Tạp chí Khoa học Viện Đại học Mở Hà Nội 56 (06/2019) 69-74 69<br />
<br />
<br />
VẬN DỤNG CHỈ DẪN “CÁCH LÃNH ĐẠO ĐÚNG” CỦA CHỦ<br />
TỊCH HỒ CHÍ MINH TRONG ĐỔI MỚI PHƯƠNG THỨC<br />
LÃNH ĐẠO CỦA ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM GIAI ĐOẠN<br />
HIỆN NAY<br />
<br />
Trần Đức Tuấn*16<br />
<br />
Ngày tòa soạn nhận được bài báo: 3/12/2018<br />
Ngày nhận kết quả phản biện đánh giá: 3/6/2019<br />
Ngày bài báo được duyệt đăng: 27/6/2019<br />
<br />
Tóm tắt: Sự nghiệp cách mạng Việt Nam đang đứng trước nhiều thời cơ và thách thức<br />
đan sen. Do vậy, Đảng Cộng sản Việt Nam không ngừng xây dựng chỉnh đốn đảng, phải đổi<br />
mới nội dung và phương thức cầm quyền để đáp ứng yêu cầu mới ngày nay. Qua đó, cần tích<br />
cực nghiên cứu chỉ dẫn của Chủ tịch Hồ Chí Minh về hình thức, phương pháp lãnh đạo của<br />
Đảng để tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng trong giai đoạn hiện nay.<br />
Từ khóa: Đảng Cộng sản Việt Nam; Lãnh đạo; Đổi mới.<br />
<br />
1. Chỉ dẫn của Chủ tịch Hồ Chí 2. Phải tổ chức thi hành cho đúng.<br />
Minh về hình thức, phương pháp lãnh Mà muốn vậy, không có dân chúng giúp sức<br />
đạo của Đảng thì không xong.<br />
Tác phẩm Sửa đổi lối làm việc ra đời 3. Phải tổ chức kiểm soát, mà muốn<br />
năm 1947, Chủ tịch Hồ Chí Minh sử dụng kiểm soát đúng thì cũng phải có quần chúng<br />
các thuật ngữ “lãnh đạo”, “cách lãnh đạo”, giúp mới được”.<br />
“phương pháp lãnh đạo”. Xuất phát từ cách Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ các<br />
tiếp cận vấn đề “lãnh đạo đúng”, Chủ tịch hình thức lãnh đạo của Đảng bao gồm: bằng<br />
Hồ Chí Minh đã nêu lên hệ thống luận điểm đường lối, chủ trương, chính sách; bằng<br />
về cách lãnh đạo đúng - phương thức lãnh việc tổ chức thực hiện các chủ trương, chính<br />
đạo đúng. sách; bằng công tác cán bộ; bằng công tác<br />
“Lãnh đạo đúng nghĩa là: kiểm tra, kiểm soát; bằng công tác vận<br />
1. Phải quyết định mọi vấn đề cho động, thuyết phục quần chúng nhân dân.<br />
đúng. Mà muốn thế thì nhất định phải so Bên cạnh đó, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn<br />
sánh kinh nghiệm của dân chúng. Vì dân mạnh hai cách lãnh đạo - phương pháp lãnh<br />
chúng chính là người chịu đựng cái kết quả đạo chủ yếu của Đảng là: liên hợp chính<br />
của sự lãnh đạo của ta. sách chung với sự chỉ đạo riêng; liên hợp<br />
người lãnh đạo với quần chúng.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
* Trường Chính trị tỉnh Thái Bình<br />
16<br />
70 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion<br />
<br />
1.1. Đảng lãnh đạo bằng đường lối, đường lối, chủ trương, chính sách gồm:<br />
chủ trương, chính sách cách tổ chức công việc, lựa chọn cán bộ,<br />
Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: cách kiểm tra. Theo Người đây là nguyên nhân<br />
lãnh đạo quan trọng của Đảng là bằng chủ của sự thành công hoặc thất bại của việc thi<br />
trương, chính sách, “khẩu hiệu chính trị”. hành đường lối, chủ trương, chính sách:<br />
Đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng “Khi đã có chính sách đúng, thì sự thành<br />
