VAI TRÒ LÀM DÍNH MÀNG PHỔI BẰNG TALC

Chia sẻ: Nguyen Uyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:22

Thêm vào BST

Báo xấu

83
lượt xem 12
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu: Đánh giá vai trò điều trị hỗ trợ của làm dính màng phổi bằng talc qua ống dẫn lưu màng phổi trong điều trị tràn khí màng phổi tự phát thứ phát (TKMPTPTP). Phương pháp nghiên cứu: Thực nghiệm can thiệp điều trị lâm sàng. Kết quả: từ 01/2002 đến 12/2006, có 123 trường hợp TKMPTPTP (gồm 109 nam giới, 14 nữ giới). Tỉ lệ mắc bệnh nam:nữ là 7,79:1. Phần lớn xảy ra ở lứa tuổi trên 40 tuổi (95,12%). Tuổi trung bình là 62,3 (từ 21 – 85 tuổi). TKMPTPTP tái phát gặp nhiều hơn...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: VAI TRÒ LÀM DÍNH MÀNG PHỔI BẰNG TALC

LÀM DÍNH MÀNG PHỔI BẰNG TALC TÓM TẮT Mục tiêu: Đánh giá vai trò điều trị hỗ trợ của làm dính màng phổi bằng talc qua ống dẫn lưu màng phổi trong điều trị tràn khí màng phổi tự phát thứ phát (TKMPTPTP). Phương pháp nghiên cứu: Thực nghiệm can thiệp điều trị lâm sàng. Kết quả: từ 01/2002 đến 12/2006, có 123 trường hợp TKMPTPTP (gồm 109 nam giới, 14 nữ giới). Tỉ lệ mắc bệnh nam:nữ là 7,79:1. Phần lớn xảy ra ở lứa tuổi trên 40 tuổi (95,12%). Tuổi trung bình là 62,3 (từ 21 – 85 tuổi). TKMPTPTP tái phát gặp nhiều hơn TKMPTPTP lần đầu tiên nhưng không đáp ứng với đặt ODLMP (thời gian đặt ODLMP kéo dài quá 7 – 10 ngày) (76,42% so với 23,58%). Tỉ lệ thành công của LDMP bằng talc qua ODLMP (tính đến thời điểm xuất viện) là 93,5% với thời gian trung bình lưu ODLMP là 3,89 ngày (giới hạn từ 1 – 21 ngày). Ba biến chứng sớm là đau ngực (53,66%), sốt (26,02%) (xảy ra ngay trong vòng 4 giờ đầu tiên) và ho khan (28,46%) (xảy ra trong khoảng 4 – 12 giờ sau bơm talc màng phổi). Ngoài ra, có 3 trường hợp mủ màng phổi nhưng đáp ứng tốt với điều trị kháng sinh. Sau thời gian theo dõi từ 1 – 4 năm, tỉ lệ TKMP tái phát là 8,82% và biến
chứng muộn là đau ngực nhẹ (44,12%) (chỉ xảy ra khi gắng sức nhưng không ảnh hưởng đáng kể đến hoạt động hàng ngày). Không trường hợp tử vong nào có liên quan đến nguyên nhân gây ra do talc. Đồng thời, không có xảy ra những biến chứng trầm trọng (suy hô hấp cấp, tụt huyết áp,…) trong thời gian theo dõi sau LDMP bằng talc. Kết luận: Làm dày dính màng phổi bằng talc qua ODLMP có hiệu quả và an toàn trong điều trị TKMPTPTP. ABSTRACT Objective: to evaluate the role of adjunctive treatment of pleurodesis by talc through chest drainage tube in the treatment of secondary spontaneous pneumothorax (SSP). Method: Clinical experimental study Result: From 01/2002 to 12/2006, there were 123 cases of SSP (included 109 male and 14 female patients). The incidence ratio of male:femal was 7.79:1. Most of them occurred in age group over 40 (95.12%). The average age was 62.3 (range, 21 to 85). Recurrent SSP occurred more than first SSP (which didn’t response with chest drainage; time for chest drainage lasted over 7 – 10 days) (76.42% versus 23.58%). Rate of success of talc pleurodesis at discharged time was 93.5%, with an average duration of
drainage chest tube was 3,89 days (range, 1 to 21). Three early complicated signs were chest pain (53.66%), fever (26.02%) in the first four- hour time and cough (28.46%) in a 4 – 12 hour time after talc pleurodesis. Besides, there were 3 cases of empyema but they had good responses to antibiotic therapies. After monitoring in 1-4 year period, rate of recurrent pneumothorax was 8.82% and lately complication was light chest pain (44.12%)(only occurred after excessive actions but they didn’t influence patient’s activities significantly). The causes of death were unrelated to the pleurodesis. Simultaneously, we haven’t detected orther severe complications (acute respiratory failure, hypotension,…) in the follow-up after talc pleurodesis. Conclusion: Pleurodesis by talc through chest drainage tube was high effective and safe in the treatment of SSP.
