zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Kinh Tế - Quản Lý

» Luật học

Văn bản hướng dẫn thi hành Bộ luật Hình sự năm 2015

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Báo xấu

26
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Hướng dẫn thi hành Bộ luật Hình sự là điều cần thiết trong quá trình đưa Bộ luật Hình sự vào áp dụng trong đời sống xã hội. Trong phạm vi bài viết này, tác giả phân tích chỉ ra những hạn chế, bất cập trong việc ban hành văn bản hướng dẫn thi hành Bộ luật Hình (BLHS) năm 2015 và đề xuất kiến nghị tăng cường và nâng cao chất lượng của công tác này

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Văn bản hướng dẫn thi hành Bộ luật Hình sự năm 2015

THỰC TIỄN PHÁP LUẬT VĂN BẢN HƯỚNG DẪN THI HÀNH BỘ LUẬT HÌNH SỰ NĂM 2015 Ngô Văn Lượng* *ThS. Phó Viện trưởng Viện Kiểm Sát nhân dân huyện Tháp Mười, tỉnh Đồng Tháp. Thông tin bài viết: Tóm tắt: Từ khóa: Văn bản hướng dẫn thi Hướng dẫn thi hành Bộ luật Hình sự là điều cần thiết trong quá trình đưa hành, Bộ luật Hình sự năm 2015. Bộ luật Hình sự vào áp dụng trong đời sống xã hội. Trong phạm vi bài viết này, tác giả phân tích chỉ ra những hạn chế, bất cập trong việc ban hành Lịch sử bài viết: văn bản hướng dẫn thi hành Bộ luật Hình (BLHS) năm 2015 và đề xuất Nhận bài : 18/12/2020 kiến nghị tăng cường và nâng cao chất lượng của công tác này. Biên tập : 22/01/2021 Duyệt bài : 24/01/2021 Article Infomation: Abstract: Keywords: Guidelines of Guidelines for the enforcement of the Penal Code are essential in the enforcement, the Penal Code process of applying the Penal Code in social actitivies. Within the scope of this article, the author provides an analysis of and points out the of 2015. shortcomings in the promulgation of documents providing guidelines of Article History: enforcement of the Penal Code of 2015 and proposes recommendations to Received : 18 Dec. 2020 strengthen and improve the enforcement quality of the Penal Code. Edited : 22 Jan. 2021 Approved : 24 Jan. 2021 Khi xây dựng pháp luật nói chung và đổi, bổ sung. Đặc biệt là lần sửa đổi năm pháp luật hình sự nói riêng, cơ quan nhà 2015 được xác định là sửa đổi cơ bản và nước có thẩm quyền luôn cố gắng tới mức toàn diện1. Bên cạnh đó, để các quy định của cao nhất dự liệu trước những tình huống BLHS năm 2015 đã được sửa đổi, bổ sung (hoàn cảnh, điều kiện) có thể xảy ra trong một số điều năm 2017 (BLHS năm 2015) đi thực tế đời sống xã hội cần phải điều chỉnh. vào cuộc sống, nhiều văn bản hướng dẫn thi Tuy nhiên, đời sống xã hội hết sức đa dạng, hành BLHS đã được ban hành. Nhìn chung, hành vi vi phạm pháp luật phát sinh theo việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật tiến trình phát triển của xã hội nên pháp luật hình sự cũng cần thay đổi cho phù hợp với hướng dẫn thi hành BLHS năm 2015 kịp cuộc sống. Vì vậy, từ năm 1985 đến nay, thời, đáp ứng yêu cầu của công tác phòng, trong 35 năm nhưng đã 03 lần pháp điển hóa chống tội phạm. Bên cạnh đó, việc ban với 03 Bộ luật Hình sự (BLHS năm 1985; hành văn bản hướng dẫn thi hành BLHS năm 1999 và năm 2015) có đến 8 lần sửa năm 2015 còn một số bất cập sau: 1 Xem cụ thể hơn: TS. Trần Văn Dũng, Một số điểm mới của Bộ luật Hình sự năm 2015 đã được sửa đổi, bổ sung một số điều bởi Luật số 12/2017/QH-14 “Về sửa đổi, bổ sung một số điều Bộ luật Hình sự 2015” (các tr.1- 14) của Báo cáo tại Tọa đàm khoa học (Hà Nội, ngày 12/7/2017) - Trong tập: Tọa đàm khoa học “Giới thiệu và bình luận về Phần những quy định chung của Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi 2017” do Bộ môn Tư pháp hình sự - Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội tổ chức. Số 10(434) - T5/2021 35