phải xuất phát từ thực tiễn cách mạng và từ công hoặc thất bại của chính sách đó là do<br />
quyền lợi chính đáng của đông đảo nhân nơi cách tổ chức công việc, nơi lựa chọn cán<br />
dân. Theo Hồ Chí Minh: “Sự lãnh đạo trong bộ và do nơi kiểm tra. Nếu ba điều ấy sơ sài,<br />
mọi công tác thiết thực của Đảng, ắt phải từ thì chính sách đúng mấy cũng vô ích”.<br />
trong quần chúng ra,trở lại nơi quần Hồ Chí Minh chỉ rõ cách lãnh đạo<br />
chúng”. đúng trong quá trình tổ chức thực hiện<br />
Để xây dựng đường lối, chủ trương, đường lối, chủ trương, chính sách. Người<br />
chính sách đúng đắn, Đảng cần biết cách nhấn mạnh: “liên hợp chính sách chung với<br />
lắng nghe quần chúng: “mỗi một khẩu hiệu, sự chỉ đạo riêng” và “liên hợp người lãnh<br />
mỗi một công tác, mỗi một chính sách của đạo với quần chúng”. Chính sách chung có<br />
chúng ta, phải dựa vào ý kiến và kinh vai trò to lớn trong việc kêu gọi, động viên<br />
nghiệm của dân chúng, phải nghe theo đông đảo quần chúng. Sự chỉ đạo riêng<br />
nguyện vọng của dân chúng”. Chủ tịch Hồ nghĩa là thực hiện chính sách tại các địa<br />
Chí Minh chỉ dẫn cho cán bộ, đảng viên phương cụ thể, thực hành chính sách cho kỳ<br />
cách thức lắng nghe và tập hợp ý kiến của được, rút ra các kinh nghiệm cần thiết để chỉ<br />
nhân dân: “Muốn cho dân chúng thành thật đạo thực hiện chính sách ở địa phương khác.<br />
bày tỏ ý kiến, cán bộ phải thành tâm, phải Từ đó làm cho chính sách của Đảng đầy đủ,<br />
chịu khó, phải khéo khơi cho họ nói. Do ý thiết thực. Tiếp theo, người lãnh đạo phải<br />
kiến và đề nghị lẻ tẻ của dân chúng, ta phải lựa chọn kỹ càng cán bộ phụ trách. Người<br />
khéo gom góp lại, sắp đặt lại cho có ngăn lãnh đạo phải tự mình chỉ đạo những người<br />
nắp, thứ tự rồi cùng dân chúng ra sức thi phụ trách trong bộ phận đó, giúp họ giải<br />
hành”. quyết những vấn đề thực tế, để rút kinh<br />
Theo Hồ Chí Minh, biểu hiện của sự nghiệm. Cách lãnh đạo liên hợp chính sách<br />
lãnh đạo đúng của Đảng trước hết là: “Phải chung với chỉ đạo riêng còn biểu hiện ở chỗ:<br />
quyết định mọi vấn đề cho đúng” - đề ra người lãnh đạo phải học tập những việc thiết<br />
đường lối, chủ trương, chính sách đúng. thực, những người thiết thực và những bộ<br />
Muốn xây dựng đường lối, chủ trương, phận thiết thực của cấp dưới để rút kinh<br />
chính sách đúng, Đảng phải biết lắng nghe nghiệm, để chỉ đạo chung cho tất cả các bộ<br />
ý kiến, nguyện vọng của quần chúng và phận.<br />
luôn bổ sung, hoàn chỉnh đường lối, chủ Theo Hồ Chí Minh cần thiết phải<br />
trương, chính sách cho phù hợp với tình liên hợp lãnh đạo với quần chúng bởi lẽ:<br />
hình cách mạng. “người lãnh đạo phải có một số người hăng<br />
1.2. Đảng lãnh đạo bằng việc tổ hái làm trung kiên cho sự lãnh đạo. Nhóm<br />
chức thực hiện đường lối, chủ trương, trung kiên này phải mật thiết liên hợp với<br />
chính sách quần chúng, công việc mới thành”. Người<br />
Hồ Chí Minh cũng chỉ rõ các điểm chỉ rõ hoặc là chỉ có sự hăng hái của nhóm<br />
mấu chốt trong quá trình tổ chức thực hiện trung kiên, hoặc là chỉ có sự hăng hái của<br />
Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion 71<br />
<br />
quần chúng thì cách mạng đều không đi đến việc, làm cho tư tưởng, năng lực của họ<br />
thành công. ngày càng tiến bộ”.<br />
Như vậy, về cách tổ chức thực hiện Ba là,“Kiểm tra - … thường thường<br />
đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, kiểm tra để giúp họ rút kinh nghiệm, sửa<br />
Chủ tịch Hồ Chí Minh có những chỉ dẫn rõ chữa khuyết điểm, phát triển ưu điểm”.<br />
ràng, cụ thể. Theo Người, để tổ chức thực Bốn là,“Cải tạo - Khi họ sai lầm thì<br />
hiện thắng lợi đường lối, chủ trương, chính dùng cách “thuyết phục” giúp cho họ sửa<br />
sách của Đảng cần có quyết tâm, tuân theo chữa”.<br />
cách “liên hợp chính sách chung với sự chỉ Năm là,“Giúp đỡ - Phải cho họ điều<br />
đạo riêng” và “liên hợp người lãnh đạo với kiện sinh sống đầy đủ mà làm việc… Tùy<br />
quần chúng”, lựa chọn đúng cán bộ, kiểm theo hoàn cảnh mà giúp họ giải quyết việc<br />
tra việc tổ chức thực hiện. gia đình. Những điều đó rất quan hệ với tinh<br />
1.3. Đảng lãnh đạo bằng công tác thần của cán bộ, và sự thân ái đoàn kết trong<br />
cán bộ Đảng”.<br />
Chủ tịch Hồ Chí Minh quan niệm: Những chỉ dẫn quan trọng này của<br />
“Cán bộ là những người đem chính sách của Chủ tịch Hồ Chí Minh có giá trị định hướng<br />
Đảng, Chính phủ giải thích cho dân chúng cho Đảng ta trong đổi mới phương thức lãnh<br />
hiểu rõ và thi hành. Đồng thời đem tình hình đạo đối với công tác cán bộ hiện nay.<br />
của dân chúng báo cáo cho Đảng, cho Chính 1.4. Đảng lãnh đạo bằng công tác<br />
phủ hiểu rõ để đặt chính sách cho đúng”. Do kiểm tra, kiểm soát<br />
cán bộ có vai trò quan trọng đối với cả quá Theo Hồ Chí Minh, công tác kiểm<br />
trình đề ra chính sách đúng của Đảng, Chính tra, kiểm soát là có vai trò quan trọng trong<br />
phủ và cả quá trình tổ chức thực hiện chính toàn bộ hoạt động lãnh đạo của Đảng vì<br />
sách nên Hồ Chí Minh khẳng định: “cán bộ kiểm tra, kiểm soát nhằm phát huy ưu điểm,<br />
là gốc của mọi việc”, “Muôn việc thành khắc phục hạn chế, khuyết điểm. Người chỉ<br />
công hoặc thất bại là cán bộ tốt hay kém”. rõ: “Kiểm soát khéo, bao nhiêu khuyết điểm<br />
Do đó, Người nhấn mạnh: “Chọn người, lòi ra hết, hơn nữa kiểm tra khéo về sau<br />
thay người cũng là một vấn đề quan trọng khuyết điểm nhất định bớt đi”. Bên cạnh đó,<br />
trong việc lãnh đạo”. Xuất phát từ quan Hồ Chí Minh bày cách thực hiện việc kiểm<br />
điểm đó mà Người luôn đề cao vai trò của tra, kiểm soát có hiệu quả: “một là việc kiểm<br />
công tác cán bộ, coi đây là cách lãnh đạo soát phải có hệ thống, phải thường làm. Hai<br />
quan trọng của Đảng và chỉ dẫn năm cách là người đi kiểm soát phải là những người<br />
thức đối với cán bộ: rất có uy tín” và: “Kiểm soát có hai cách:<br />
Một là, “chỉ đạo” - để cho cán bộ một là từ trên xuống - người lãnh đạo kiểm<br />
làm, phụ trách công việc nhưng cần chú ý soát kết quả công việc của cán bộ mình”.<br />
“luôn luôn tùy theo hoàn cảnh mà bày vẽ “Một cách nữa là từ dưới lên – quần chúng<br />