ĐẶT VẤN ĐỀ Tràn khí màng phổi tự phát thứ phát (TKMPTPTP) là tình trạng tràn khí màng phổi (TKMP) xảy ra xảy ra do nguyên nhân bệnh lý ở phổi (bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (BPTNMT), xơ mô kẽ phổi, ung thư phổi, lao phổi, viêm phổi,…). TKMPTPTP biến chứng bao gồm những trường hợp TKMPTPTP tái phát và những trường hợp TKMPTPTP lần đầu tiên nhưng không đáp ứng với điều trị đặt ống dẫn lưu màng phổi (ODLMP) (thời gian đặt ống dẫn lưu kéo dài quá 7 – 10 ngày). TKMPTP tái phát là tình trạng TKMP xuất hiện trở lại sau lần TKMP đầu tiên và tỉ lệ tái phát ở những lần tiếp theo sẽ cao hơn rất nhiều lần. Theo y văn, tỉ lệ tái phát của TKMPTPTP còn khá cao (43%)(2,3,5,10). Đồng thời, đã có nhiều phương pháp điều trị hỗ trợ nhằm ngăn ngừa tình trạng TKMP tái phát như làm dày dính màng phổi (LDMP) bằng hóa chất, bằng nội soi lồng ngực (NSLN) hoặc bằng phẫu thuật như cắt màng phổi từng phần hay toàn bộ hoặc làm trầy xước màng phổi chủ động… Trong đó, phương pháp LDMP bằng talc đã được ứng dụng ở nhiều nước như Mỹ, Anh và các nơi khác trên thế giới(1,2,3,5,8,10). Tại Việt nam, chưa có nghiên cứu LDMP bằng talc qua ODLMP trong điều trị TKMPTPTP. Chính vì vậy, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đánh giá vai trò điều trị hỗ trợ của phương pháp LDMP bằng talc được bơm qua ODLMP trong điều trị TKMPTPTP.
ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Đối tượng nghiên cứu Tất cả các bệnh nhân TKMPTPTP tái phát và những trường hợp TKMPTPTP lần đầu tiên nhưng không đáp ứng với điều trị đặt ống dẫn lưu màng phổi (ODLMP) (thời gian đặt ống dẫn lưu kéo dài quá 7 – 10 ngày) sẽ được bơm dung dịch talc qua ODLMP để LDMP từ 01/2002 đến 12/2006 tại bệnh viện Phạm Ngọc Thạch và được theo dõi tiếp về hiệu quả điều trị, biến chứng và tỉ lệ tái phát trong vòng từ 1 đến 4 năm theo kiểu cuốn chiếu. Tiêu chuẩn loại trừ Bệnh nhân có tiền sử hoặc đang mắc các bệnh lý nặng sau: nhồi máu cơ tim, rối loạn nhịp tim; suy thận, suy gan cấp và mạn; rối loạn thăng bằng kiềm toan; rối loạn đông máu; nhiễm HIV/AIDS; tiền sử dị ứng với thuốc tê, hóa chất… Loại hình nghiên cứu Thực nghiệm điều trị can thiệp lâm sàng Phương pháp tiến hành nghiên cứu Chuẩn bị bệnh nhân và dung dịch talc trước khi tiến hành bơm vào khoang màng phổi - Tất cả bệnh nhân đều đã được đặt ODLMP để giải thoát hết khí trong khoang màng phổi (KMP) và có đủ điều kiện trước khi được điều trị LDMP
bằng talc như cải thiện triệu chứng lâm sàng (hết đau ngực, hết khó thở) và hết TKMP trên X-quang phổi thẳng. - Giải thích cho bệnh nhân rõ ràng về tình trạng bệnh và phương pháp điều trị. Đo dấu hiệu sinh tồn. Chụp X-quang phổi thẳng kiểm tra và lấy khí máu động mạch. Tiền mê (tiêm dưới da 0,25 – 0,5 mg Atropin; và uống 5 – 10 mg Diazepam) 30 phút trước khi thực hiện thủ thuật. - Bột talc được sử dụng có nguồn gốc sản xuất từ Pháp có độ tinh khiết cao, không chứa amiăng, được dùng trong ngành y tế. Liều bột talc dùng để LDMP là 2g, được tiệt trùng ở nhiệt độ cao 1360C trong 6 – 8 giờ. Sau đó, pha loãng bột talc với 50 ml nước muối sinh lý thành dung dịch talc, được đựng trong ống tiêm loại 50 ml, và được lắc cho thật đều trước khi bơm vào KMP. Các bước tiến hành bơm dung dịch talc vào khoang màng phổi: - Sau khi nhu mô phổi nở hoàn toàn, bệnh nhân được bơm 100 mg lidocaine2% qua ODLMP. - 15 phút sau, bơm từ từ 50 ml dung dịch talc qua ODL vào KMP. Kẹp ODL khoảng 1 – 2 giờ, chỉ dẫn bệnh nhân xoay đổi tư thế mỗi 15 phút để dung dịch talc tráng đều khắp bề mặt màng phổi. Sau đó mở ODLMP trong 24 giờ. Các bước theo dõi sau bơm dung dịch talc LDMP
- Ghi nhận các dấu hiệu của biến chứng sớm (sốt, đau ngực, ho, khó thở…). Theo dõi dấu hiệu sinh tồn ngay sau khi thực hiện thủ thuật và tại các thời điểm 4 giờ, 12 giờ, 24 giờ, 48 giờ, 72 giờ và trên 72 giờ (nếu thấy cần). Đồng thời xử trí kịp thời các biến chứng sớm xảy ra (nếu có). - Theo dõi tình trạng hoạt động của ODLMP, chụp X-quang phổi và đo khí máu kiểm tra 24 giờ sau. Nếu nhu mô phổi nở hoàn toàn, ODLMP ngưng hoạt động thì rút