THỰC TIỄN PHÁP LUẬT Thứ nhất, một số trường hợp chậm ban liên quan đến quy định của BLHS năm hành văn bản hướng dẫn thi hành Bộ luật 2015, Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015; Hình sự năm 2015 theo đó, Mục 14.I giải đáp nỏ thủy tinh Theo quy định của Điều 3 Nghị quyết là một đơn vị dụng cụ sử dụng trái phép chất ma túy. số 41/2017/QH14 ngày 20/6/2017 của Quốc hội, Quốc hội giao cho Chính phủ Bộ Công an ban hành công văn hướng quy định chi tiết về các biện pháp giám dẫn áp dụng Bộ luật Hình sự, ví dụ như sát, giáo dục áp dụng trong trường hợp Công văn số 552/c44 ngày 23/02/2018 của được miễn trách nhiệm hình sự quy định Bộ Công an về hướng dẫn xử lý trách nhiệm tại Mục 2 Chương XII của BLHS năm hình sự đối với người mất khả năng nhận 2015. Tuy nhiên, cho đến nay, Chính phủ thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của chưa ban hành văn bản quy định chi tiết mình do dùng chất ma túy… về vấn đề này mà tiếp tục thực hiện Nghị Thứ ba, văn bản hướng dẫn thi hành định số 52/2001/NĐ-CP hướng dẫn thi Bộ luật Hình sự năm 2015 không thống hành biện pháp tư pháp đưa vào trường nhất, không đồng bộ giáo dưỡng; Nghị định số 53/2001/NĐ-CP hướng dẫn thi hành các hình phạt cấm cư Việc ban hành văn bản của nhiều cơ quan trú và quản chế; Nghị định số 54/2001/ chưa thống nhất và đồng bộ, điển hình như NĐ-CP hướng dẫn thi hành hình phạt hướng dẫn về tình tiết “phạm tội lần đầu”… trục xuất. được quy định tại điểm i khoản 1 Điều 51 và Điều 66 BLHS năm 2015. Thứ hai, ban hành văn bản hướng dẫn Mục 4.I Giải đáp số 01-2017/GĐ- không đúng thể thức TANDTC 07/4/2017 của Tòa án nhân dân Tòa án nhân dân tối cao (TANDTC) tối cao (Giải đáp số 01) giải thích phạm ban hành văn bản hướng dẫn với hình thức tội lần đầu là: “Từ trước đến nay chưa là giải đáp, công văn. Ví dụ, Giải đáp số phạm tội lần nào. Nếu trước đó đã phạm 01-2017/GĐ-TANDTC ngày 7/4/2017 của tội và bị kết án, nhưng đã được xóa án Tòa án nhân dân tối cao về giải đáp một số tích hoặc chưa bị kết án, nhưng đã hết vấn đề về nghiệp vụ… (Giải đáp số 01). thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự Viện Kiểm sát nhân dân tối cao hoặc chưa bị kết án, chưa hết thời hiệu (KSNDTC) không phải là cơ quan hướng truy cứu trách nhiệm hình sự nay bị truy dẫn thi hành Bộ luật Hình sự, nhưng với cứu trách nhiệm hình sự trong cùng lần trách nhiệm giải đáp cho cán bộ trong phạm tội sau, thì không được coi là phạm ngành nhận thức pháp luật hình sự, Viện tội lần đầu”. KSNDTC cũng ban hành nhiều văn bản. Khoản 2 Điều 2 Nghị quyết số 01/2018/ Với việc giải đáp của ngành kiểm sát NQ-HĐTP 24/4/2018 của Hội đồng thẩm thì cán bộ trong ngành nghiên cứu thực phán TANDTC (Nghị quyết số 01) hướng hiện, tuy nhiên đối với cán bộ ngành Tòa dẫn áp dụng Điều 66 và Điều 106 của án thì có nơi vận dụng, nơi không. Ví BLHS năm 2015 về tha tù trước thời hạn dụ, Công văn số 5887/VKSTC-V14 ngày quy định: “Được coi là phạm tội lần đầu 05/12/2019 của Viện KSNDTC về việc và có thể xem xét nếu thuộc một trong các giải đáp một số khó khăn, vướng mắc trường hợp sau đây: “a” Trước đó chưa 36 Số 10(434) - T5/2021
