Tự do hóa thương mại của Nhật bản: Vai trò và nhân tố tác động

Tir DO HOA THUONG MAI CUA NHAT BAN<br /> VAI TRO VA NHAN TO TAG DONG<br /> <br /> PHAM THI THANH BINH*<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> J oan cau hoa kinh te dugc thong qua<br /> mot kenh chii yeu do la hoat dgng<br /> thuang mai tu do. Thuang mai tu do la mot<br /> kiem soat dugc 100% quang sat cua<br /> Malaysia, 80% nguon cung cap go va dong<br /> cua Philippines, 50% nguon dau tho cua<br /> trong nhirng dgng lire to lan phat trien kinh Indonesia, 30% cao su ciia Thai Lan.<br /> le cua moi quoc gia. Cac hoat dgng thuang Nhat Ban khong ngirng tim each ma rgng<br /> mai khong con thuan tuy dugc dieu tiet bai thi truang ra nuac ngoai. Hoat dgng thuong<br /> quan he cung cau tren thj truang quoc te, ma mai va nhirng chinh sach lien quan den<br /> con chiu su dieu chinh ciia chinh phu. Tu do thuang mai ciia Nhat Ban van luon la trgng<br /> hoa thuang mai chinh la loai bo cac bien tam cua cac cugc cai each ca cau ciia Nhat<br /> phap han che hay bao hg thuang mai cua Ban. Dac biet, thuang mai giir vai tro ngay<br /> chinh phii. cang quan trgng trong nen kinh te. Ti trgng<br /> 1. Vai tro ciia thirong mai Nhat Ban xuat, nhap khau hang hoa va dich vu ciia<br /> Nhat Ban la nuac ngheo ve nguyen lieu Nhat Ban tang tuang iing tai 16% va 11%<br /> va nang lugng. Trong 8 loai nguyen lieu, nam 2007. Muc tang truang xuat khau<br /> nang lugng quan trgng nhat, quyet dinh quy nhanh hon so vai nhap khau phan anh su<br /> mo va toe do phat trien ciia nen kinh te, thi dong gop tich cue cua nhu cau ben ngoai doi<br /> Nhat Ban phai nhap khau tai 99,7% dau mo, vai tang truang kinh te ciia Nhat Ban, dieu<br /> 100% thuy ngan va nhom, 90%) quang sat, nay mot phan do ca che ma cira cua he<br /> 86% than, 82% ding, 62% kem, 57% chi. thong thuang mai da phuang. Nam 2007,<br /> Voi viec nhap khau nay, Nhat Ban tra thanh thang du thuang mai ciia Nhat Ban tang da<br /> nuoc nhap khau nguyen lieu Ion nhat the phan anh muc chenh lech giira tiet kiem<br /> giai ca ve quy mo va eo cau, chung loai. De quoc gia va tong dau tu noi dia. Nam 2008.<br /> bao dam nguon cung cap nguyen vat lieu, du trtr ngoai hoi ciia Nhat Ban tang len 997<br /> nang lugng on dinh, an toan trong dieu kien ti dola (so vai muc 879 ti dola nam 2006),<br /> the gioi day bien dgng, cac tap doan kinh te tuang duang vai 21 thang nhap khau ciia<br /> lan cua Nhat Ban da tim mgi each de chi Nhat Ban.<br /> phoi va da dang hoa cac nguon cung cap tai Chinh sach thuong mai cua Nhat Ban nam<br /> nguyen, nang lugng. Thong qua hoat dgng 2007 de xuat mot so bien phap nham tu do<br /> trao doi thuang mai va dau tu ra nuoc ngoai hoa hon niia ca che thuang mai va dau tu<br /> ciia cac tap doan tai chinh lan, Nhat Ban da cua Nhat Ban. Tuy nhien, tir sau cugc khung<br /> hoang tai chinh toan cau thang 9 nam 2008,<br /> <br /> * TiSn sT, Vien Kinh tS va Chinh trj Th6 giai<br /> <br /> <br /> NGHIEN Cdra DONG BflC fl. SO 7(113) 7-2010 17<br />  NghiencAuJdwaJwc^<br /> Nhat Ban khong dua ra nhiing bien phap dugc thi hien ro trong danh muc thul quan<br /> thuang mai mai dk bao hg thi truang noi dia. cua Nhat Ban.