ODLMP. Tiếp tục theo dõi thêm 24 giờ sau đó, kiểm tra lâm sàng, X-quang phổi, nếu tiến triển thuận lợi thì cho bệnh nhân xuất viện. Nếu sau 48-72 giờ sau LDMP bằng talc lần thứ nhất, mà ODLMP vẫn còn hoạt động, thì tiến hành LDMP lần thứ hai, nếu vẫn thất bại thì chuyển sang phương pháp khác. - Nếu 7 – 14 ngày sau khi LDMP bằng talc, ODLMP vẫn còn thoát khí thì xem như phương pháp này thất bại cần chuyển sang dùng phương pháp điều trị khác. Tuy nhiên, kéo dài thời gian lưu ODLMP sau bơm talc còn tùy thuộc vào tổng trạng bệnh nhân. - Sau khi xuất viện, tất cả bệnh nhân đều được theo dõi định kỳ sau mỗi 1 tháng, 3 tháng, 6 tháng, 1 năm, 2 năm, 3 năm, và 4 năm qua tái khám sức khỏe định kỳ, hoặc qua liên lạc thư từ, điện thoại (trong trường hợp bệnh nhân không tái khám định kỳ) được nhằm đánh giá hiệu quả điều trị, biến chứng và tỉ lệ tái phát trong vòng từ 1 cho đến 4 năm theo kiểu cuốn chiếu. Thống kê và xử lý số liệu
Dùng phần mềm EXCEL 2006, STATA version 6.0 để nhập, quản lý và xử lý số liệu. Các biến số được phân tích bằng các test thống kê thích hợp, giá trị P < 0,05 được đánh giá là có ý nghĩa thống kê. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU Trong thời gian nghiên cứu từ tháng 01/2002 đến 12/2006, chúng tôi thu nhận 123 trường hợp TKMPTPTP nhập viện và thỏa điều kiện điều trị bơm dung dịch talc làm dính màng phổi qua ODLMP. Trong đó, 94 trường hợp (76,42%) là TKMPTPTP tái phát và 29 trường hợp (23,58%) là TKMPTPTP lần đầu tiên nhưng không đáp ứng với điều trị đặt ODLMP (thời gian đặt ODLMP kéo dài quá 7 – 10 ngày). Đặc điểm dịch tễ học Trong 123 trường hợp TKMPTPTP, có 109 trường hợp (88,62%) là nam giới, 14 trường hợp (11,38%) là nữ giới. Tỉ lệ mắc bệnh nam:nữ là 7,79:1. Tuổi trung bình là 62,3. Tuổi lớn nhất là 85 và tuổi nhỏ nhất là 21. Có 117 trường hợp (95,12%) trên 40 tuổi, trong đó 67 trường hợp (54,47%) trên 60 tuổi. Bảng 1: Thói quen hút thuốc lá Thói quen hút thuốc n (%)
lá Không hút thuốc lá 5 (4,07%) từ 1-10 gói/năm 11 (8,94%) từ 10-20 gói/năm 14 (11,38%) >20 gói/năm 93 (75,61%) Phần lớn bệnh nhân hút thuốc lá (118 trường hợp; 95,93%). Bảng 2: Nguyên nhân gây TKMPTPTP Nguyên nhân n (%) BPTNMT 41 (33,33%) BPTNMT/ Lao phổi 53 cũ (43,09%) Lao phổi cũ 20 (16,26%)
Bệnh bụi phổi 2 (1,63%) Lao phổi mới 5 (4,06%) Ung thư phổi 2 (1,63%) Triệu chứng lâm sàng và cận lâm sàng trước khi LDMP bằng talc Hoàn cảnh xuất hiện TKMP Có 78 trường hợp (63,41%) xuất hiện TKMP sau một hoạt động gắng sức (trong công việc, trong thể thao, hoặc trong lúc đại tiện) và 45 trường hợp (36,59%) không rõ hoàn cảnh xuất hiện TKMP. Đồng thời, có 68 trường hợp (55,28%) có thời gian khởi bệnh ngắn < 3 ngày, và 18 trường hợp (14,63%) kéo dài > 7 ngày. Triệu chứng lâm sàng và X-quang phổi lúc nhập viện Phần lớn bệnh nhân nhập viện vì khó thở (100%); đau ngực (112 trường hợp; 91,06 %); ho khan (33 trường hợp; 26,83 %) và ho khạc đàm (85 trường hợp; 69,11%). Ngoài ra, có 54 trường hợp (43,9 %) sốt; 6 trường hợp (4,88 %) ho khạc đàm máu và 71 trường hợp (57,72 %) khám phổi nghe được ran ngáy, ran rít. Tất cả các trường hợp đều được chẩn đoán xác định TKMP bằng chụp X-quang phổi thẳng qui ước. Bảng 3: Hình ảnh trên X-quang phổi
Dạng tổn thương n (%) Tràn khí màng phổi 123 (100 %) Xẹp phổi 123 (100 %) Xơ mô kẽ phổi 116 (94,31%) Khí phế thũng 98 (79,67%) Xơ hang 23 (18,7%) Hình nốt vôi hóa 62 (50,41%) Thâm nhiễm 24 (19,51%) Khối u 2 (1,63%) Bảng 4: Vị trí và mức độ TKMP trên X-quang phổi Vị trí và mức n (%) độ TKMP Bên trái 52 (42,28%) Vị trí TKMP Bên phải 67 (54,47%) Hai bên 4 (3,25%)
Mức độ TKMP Lượng ít 21 (17,07%) (theo BTS, Lượng 102 2003) nhiều (82,93%) * Đa số là TKMP ở một bên (119 trường hợp; 96,75%) và TKMP lượng nhiều (82,93%). Kết quả điều trị và biến chứng sớm ngay sau bơm dung dịch talc LDMP Kết quả điều trị sau LDMP bằng talc Trong 123 trường hợp TKMPTPTP, có 104 trường hợp thành công trong lần đầu tiên bơm dung dịch talc qua ODLMP để LDMP và 19 trường hợp còn lại thất bại phải tiến hành LDMP bằng talc lần thứ hai ngay sau đó. Kết quả có thêm 11 trường hợp nữa LDMP thành công và 8 trường hợp thất bại phải chuyển sang điều trị khác. Như vậy, tính cho đến thời điểm xuất viện, tỉ lệ thành công của phương pháp LDMP bơm dung dịch talc qua ODLMP thành công là 115 trường hợp (93,5%). Thời gian lưu ODLMP sau LDMP  3 ngày có 89 trường hợp (77,39%) và 26 trường hợp (22,61%) trên 3 ngày. Thời gian trung bình lưu ODLMP sau bơm talc màng phổi là 3,89 ngày (giới hạn từ 1 – 21 ngày). Biến chứng sớm xảy ra ngay sau LDMP bằng talc
- 3 trường hợp (2,44%) biểu hiện sốt đơn thuần xảy ra ngay trong vòng 4 giờ sau khi bơm talc và đáp ứng tốt với thuốc hạ sốt thông thường dưới 3 ngày. - 29 trường hợp sốt và đau ngực (23,58%) đều xảy ra ngay trong vòng 4 giờ sau khi bơm talc. Trong đó, 24/29 trường hợp đáp ứng tốt với thuốc giảm đau, hạ sốt dưới 3 ngày, chỉ có 5/29 trường hợp kéo dài trong 5 – 7 ngày. - 37 trường hợp (30,08%) đau ngực đơn thuần đều xảy ra ngay trong vòng 4 giờ sau khi bơm talc. Trong đó, 24/37 trường hợp đáp ứng tốt với thuốc giảm đau dưới 3 ngày, 9/21 trường hợp kéo dài trong 7 – 14 ngày và 6/21 trường hợp kéo dài trên 14 ngày. - Ngoài ra, có 7 trường hợp (5,7%) là đau ngực nhiều phải dùng kết hợp thuốc giảm đau tiêm tĩnh mạch và thuốc an thần (5 – 10 mg diazepam) tiêm dưới da hoặc tiêm bắp. - 35 trường hợp (28,46%) xuất hiện ho khan, xảy ra trong khoảng thời gian 4 – 12 giờ sau bơm talc màng phổi và đều đáp ứng tốt với thuốc giảm ho trong 3 ngày. - 3 trường hợp (2,44%) mủ màng phổi xảy ra ở những bệnh nhân đặt ống dẫn lưu trên 14 ngày sau bơm talc màng phổi nhưng các trường hợp này đáp ứng tốt với kháng sinh. - Không ghi nhận trường hợp nào suy hô hấp cấp, hạ huyết áp, hạ oxy máu,
