Tỷ lệ hiện mắc tăng huyết áp ở người trưởng thành tại quận 4 Tp HCM - 2004

Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005<br /> <br /> TYÛ LEÄ HIEÄN MAÉC TAÊNG HUYEÁT AÙP ÔÛ NGÖÔØI TRÖÔÛNG THAØNH<br /> TAÏI QUAÄN 4 TP HCM– 2004<br /> Vuõ Baûo Ngoïc*, Leâ Hoøang Ninh,** Cao Minh Nga***, Phan Traàn Tuaán*<br /> <br /> TOÙM TAÉT<br /> Ñaây laø moät nghieân cöùu caét ngang nhaèm xaùc ñònh tyû leâ hieän maéc taêng huyeát aùp (THA) ôû ngöôøi tröôûng<br /> thaønh taïi Quaän 4 vaø moái lieân quan giöõa THA vôùi aên maën, taêng chæ soá khoái löôïng cô theå (BMI), huùt thuoác,<br /> uoáng röôïu, giaûm hoïat ñoäng theå löïc (HÑTL), tieàn söû baûn thaân ñaùi thaùo ñöôøng(ÑTÑ). Maãu nghieân cöùu laáy<br /> töø coäng ñoàng goàm 2366 ngöôøi töø 18 tuoåi trôû leân soáng trong 30 khu phoá vôùi caùch choïn maãu cuïm theo<br /> phöông phaùp xaùc suaát tyû leä vôùi kích côõ daân soá. THA ñöôïc ñònh nghóa laø Huyeát aùp taâm thu (HATT)≥<br /> 140mmHg.hoaëc huyeát aùp taâm tröông (HATTr) ≥ 90mmHg qua hai laàn khaùm; hoaëc ñang duøng thuoác haï<br /> aùp. Tyû leä hieän maéc THA ôû ngöôøi tröôûng thaønh tìm ñöôïc laø 21,89%. Tyû leä naøy taêng theo tuoåi, BMI, giaûm khi<br /> trình ñoä hoïc vaán taêng leân. Nhöõng moái lieân quan thuaän vôùi THA laø aên maën, uoáng röôïu, giaûm HÑTL, tieàn<br /> söû baûn thaânÑTÑ. Huùt thuoác laù khoâng lieân quan coù yù nghóa thoáng keâ vôùi THA. Nghieân cöùu naøy cho thaáy laø<br /> THA aûnh höôûng tôi khoûang 1/5 ngöôøi tröôûng thaønh taïi Quaän 4 vaø do ñoù caàn coù moät chöông trình phoøng<br /> ngöøa beänh THA. Chöông trình ñöôïc xaây döïng chuû yeáu laø giaùo duïc söùc khoûe vaø seõ ñöôïc tieán haønh vôùi muïc<br /> tieâu laøm giaûm yeáu toá nguy cô nhö taêng theå troïng, aên maën, uoáng röôïu, ít HÑTL, vaø quaûn lyù toát beänh nhaân<br /> THA cuõng nhö beänh nhaân ÑTÑ.<br /> <br /> SUMMARY<br /> PREVALENCE OF HYPERTENSION AMONG ADULTS LIVING<br /> IN DISTRICT 4 - HCM CITY- 2004<br /> Vu Bao Ngoc, Le Hoang Ninh, Cao Minh Nga, Phan Tran Tuan<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 9 * Supplement of No 1 * 2005: 93 – 99<br /> <br /> This is a crossectional study aimed to find out the prevalence of hypertension among adults in<br /> District 4- HCM city and its relationships with high sodium intake, body mass index(BMI), smoking,<br /> alcohol, physical activity, and diabetic history. A community- based sample of 2366 people at the age ≥18<br /> from 30 clusters of District 4 were selected by using Probability Proportionate to size cluster sampling.<br /> Hypertension was defined as systolic blood pressure ≥140mmHg/ or diastolic blood pressure ≥ 90mmHg<br /> through ≥ 2 visits; or taking anti-hypertensive medication. The prevalence of hypertension was found at<br /> 21.89%. The prevalence increased with age, BMI, decreased with higher education level, no difference<br /> between male and female. The relationships between hypertension and high sodium intake, drinking<br /> alcohol, decrease physical activity, diabetic history are positive. Hypertension and smoking has no<br /> significant relationship statistically. This reseach shows that hypertension affected about 1/5 population of<br /> adults in District 4 and a program of preventive hypertension is really required. Based on health<br /> education, this program will be carried out to reduce risk factors (increasingBMI, drinking alcohol,<br /> decreasing physical activity, intaking high sodium) and to manage hypertension patients as well as<br /> diabetic patients.