<br /> Tu do hoa thuang mai la viec can phai Ti le thue quan uu dai dugc ap dung doi<br /> lam dii vai tat ca cac nuac trong dieu kien vai 141 nuac dang phat triln va 14 viing<br /> hoi nhap kinh te. Tuy nhien, tu do hoa lanh tho thuge He thing uu dai chung GSP<br /> thuong mai can phai dugc thuc hien theo (General System of Preference), trong do<br /> nhiing buac di phii hgp. Neu khong chii nam 2007 chinh phu Nhat Ban da ma rgng<br /> trgng den trinh tu tu do hoa, Nhat Ban c6 the them danh muc cac hang hoa dugc huang<br /> phai ganh chiu nhirng bai hgc dat gia. Viec mire trg cap uu dai tai 49 quoc gia kem phat<br /> xac dinh 16 trinh tu do hoa thuang mai can trien, tir mire 86% tang len 98% doi vai tat<br /> dua vao dac diem, dieu kien va noi lire trong ca cac hang muc thue quan. Cac quoc gia<br /> nuac. huong lgi nhieu nhat tir GSP Nhat Ban la<br /> 2. Chinh sach thirong mai Nhat Ban Trung Quoc, Thai Lan, Indonesia, Philippin<br /> 2.1 Chinh sach thue quan va Viet Nam. Co che GSP khong bao ham<br /> Thue quan dugc ap dung truac het la nhieu san pham nong nghiep va mot so san<br /> nham muc dich tang nguon thu ngan sach pham cong nghiep khac.<br /> cho chinh phii, ngan chan hang nhap khau va Ti le thue quan trung binh ap dung doi vai<br /> bao ve hang trong nuac, bao ve mot nganh cac nuoc trong he thong GPS la 4,9% va doi<br /> san xuat quan trgng hay eon non tre trong vai cac nuac kem phat trien la 0,5% (giam<br /> nuac. tir 3,3% nam 2006). Trong Hiep dinh thuang<br /> Thue quan la cong cu chinh trong chinh mai tu do song phuang, Nhat Ban cung danh<br /> sach thuong mai Nhat Ban. Tuy nhien, da so khoan trg cap uu dai doi vai hang hoa nhap<br /> hang nhap khau cua Nhat Ban dugc mien khau tir Singapore, Mexico, Malaysia, Chile,<br /> thue hoac ap dung mire thue quan thap. Nam Thai Lan, Indonesia va Brunei. Ti le thue<br /> 2008, ti le thue quan trung binh ap dung quan trung binh trong cac Hiep dinh nay dao<br /> Nguyen tac dai ngg toi hue quoc (Most dgng tir 3,3% (doi vai Malaysia) va 3,9%<br /> Favored Nation - MFN) giam xuong con (doi vai Brunei).<br /> 6,1% (tir mire 6,5% nam 2006). Gan 99% Bieu thue quan Nhat Ban dugc chia thanh<br /> dong thue quan eo giai han va hau het ti le 21 phan theo chiing loai san pham va dua ra<br /> thue quan ap dung nguyen tac dai ngg toi danh sach nhirng muc thue ap dung doi vai<br /> hue quoc MFN deu xap xi vai ti le MFN cho moi san pham. Tuy nhien, mire thue dugc ap<br /> phep. Dong thai, viec khong danh thue theo dung trong thue te c6 sir khac nhau, tham chi<br /> gia hang (non ad valorem duties) dugc coi la doi vai ciing mot san pham, tuy thugc vao<br /> dac diem quan trgng trong chinh sach thue nuac xuat khau cu the.<br /> quan cua Nhat Ban, dac biet doi vai eac san Nhat Ban van duy tri on dinh mire kiem<br /> pham nong nghiep. Muc thue nay chiem soat xuat khau nham bao dam an ninh quic<br /> khoang 6,7% ciia tat ca cac dong thue va gia va nhu cau tieu dimg trong nuac mot<br /> each thich hgp doi vai nong nghiep va hang<br /> <br /> <br /> 18 NGHIEN cdfa DONG BflC fl. SO 7(113) 7-2010<br /> Nghien citu khoa hoc<br /> <br /> hoa tieu dung ca ban khac. Hon nira, dl hoa giua cac nuac. Hang rao plii time quan<br /> khong phai kirn ham, can tra xuit khau, ke la nhiing bien phap mang tinh can tra doi vai<br /> hoach khau trir, chilt khau dugc ap dung de thirong mai ma khong dua