Tư duy là tồn tại - Edward de Bono Phần 7

Chia sẻ: Dqwdqwdqwd Qwdqwdqwdqwd | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:24

Thêm vào BST

Báo xấu

153
lượt xem 49
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

…ể cải thiện tình hình cung cấp nước, chúng ta có thể xây một con đập trên sông Elkin, bằng cách đó chúng ta đã tạo ra một hồ chứa nước. …Trong những dãy núi cách thị trấn của chúng ta chừng 50 dặm có rất nhiều mạch nước. Liệu phương án dùng ống dẫn nước đó về thị trấn có là một phương án khả thi?

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tư duy là tồn tại - Edward de Bono Phần 7

…Để cải thiện tình hình cung cấp nước, chúng ta có thể xây một con đập trên sông Elkin, bằng cách đó chúng ta đã tạo ra một hồ chứa nước. …Trong những dãy núi cách thị trấn của chúng ta chừng 50 dặm có rất nhiều mạch nước. Liệu phương án dùng ống dẫn nước đó về thị trấn có là một phương án khả thi? … Hiện nay mọi người đang sử dụng bồn cầu với công nghệ phun tia mà mỗi lần giật tốn tới 37 lít nước. Chúng ta hãy sử dụng bồn cầu nước được thiết kế với công nghệ mới chỉ tốt 4,5 lít nước mỗi lần giật. Như vậy tính trung bình một người tiết kiệm được hơn 100 lít nước/ ngày và cả thị trấn tiết kiệm được hàng triệu lit nước / ngày. …Mọi người nghĩ thế nào về phương pháp tái sinh nước. Tôi đã nghe nói về những công nghệ màng lọc mới với chi phí rất tiết kiệm. Mà sử dụng phương pháp này cũng gây ít tranh cãi hơn. Vậy sao chúng ta không xem xét phương án này? Mỗi một ý tưởng được nêu ra ở trên đều là những gợi ý cụ thể. Khi chúng ta có được một trong những ý tưởng đó và đem ra thảo luận, chúng ta sẽ thấy vấn đề được xem xét một cách toàn diện hơn, ngay cả khi chúng ta xem xét theo lối đánh giá chiếc mũ vàng hay lối đánh giá chiếc mũ đen. …Hãy sử dụng chiếc mũ vàng và đưa ra những gợi ý cụ thể khác. Càng có nhiều gợi ý, chúng ta càng xem xét
vấn đề toàn diện hơn. …John, ý kiến của anh về vấn đề này là gì? Theo anh thì chúng ta sẽ giải quyết vấn đề này như thế nào? Tôi muốn biết ý kiến của anh theo quan điểm chiếc mũ vàng. Có thể ai đó khi đọc đến đây sẽ cho rằng hãy để cho những chuyên gia trong lĩnh vực cung cấp nước đưa ra những đóng góp giải quyết những vấn đề kiểu như vậy, chứ không phải là trách nhiệm của những người không chuyên. Và họ cũng cho rằng vai trò của những người không chuyên là đánh giá những đề nghị của các chuyên gia với lối tư duy phê phán của họ. Đây chính là lối tư duy thường thấy trong lĩnh vực chính trị. Những nhà chuyên môn đưa ra những ý tưởng và các chính trị gia sẽ đánh giá những ý tưởng đó. Nhưng có lẽ chỉ trong lĩnh vực chính trị, các chính trị gia mới có cách chuyên gia đủ tốt và tận tâm để tạo cơ hội cho cách nàh lập pháp thực hiện vai trò đó. Còn trong các lĩnh vực khác, chẳng hạn trong lĩnh vực kinh doanh hoặc những chuyện cá nhân, bản thân người nghĩ chính là những chuyên gia và anh ta đưa ra được những ý tưởng. Câu hỏi được đặt ra ở đây là làm sao chúng ta có được những gợi ý và những đề nghị? Làm thế nào để một người sử dụng chiếc mũ vàng tư duy có thể đưa ra một giải pháp? Trong cuốn sách này, tôi không đề cập tới cấc phương
