Ung thư tế bào gai trên bệnh nhân sỏi san hô thận: Báo cáo 1 trường hợp

Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 19 * Số 5 * 2015<br /> <br /> <br /> UNG THƯ TẾ BÀO GAI TRÊN BỆNH NHÂN SỎI SAN HÔ THẬN:<br /> BÁO CÁO 1 TRƯỜNG HỢP<br /> Lý Văn Quảng*, Phạm Thế Anh*, Phạm Cao Tháp*, Nguyễn Bá Hiệp*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Ung thư tế bào gai của thận là loại ung thư rất hiếm gặp ở đường niệu trên, nó chiếm 1,4% tất cả các loại<br /> ung thư thận. Rất ít các trường hợp bệnh lý như vậy được báo cáo trong y văn thế giới. Lâm sàng, các dấu hiệu<br /> trên chẩn đoán hình ảnh không đặc hiệu nên ung thư tế bào gai của thận khó chẩn đoán. Chẩn đoán xác định bằng<br /> xét nghiệm mô học bệnh phẩm được cắt bỏ. CT Scan và các hình thức chẩn đoán hình ảnh mới tương đương nên<br /> thực hiện tầm soát cho các bệnh nhân có sỏi thận lâu năm để phát hiện sớm và cải thiện tiên lượng cho bệnh nhân.<br /> Bài này báo cáo 1 trường hợp ung thư tế bào gai thận trái trên bệnh nhân có sỏi san hô thận trái.<br /> SUMMARY<br /> RENAL SQUAMOUS CELL CARCINOMA IN PATIENT WITH STAGHORN STONE<br /> IN THE LEFT KIDNEY: A CASE REPORT<br /> Ly Van Quang, Pham The Anh, Pham Cao Thap, Nguyen Ba Hiep<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Supplement of Vol. 19 - No 5 - 2015: 190 - 192<br /> <br /> Renal squamous cell carcinoma is a rare malignancy of the upper urinary tract accounts for 1.4% of all renal<br /> malignancies. Very few of such cases have been reported in the world literature. The diverse etiological factors, the<br /> non-specific clinical presentation and radiological findings of the tumor lead to a difficulty in diagnosis. The<br /> diagnosis is established only after the histopathological examination of the resected specimen. A screening CAT<br /> scan for long stand renal stone or newer imaging modalities are required for early detection and improving<br /> prognosis of the patients. In case reported had a primary renal squamous cell carcinoma in the left kidney with<br /> staghorn stone.<br /> PHẦN MỞ ĐẦU thận trái.<br /> <br /> Sỏi san hô thận lâu năm, không phát hiện ra BỆNH ÁN<br /> hoặc không điều trị là nguyên nhân gây nên các Bệnh nhân nam 47 tuổi, địa chỉ ở tỉnh Long<br /> biến chứng như đau, nhiễm khuẩn, biến đổi An, nhập viện ngày 11.5.2015, với đau thượng vị,<br /> chức năng của thận có sỏi. Ung thư tế bào gai đau lan ra sau lưng hai bên 2 tháng nay. Bệnh<br /> (squamous cell carcinoma) tiên phát của bể thận nhân có tiền sử sỏi thận P, chưa xử lý gì.<br /> tương đối hiếm gặp, chúng chiếm tỷ lệ < 1% ung Bệnh nhân được làm các xét nghiệm thường<br /> thư hệ niệu, thường gặp trên các bệnh nhân có quy: công thức máu, sinh hóa máu, xét nghiệm<br /> sỏi thận, viêm nhiễm mãn tính. Tại thời điểm nước tiểu, chụp KUB, siêu âm bụng. Hồng cầu:<br /> được chẩn đoán, chúng thường đã ở giai đoạn 4,27 M/uL, hemoglobin: 8,9 g/dL, creatininin<br /> muộn, xâm lấn, tiên lượng xấu, rất ít bệnh nhân 106,0 µmol/L. Tổng phân tích nước tiểu cho thấy<br /> có thời gian sống còn trên 5 năm. Chẩn đoán xác có nhiều bạch cầu(500 Leu/uL) và hồng cầu (80<br /> định được thiết lập khi làm giải phẫu bệnh lý Ery/uL). Phim KUB cho thấy sỏi san hô thận P<br /> bệnh phẩm khi cắt bỏ(1,3). kích thước lớn, đường kính khoảng 6cm.