xảy ra ngay sau LDMP bằng talc. Tỉ lệ tái phát và biến chứng muộn sau thời gian theo dõi từ 1 – 4 năm Về tỉ lệ tái phát Sau bơm dung dịch talc làm dính màng phổi, trong số 115 trường hợp TKMPTPTP, chỉ có 102 trường hợp (88,7%) được theo dõi tiếp (theo kiểu cuốn chiếu) trong vòng 1 – 4 năm. Trong 102 trường hợp được theo dõi, có 93 trường hợp (91,18%) không tái phát và 9 trường hợp (8,82%) biểu hiện TKMP tái phát. Các trường hợp TKMP tái phát này xảy ra ở những bệnh nhân trên 60 tuổi và hút thuốc lá trên 20 gói/năm. Về biến chứng muộn Sau thời gian theo dõi trong vòng 1 – 4 năm, trong 102 trường hợp, đa số là bệnh nhân BPTNMT và/hoặc có kết hợp với lao phổi cũ xơ hang, thường có biểu hiện khó thở khi gắng sức nên rất khó đánh giá dấu hiệu khó thở như là một biến chứng sau bơm talc màng phổi. Chúng tôi chỉ có thể đánh giá dấu hiệu đau ngực xuất hiện (ở phía bên đã được LDMP bằng talc trước đó) mỗi khi bệnh nhân gắng sức. Kết quả có 45 trường hợp (44,12%) có biểu hiện đau ngực chỉ xảy ra khi gắng sức, khi làm việc nặng nhưng không ảnh hưởng đáng kể đến sinh hoạt và lao động hàng ngày. Triệu chứng này cải thiện nhanh chóng khi dùng thuốc giảm đau thông thường. Ngoài ra, có 16
trường hợp (15,7%) tử vong được tính cộng dồn trong thời gian theo dõi từ 1 – 4 năm như sau: (bn: bệnh nhân; tr.hợp: tr ường hợp). Bảng 5: Tỉ lệ tử vong sau thời gian theo dõi từ 1 – 4 năm Thời Số trường hợp tử vong Số tử gian vong theo cộng dõi dồn 1 năm Có 3 tr.hợp tử vong: 3 trong đó 2 bn ung thư giai đoạn cuối và 1 tr.hợp 86 tuổi mắc bệnh BPTNMT/lao phổi cũ xơ hang 2 năm Có thêm 4 tr.hợp tử vong 7 (gồm 2 bn 85 tuổi, 1 bn 81 tuổi, và 1 bn 80 tuổi) đều mắc BPTNMT/lao phổi cũ
Thời Số trường hợp tử vong Số tử gian vong theo cộng dõi dồn 3 năm Có thêm 5 tr.hợp tử vong 12 (gồm 1 bn 81 tuổi, 2 bn 80 tuổi, và 2 bn 79 tuổi) đều mắc BPTNMT/lao phổi cũ 4 năm Có thêm 4 tr.hợp tử vong 16 (gồm 1 bn 80 tuổi, 2 bn 79 tuổi, và 1 bn 78 tuổi) đều mắc BPTNMT/lao phổi cũ Đa số các trường hợp này tử vong do bệnh lý phổi cơ bản (ung thư phổi, BPTNMT và lao phổi cũ xơ hang) và có tuổi thọ cao (trên 78 tuổi). Các trường hợp tử vong này không liên quan đến làm dính màng phổi bằng talc. Ngoài ra, chúng tôi không ghi nhận trường hợp nào biến chứng muộn khác xảy ra trong suốt thời gian theo dõi 1 – 4 năm sau bơm talc màng phổi.