THỰC TIỄN PHÁP LUẬT phạm tội lần nào; “b” Trước đó đã thực trách nhiệm hình sự quy định tại điểm i hiện hành vi phạm tội nhưng được miễn khoản 1 Điều 51 BLHS năm 2015 thì Mục trách nhiệm hình sự; “c” Trước đó đã 4.I Giải đáp số 01 được áp dụng; khi áp thực hiện hành vi phạm tội nhưng được dụng tình tiết thực hiện Điều 66 và Điều áp dụng biện pháp tư pháp giáo dục tại 106 của BLHS về tha tù trước thời hạn thì trường giáo dưỡng; “d” Trước đó đã bị khoản 2 Điều 2 Nghị quyết số 01 được vận kết án nhưng thuộc trường hợp được coi dụng để xử lý. là không có án tích”. Thứ tư, chậm hệ thống hóa văn bản Như vậy, cùng một thuật ngữ “phạm tội hướng dẫn áp dụng Bộ luật Hình sự lần đầu” có 2 văn bản hướng dẫn áp dụng. năm 2015 Theo quy định của khoản 2 và 3 Điều 156 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật Cho đến nay, khái niệm “có tính chất côn năm 2015: đồ” trong quy định của BLHS năm 2015 vẫn chưa được giải thích một cách chính thức. “2. Trong trường hợp các văn bản quy Ngày 17/10/2018, Hội đồng Thẩm phán phạm pháp luật có quy định khác nhau về TANDTC thông qua Án lệ số 17/2018/AL cùng một vấn đề thì áp dụng văn bản có về tình tiết “Có tính chất côn đồ” trong tội hiệu lực pháp lý cao hơn; “Giết người” có đồng phạm và được công 3. Trong trường hợp các văn bản quy bố theo Quyết định số 269/QĐ-CA ngày phạm pháp luật do cùng một cơ quan ban 06/11/2018 của Chánh án TANDTC. Tuy hành có quy định khác nhau về cùng một nhiên, đây cũng chỉ là giới thiệu riêng lẻ một vấn đề thì áp dụng quy định của văn bản vấn đề mà chưa bao hàm hết nội dung khái quy phạm pháp luật ban hành sau”. niệm về “tính chất côn đồ” được áp dụng Nếu dựa trên quy định của Luật ban trong pháp luật hình sự. Chính vì việc mang hành văn bản quy phạm pháp luật thì sẽ yếu tố định tính việc đánh giá một hành vi áp dụng theo Nghị quyết số 01 (bởi Nghị phạm tội “có tính côn đồ” hay không chủ quyết của Hội đồng Thẩm phán TAND tối yếu dựa vào cảm quan của người đánh giá cao là văn bản quy phạm pháp luật2 còn nên trên thực tiễn rất nhiều vụ án hình sự Giải đáp số 01 chỉ là văn bản giải thích luật bị hủy, sửa án, điển hình như: Thông báo của TANDTC đồng thời ban hành trước rút kinh nghiệm số 529/TB-VKSTC-VPT1 Nghị quyết, trái với Nghị quyết của Hội ngày 13/8/2014 của Viện KSND tối cao; đồng Thẩm phán3. Tuy nhiên, trên thực tế Thông báo rút kinh nghiệm số 554/TB- xét xử của Tòa án cho thấy, tùy vào trường VKSTC ngày 16/11/2018 của Viện KSND hợp cụ thể, các Thẩm phán áp dụng văn tối cao; Thông báo rút kinh nghiệm số 54/ bản giải thích “phạm tội lần đầu” khác TB-VC1-HS ngày 27/11/2018 của Viện nhau4. Cụ thể, đối với tình tiết giảm nhẹ kiểm sát nhân dân Cấp cao Hà Nội5. 2 Xem khoản 7 Điều 5 Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015. 3 Xem khoản 1 Điều 159 Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015. 4 Xem: Đào Thị Lan Phương, Áp dụng tình tiết phạm tội lần đầu - Hiểu như thế nào cho đúng, http:// vienkiemsathaiphong.gov.vn/vks/132/3105/4269/14037/VKSND-Quan--Huyen/Ap-dung-tinh-tiet-pham-toi- lan-dau---Hieu-nhu-the-nao-cho-dung.aspx, truy cập ngày 10/12/2020. 5 Xem: Tổng hợp 57 Thông báo rút kinh nghiệm của Viện Kiểm sát về án hình sự, https://amilawfirm.com/ tong-hop-57-thong-bao-rut-kinh-nghiem-cua-vien-kiem-sat-ve-an-hinh-su/, truy cập ngày 10/12/2020. Số 10(434) - T5/2021 37