cho họ về phương hướng công tác, cách và cán bộ kiểm soát sự sai lầm của người<br />
thức công tác, để cho họ phát triển năng lực lãnh đạo và bày tỏ cái cách sửa chữa sự sai<br />
và sáng kiến của họ, đúng với đường lối của lầm đó. Cách này là cách tốt nhất để kiểm<br />
Đảng”. soát nhân viên”.<br />
Hai là, “Nâng cao - Luôn luôn tìm Hồ Chí Minh yêu cầu cán bộ, đảng<br />
cách cho họ học thêm lý luận và cách làm viên tích cực tham gia vào công tác kiểm<br />
tra, kiểm soát của Đảng: “các cơ quan, các<br />
72 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion<br />
<br />
cán bộ, các đảng viên, mỗi người mỗi ngày Bên cạnh đó, Người nhấn mạnh yêu<br />
phải thiết thực tự kiểm điểm và kiểm điểm cầu phải tìm hiểu và nắm chắc tình hình của<br />
đồng chí mình. Hễ thấy khuyết điểm phải quần chúng, trên cơ sở đó xác định phương<br />
kiên quyết tự sửa chữa, và giúp đỡ đồng chí pháp, cách thức làm việc và tổ chức phù<br />
mình sửa chữa. Phải như thế Đảng mới hợp: “Bất cứ việc to việc nhỏ, chúng ta phải<br />
chóng phát triển, công việc mới chóng xét rõ và làm cho hợp trình độ văn hóa, thói<br />
thành công”. “Mỗi cán bộ, mỗi đảng viên, quen sinh hoạt, trình độ giác ngộ, kinh<br />
mỗi đảng viên phải tự kiểm điểm, tự phê nghiệm tranh đấu, lòng ham muốn, ý muốn,<br />
bình, tự sửa chữa như mỗi ngày phải rửa tình hình thiết thực của quần chúng. Do đó<br />
mặt. Được như thế thì trong Đảng sẽ không mà định cách làm việc, cách tổ chức. Có<br />
có bệnh mà Đảng sẽ mạnh khỏe vô cùng”. như thế mới có thể kéo được quần chúng”.<br />
Về phương thức lãnh đạo của Đảng 1.6. Về phương pháp, cách thức<br />
bằng công tác kiểm tra, kiểm soát, Hồ Chí lãnh đạo của Đảng<br />
Minh đã chỉ rõ tầm quan trọng của phương Để trả lời cho câu hỏi lãnh đạo như<br />
thức này và nêu các điều kiện, yêu cầu cần thế nào, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ dẫn<br />
phải thực hiện để vận dụng phương thức này rõ ràng về cách lãnh đạo: “Bất kỳ công việc<br />
một cách hiệu quả. gì, cũng phải dùng hai cách lãnh đạo sau<br />
1.5. Đảng lãnh đạo bằng công tác đây: một là liên hợp chính sách chung với<br />
tuyên truyền, thuyết phục, vận động quần sự chỉ đạo riêng. Hai là liên hợp người lãnh<br />
chúng nhân dân đạo với quần chúng”.<br />
Theo Hồ Chí Minh quần chúng nhân Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ tác<br />
dân là chủ thể của cuộc cách mạng, là nhân dụng của chính sách chung là để kêu gọi<br />
tố quyết định mọi thắng lợi của sự nghiệp chung, động viên đông đảo quần chúng<br />
cách mạng Việt Nam: “Sự lãnh đạo trong nhân dân; tác dụng của chỉ đạo riêng một<br />
mọi công tác thiết thực của Đảng, ắt phải từ mặt nhằm xác thực chính sách có đúng đắn<br />
trong quần chúng ra, trở lại nơi quần hay không, mặt khác nhằm thực hiện chính<br />
chúng”. Đảng phải tiến hành công tác tuyên sách thí điểm trước khi thực hiện chính sách<br />
truyền, thuyết phục, vận động để nhân dân trên diện rộng và bổ sung thực tiễn từ các<br />
nhận thức rõ vai trò, trách nhiệm của mình địa phương, đơn vị để làm cho nội dung<br />