<br /> * Trung Taâm Y Teá Quaän 4<br /> ** Khoa YTCC Ñaïi Hoïc Y Döôïc TP. Hoà Chí Minh<br /> *** Khoa Y Hoïc Y Döôïc TP. Hoà Chí Minh<br /> <br /> 93<br /> <br /> ÑAËT VAÁN ÑEÀ<br /> THA hieän nay laø moät vaán ñeà thôøi söï, laø moät gaùnh<br /> naëng cho Y Teá Coâng Coäng khoâng chæ ôû caùc nöôùc phaùt<br /> trieån maø coøn ôû caùc nöôùc ñang phaùt trieån vì aûnh höôûng<br /> tôùi khoaûng 10 – 25 % daân soá tuøy ñòa phöông(11). THA<br /> gaây nhieàu haäu quaû nghieâm troïng nhö tai bieán maïch<br /> maùu naõo, thieáu maùu cô tim, suy tim, suy thaän, toån<br /> thöông voõng maïc... Theo moät soá nghieân cöùu gaàn ñaây<br /> cho thaáy tyû leä THA ôû Vieät Nam hieän nay ñang gia<br /> taêng. Naêm 1999 theo Phaïm Gia Khaûi tyû leä naøy laø<br /> 16,05% ngöôøi töø 25 tuoåi trôû leân taïi Haø Noäi(7). Naêm<br /> 2001, cuõng theo taùc giaû Phaïm Gia Khaûi tyû leä naøy laø<br /> 23,02%(6). Naêm 2001 taùc giaû Phaïm Huøng Löïc nghieân<br /> cöùu taïi ñoàng baèng soâng Cöûu Long cho bieát tyû leä hieän<br /> maéc ôû ngöôøi töø 15 tuoåi trôû leân laø 14,9%(8). Moät nghieân<br /> cöùu cuûa taùc giaû Nguyeãn Höõ u Haïnh – Nguyeãn ñoã<br /> Nguyeân cho thaáy tyû leä naøy laø 13,8 % ngöôøi töø 18 tuoåi<br /> trôû leân taïi xaõ Ñaàm Dôi – Caø Mau(4).<br /> Moät soá yeáu toá nguy cô do loái soáng ñaõ ñöôïc xaùc<br /> ñònh qua nhieàu nghieân cöùu nhö: taêng caân quaù möùc, ít<br /> hoïat ñoäng theå löïc, uoáng röôïu, aên maën, huùt thuoác ...<br /> ngaøy caøng aûnh höôûng tôùi moät boä phaän khoâng nhoû<br /> trong daân soá ñaõ laøm cho tyû leä THA noùi rieâng vaø beänh<br /> tim maïch noùi chung ngaøy caøng taêng(12).<br /> Moät chöông trình döï phoøng beänh tim maïch<br /> trong ñoù haøng ñaàu laø THA caàn phaûi ñöôïc xaây döïng ñeå<br /> laøm giaûm tyû leä tai bieán do THA cuõng nhö giaûm tyû leä<br /> maéc beänh. Soá lòeâu caàn ñeå xaây döïng chöông trình laø<br /> caùc soá lieäu veà tyû leä THA cuõng nhö daân soá nguy cô cuûa<br /> töøng ñòa phöông.<br /> Quaän 4 vôùi daân soá khoûang 200000 ngöôøi soáng<br /> treân moät dieän tích 4km2, ña soá laø daân lao ñoäng ngheøo<br /> vaø hoïc vaán thaáp, lieäu tyû leä THA coù khaùc vôùi caùc ñòa<br /> phöông khaùc hay khoâng?<br /> <br /> tyû leä daân soá nguy cô theo caùc ñaëc tröng: aên maën, huùt<br /> thuoác, uoáng röôïu, giaûm hoïat ñoäng theå löïc, dö caân vaø<br /> beùo phì, tieàn söû baûn thaân bò beänh ñaùi thaùo ñöôøng<br /> cuõng nhö moái lieân quan cuûa caùc yeáu toá treân vôùi THA.<br /> <br /> ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN<br /> CÖÙU<br /> Thieát keá nghieân cöùu Ñieàu tra caét ngang.<br /> Ñòa ñieåm nghieân cöùu: Quaän 4 TP HCM.<br /> Thôøi gian: thaùng 4 naêm 2004.