THỰC TIỄN PHÁP LUẬT Tương tự, quy định về “Phạm tội có tổ Để đảm bảo tính hợp hiến, hợp pháp, chức”. Theo quy định của khoản 2 Điều 17 tính thống nhất trong văn bản hướng dẫn thi BLHS năm 2015, “Phạm tội có tổ chức là hành BLHS năm 2015, chúng tôi kiến nghị: hình thức đồng phạm có sự câu kết chặt (1) Cần mở rộng thẩm quyền hướng dẫn chẽ giữa những người cùng thực hiện tội áp dụng pháp luật hình sự dưới hình thức phạm”. Tuy nhiên, cần hiểu như thế nào là thông tư liên tịch để hướng dẫn áp dụng “có sự câu kết chặt chẽ giữa những người thống nhất pháp luật. Việc mở rộng trên phù cùng thực hiện tội phạm” thì cho đến nay, hợp với Luật Ban hành văn bản quy phạm các Tòa án vẫn áp dụng hướng dẫn tại Mục I pháp luật năm 2015. Nghị quyết số 02-/HĐTP/NQ 16/11/1988 hướng dẫn bổ sung Nghị quyết số 02- (2) Thực hiện kịp thời Nghị quyết số 41 HĐTP 05-01-1986, mặc dù Nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ, TANDTC, trên là hướng dẫn BLHS đầu tiên (BLHS VKSNDTC khẩn trương phối hợp rà soát năm 1985). các văn bản hướng dẫn thi hành về pháp luật hình sự, trên cơ sở đó, thống nhất ban hành Thứ năm, văn bản hướng dẫn áp một văn bản chung hướng dẫn áp dụng các dụng Bộ luật Hình sự năm 2015 chưa vấn đề chưa rõ trong BLHS năm 2015. rõ nghĩa (3) Trong phạm vi, quyền hạn và trách Công văn số 89/TANDTC-PC ngày nhiệm của mình, TANDTC cần kịp thời 30/6/2020 của TANDTC “về việc thông tổng kết thực tiễn xét xử, tự ban hành hay báo kết quả giải đáp trực tuyến một số phối hợp các cơ quan liên quan ở trung vướng mắc trong xét xử” hướng dẫn về tội ương hướng dẫn áp dụng thống nhất pháp “Giao cho người không đủ điều kiện điều luật hình sự. khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ” quy định tại Điều 264 BLHS (4) Tăng cường công tác thẩm định, kiểm năm 2015. Mục 9.I Công văn giải thích tra văn bản quy phạm pháp luật nói chung “người khác ở trong trường hợp này được và văn bản quy phạm pháp luật cũng như hiểu là bất kỳ người nào, trừ người giao văn bản hưởng dẫn áp dụng pháp luật hình phương tiện giao thông”. Giải thích này sự nói riêng; Ủy ban Thường vụ Quốc hội dẫn đến nhiều cách hiểu khác nhau: Cách cần tăng cường thực hiện giám sát việc ban hiểu thứ nhất, người khác, tức là người hành văn bản hướng dẫn thi hành BLHS, bị đối tượng điều khiển phương tiện giao góp phần bảo đảm quyền con người, quyền thông gây thiệt hại về tính mạng, sức khỏe công dân. hay tài sản; cách hiểu thứ hai, người khác (5) Tiếp tục nghiên cứu sửa đổi, bổ sung là, ngoài người bị đối tượng điều khiển BLHS năm 2015 theo hướng: Những vấn phương tiện giao thông gây thiệt hại về đề có thể giải thích thì giải thích ngay trong tính mạng, sức khỏe hay tài sản còn có cả luật, những vấn đề có thể thay đổi thường người điều khiển phương tiện, tức là người xuyên thì quy định linh hoạt để đảm bảo được giao phương tiện, chỉ trừ người giao tính ổn định của BLHS; hạn chế việc hướng phương tiện mà thôi6. dẫn, chỉ dẫn áp dụng BLHS  6 Ngô Văn Lượng, Bất cập trong quy định về người không đủ điều kiện điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ, Tạp chí kiểm sát số 02-2021, tr.61. 38 Số 10(434) - T5/2021

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.