Tương quan giữa chụp mạch huỳnh quang và chụp cắt lớp võng mạc trên phù hoàng điểm đái tháo đường

Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> <br /> TƯƠNG QUAN GIỮA CHỤP MẠCH HUỲNH QUANG<br /> VÀ CHỤP CẮT LỚP VÕNG MẠC<br /> TRÊN PHÙ HOÀNG ĐIỂM ĐÁI THÁO ĐƯỜNG<br /> Nguyễn Thị Tú Uyên*, Võ Quang Minh**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Đánh giá tương quan giữa tổn thương trên chụp mạch huỳnh quang và chụp cắt lớp võng mạc<br /> trên bệnh nhân phù hoàng điểm đái tháo đường có ý nghĩa lâm sàng.<br /> Phương pháp nghiên cứu: mô tả cắt ngang và phân tích tương quan.<br /> Kết quả: tương quan giữa (1) rò khu trú với chụp cắt lớp võng mạc type 1, (2) rò lan tỏa với chụp cắt lớp<br /> võng mạc type 2, và (3) rò lan tỏa dạng nang với chụp cắt lớp võng mạc type 3. Fisher=15,0715, p=0,003 có ý<br /> nghĩa thống kê.<br /> Kết luận: Sự tương quan giữa chụp mạch huỳnh quang và chụp cắt lớp võng mạc trên phù hoàng điểm đái<br /> tháo đường có ý nghĩa thống kê.<br /> Từ khoá: chụp mạch huỳnh quang, phù hoàng điểm, chụp cắt lớp võng mạc, bệnh võng mạc đái tháo<br /> dường.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> THE CORRELATION BETWEEN FLUORESCEIN ANGIOGRAPHIC<br /> AND OPTICAL COHERENCE TOMOGRAPHIC IN DIABETIC MACULAR EDEMA<br /> Nguyen Thi Tu Uyen, Vo Quang Minh<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 15 - Supplement of No 1 - 2011: 48 - 52<br /> Purpose: To assess the correlation between the features of fluorescein angiography (FA) and optical<br /> coherence tomography (OCT) in diabetic macular edema.<br /> Methods: Cross-section and correlate analysis.<br /> Results: The correlation between (1) focal leakeage type with OCT type 1, (2) diffuse leakage type with OCT<br /> type 2, and (3) diffuse cystoids leakage type with OCT type 3. Fisher=15.0715, p=0.003 significant.<br /> Conclusion: The correlation between fluorescein angiographic and optical coherence tomographic in diabetic<br /> macular edema is significant.<br /> Keywords: florescein angiography, optical coherence tomography, macular edema, diabetic retinopathy.<br /> dịch tễ học cho thấy ĐTĐ 10 năm tỉ lệ phù<br /> MỞ ĐẦU<br /> hoàng điểm ĐTĐ 13,9% đến 25,4%(9). Vì vậy,<br /> Bệnh võng mạc đái tháo đường (BVMĐTĐ)<br /> việc nghiên cứu hình thái phù hoàng điểm đái<br /> là một trong những nguyên nhân chính gây mù<br /> tháo đường và sự hiểu biết về:”Tương quan<br /> ở các nước phát triển cũng như các nước đang<br /> giữa chụp mạch huỳnh quang và chụp cắt lớp<br /> phát triển(5). Trung bình sau 10 – 20 năm có<br /> võng mạc trên phù hoàng điểm đái tháo đường”<br /> khoảng 60% - 90% bệnh nhân đái tháo đường<br /> là cần thiết giúp ta ứng dụng cận lâm sàng hiệu<br /> (ĐTĐ) có biểu hiện bệnh lý võng mạc(1,3). Phù<br /> quả trong chẩn đoán và điều trị.<br /> hoàng điểm là một trong những biến chứng<br /> chính của bệnh hoàng điểm ĐTĐ. Nghiên cứu<br /> * Bệnh viện Mắt TP.HCM, ** Bộ môn Mắt ĐHYD TP.HCM<br /> Tác giả liên lạc: ThS. Nguyễn Thị Tú Uyên<br /> ĐT: 0983969096<br /> <br /> 48<br /> <br /> Email: uyeny96@yahoo.com<br /> <br /> Chuyên Đề Mắt – Tai Mũi Họng<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> Mục tiêu nghiên cứu<br /> Mục tiêu tổng quát<br /> Đánh giá tương quan giữa tổn thương trên<br /> FA và OCT trên bệnh nhân phù hoàng điểm<br /> ĐTĐ có ý nghĩa lâm sàng.<br /> Mục tiêu chuyên biệt<br /> - Mô tả đặc điểm bệnh nhân phù hoàng<br /> điểm đái tháo đường.<br /> - Phân tích tương quan tổn thương trên FA<br /> và tổn thương trên OCT.<br /> - Phân tích tương quan tổn thương hoàng<br /> điểm trên FA và OCT với các giai đoạn<br /> BVMĐTĐ.<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> Bệnh nhân đái tháo đường đến khám và<br /> điều trị tại Bệnh viện Mắt TP. Hồ Chí Minh<br /> được chẩn đoán phù hoàng điểm có ý nghĩa<br /> lâm sàng.