<br /> Daân soá muïc tieâu: Daân soá cuûa Quaän 4 töø 18 tuoåi<br /> trôû leân.<br /> Daân soá laáy maãu: Daân soá Quaän 4 töø 18 tuoåi trôû leân<br /> taïi 30 khu phoá trong ñòa baøn.<br /> Côõ maãu ñöôïc tính theo coâng thöùc(3)<br /> 1,962 x 0,138 x(1- 0,138)<br /> : n = -----------------------------= 1.148<br /> 0,022<br /> Vôùi ñoä chính xaùc mong muoán: 2%; tyû leä tham<br /> khaûo: 13,8%(4), , ñoä tin caäy 95%, trò soá tôùi haïn Z (1α/2)=1,96.<br /> Maãu ñöôïc choïn theo phöông phaùp xaùc suaát tyû leä<br /> vôùi kích côõ daân soá (probability proportionate to size<br /> cluster sampling); ñeå taêng ñoä tin caäy söû duïng hieäu<br /> öùng thieát keá (desgin effect) = 2.<br /> Côõ maãu toái thieåu = 1.148 x 2 = 2.284 ngöôøi.<br /> Tieâu chuaån choïn vaøo loâ nghieân cöùu: nhöõng ngöôøi<br /> hieän soáng treân ñòa baøn Quaän 4 coù naêm sinh töø 1985<br /> trôû veà tröôùc.<br /> Tieâu chuaån loaïi tröø: nhöõng ngöôøi bò cuït 2 tay do tai<br /> naïn hay dò taät baåm sinh, beänh nhaân taâm thaàn kích ñoäng<br /> khoâng theå tieáp caän ñeå ño huyeát aùp, phuï nöõ coù thai.<br /> <br /> Tyû leä daân soá dö caân vaø beùo phì,aên maën, huùt<br /> thuoác, uoáng röôïu, hoïat ñoäng theå löïc, tieàn söû ñaùi thaùo<br /> ñöôøng trong Quaän 4 laø bao nhieâu vaø lieân quan nhö<br /> theá naøo vôùi THA ?<br /> <br /> Ñoái töôïng ñöôïc xeáp vaøo nhoùm THA khi coù HATT<br /> ≥ 140 mmHg hoaëc HATTr ≥ 90mmHg sau ít nhaát 2<br /> laàn ño vaøo 2 thôøi ñieåm khaùc nhau(2); hoaëc ñang uoáng<br /> thuoác haï aùp.<br /> <br /> Ñeå giaûi ñaùp ñöôïc caùc caâu hoûi treân, nghieân cöùu naøy<br /> ñöôïc tieán haønh vôùi muïc tieâu toång quaùt laø xaùc ñònh tyû<br /> leä hieän maéc THA ôû ngöôøi tröôûng thaønh taïi Quaän 4 vaø<br /> <br /> Baûng caâu hoûi ñieàu tra ñöôïc soaïn theo taøi lieäu cuûa<br /> Toå Chöùc Y Teá Theá Giôùi veà caùc yeáu toá nguy cô cuûa<br /> beänh khoâng laây nhieãm(9), coù chænh söûa qua nghieân<br /> cöùu thöû cho phuø hôïp vôùi coäng ñoàng Vieät Nam.<br /> <br /> 94<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005<br /> <br /> Nhaäp soá lieäu baèng phaàn meàm EPI INFO 6, phaân<br /> tích baèng STATA 6.0. YÙ nghóa thoáng keâ ñöôïc xaùc ñònh<br /> khi giaù trò p < 0,05. Phaân tích ñôn bieán, phaân taàng ñeå<br /> tìm yeáu toá gaây nhieãu, töông taùc vaø hoài quy logistic ñeå<br /> tìm tyû soá soá cheânh vaø khoûang tin caäy 95% giöõa caùc<br /> nhoùm BMI, aên maën, huùt thuoác, uoáng röôïu, HÑTL,<br /> tieàn söû ÑTÑ vôùi THA.<br /> <br /> Ñoä Trò soá Trò soá So saùnh giöõa<br /> Trung<br /> leäch lôùn nhoû nam vaø nöõ duøng<br /> bình<br /> chuaån nhaát nhaát<br /> kieåm ñònh t<br /> vôùi t = 15,49; P =<br /> Nöõ 50,67 9,140<br /> 0,00 < 0,05<br /> BMI cuûa Nam <<br /> BMI<br /> Toaøn<br /> 21,79 3,618 12,08 42,67<br /> Nöõ coù yù nghóa<br /> (kg/m2) maãu<br /> Nam 21,63 3,320<br /> Nöõ<br /> <br /> KEÁT QUAÛ<br /> Moâ taû daân soá nghieân cöùu<br /> <br /> 21,93 3,852<br /> <br /> Baûng 3: Taàn soá, tyû leä daân soá coù caùc ñaëc tröng aên<br /> maën, huùt thuoác, uoáng röôïu, HÑTL, tieàn söû ÑTÑ<br /> <br /> Baûng 1. Caùc ñaëc ñieåm veà daân soá, xaõ hoäi cuûa maãu<br /> <br /> Nhoùm<br /> tuoåi<br /> <br /> Phaùi:<br /> Daân<br /> toäc<br /> Ngheà<br /> nghieäp<br /> Trình<br /> ñoä hoïc<br /> vaán<br /> Tình<br /> traïng<br /> gia<br /> ñình<br /> <br /> Ñaëc ñieåm<br /> Taàn soá Tyû leä %<br /> 18 - 34<br /> 748<br /> 31,61<br /> 35 - 44<br /> 532<br /> 22,49<br /> 45 -54<br /> 459<br /> 19,40<br /> 55 - 64<br /> 246<br /> 10,40<br /> 65 trôû leân<br /> 381<br /> 16,10<br /> Nam<br /> 1.097<br /> 46,37<br /> Nöõ<br /> 1.269<br /> 53,63<br /> Kinh<br /> 2.303<br /> 97,34<br /> Hoa<br /> 58<br /> 2,45<br /> Khaùc<br /> 5<br /> 0,21<br /> Lao ñoäng chaân tay<br /> 1.402<br /> 59,26<br /> Lao ñoäng trí oùc<br /> 278<br /> 11,75<br /> Ngheà khaùc<br /> 686<br /> 28,99<br /> Khoâng bieát chöõ<br /> 139<br /> 5,87<br /> Caáp 1<br /> 639<br /> 27,01<br /> Caáp 2<br /> 833<br /> 35,21<br /> Caáp 3<br /> 619<br /> 26,16<br /> Cao ñaúng, Ñaïi hoïc, sau Ñaïi hoïc<br /> 136<br /> 5,75<br /> Ñoäc thaân (chöa laäp gia ñình)<br /> 555<br /> 23,46<br /> Coù choàng,vôï<br /> 1.540<br /> 65,09<br /> Goaù<br /> 227<br /> 9,57<br /> Ly thaân, ly hoân<br /> 44<br /> 1,86<br /> <br /> Baûng 2. Chieàu cao, caân naëng, chæ soá khoái löôïng cô theå<br /> (BMI) trung bình cuûa daân soá<br /> <br /> Chieàu<br /> cao<br /> (m)<br /> Caân<br /> naëng<br /> (kg)<br /> <br /> Toaøn<br /> maãu<br /> Nam<br /> Nöõ<br /> Toaøn<br /> maãu<br /> Nam<br /> <br /> Ñoä Trò soá Trò soá So saùnh giöõa<br /> Trung<br /> leäch lôùn nhoû nam vaø nöõ duøng<br /> bình<br /> kieåm ñònh t<br /> chuaån nhaát nhaát<br /> Nam cao hôn nöõ<br /> 1,56 0,0758 1,3 1,83<br /> coù yù nghóa thoáng<br /> keâ vôùi t = 40,846;<br /> 1,61 0,0649<br /> P= 0,000 =<br /> 65<br /> <br /> 4<br /> 45<br /> -5<br /> <br /> 4<br /> <br /> 4<br /> 35<br /> -4<br /> <br /> Hình 2.Tyû leä% THA theo nhoùm tuoåi<br /> <br /> 55<br /> -6<br /> <br /> 4<br /> 18<br /> -3<br /> <br /> 0%<br /> <br /> ξ 2 =637,289; P=0,000.<br /> <br /> 100%<br /> 80%<br /> 60%<br /> 40%<br /> <br /> 43,17%<br /> <br /> KhoângTHA<br /> <br /> 35,84%<br /> 15,97%<br /> <br /> 20%<br /> <br /> 13,25%<br /> <br /> 10,29%<br /> <br /> Hình 3. Tyû leä THA theo trình ñoä hoïc vaán<br /> <br /> 96<br /> <br /> ξ 2 =164,31; P=0,000.<br /> <br /> CÑ<br /> -Ñ<br /> H<br /> <br /> 3<br /> caáp<br /> <br /> caáp<br /> 2<br /> <br /> 1<br /> caáp<br /> <br /> Mu<br /> ø ch<br /> öõ<br /> <br /> 0%<br /> <br /> CoùTHA<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> 100%<br /> 80%<br /> <br /> 35,72%<br /> <br /> 60%<br /> <br /> KhoângTHA<br /> <br /> 10,79%<br /> <br /> 17,48%<br /> <br /> Coù THA<br /> <br /> 40%<br /> 20%<br /> 0%<br /> LÑCT<br /> <br /> LÑTO<br /> <br /> Khaùc<br /> <br /> ξ 2 =109,47; P=0,000.<br /> <br /> Hình 4.Tyû leä THA theo ngheà nghieäp<br /> <br /> 100%<br /> 80%<br /> 60%<br /> <br /> 50%<br /> <br /> 38,35% 36%<br /> <br /> 40%<br /> <br /> KhoângTHA<br /> <br /> 100%<br /> <br /> Coù THA<br /> <br /> 18,4%<br /> <br /> 20%<br /> <br /> >=<br /> 40<br /> <br /> ,99<br /> -39<br /> 35<br /> <br /> ,99<br /> -34<br /> 30<br /> <br /> ,99<br /> -29<br /> 25<br /> <br />