tren co so phap ly<br /> boi thuang cho thul quan nhap khau doi vai khoa hgc hoac binh dang. Hien nay. nhieu<br /> nhiing hang hoa nhap diing dk san xuat phuc bien phap phi thue quan da dirge ap dung<br /> vu cho mue dich xult khau. Ngoai ra, cac mot each tinh vi nham bao hg san xuat trong<br /> khoan bao hiem, bao dam tai chinh xuat nuoc. Nhung bien phap phi ihue quan dugc<br /> khau ciing c6 the dugc ap dung. Chinh phu phap luat thuong mai quoc tc thira nhan bao<br /> Nhat Ban hien nay cung dang khuyen khich gom: cam xuat nhap khau. ban ngach, giay<br /> xuat khau hang nong nghiep, chii yeu bang phep. quyen kinh doanh xuat nhap khau, yeu<br /> each cung cap thong tin cho nguai tieu diing cau vc tieu chuan chat lugng hang hoa. yeu<br /> a nuac ngoai. cau ve nhan mac hang hoa, bao bi dong goi,<br /> Thong qua cac vong dam phan, WTO yeu cau vc ham lugng nguyen vat lieu tai<br /> luon huong muc tieu cat giam thue quan. che. yeu cau ve phuong phap va quy trinh<br /> Cae nuoc thanh vien khong dugc phep tang Scin xuat. kiem dich. phu'ong phap xac djnh<br /> thue len tren mire tran da cam ket trong bieu. tri gia tinh thue hai quan, xuat xir hang hoa...<br /> Qua tam vong dam phan trong khuon kho Dinh gia hai quan de tinh thue ciing co the<br /> GATT, dac biet la sau vong Uruguay, thue tra thanh mot rao can Ion vai boat dgng<br /> hang cong nghiep binh quan ciia Nhat Ban thuong mai. Thi du nhu quy dinh ve ap gia<br /> dugc giam xuong 3,8% va dong y cat giam toi thieu de tinh thue nhap khau.<br /> 36% muc thue hang cong nghiep. Lgi nhuan Trg cap la mot cong cu chinh sach dugc<br /> va ap lire canh tranh da thiic day cac nha dau sir dung rgng rai va pho bien a hau het cae<br /> tu sii dung cae cong nghe khong than thien nuac nham dat cae mue tieu ciia Chinh phu<br /> voi moi truang de giam thieu toi da chi phi ve phat trien kinh te - xa hoi, on djnh chinh<br /> san xuat...De han che dieu nay, kinh nghiem tri... Trg cap la mot khoan dong gop ve tai<br /> ciia nhieu nuoc la tien hanh danh thue moi chinh do Chinh phii hoac mot to chuc Nha<br /> truang. Chang han danh thue tieu thu dac nuoc cung cap, hoac la mot khoan ho trg thu<br /> biet ve nang lugng de han che su dung thai nhap, ho trg gia mang lai lgi ieh cho doi<br /> qua cac nguon nang lugng, dong thai c6 tugng nhan trg cap.<br /> nguon thu de thuc hien cac chuang trinh bao Nhat Ban ciing ap dung mot so bien phap<br /> ve moi truang. Nguon thu tir thue moi phi thue quan tuang tu doi vai eac tieu<br /> truang se khong nho neu biet tan thu va day chuan ve ve sinh an toan thue pham doi vai<br /> chinh la mot nguon luc de giai quyet tirng cae mat hang thuy san. Nhiing bien phap<br /> buac van de moi truang. hien dang dugc trien khai do la cam nhap<br /> 2.2. Chinh sach phi thue quan khau hoac han che so lugng nhap khau mot<br /> Bien phap phi ihue quan la nhung bien so mat hang (vi du nhu mot so loai thiiy san<br /> phiip ncini ngoai thuc quan. c6 lien quan hoac ca tom). Them niia, viec nhap khau mot vai<br /> anh huong true tiep den su luan chuyen hang loai hang hoa phu thugc vao yeu cau giay<br /> <br /> <br /> NGHIEN Cda DONG B^C fl. SO 7(113) 7-2010 19<br />  NghiencAuJchoaJioc^<br /> <br /> phep dl dam bao an ninh quoc gia, bao dam tu do (FTA) vai cac nuac trong khu vuc, ma<br /> sire khoe, cugc song nguai tieu dung hoac theo Nhat Ban, chinh dilu do se rat c6 lgi<br /> bao tin cugc sing dgng, thuc vat, cay coi va cho viec thuc day ky kit cae Hiep dinh da<br /> moi truang thien nhien. Nhirng bien phap phuang cua WTO. Theo quan dilm cua Nhat<br /> cam nhap khiu cua Nhat Ban hien dang Ban, cac hiep dinh thuang mai tu do song<br /> dugc ap dung ciing phii hgp vai nhung giai phuang va khu vuc bo sung cho tu do hoa<br /> phap cua Hoi dong an ninh quoc gia My. thuang mai a cap do da phuong. Tinh den<br /> Nham mue dich bao ve sue khoe con thang 2/2009, Nhat Ban da ky kit dugc 11<br /> nguai, dong thai bao ve cac nganh san xuat FTA voi cac quoc gia Chau A, Chau Au...<br /> va che bien trong nuoc, Nhat Ban ap dung Chinh sach tu do hoa thuang mai cua Nhat<br /> Luat Ve sinh an toan thue pham, Luat Chong Ban bat dau thay doi tii' dau nhirng nam 2000<br /> gay nhiem va kiem soat cac loai dich benh, dua tren nhirng ly do sau:<br /> Luat Ngoai thuang va Ngoai hoi, Luat Thii- nhat, neu nhu Nhat Ban van don<br /> Thuang mai vai nhQ-ng quy dinh chat che, phuang theo duoi chinh sach thuang mai da<br /> chi cho phep nhap vao Nhat Ban nhiing loai phuong, Nhat Ban se bi co don va gap nhieu<br /> thuc pham dam bao an toan ve sinh thuc bat lgi. Trong khi do, chi co Nhat Ban, Han<br /> pham khong gay hai cho sire khoe ciia con Quoc va Trung Quoc la nhirng nuoc lan o<br /> nguai. Dong Bac A van chua gia nhap vao bat cir<br /> Hiep dinh thuang mai tu do nao voi cac<br /> 3. Tu- do hoa thuong mai ciia Nhat Ban<br /> nuac khac. Trong khi do hau het cac doi tac<br /> 3.1. Su- chuyen doi chinh sach thwo'ng<br /> thuang mai ciia Nhat Ban da ky ket cac Hiep<br /> mai Nhat Ban<br /> dinh thuong mai tu do (FTA). Dieu khang<br /> Ciing voi qua trinh toan cau hoa, chii<br /> dinh la, khi hai quoc gia da ky ket FTA vai<br /> nghTa khu vuc phat trien manh me ca ve<br /> nhau thi chac chan moi quan he thuang mai<br /> lugng va chat, Hiep dinh thuang mai tu do<br /> ciia cae nuac nay se tra nen gan gui va than<br /> ngay cang tra thanh xu huong pho bien den<br /> thiet vai nhau hon.<br /> mire dii muon hay khong cac nuoc deu bi Thu hai, Nhat Ban eo the thuc hien nhiing<br /> cuon vao cugc chai. Nhat Ban la quoc gia cugc cai each ca cau triet de thong qua viec<br /> thu dugc nhieu lgi ieh nhat nha sir xuat hien cac cam ket chac chan ve thue dugc thuc<br /> eiia moi truang thuang mai ma toan cau. Vi hien bai Hiep dinh thuang mai tu do 1-1 A.<br /> vay, Nhat Ban luon eo gang tap trung mgi no Day dugc coi la sire ep manh de khuyen<br /> lire ma rgng he thong thuang mai thong qua khich cai each ca cau. Vi du, nganh cong<br /> viec theo duoi cac Hiep dinh thuong mai da nghiep rugu cua Canada rat yeu truac khi<br /> phuang. Tuy nhien, do su thay doi cua Canada va My ky hiep dinh thuang mai tu<br /> thuong mai the giai, ciing nhu do nhirng kho do Bac My (NAFTA). Khi co sir tham gia<br /> khan cua qua trinh thoa thuan cac Hiep dinh cua ben ngoai thong qua FTA, nganh cong<br /> mau dich huge Nhat Ban phai dieu chinh nghiep rugu cua Canada tra nen canh tranh<br /> chien luge buon ban ciia minh theo huong hon, san xuat rugu gao c6 chat lugng cao<br /> tang cuong ky ket cac Hiep dinh thuang mai hon.