BÀN LUẬN Trong 123 trường hợp TKMPTPT, TKMPTPTP tái phát gặp nhiều hơn TKMPTPTP lần đầu tiên nhưng không đáp ứng với điều trị đặt ODLMP (thời gian đặt ống dẫn lưu kéo dài quá 7 – 10 ngày) (76,42% so với 23,58%). Về đặc điểm dịch tễ học Các trường hợp TKMPTPTP biến chứng xảy ra chủ yếu ở nam nhiề u hơn nữ giới (88,62% so với 11,38%). Tỉ lệ mắc bệnh nam:nữ là 7,79:1. Đồng thời, TKMPTPTP xảy ra ở lứa tuổi trên 40 tuổi (117 trường hợp, 95,12%). Tuổi trung bình là 62,3 (từ 21 – 85 tuổi). Phần lớn trường hợp có liên quan hút thuốc lá (95,93%), trong đó hút thuốc lá trên 20 gói/năm chiếm tỉ lệ nhiều nhất (75,61%). Điều này cũng phù hợp với trong y văn (2,3,5). Về nguyên nhân gây TKMPTPTP Số trường hợp BPTNMT chiếm tỉ lệ nhiều nhất (94 trường hợp; 76,42%). Theo y văn(2,5,10), 55% – 67% TKMP là biến chứng của BPTNMT. Tỉ lệ TKMPTP tăng song hành với mức độ nặng của BPTNMT. Ngoài ra, chúng tôi còn ghi nhận các nguyên nhân khác như lao phổi cũ, lao phổi mới, bệnh bụi phổi, và ung thư phổi. Điều này cũng được ghi nhận trong y văn(2,3,5). Về biểu hiện lâm sàng và X-quang phổi
Đa số trường hợp (55,28%) có thời gian khởi bệnh ngắn dưới 3 ngày, và thường xảy ra sau một hoạt động gắng sức (63,41%), bệnh nhân cảm thấy đau ngực và/hoặc khó thở đột ngột hoặc tăng dần lên phải đi khám bệnh và nhập viện. Điều này cũng phù hợp với y văn(1,2,3,5,9,10). Ngoài ra, một số trường hợp có biểu hiện như sốt (43,9%); ho khan (26,83%) hoặc ho khạc đàm (69,11%); ho ra máu (4,88 %); và 57,72 % khám phổi nghe được ran ngáy, ran rít tại thời điểm bệnh nhân nhập viện. Tất cả các trường hợp TKMPTPTP đều được chẩn đoán xác định TKMP bằng chụp X-quang phổi thẳng qui ước. Chưa có trường hợp nào phải cần sự hỗ trợ thêm của X-quang phổi nghiêng. Tuy nhiên, trong y văn(2,3), ghi nhận có gần 14 % trường hợp TKMPTP cần sự hỗ trợ của X-quang phổi nghiêng để giúp chẩn đoán. Đồng thời, số trường hợp TKMP lượng nhiều chiếm tỉ lệ nhiều hơn TKMP lượng ít (82,93% so với 17,07%) và phần lớn là TKMP một bên (96,75%), bên phải gặp nhiều hơn bên trái (54,47% so với 42,28%). Theo Shiraishi T.(9), 90% TKMPTP thứ phát xảy ra ở bên phải, 5% ở bên trái và 5% ở hai bên. Về kết quả điều trị ngay sau LDMP bằng talc Tỉ lệ thành công của phương pháp LDMP bơm dung dịch talc qua ODLMP thành công là 93,5% (tính cho đến thời điểm xuất viện) và 8 trường hợp (6,5%) thất bại phải chuyển sang điều trị khác. Thời gian trung bình lưu ODLMP sau bơm talc màng phổi là 3,89 ngày (giới hạn từ 1 – 21 ngày).