pháp khác nhau để thiết kế ý tưởng và giải quyết vấn đề. Chủ đề này được tôi trình bày trong một cuốn sách khác. Nhưng bạn không cần phải là m ột người rất đặc biệt hoặc rất thông minh thì mới đưa ra được những đề xuất theo lối tư duy chiếc mũ vàng. Có vô số các cách khác nhau để xem xét và giải quyết một vấn đề. Đó có thể là một giải pháp bao gồm những phương pháp được mọi người biết đến và đã áp dụng để xử lý các vấn đề khác. Đó có thể chỉ là một cách kết hợp những ý kiến hiệu quả đã được biết đến một cách có thứ tự để đưa ra một giải pháp cụ thể. Một khi bạn đã quyết định sử dụng chiếc mũ vàng để đưa ra một đề nghị xây dựng, bạn có thể chẳng khó khăng gì để có được một giải pháp. …Bạn hãy cởi bỏ chiếc mũ đen. Thay vì đánh giá những đề nghị chúng ta đang có, tôi muốn anh sử dụng chiếc mũ vàng và đưa ra cho chúng tôi thêm những đề nghị mới. …Với chiếc mũ vàng, tôi có ý kiến rằng chúng ta nên để các doanh nghiệp tư nhân tham gia cung cấp nước với giá cạnh tranh. …Không, chúng ta chưa sẵn sàng để sử dụng chiếc mũ đen ở đây. Tôi không tin rằng chúng ta đã hết những giải pháp có thể. Đúng là chúng ta có ý định để những chuyên gia và những nhà tư vấn tham gia giải quyết vấn đề này
giúp chúng ta. Nhưng trước hết chúng ta hãy bàn bạc để đưa ra những phương hướng có thể. Mọi người hãy sử dụng thêm thời gian cho chiếc mũ vàng để xem xét vấn đề này. Như vậy,lối tư duy chiếc mũ vàng vừa liên quan tới khía cạnh nảy sinh những đề xuất, đồng thời liên quan đến khía cạnh xét đoán tích cực của những đề xuất. Giữa 1 khía cạnh này còn tồn tại một khía cạnh thứ 3. Và khía cạnh thứ 3 này chính là sự phát triển hay còn gọi là tính xây dựng của một đề xuất. Đề xuất được điều chỉnh, phát triển và tăng thêm tính khả thi. Xét về khía cạnh phát triển đề xuát theo lối tư duy chiếc mũ vàng, mọi người sẽ hoàn thiện những thiếu sót được chỉ ra nhờ chiếc mũ đen. Như tôi đã chỉ rõ ở phần tr', chiếc mũ đen có vai trò chỉ ra những thiếu sót nhưng nó không có vai trò phải hoàn thiện những thiếu sót đó. …Nếu chúng ta để cho các công tình yêu tư nhân cung cấp nước cho thị trấn, chúng ta có thể đặt thị trấn trước mối nguy hiểm bởi vì có thể sẽ có doanh nghiệp tư nhân đủ mạnh để chiếm thế độc quyền và ấn định giá mà anh ta muốn. …Chúng ta có thể tránh được điều này bằng cách đặt ra mức giá trần. Mức giá này được ấn định dựa trên mức giá hiện hành cộng với mức độ lạm phát cho phép.