<br /> Chúng tôi báo cáo 1 trường hợp ung thư tế Do bệnh nhân có các triệu chứng khác lạ so<br /> bào gai thận trái trên bệnh nhân có sỏi san hô với các bệnh nhân sỏi thận, bệnh nhân được chỉ<br /> <br /> * Khoa Ngoại Tiết niệu, Bệnh viện Thống Nhất, TP. Hồ Chí Minh<br /> Tác giả liên lạc: Bs. Lý Văn Quảng ĐT: 0913633520 Email: bslyquang@gmail.com<br /> 190 Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Thống Nhất năm 2015<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 19 * Số 5 * 2015 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> định chụp MSCT bụng có cản quang. Kết quả nặng có thể gây tử vong và hiếm gặp nữa là gây<br /> MSCT bụng: Thận P kích thước lớn, đài bể thận nên ung thư niệu mạc.<br /> có sỏi san hô kích thước lớn, cực dưới có đám Raghavendran và cs thông báo 18 trường<br /> choáng chỗ (60mmx40mm) đậm độ hỗn hợp hợp ung thư bể thận trên BN có sỏi san hô thận<br /> (dịch, mô mềm). Nhiều hạch phì đại vùng cuống lâu năm (trung bình là 8,8 năm), trong đó<br /> thận phải và quanh động mạch chủ bụng (hạch carcinoma tế bào gai chiếm tỷ lệ cao nhất (15/18),<br /> 10 - 20mm). Các tạng khác trong giới hạn bình carcinoma tế bào chuyển tiếp 2 trường hợp và 1<br /> thường. Kết luận: U thận P / Sỏi san hô thận trường hợp adenocarcinoma. Hai trường hợp<br /> Phải. Bệnh nhân được làm xạ hình thận: độ lọc đái máu đại thể được chẩn đoán u thận khi chụp<br /> cầu thận P (GFR): 20,9ml / phút, độ lọc cầu thận CT Scan. 16 trường hợp còn lại được phát hiện<br /> T (GFR) 48,4ml / phút. Chúng tôi tiến hành cắt ung thư khi làm giải phẫu bệnh lý sau mổ(3).<br /> bỏ thận P, trên đại thể có khối u ở cực dưới thận<br /> Trường hợp của chúng tôi, bệnh nhân ung<br /> P kích thước khoảng 50mm. Kết quả giải phẫu<br /> thư thận dạng carcinoma tế bào gai, được chẩn<br /> bệnh lý: Carcinom tế bào gai biệt hóa rõ của đài<br /> đoán u thận trước mổ do có các triệu chứng bất<br /> bể thận.<br /> thường khác với các BN sỏi thận và sự cảnh giác<br /> BÀN LUẬN của các bác sĩ tiết niệu rằng sỏi san hô thận lâu<br /> K thận tiên phát của bể thận tương đối hiếm ngày có thể đi kèm với ung thư thận và thường<br /> gặp, chỉ chiếm khoảng 8-14% ung thư thận. Ung là ung thư tế bào gai, nên bệnh nhân được chụp<br /> thư thận thường gặp ở người lớn là ung thư tế CT Scan bụng trước mổ.<br /> bào sáng, tiếp theo là papillary và chromophobe Lâm sàng thường biểu hiện tiểu máu, đau<br /> cell carcinoma. Ung thư tế bào gai của đường bài hông lưng, mass ổ bụng. Theo các tác giả, rất<br /> xuất hệ niệu là loại ung thư hiếm gặp với tiên khó chẩn đoán phân biệt ung thư tế bào gai và<br /> lượng xấu, chiếm khoảng 10% ung thư bể thận sỏi thận vì chúng có các triệu chứng tương tự<br /> và khoảng 0,5% ung thư thận(2). nhau. Chẩn đoán chủ yếu dựa vào cận lâm<br /> Ung thư tế bào gai của đường niệu được cho sàng, chẩn đoán hình ảnh: siêu âm, UIV, CT<br /> rằng xuất phát từ quá trình dị sản của tế bào Scan, tế bào học nước tiểu, giải phẫu bệnh<br /> niệu mạc. Nguyên nhân bệnh sinh: sỏi san hô lý,..Các BN sỏi san hô thận có đái máu đại thể,<br /> thận lâu năm, nhiễm khuẩn. Các yếu tố khác cần tăng cường nghi ngờ khả năng ung thư<br /> như: các hóa chất ngoại sinh, nội sinh, thiếu thận kèm vì vậy nên làm các chẩn đoán hình<br /> vitamin A, mất cân bằng về hormon, ảnh như CT Scan để xác định.