<br /> <br /> <br /> 20 NGHIEN caa DONG BfiC fi. SO 7(113) 7-2010<br /> Nghien citu khoa hoc<br /> Thu ba, cae hiep dinh thuang mai tu do kit. Rieng a Chau A, s6 FTA dugc ky giira<br /> FTA thiic day cac cugc cai each thuang mai cae nuoc Chau A vai nhau da tang tir muc 3<br /> dat triln vgng nhanh hon T I chuc thuang thoa thuan (nam 2000) len mire ~^56 thoa<br /> mai thi gioi (WTO). Cae thanh vien cua To thuan (tinh din cuoi thang 8-2009), dang ke<br /> chirc thuong mai thi gioi kho co the eo sir phai noi din FTA giiia ASEAN vai Trung<br /> nhat tri cao bai muc do quan tam va lgi ieh QuIc, ASEAN vai An Do, Han QuIc, Nhat<br /> rat khac biet. Nhung trong truang hgp FTA Ban... da bien ASEAN tra thanh trung tam<br /> giira hai hay nhieu nuac, de dat dugc sir nhat cua mot moi truang tu do thuang mai rgng<br /> tri se gap it kho khan ban. Ion nhat trong lich sir thuang mai ciia khu<br /> Thi'e tu, cac cong ty Nhat Ban thuc sir cam vuc.<br /> thay thua thiet do FTA cua cac nen kinh te Trong boi canh tren, Nhat Ban neu khong<br /> khac. Vi du, eac cong ty cua My co the xuat chuyen doi chinh sach thuang mai thi se bi<br /> khau hang hoa den Mexico vai thue quan tu tut hau so vai nhirng nuac khac trong cac<br /> do theo qui dinh cua Hiep dinh thuang mai cugc thuong lugng mua ban hang hoa, dong<br /> tu do Bae My (NAFTA). Hon nira, cac cong thai CO nguy co bi thua thiet trong eac cugc<br /> ty ciia Chau Au ciing co the lam nhu vay thuong lugng mau dich a WTO do Nhat Ban<br /> nha FTA giira EU va Mexico. phan doi tu do hoa mau dich hang nong san.<br /> Thu nam, quyet dinh eiia Trung Quoc 3.2. Nhdn to tac dgng chinh sach tu do<br /> trong viec dam phan FTA vai ASEAN nam hoa thwo'ng mgi Nhat Ban<br /> 2001 cung la sir kien tranh luan, tao ap lire Nhat Ban luon thuc hien cac chinh sach tu<br /> them cho Nhat Ban dieu chinh chinh sach do hoa thi truang nhu la mot phan trong<br /> thuang mai, huong Nhat Ban quan tam hon chien luge thiic day cae qui che mau dich da<br /> den FTA nham tranh thua thiet ve lgi ieh phuang trong khuon kho WTO. Nhu tren da<br /> kinh te ciing nhu vai tro anh huang trong de cap, Nhat Ban la mot trong nhirng nuac<br /> khu vuc Dong A. dugc lgi nhieu nhat nhof sir xuat hien cua<br /> Thu sau, viec theo duoi chinh sach tu do moi truang mau dich ma toan cau. Tuy<br /> hoa thuong mai theo hai ggng kim ciia My nhien, do nhiing kho khan "khac nhau cung<br /> (vira tang cuong hgp tac kinh te khu vuc va vai qua trinh thuong lugng vai cac nuac<br /> thiic day hgp tac kinh te song phuong) ciing khac trong khuon kho WTO, nen Nhat Ban<br /> tao dgng lire manh cho su chuyen doi chinh bat dau dieu chinh lai chien luge thuong<br /> sach thuang mai Nhat Ban. My khong mai cua minh vao dau nhirng nam 2000 theo<br /> nhirng da thanh lap Hiep dinh thuang mai tu huong tang cuong ky ket cae hiep dinh buon<br /> do Bac My (NAFTA) each hang chuc nam, ban khu vuc. Nhat Ban khong chi tim each<br /> ma da ky Hiep dinh mau dich tu do vai 5 ky eac FTA thong thuang doi hoi phai loai<br /> nuac Trung My (ke ca Costa Rica va En bo cac hang rao thue quan va phi thue quan<br /> Xanvado) va ca Hiep dinh thuang mai tu do doi voi mau dich hang hoa, ma con nhan<br /> vai Chau A (Singapore, Thai Lan...). EU manh den sir can thiet phai day manh hgp tac<br /> ciing khong dirng ngoai