Tôi muốn nhấn mạnh lại với các bạn rằng bạn chẳng cần phải là người thông minh thì mới có thể đưa ra những đề xuất xây dựng theo quan điểm chiếc mũ vàng. Bạn chỉ cần có ham muốn hiện thực hoá những đề xuất cụ thể ngay cả khi đó là những đề xuất rất thông thường. SỰ CÂN NHẮC Hãy nhìn vào tương lai Hãy xem xét giá trị của từ « nếu » Và viễn cảnh tốt nhất có thể. Viễn cảnh là điều được xây dựng dựa trên sự phỏng đoán và hy vọng. Các nhà đầu tư bản chấn cũng chính là các nhà đầu cơ, mặc dầu từ này thường được dùgn để chỉ giới chủ thầu xây dựng hoặc các nhà đầu cơ tiền tệ. Một chủ thầu đầu cơ xây dựng một ngôi nhà mặc dầu anh ta chưa hẳn đã có khách hàng. Sau đó anh ta mới dự tính để tìm khách hàng. Bất cứ một nhà đầu cơ nào cũng phải có sự nhạy cảm đặc biệt với những lợi ích tiềm tàng. Đồng thời, họ cũng phải là những người có hy vọng. Lối tư duy chiếc mũ vàng đưa chúng ta đi xa hơn sự xét đoán và những đề xuất. Nó chính là lối tư duy thúc đẩy tình
huống trở thành hiện thực với niềm hy vọng chắc chắn. Lối tư duy chiếc mũ vàng phác thảo những giá trị và lợi ích tiềm năng. Và khi mọi người nhận biết được sơ bộ những phác thảo, tất cả sẽ cùng xem xét vấn đề theo hướng đó. Trên thực tế, có sự khác biệt rất lớn giữa sự xét đoán có chủ đích và ý định tìm ra những giá trị tích cực. Và trong lối tư duy chiếc mũ vàng, sự khác biệt đó được gọi là sự suy đoán. … Có một loại đồ ăn nhanh mới đang ngày càng trở nên phổ biến. Đó là món gà rút xương được nấu theo kiểu Mehico và được đóng thành gói. Bạn hãy sử dụng chiếc mũ đen và nói cho tôi biết bạn nghĩ gì về điều này. …Có rất nhiều danh mục bảo hiểm và mọi người có thể hiểu nhầm chúng. Liệu chúng ta có thể cung cấp một dịch vụ bảo hiểm tổng hợp bao gồm tất cả những danh mục bảo hiểm thông thường. Mọi người hãy sử dụng chiếc mũ vàng để thảo luận và sau đó nói cho tôi biét tính khả thi của ý tưởng đó. Khía cạnh suy đoán của lối tư duy chiếc mũ vàng chính là lối tư duy nắm bắt cơ hội một cách thuần tuý. Nó vượt quá khía cạnh tư duy nhằm giải quyết vấn đề và cải tiến vấn đề. Mọi người thường bị ép buộc giải quết vấn đề nhưng không ai bị ép buộc phải tìm kiếm các cơ hội. Tuy nhiên, mọi người được tự do tìm kiếm các cơ hội, miễn là họ muốn.
Sự suy đoán cần phải luôn luôn xuất phát từ viễn cảnh tốt nhất có thể. Đó là một cách để chúng ta có thể đánh giá lợi ích tiề năng tối đa của ý tưởng. Nếu lợi ích là không đáng kể xét với viễn cảnh tốt nhất có thể xảy ra, ý tưởng đó sẽ không có giá trị thuyết phục. …Viễn cảnh tốt nhất có thể là cửa hàng kia sẽ bị buộc tạm ngừng kinh doanh và chúng ta sẽ chiếm lĩnh toàn bộ thị trường của vùng này. Nhưng tôi nhận thấy rằng điều này sẽ không phải là một cơ hội đặc biệt thu lợi nhuận cao. Bởi vì nếu điều đó xảy ra, cửa hàng đó sẽ chống lại bằng được. …Viễn cảnh tốt nhất có thể là lãi xuất sẽ tăng lên nhanh trong và giá trị của khoản tiền vay có thể chuyển đổi với lãi suất ấn định của chúng ta sẽ khiến ngôi nhà này dễ dàng bán được. Nếu lợi ích của ý tưởng đủ hấp dẫn xét trong viễn cảnh tốt nhất có thể xảy ra, lúc đó chúng ta xem xét xem khả năng xảy ra viễn cảnh đó như thế nào và nếu giả thuyết xảy ra thì lợi ích có thể sẽ như thế nào. Về khía cạnh suy đoán, chiếc mũ vàng tư duy vạch ra viễn cảnh tốt nhất có thể và những ích lợi tối đa. Sau đó, chiếc mũ vàng tư duy có thể giới hạn dần tính khả thi của viễn cảnh bằng cách xem xét tất cả những khả năng có thể xảy ra. Cuối cùng, mọi người sử dụng chiếc mũ đen để loại bớt những ý kiến còn gây nghi ngờ.