<br /> <br /> Quy trình nghiên cứu<br /> Khai thác bệnh sử, tiền sử bản thân, tiền sử<br /> gia đinh về bệnh lý ĐTĐ<br /> Đo khúc xạ: chủ quan, khách quan.<br /> Khám mắt: phân loại BVMĐTĐ, phù hoàng<br /> điểm có ý nghĩa lâm sàng.<br /> Chụp mạch huỳnh quang (FA).<br /> Chụp cắt lớp võng mạc (OCT).<br /> Nhập dữ liệu và thống kê.<br /> <br /> Phân loại phù hoàng điểm đái tháo đường<br /> trên chụp mạch huỳnh quang:<br /> Type 1: Rò khu trú.<br /> Type 2: Rò lan tỏa.<br /> Type 3: Rò lan tỏa dạng nang.<br /> <br /> Phân loại phù hoàng điểm đái tháo đường<br /> trên chụp cắt lớp võng mạc:<br /> Type 1: dày hoàng điểm đồng nhất ở tất cả<br /> các lớp võng mạc.<br /> Type 2: dày hoàng điểm kèm tích tụ dịch<br /> trong võng mạc.<br /> <br /> Chuyên Đề Mắt – Tai Mũi Họng<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Type 3: dày hoàng điểm với tích tụ dịch<br /> dưới hoàng điểm kèm co kéo dịch kính –<br /> hoàng điểm.<br /> <br /> Thống kê và xử lý số liệu<br /> Các dữ kiện thu thập được mã hóa, và nhập<br /> vào máy tính, dùng phần mềm thống kê Epidata<br /> 3.1, Stata 10.0(4), SPSS 16.0(7) để phân tích các test<br /> thông kê. Các phương pháp thống kê:<br /> - Các biến số biến tuổi, giới tính, thị lực<br /> logMAR, dày võng mạc, thời gian mắc bệnh<br /> ĐTĐ được mô tả giá trị trung bình (TB), độ lệch<br /> chuẩn (ĐLC).<br /> - Hệ số tương quan Spearman đánh giá sự<br /> tương quan.<br /> - Kiểm định giả thiết về mối tương quan<br /> dùng phép kiếm Fisher.<br /> <br /> KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN<br /> Từ ngày 05/10/2009 đến ngày 30/06/2010, đã<br /> nghiên cứu 39 bệnh nhân gồm 75 mắt (38 mắt<br /> phải vá 37 mắt trái). Trong mẫu nghiên cứu, có<br /> 36 bệnh nhân tổn thương 2 mắt và có 03 bệnh<br /> nhân tổn thương 01 mắt.<br /> <br /> Mô tả đặc điểm dân số nghiên cứu (Bảng 1)<br /> Tuổi<br /> Tuổi trung bình của dân số trong nghiên cứu<br /> chúng tôi là 57,21±8,33 năm, tương đương với<br /> tác giả Nguyễn Ngọc Anh (2008)(10), tác giả<br /> Nguyễn Thị Tuyết Minh năm (1999)(11). Theo<br /> nghiên cứu của Việt Nam và thế giới, bệnh võng<br /> mạc đái tháo đường là nguyên nhân hàng đầu<br /> gây mù ở độ tuổi lao động(6,15).<br /> Giới<br /> Nữ chiếm 62,67%, gần tương đương với<br /> nghiên cứu của tác giả Nguyễn Thị Thu Thủy(12),<br /> và Võ Thị Hoàng Lan(17).<br /> Thị lực logMAR<br /> Thị lực logMAR trung bình của mẫu<br /> nghiên cứu chúng tôi 0,48 ± 0,39 cao hơn thị<br /> lực logMAR trung bình 0,51 ± 0,38 của tác giả<br /> Se Woong Kang(8).<br /> <br /> 49<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> <br /> Dày võng mạc<br /> Trung bình 318,87 ± 146,88µm tương đương<br /> với tác giả Se Woong Kang(8), gần tương đương<br /> với nghiên cứu của Ozdek(14).<br /> <br /> Fisher=15,0715, p=0,003<br /> <br /> Thời gian đái tháo đường<br /> Trung bình trong nghiên cứu chúng tôi là<br /> 8,52±4,84 năm, thấp hơn thời gian ĐTĐ trung<br /> bình của tác giả Se Woong Kang(8).<br /> Bảng 1: Đặc điểm chung của mẫu nghiên cứu<br /> Đặc điểm<br /> Tuổi (TB±ĐLC)<br /> Giới (nam:nữ)<br /> Thị lực logMAR<br /> Dày võng mạc (µm)<br /> Thời gian ĐTĐ (năm)<br /> <br /> Tổng số mắt (n=75)<br /> 57,21±8,33<br /> 37,33%:62,67%<br /> 0,48±0,39<br /> 318,87±146,88<br /> 8,52±4,84<br /> <br /> Tương quan giữa phân loại trên FA và trên<br /> OCT<br /> Bảng 3 cho thấy tương quan có ý nghĩa<br /> thống kê giữa (1) Rò khu trú trên FA có tổn<br /> thương trên OCT type 1, (2) Rò lan tỏa trên FA<br /> có tổn thương trên OCT type 2, và (3) Rò lan tỏa<br /> dạng nang trên FA có tổn thương trên OCT type<br /> 3. Bảng 2 cho thấy Fisher test =15,0715, p=0,003<br /> có ý nghĩa thống kê. Trong nghiên cứu của Kang<br /> sự tương quan giữa tổn thương trên FA và OCT<br /> có ý nghĩa thống kê với p