cugc. Tinh den nay, kinh te toan dien trong eac ITnh vuc nhu dich<br /> tren thi giai da co tai vai tram FTA dugc ky vu, di chuyin lao dgng....Nhat Ban rat tich<br /> <br /> <br /> NGHIEN Cdra DONG BfiC fl. SO 7(113) 7-2010 21<br />  Nghien citu khoa hgc<br /> cue xay dung mot dinh che hgp tac khu vuc cac FTAs chiu anh huang cua nhieu nhan to,<br /> dua tren 2 ly do chinh sau: Thu nhat, cugc trong do nhan t l co y nghTa nhat la nhirng n6<br /> khiing hoang tai chinh tien te Chau A nam lire ciia chinh phu Nhat Ban nham duy tri<br /> 1997-1998 cho thay can c6 mot dinh che hgp cac qui tac mau dich tu do ciia WTO, Hon<br /> tac khu vuc de ngan ngira nhiing bat on niia, viec ky kit cae hiep dinh thuang mai<br /> tuong tu; Thu hai, song song vai cac vong khu vuc dugc coi la each thuc tit nhat dl dat<br /> dam phan do WTO chii truong, chii nghTa dugc muc tieu cuoi ciing ciia Nhat Ban la<br /> khu vuc da phat trien manh tai nhieu noi thiet lap mot ca cau phan cong lao dgng<br /> khac tren the giai. Xu the nay da thue day quoc te mai a Dong A, a do Nhat Ban chiem<br /> Nhat Ban chuyen huang theo trao luu nay. giir vi tri cao nhat.<br /> Quan diem chinh sach cua Nhat Ban doi vai<br /> <br /> Bang 1: Tac dong ciia FTA song phuong va da phirong<br /> <br /> GDP (%)<br /> FTA song phuong ASEAN +4 FTA da phuang ASEAN +4<br /> <br /> 2010 2020 2025 2010 2020 2025<br /> ASEAN 10 3,27 4,20 4,43 2,62 3,33 3,50<br /> Nhat Ban 0,52 0,72 0,75 1,99 2,40 2,46<br /> Han Quoc 0,47 0,52 0,47 4,22 3,65 3,47<br /> Trung Quoc 0,70 0,86 0,84 2,13 2,07 1,94<br /> AoDg 2,25 2,25 2,19 3,87 4,07 4,04<br /> EU-25- -0,08 -0,08 -0,08 -0,10 0,00 -0,11<br /> My -0,10 -0,07 -0,07 -0,08 -0,06 -0,06<br /> <br /> Nguon: Daisuke Hirastuka (2009), Impacts of Free Trade Agreements on Business<br /> Activity in Asia: The Case of Japan. ADB Institute<br /> 1 r<br /> De ky ket nhiing hiep dinh mau dich tu do<br /> Ve nhan to dia ly: Nhat Ban chu trgng ky<br /> khu vuc, Nhat Ban da ap dung cae tieu<br /> ket FTA vai nhirng doi tac a khu vuc Dong<br /> chuan ve nhan to kinh te, dia ly, chinh tri...<br /> Bac A trong khi han che tiep can tai cac<br /> de lira chgn doi tac FTA ciia minh:<br /> •* r r nuac thugc khu vuc khac. Dieu nay the hien<br /> Ve nhan to kinh te: Nhat Ban ky cac hiep ro muc tieu chien luge eiia chinh phu Nhat<br /> dinh thuang mai tu do (FTA) vai nhirng Ban nham thiic day su lien ket kinh te khu<br /> nuac khong tac dgng tieu cue den sue canh vuc va tang cuofng on dinh khu vuc.<br /> tranh cua cac nganh cong nghiep trong nuac Ve nhan td chinh tri: Cae FTAs ma Nhat<br /> ciia Nhat Ban. Cac FTA mai nay se dong Ban ky kit se khong chi dem lai nhirng lgi<br /> gop vao nhirng cai each ca cau va phi dieu Ieh kinh te, ma con phai dong gop vao viec<br /> chinh trong nuac ciia Nhat Ban. cai thien cac quan he chinh tri va ngoai giao<br /> khu vuc. Ngoai nhung nhan t l tren, Nhat<br /> <br /> <br /> 22 NGHIEN CCJa DONG BflC fl. SO 7(113) 7-2010<br /> Nghien citu khoa hoc<br /> Ban ciing xem xet din kha nang ton hai den hgp va thuan lgi, hay chiing lai dat ra nhirng<br /> CO so kinh doanh trong nuac ciia san pham rao can mai cho cae nuac ben ngoai va tac<br /> nhap khau khi ky FTAs voi nuac khac (vi du dgng tieu cue den tien trinh dam phan da<br /> nhu voi Trung QuIc, My, EU...) bai vi, phuang ve cac ITnh vuc nay, giam bat<br /> Nhat Ban lo sg san pham nhap khau tir cac thuang mai ciia cae nuac khong tham gia<br /> quoc gia nay se tran ngap thi truang trong FTA.