Cơ hội có thể nảy sinh thì phép ngoại suy nghĩ tớ tương lai của sự việc hiện tại. Cơ hội cũng náyinh nếu có sự kiện điển hình nào đó xảy ra hoặc những thay đổi về mặt điều kiện. …Giá của trái phiếu sẽ tăng lên nếu lãi suất giảm xuống. ...Nếu giá xăng giảm xuống, mọi người sẽ quay sang thích sử dụng những chiếc ô tô loại to. …Nếu vệ tinh truyền thông quốc tế được thiết lập, thì cơ hội dành cho các nhà quảng cáo ở đây là gì? Khía cạnh suy đoán của lối tư duy chiếc mũ vàng cũng liên quan chặt chẽ đến khả năng nhìn nhận vấn đề. Ở phần trước, tôi đã đề cập đến vai trò của khả năng nhìn nhận và những mưo ước của lối tư duy mũ vàng. Khả năng nhận thức khác xa với sự suy đoán bởi vì khả năng nhìn nhận có thể đặt ra một mục đích đó có ít hy vọng trở thành hiện thực. Để bắt đầu bất cứ một mẫu thiết kế nào, chúng ta cũng cần khởi nguồn từ khả năng nhìn nhận vấn đề. Một người bán hàng thành công là một người bán hàng bằng tất cả sự nỗ lực của mình thông qua hàng hoá để tiếp cận và có thông tin phản hồi từ khách hàng về tất cả những
gì anh ta đang nỗ lực thể hiện.Để bắt đầu bất kỳ một ý tưởng nào,khả năng nhìn nhận là thứ đầu tiên cần có, tiếp theo là khả năng phác thảo, và trình bày chi tiết ý tưởng. Khả năng nhìn nhận bao gồm cả lợi ích và tính khả thi của dự án: làm như thế nào để thực hiện được dự án và nó sẽ diễn ra như thế nào? Thật là khó để thự hiện việc gì nếu ta không có được những cảm giác về giá trị và sự thành công của nó. …Tôi nhận thấy xây nhà với chi phí thấp đang tạo ra một cơ hội kinh doanh hấp dẫn và tôi nghĩ rằng tôi có thể hình dung ra cơ hội này sẽ diễn ra như thế nào. …Tôi có cái nhìn rằng sự đa dạng các thành phần kinh tế sẽ tạo ra một hướng mới đối với sự phồn thịnh và năng suất lao động. …Tôi có cái nhìn rằng mỗi trường nên có một môn chính riêng để dạy cho trẻ ở trường. Ở một vài quốc gia, họ đã bắt đầu thực hiện điều này. Một cái nhìn hào hứng và khuyến khích khác với một sự xét đoán tích cực. Cái nhìn đặt phương hướng cho lối tư duy và hành động. Đây là một khía cạnh khác của lối tư duy mũ vàng. SỰ LIÊN QUAN TỚI ÓC SÁNG TẠO
Có sự khác nhau giữa cái nhìn xây dựng và sự sáng tạo. Hiệu lực và sự thay đổi Những ý tưởng mới nảy sinh và những ý tưởng đã tồn tại Lối tư duy chiếc mũ vàng không liên quan trực tiếp đến sự sáng tạo. Khả năng sáng tạo của tư duy là một nét đặc trưng của lối tư duy mũ xanh lá cây, chiếc mũ mà chúng ta sẽ nghiên cứu ở chương kế tiếp. Nhưng có một điều chắc chắn rằng khả năng tư duy tích cực của lối tư duy chiếc mũ vàng cũng đòi hỏi sự sáng tạo. Rõ ràng, sự đánh giá tích cực và khả năng kiến thiết của lối tư duy chiếc mũ vàng có liên quan mật thiết tới sự sáng tạo. Tuy nhiên, chiếc mũ vàng tư duy và chiếc mũ xanh tư duy lại là 2 chiếc mũ tư duy khác nhau. Một người có thể có lối tư duy tuyệt vời khi sử dụng chiếc mũ vàng, nhưng chưa hẳn đã phải là một người sáng tạo. Tôi thấy rằng sẽ rất nguy hiểm nếu ta quan niệm nhầm lẫn về 2 chiếc mũ tư duy này, bởi có thể xảy ra trường hợp một người sẽ cảm thấy rằng chiếc mũ vàng tư duy không thích hợp với anh ta chỉ vì anh ta không phải là một người sáng tạo. Sự sáng tạo liên quan tới sự thay đổi, sự đổi mới, sáng
