi. phát triển chung của cả xã hội, có nguy cơ Trong điều kiện nền kinh tế thị trường đánh mất đi “ chữ tín, trách nhiệm” của những và hội nhập quốc tế, Việt Nam cần phải xây doanh nghiệp làm ăn chân chính. Trong những dựng đội ngũ doanh nhân trong các thành lời răn dạy học trò, Khổng Tử đã cảnh báo: phần kinh tế có trí tuệ, bản lĩnh và năng lực “Giàu và sang là cái người muốn…nghèo và để nâng cao hiệu quả và sức cạnh tranh trong hèn là cái người ghét”, nhưng “phong vu lợi sản xuất và dịch vụ. Đội ngũ doanh nhân đề nhi hàn đa đoan” nghĩa là hành vi của mỗi cao đạo đức kinh doanh, tôn trọng pháp luật, người nếu theo đuổi lợi ích riêng thì dẫn đến giữ chữ tín trong kinh doanh, có ý thức trách oán giận. nhiệm với cộng đồng để tạo ra những sản Thực tế hiện nay, sau gần 30 năm đổi 1 http:/www.cand.com.vn/vi-vn/kinhtế/2012/8/ mới, chúng ta đã chứng kiến nhiều doanh 177694.cand.
Hội thảo Văn hóa kinh doanh trong điều kiện kinh tế thị trường 152 định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam phẩm, những thương hiệu nâng tầm vị thế của hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp, Việt Nam. các doanh nhân trong các thành phần kinh tế nhằm thúc đẩy sự phát triển đất nước, xây 3. Kết luận: dựng một xã hội dân chủ, công bằng, văn Triết lý trong văn hóa phương Đông minh. Họ thể hiện là những con người yêu luôn đồng hành với các doanh nghiệp Việt nước, yêu tổ quốc Việt Nam, sẵn sàng gánh Nam, trở thành những triết lý hành động để vác trách nhiệm xây dựng một nước Việt các doanh nghiệp, doanh nhân phát triển lên Nam sánh vai, ngang tầm với các quốc gia một tầm cao mới. Nó được thể hiện trong các trên thế giới.