<br /> nuoc, anh huang din hoat dgng san xuat cua Thu ba, tham gia FTA duang nhu chi<br /> thi truang noi dia. nham muc dich tu ve de tranh bi gat ra<br /> Tuy nhien, nhiing can tro quoc te va trong ngoai, chu hoan toan khong theo mot chien<br /> nuoc cung da lam nan nhirng co gang luge cu the, khien tinh hinh FTA noi chung<br /> khuyen khich FTA ciia Nhat Ban. 6 Nhat tren the giai cang them phirc tap, dac biet la<br /> Ban xuat hien xu huong chong doi cac Hiep tai Dong A. Nhat Ban truac nhiing nam<br /> dinh thuong mai tu do doi voi nganh nong 2000 con rat bang quan, gia da tra thanh<br /> nghiep va eac nganh cong nghiep thieu tinh nuac rao riet tim kiem FTA song phuong,<br /> canh tranh. Nhiing quan diem phan doi cho chu yeu vi ngai cac nuac khac co FTA se<br /> rang, cac hiep dinh nhu vay chi dem den chiem mat thi truang truyen thong cua hg.<br /> nhiing tac dgng tieu cue doi vai chinh nen Thie tu, cac FTA deu dugc tien hanh mot<br /> kinh te Nhat Ban va ca nhirng nguofi san xuat each rieng re hoan toan hoac rat thieu sir<br /> va tieu thu cac san pham co lien quan trong phoi hgp tong the chung, khong chi a binh<br /> thoa thuan FTA . O binh dien quoc te, nhung dien tirng khu vuc ma ca trong timg quoc<br /> tra ngai hien van ton tai a Han Quoc va gia. Nhat Ban, vira tham gia cimg ASEAN,<br /> Trung Quoc do sir khac biet ve lich sir. Hon vira dam phan song phuang rieng re vai<br /> nira, viec theo duoi cac Hiep dinh thuong Trung Quoc, Thai Lan, Philippines, noi cac<br /> mai tu do FTA dang dat ra mot so van de, do bg, nganh chii chot bat dong vai nhau ve<br /> la: • viec nen dam phan rieng re vai timg nuac<br /> Thu nhat, cae chinh phu hien theo duoi hay dam phan chung vai ca khoi ASEAN.<br /> FTA nhu la mot cong cu trong chinh sach Thu sau, neu tham gia nhieu FTA song<br /> thuang mai gom nhieu tang nac dan xen phuong, ma quy tac xuat xu ciia mot loai<br /> nhau, gom ca song phuong, khu vuc va da hang hoa nao do lai khac nhau trong tirng<br /> phuang. Neu c6 qua nhieu FTA ma khong hiep dinh, thi doanh nghiep xuat khau mat<br /> CO sir dieu phoi thoa dang thi dieu nay se de hang do chac chan se gap nhieu kho khan.<br /> dga se lam do va tien trinh Doha. Chinh phii va ca quan hai quan ciing se rat<br /> Thii hai, hau nhu tat ca cac FTA cua Nhat vat va. Day la mot thuc te ma nhieu doanh<br /> Ban hinh thanh trong thofi gian gan day deu nghiep da than phien.<br /> CO noi dung toan dien bao triim cac ITnh vuc Cugc khiing hoang tai chinh toan cau<br /> dich vu va sa hiru tri tue, dac biet ca dau tu 2008 da cho thay nhiing ban che ciia viec<br /> va thuang mai dien tu..., la nhirng ITnh vuc phu thugc qua nhieu vao nguai tieu dimg My<br /> chua CO quy dinh quoc te chung. Vay, cac va xuat khau ciia Chau A de tang truang. Vi<br /> cam kit mang tinh rang huge co that sir phii the can phai tao cau ben trong khu vuc Chau<br /> <br /> <br /> NGHIEN Cda DONG BflC fl. SO 7(113) 7-2010 23<br />  Nghien citu khoa hgc<br /> A va lam sau sac hon hoi nhap khu vuc. De lgi cho cac hoat dgng thuang mai ma eon<br /> dat dugc dilu nay, Nhat Ban phai day nhanh thiic day moi truang kinh doanh va khuyen<br /> cac hiep dinh tu do hoa thuang mai (FTA) khich hgp tac kinh tl vai cac nuac doi tac<br /> voi cac nuoc Chau A. Nhat Ban da ky hang noi CO cac doanh nghiep Nhat Ban dang boat<br /> loat Hiep dinh mau dich tu do song phuang dgng.