kiến, ý tưởng mới và các thức kết hợp mới. Một người có thể có lối tư duy chiếc mũ vàng tài tình và anh ta chẳng bao giờ có một ý tưởng mới. Lối tư duy chiếc mũ vàng là cơ hội tốt nhất để bạn thể hiện khả năng ứng dụng kết quả của những ý tưởng có sẵn. Những người sử dụng lối tư duy chiếc mũ vàng không cần phải có những ý tưởng mới, thậm chí không cần ý định đi tìm chúng. Chiếc mũ vàng tư duy liên quan tới thái đội tích cực để thúc đẩy sự việc được tiên’ hành. Đối với lối tư duy chiếc mũ vàng thì sự phát huy hiệu lực của những ý tưởng quan trọng hơn việc đi tìm cái mới. Từ «sáng tạo» là một từ đa nghĩa trong Tiếng Anh, do đó đôi khi nó tạo nên những sự nhầm lẫn. Có 2 khía cạnh hoàn toàn khác biệt.Khía cạnh đầu tiên đó là từ trên được hiểu theo nghĩa «làm nên cái gì đó». Nếu hiểu theo nghĩa này, chúng ta có thể gây ra một sự lộn xộn. một người thợ mộc làm nên một cái ghế. Một doanh nhân khởi sự một công việc kinh doanh. Khía cạnh thứ 2 của từ đó là «sự mới mẻ». Khía cạnh này cũng khiến chúng ta hiểu lầm bởi vì từ «mới mẻ» cũng được hiểu theo 2 cách. Cách thứ một đó là một điều gì được coi là mới theo nghĩa khác biệt với những gì đã có trước đó, ví dụ một hệ thống thông tin liên lạc là mới đối với văn phòng của bạn, cho dù nó đã được sử dụng ở hàng ngàn văn phòng khác trước khi bạn bắt đầu sử dụng chúng. Cách hiểu thứ 2 của từ «mới mẻ» đó là sự «mới mẻ thật sự», đó là một sáng kiến hoặc một khái niệm mà trước đó chưa từng xuất hiện ở bất cứ đâu.
Trong lĩnh vực hội hoạ thì đây là một khái niệm khó xác định. Một bức tranh của một hoạ sĩ có thể đem đến một điều gì đó mới mẻ bởi bức tranh đó không giống hoàn toàn với bức tranh trước đó, đó đã có thể được coi là một điều «mới mẻ». Mặc dầu bức tranh đó chẳng chứa đựng sự cảm nhận hoặc khái niệm gì mới cả. Một hoạ sĩ thường có phong cách riêng và anh ta áp dụng phong cách đó cho tất cả các bức vẽ của mình. Hiểu theo cách này, anh ta đang tạo ra một dòng sản phẩm với một phong cách riêng. Lối tư duy chiếc mũ vàng có lẽ liên quan nhiều hơn tới khía cạnh «Làm nên cái gì đó». Lối tư duy chiếc mũ vàng có thể liên quan tới việc đưa ra một ý tưởng đã được sử dụng trước đó và thúc đẩy nó trở thành hiện thực. Chiếc mũ vàng tư duy cũng có thể liên quan tới các cách tiếp cận phát sinh phối hợp về một vấn đề. Chiếc mũ này có thể góp phần định rõ những cơ hội. Nhưng chiếc mũ vàng không liên quan gì tới việc thay đổi những quan niệm hoặc những nhận thức. Đó là phần việc của chiếc mũ xanh lá cây. Với lối tư duy chiếc mũ vàng, đôi khi chúng ta chỉ hoạch định để xem xét điều gì đó một cách tích cực, chứ chưa hẳn là đã có một nhận thức mới. …Chiếc cốc này không phải rỗng một nữa mà là chiếc cốc chứa một nửa đầu rượu wisky. …Chiếc mũ đen có vai trò xác định những thiếu sót và để cho chiếc mũ xanh tư duy sửa những lỗi đó. Chiếc mũ