Theo tác giả Tschopp J. M. et al(10), tỉ lệ thành công khoảng 97% (90/93 trường hợp TKMPTP biến chứng được bơm bột talc màng phổi qua nội soi lồng ngực) và thời gian trung bình lưu ODLMP sau LDMP là 5 ngày (giới hạn từ 2 – 40 ngày). Theo Sahn S. A.(8), tỉ lệ bơm bột talc màng phổi thành công 91%. Theo Henry T. et al(5), tỉ lệ thành công là 85% – 92%. Như vậy, kết quả điều trị của chúng tôi cũng tương tự như các nghiên cứu khác. Về biến chứng sớm xảy ra ngay sau LDMP bằng talc Đa số trường hợp các biến chứng sớm xảy ra như đau ngực (66/123 trường hợp, 53,66%), sốt 32/123 trường hợp; 26,02%) và ho khan (28,46%). Trong đó, có 29 trường hợp (23,58%) đau ngực và sốt xảy ra cùng lúc. Đa số các biến chứng đau ngực và sốt đều xảy ra trong vòng 4 giờ sau bơm talc màng phổi, và đáp ứng tốt với thuốc giảm đau, hạ sốt thông thường trong vòng dưới 3 – 5 ngày. Cũng tương tự như một số nghiên cứu khác như theo Sahn S. A.(8), 16 – 69% trường hợp sốt xảy ra trong vòng 4 – 12 giờ sau bơm talc và kéo dài trong 3 ngày. Ngoài ra, theo các tác giả khác(2,5,8), cho thấy tỉ lệ đau ngực (từ ít đến nhiều) gây ra sau bơm bột talc màng phổi khoảng 7% (9/131 trường hợp) thấp hơn rất nhiều khi so sánh với tỉ lệ đau ngực gây ra do Bleomycin là 28% (56/199 trường hợp) và Doxycycline là 40% (24/60 trường hợp), chủ yếu là đau ngực nhiều. Mặt khác, chúng tôi ghi nhận có 3 trường hợp (2,44%) mủ màng phổi xảy ra ở những bệnh nhân đặt ODLMP
trên 14 ngày sau LDMP nhưng các trường hợp này đáp ứng tốt với kháng sinh. Theo Berk J.L.(2): ghi nhận có dưới 3 % trường hợp mủ màng phổi. Ngoài ra, các biến chứng khác cũng được ghi nhận trong y văn như Light (6) ghi nhận 7/29 trường hợp hạ oxy máu và tụt huyết áp xảy ra sau R.W. (7) bơm bột talc màng phổi; Rehse D. H. et al , có 33% suy hô hấp hoặc tử vong trong tổng số 78 bệnh nhân được bơm talc màng phổi. Tuy nhiên, cơ chế suy hô hấp cấp xảy ra sau bơm talc màng phổi thì chưa được biết rõ và có nhiều nguyên nhân đưa đến suy hô hấp cấp xảy ra sau bơm bột talc(1,5,8). Trong khi, chúng tôi không ghi nhận trường hợp nào có suy hô hấp cấp, hạ huyết áp, hạ oxy máu,… xảy ra sau LDMP bằng talc. Về tỉ lệ tái phát sau thời gian theo dõi 1 – 4 năm Chỉ có 102 trường hợp (88,7%), được theo dõi tiếp (theo kiểu cuốn chiếu) trong vòng 1 – 4 năm, chúng tôi ghi nhận có 9/102 trường hợp (8,82%) biểu hiện TKMP tái phát. Các trường hợp tái phát này đều xảy ra ở những bệnh nhân trên 60 tuổi và hút thuốc lá trên 20 gói/năm. Theo y văn, chúng tôi chỉ ghi nhận được tỉ lệ tái phát của TKMPTPTP nói chung còn khá cao 43%. Theo Gyưrik S. et al(4), sau thời gian theo dõi trung bình 118 tháng, có 3 trường hợp (5%) TKMP tái phát trong số 56 trường hợp TKMPTP nguyên phát được LDMP bằng talc qua NSLN. Ngoài ra, khi so sánh với một số phương pháp LDMP khác cho kết quả TKMP tái phát khác nhau, như