<br /> (FTA) voi cae doi tac khu vuc. Tuy nhien<br /> trong "chiln luge tang truang moi" ciia TAI LIEU THAM KHAO<br /> Nhat Ban lai chua he nhac tai FTA vai My,<br /> Han Quoc va Trung Quoc, ma nhiing hiep 1. Daisuke Hirastuka (2009), Impacts of Free<br /> dinh nay se la thanh to ehu chot ciia mot Trade Agreements on Business Activity in Asia:<br /> cong dong Dong A. Mac dii My muon loi The Case ofJapan. ADB Institute.<br /> keo Nhat Ban - quoc gia co quy mo kinh te 2. Ryuta Ray Kato (2009), Trade<br /> lan thu 2 the giai - gia nhap vao Hiep dinh Liberalization of the Fishery Industry of Japan,<br /> graduate School of Intemational Relations,<br /> thuang mai tu do Chau A Thai Binh Duong,<br /> International University of Japan.<br /> nham muc dich co the doi khang vai Trung<br /> 3. Shujiro Urata (2009), Japan's Free Trade<br /> Quoc trong viec thiet lap quyen lanh dao tai Agreement Strategy, Japanese Economy, Vol 36,<br /> khu vuc thuang mai Chau A. Ben canh do. issue2, pages 46-77.<br /> My ciing muon kiem che Nhat Ban, boi vi 4. Saadia M. Pekkanen (2009), The Legal<br /> nuac nay dang tim each xay dung mot Cong Evolution of Japan's Trade Liberalization<br /> dong kinh te Dong A - mot khu vuc kinh te Politics, Routledge Taylor & Francis Group.<br /> tu do doc lap. Nhung Nhat Ban lai khong 5-Fouquin, M. (2008), Comparing Bilateral<br /> tich cue theo duoi FTA voi My va EU do and Multilateral ASEAN10+4 Free Trade<br /> chinh sach tu do hoa thi truang nong pham Agreements: Possible Impacts on Member and<br /> Non-member Countries. In East Asia's<br /> sau rgng ciia nhirng nuac nay. Nhat Ban<br /> Economic Integration: Progress and Benefit,<br /> ciing chua coi Nga la doi tac FTA kha thi do<br /> edited by D. Hiratsuka and F. Kimura. London:<br /> trao doi kinh te giira hai nuac chua dii Ion va Palgrave.<br /> nhirng cai each thi truang ciia Nga chua hieu 6. Ando, M. (2007) Impacts of Japanese<br /> qua. Nhat Ban chi tap trung day manh sir I^TAs/EPAs, Preliminary Post Evaluation.<br /> hgp tac kinh te voi Nga tren eo so timg du International Economy 11: 57-83.<br /> an (vi du du an phat trien nguon khi tu nhien 7. Kavvai, M., and G. Wignaraja, (2007).<br /> Of Xiberi). Nhat Ban ciing chua co dau hieu ASEAN \ 3 or ASEAN \ 6: Which Way Forward?<br /> kha quan trong hinh thanh FTA vai Han ADBl Discussion Paper No. 77. Tokyo: Asian<br /> Quoc mac du trao doi thuang mai ciia 2 nen Development Bank Institute.<br /> kinh te Ion nhat khu vuc chiem tai 80% 8. Ando, M., and S. Urata. (2005) The<br /> Impacts of East Asia FTA: A CGE Model<br /> GDP toan Dong A. Khac vai viec theo duoi<br /> Simulation Study. KUMQRP Discussion Paper<br /> eac Hiep dinh tu do thuang mai cua Trung Series 2005-021. Tokyo: Keio University.<br /> Quoc va Han Quoc (chii yeu nham ma rgng<br /> hoat dgng thuong mai), muc tieu FTA ciia<br /> Nhat Ban khong chi la tao dieu kien thuan<br /> <br /> <br /> <br /> 24 NGHIEN C(]ra DONG BflC fl. SO 7(113) 7-2010<br />