vàng tư duy chỉ rõ những cơ hội và để cho chiếc mũ xanh tư duy khám phá những cách thức mới mẻ để khai thác cơ hội đó. …Ngày càng có nhiều người có nhu cầu đỗ xe trong thành phố. Liệu chúng ta có thể làm được điều gì đó từ cơ hội này. …Chúng ta có tăng giá phòng nếu chúng ta thu hút được thêm cách doanh nhân đi du lịch. Làm như thế nào để chúng ta có thể thực hiện được điều này? Chúng ta hãy đưa ra những ý tưởng thường được áp dụng, những ý tưởng mới hãy đợi đến khi chúng ta sử dụng chiếc mũ xanh tư duy. TỔNG KẾT KIỂU TƯ DUY CHIẾC MŨ VÀNG Lối tư duy chiếc mũ vàng là lối tư duy tích cực và xây dựng. Màu vàng chính là tượng trưng cho màu nắng, sự sáng lạn và lạc quan. Lối tư duy chiếc mũ vàng có liên quan tới sự đánh giá tích cực trong khi lối tư duy chiếc mũ đen lại liên quan tới những đánh giá tiêu cực. Các cấp độ suy nghĩ của lối tư duy chiếc mũ vàng bao gồm từ suy nghĩ logic và thực thế, với những giấc mơ, khả
năng nhìn nhận và hy vọng. Lối tư duy chiếc mũ vàng khảo sát và khám phá mặt giá trị và lợi ích của ý tưởng.Lối tư duy mũ vàng cố gắng để tìm ra những trợ giúp logic đối với những giá trị và lợi ích được tìm ra. Lối tư duy chiếc mũ vàng thiên về cách tư duy lạc quan. Chiếc mũ vàng cũng là chiếc mũ của sự kiến thiết và sự phát sinh. Những đề nghị chắc chắn, những gợi ý cơ bản được đưa ra khi sử dụng chiếc mũ vàng. Chiếc mũ vàng tư duy liên quan đến sự hoạt động và liên quan tới việc làm cho mọi việc xảy ra. Hiệu quả chính là mục tiêu của lối tư duy kiến thiết chiếc mũ vàng. Lối tư duy chiếc mũ vàng cũng có thể là một cách tư duy để tìm kiếm các cơ hội và khả năng đầu cơ. Lối tư duy chiếc mũ vàng cũng là cách tư duy để biểu lộ ước mơ và khả năng nhìn nhận vấn đề. Lối tư duy chiếc mũ vàng không liên quan đến những ý kiến đơn thuần về mặt cảm xúc (chiếc mũ đỏ) cũng như không trực tiếp tạo ra những ý tưởng mới (chiếc mũ xanh lá cây).
5. Chiếc mũ xanh lá cây Chiếc mũ xanh lá cây là chiếc mũ của năng lượng. Hãy nghĩ về màu xanh của cây cối. Hãy nghĩ về sự sinh trưởng. Hãy nghĩ tới những cành non và lộc mới. Chiếc mũ xanh lá cây là chiếc mũ sáng tạo. Khi sử dụng chiếc mũ xanh lá cây, chúng ta tìm kiếm và đưa ra những ý tưởng mới, đưa ra những phương án và những sự lựa chọn. Đó có thể là một sự lựa chọn có sẵn hoặc sự lựa chọn mới. Sử dụng chiếc mũ xanh tư duy, chúng ta gắng sức để sửa đổi và hoàn thiện những ý tưởng đã được nêu ra. Giá trị của chiếc mũ xanh lá cây tư duy chính là cơ hội để tất cả mọi người nỗ lực một cách sáng tạo. Không phải chỉ người chủ trì, hoặc người đưa ra ý tưởng mới cần tư duy sáng tạo, tất cả các thành viên đều chờ đợi để đưa ra những ý tưởng mới. Khi sử dụng chiếc mũ xanh, mọi người được chờ đợi để thể hiện những nỗ lực sáng tạo, hoặc là giữ yên lặng. Con người không thích ngồi yên lặng, do đó, ai cũng nỗ lực tìm kiếm sự sáng tạo. Sự phân bổ thời gian có chủ tâm để mọi người phát huy nỗ lực sáng tạo là rất quan trọng. Sự sáng tạo chính là chìa khoá của lối tư duy này. Khía cạnh “kỳ vọng” cũng rất quan trọng đối với chiếc mũ xanh tư duy. Mọi người