<br /> schistosomiasis và hút thuốc. Sỏi san hô thận lâu Phải luôn ghi nhớ rằng nguy cơ carcinoma<br /> năm góp phần gây dị sản tế bào gai(2). đường niệu trên ở BN sỏi thận có thận mất chức<br /> 94% BN ung thư tế bào gai thận đã ở giai năng hoặc tiểu máu. Trước khi thực hiện phẫu<br /> đoạn muộn khi vừa chẩn đoán. 21% số BN thuật trên các bệnh nhân này, cần phải làm các<br /> không còn chỉ định phẫu thuật do bệnh lý kèm xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh cẩn thận để phát<br /> theo hoặc do ung thư đã ở giai đoạn muộn, chỉ hiện các carcinoma kèm theo. Bất kỳ nghi ngờ,<br /> khoảng 7,2% số BN sống trên 5 năm. cần sinh thiết lạnh trong mổ, thử bệnh phẩm sau<br /> mổ để loại trừ carcinoma, vì chẩn đoán sớm rất<br /> Sỏi san hô thận thường kèm theo vi khuẩn<br /> quan trọng trong sự kéo dài sự sống còn cho<br /> urea-splitting và thường là các sỏi nhiễm khuẩn.<br /> bệnh nhân.<br /> Theo thời gian, sỏi san hô không được điều trị có<br /> thể làm suy giảm chức năng thận, viêm thận – bể Điều trị cắt bỏ thận là cần thiết, ngay cả khi<br /> thận, đau hông lưng, gây nhiễm khuẩn huyết bệnh có di căn. Phẫu thuật để có chẩn đoán xác<br /> định trên mô học, kiểm soát các triệu chứng như<br /> <br /> <br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Thống Nhất năm 2015 191<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 19 * Số 5 * 2015<br /> <br /> đau, sốt, tiểu máu, và phẫu thuật cũng giúp loại TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> bỏ ổ nhiễm khuẩn trước khi tiến hành hóa trị 1. Ayhan K, Levent E, Mehmet G, Nazmi I (2002): Squamous cell<br /> toàn thân. carcinoma located in the renal caiceal system: A case report<br /> and review of the literature. Turkish Journal of Cancer. Vol 32,<br /> KẾT LUẬN No. 2: 20-24.<br /> 2. Khader FN (2012): Primary Renal Squamous Cell Carcinoma:<br /> Ung thư tế bào gai thận là bệnh hiếm gặp, A case report. Journal of Clinical and Diagnostic Research, May<br /> nó có liên quan với sỏi thận lâu năm. Chẩn (Suppl-2), Vol 6(4): 720-722.<br /> 3. Min GK, Jai HC, In SH (2009): Staghorn stones combined with<br /> đoán ung thư tế bào gai thường khó. Các chẩn transitional cell carcinoma of the renal pelvis. Korean journal of<br /> đoán hình ảnh chỉ cho các dấu hiệu như ứ Urology. October. Vol 50, No 10: 1027-1031;<br /> nước thận, sỏi thận, khối u nhưng không cho<br /> được chẩn đoán chính xác. CT Scan, xét Ngày nhận bài báo: 12/07/2015<br /> nghiệm giải phẫu bệnh sau mổ giúp cho chẩn Ngày phản biện nhận xét bài báo: 28/07/2015<br /> đoán xác định và xác định giai đoạn bệnh. Ngày bài báo được đăng: 20/10/2015<br /> Điều trị bao gồm phẫu thuật, xạ trị, hóa trị và<br /> miễn dịch học. Tiên lượng của ung thư tế bào<br /> gai thận tương đối xấu.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 192 Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Thống Nhất năm 2015<br />