thường thể hiện rất tốt những gì mà người khác kỳ vọng vào họ. Mọi người thường là những người “chơi” tuyệt vời trong “một trò chơi” khi họ nhận thức được rằng họ đang tạo ra những sự tiến triển. Kết quả là có những người chưa bao giờ nghĩ mình là một người sáng tạo lại có thể bắt đầu một nỗ lực sáng tạo. Họ có thêm sự tự tin và họ sớm nhận ra rằng họ cũng là những người sáng tạo như tất cả những người khác Sử dụng chiếc mũ xanh lá cây, bạn được phép nêu ra những ý tưởng chỉ là “những khả năng”. Những khả năng này giữ một vai trò quan trọng trong lối tư duy hơn là mọi người nghĩ. Không có “những khả năng” bạn chẳng thể nào có thể tiến lên. Hai ngàn năm trước, Trung Quốc là một quốc gia có nền công nghệ phát triển hơn cả công nghệ của phương Tây. Nhưng sau đó, sự tiến triển dường như chấm dứt. Mọi người cho rằng đó là do người Trung Quốc đã không phát triển được những học thuyết.. Nếu không phải là người đủ sức đưa những khả năng phát triển thành thực tế, chúng ta sẽ không thể đạt được sự tiến bộ. Thật sai lầm khi chúng ta cho rằng sự tiến bộ được nảy sinh dựa trên sự phân tích thông tin và sự suy luận lôgíc. Nếu chúng ta không có bộ khung của những khả năng, chúng ta thậm chí không có những cái nhìn mới để nhìn nhận thông tin. Khi sử dụng chiếc mũ xanh, mọi người được khuyến khích đưa ra những ý kiến, dạng như: “Chúng ta có thể làm điều này, hoặc điều này, hoặc điều này”. Chiếc mũ xanh tư duy cũng được sử dụng để hoàn thiện
những thiếu sót được chỉ ra bởi chiếc mũ đen tư duy. Sử dụng mũ xanh tư duy, mọi người gợi ý để sửa đổi một ý tưởng nhằm tránh những thiếu sót. Chiếc mũ xanh cũng là chiếc mũ gợi ý cho những ý tưởng mới. Chiếc mũ xanh tư duy bao gồm cả sự sáng tạo đột phá và sự sáng tạo cẩn trọng. Nếu sử dụng chiếc mũ xanh tư duy, có quá nhiều ý tưởng và khả năng được đưa ra, mọi người sẽ không có đủ thời gian để xem xét hết chúng ngay trong cuộc họp. Khi đó, chiếc mũ đỏ tư duy được sử dụng để chọn ra những ý tưởng phù hợp với một tiêu chí khung. Ví dụ, tiêu chí khung ở đây có thể là những “Ý tưởng với mức chi phí thấp” hoặc “những ý tưởng dễ thử nghiệm”. Những ý tưởng khác sẽ được xem xét sau. Theo cách này khả năng tiềm tàng của chiếc mũ xanh vẫn có thể được sử dụng theo một cách riêng. LỐI TƯ DUY SÁNG TẠO Những ý tưởng mới, những khái niệm mới và những cách nhìn nhận mới Những ý tưởng mới với sự sáng tạo được cân nhắc kỹ càng. Những lựa chọn nối tiếp những lựa chọn.
Sự thay đổi. Những cách tiếp cận mới đối với sự việc. Chiếc mũ xanh tư duy liên quan đến những ý tưởng mới và những cách thức mới để xem xét sự việc. Chiếc mũ xanh tư duy là cơ hội để mọi người vượt lên những ý tưởng cũ để tìm những ý tưởng mới tốt hơn. Chiếc mũ xanh tư duy liên quan đến sự thay đổi. Lối tư duy chiếc mũ xanh là một lối tư duy của những nỗ lực trọng tâm và cẩn trọng hướng đến sự thay đổi. … Hãy sử dụng chiếc mũ xanh để đưa ra những ý tưởng mới về vấn đề này. … Chúng ta đang bị sa lầy. Chúng ta cứ giữ những ý tưởng cũ và xem xét chúng Đã đến lúc chúng ta cần mạnh dạn để có một cách tiếp cận mới. Đây là thời gian để chúng ta sử dụng chiếc mũ xanh. Chúng ta hãy bắt đầu thôi. … Anh vừa đưa ra những cách tiếp cận vấn đề theo cách truyền thống. Chúng ta sẽ xem xét những ý tưởng đó sau. Nhưng trước hết chúng ta hãy dành mười phút để sử dụng chiếc mũ xanh tư duy và xem xem liệu chúng ta có thể có một cách tiếp cận hoàn toàn mới mẻ. Khi sử dụng chiếc mũ xanh, chúng ta cần sáng tạo, bởi đó là phần việc của chiếc mũ xanh. Chúng ta cần sự sáng tạo bởi vì chúng ta nhận thấy sự việc có thể được tiến hành
theo cách dễ đàng và đơn giản hơn. Sự hối thúc tiến hành công việc theo một cách tốt hơn nên được xem là nền tảng của tất cả những suy nghĩ của chúng ta. Tuy nhiên, có nhiều khi chúng ta cần vận dụng sự sáng tạo một cách chủ đích và có cân nhắc cẩn trọng. Chiếc mũ xanh chính là công cụ chuyển hướng tư duy hướng tới sự sáng tạo, cũng như chiếc mũ đỏ là công cụ để chúng ta hướng tư duy đến những cảm nhận và đối với chiếc mũ đen là sự cẩn trọng. Trên thực tế, mọi người cần thực hành sử dụng chiếc mũ xanh tư duy nhiều hơn những chiếc mũ tư duy khác. Để học lối tư duy sáng tạo, đôi khi cần đến cả những ý tưởng mang tính chất khiêu khích, mà những ý tưởng này dường như đi ngược lại với lôgíc. Và khi chúng ta làm điều này, chúng ta cần có cách để mọi người xung quanh hiểu rõ rằng chúng ta đang đóng vai trò của một anh hề khuấy động một cách có cân nhắc khi chúng ta khích động những khái niệm mới. Ngay cả khi không cần đến sự khích động, thì những ý tưởng mới chính là những hạt giống mới được nảy mầm và cần chiếc mũ xanh để bảo vệ chúng khỏi đám sương mù của thói quen tư duy theo kiểu mũ đen. Với mỗi chiếc mũ tư duy, tôi đều trình bày chúng với nhiều khía cạnh khác nhau, và do vậy giá trị nổi bật của sáu chiếc mũ tư duy cũng có nhiều khía cạnh khác nhau. Bạn có thể yêu cầu một ai đó sử dụng một chiếc mũ cụ thể và sau đó hãy thử tư duy theo cách đó. Bạn có thể chỉ ra lối tư duy
nhất định mà bạn đang mong muốn. Bạn cũng có thể làm hiệu cho những người khác rằng bạn đang cố gắng để tư duy theo một cách riêng và do đó mọi người nên xem xét những đóng góp của bạn theo một cách phù hợp. Nhưng khía cạnh quan trọng nhất chính là việc bạn có thể ra hiệu cho chính bản thân bạn. Điều này là đặc biệt quan trọng đối với chiếc mũ xanh. Bạn cân nhắc kỹ lưỡng khi sử dụng chiếc mũ xanh, và điều này có nghĩa là xác định dành thời gian để tư duy sáng tạo. Điều này khác hẳn với việc bạn ngồi chờ ý tưởng tự đến với bạn. Bạn có thể không đưa ra được ý tưởng mới nào vào thời gian sử dụng chiếc mũ xanh tư duy, nhưng bạn đã nỗ lực để làm điều này. Và bởi vì bạn đã chủ tâm để nỗ lực tư duy sáng tạo, hạn sẽ thấy rằng hiệu suất của những ý tưởng đã tăng lên. Theo cách này, lối tư duy chiếc mũ xanh làm cho sự sáng tạo trở thành một phần của hệ thống tư duy, chứ không phải là một lối tư duy quá cao siêu. Đối với hầu hết mọi người thì lối tư duy sáng tạo là một điều khó khăn bởi vì nó trái ngược với thói quen tư duy chấp nhận phán xét và chỉ trích. Bộ não được thiết kế như là một “cỗ máy chấp nhận”. Bộ não được thiết kế để sắp xếp theo những khuôn mẫu, để sử dụng chúng và để phủ nhận tất cả những gì không phù hợp với những khuôn mẫu đó. Hầu hết mọi người đều thích được an toàn. Họ thích là những người nắm giữ phần phải. Sự sáng tạo bao gồm sự khích động sự khám phá và cả những rủi ro. Sự sáng tạo liên quan đến những “sự thử nghiệm tư duy”. Và bạn chẳng thể nào nói trước được sự thử nghiệm đó sẽ diễn ra như