đối với sự nghiệp cách mạng. Người hiểu rõ chính sách càng đầy đủ, thiết thực. Bên cạnh<br />
quần chúng nhân dân và chỉ dẫn cách thức đó, Người thiết lập mô hình vừa lãnh đạo<br />
tuyên truyền, thuyết phục, vận động họ: vừa học tập trong đội ngũ cán bộ lãnh đạo.<br />
“Bất kỳ nơi nào có quần chúng, thì nhất định Người chỉ rõ mối quan hệ giữa người lãnh<br />
có ba hạng người: hạng hăng hái, hạng vừa đạo và cán bộ phụ trách. Cán bộ phụ trách<br />
vừa, và hạng kém. Mà trong ba hạng đó, phải được lựa chọn kỹ càng, là người kiểu<br />
hạng vừa vừa, hạng ở giữa, nhiều hơn hết, mẫu, có nhiệm vụ chỉ đạo ở từng bộ phận.<br />
hạng hăng hái và hạng kém đều ít hơn”. Ở mỗi bộ phận, cán bộ phụ trách lại lựa<br />
Cách thức tuyên truyền, thuyết phục, vận chọn cán bộ phụ trách cấp dưới ở những bộ<br />
động quần chúng nhân dân là: “người lãnh phận nhỏ hơn. Từ đó tạo thành mạng lưới<br />
đạo phải dùng hạng hăng hái làm trung kiên những cán bộ phụ trách. Trách nhiệm của<br />
cho sự lãnh đạo, do trung kiên đó mà nâng người lãnh đạo là phải tự mình chỉ đạo<br />
hạng vừa vừa và hạng kém tiến lên”. những người phụ trách trong các bộ phận,<br />
giúp họ giải quyết những vấn đề thực tế, để<br />
Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion 73<br />
<br />
rút kinh nghiệm. Người yêu cầu cán bộ lãnh Tổ chức đảng, các cấp ủy đảng tập<br />
đạo phải học tập để biết chỉ đạo chung cho trung lãnh đạo, chỉ đạo kiên quyết, dứt điểm<br />
tất cả các bộ phận: “Bất kỳ người lãnh đạo việc cụ thể hoá, thể chế hoá, tổ chức thực<br />
nào, nếu không học tập nổi những việc thiết hiện nghị quyết; thường xuyên kiểm tra, đôn<br />
thực, những người thiết thực và những bộ đốc; đổi mới cách thức quán triệt, sơ kết,<br />
phận thiết thực của cấp dưới, để rút kinh tổng kết việc thực hiện nghị quyết, chỉ thị<br />
nghiệm, thì nhất định không biết chỉ đạo của Đảng, bảo đảm tính hiệu quả. Đẩy mạnh<br />
chung cho tất cả các bộ phận”. cải cách hành chính trong Đảng, khắc phục<br />
Từ khảo sát thực tiễn, Chủ tịch Hồ những thủ tục rườm rà, bất hợp lý, giảm bớt<br />
Chí Minh chỉ rõ: “Những nơi công việc giấy tờ, giảm mạnh hội họp.<br />
không chạy đều vì không có nhóm lãnh đạo Ba là, quy định rõ chế độ trách<br />
mật thiết liên hợp với quần chúng”. Xuất nhiệm của tổ chức đảng, người đứng đầu.<br />
phát từ vai trò của người lãnh đạo và vai trò Quy định rõ hơn Đảng phục vụ nhân<br />
của quần chúng nhân dân, Chủ tịch Hồ Chí dân, chịu sự giám sát của nhân dân, chịu<br />
Minh khẳng định cách lãnh đạo quan trọng trách nhiệm trước nhân dân về những quyết<br />
là phải liên hợp, kết hợp người lãnh đạo với định của mình; về quyền hạn, trách nhiệm<br />
quần chúng, có như vậy mới thực hiện thành của người đứng đầu và mối quan hệ giữa tập<br />
công nhiệm vụ cách mạng. thể cấp uỷ, tổ chức đảng với người đứng<br />
2. Tiếp tục đổi mới phương thức đầu, bảo đảm thực hiện nguyên tắc tập trung<br />
lãnh đạo của Đảng theo chỉ dẫn của Chủ dân chủ, tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách,<br />
tịch Hồ Chí Minh đi đôi với phát huy vai trò, trách nhiệm, tính<br />
Những chỉ dẫn trên đây của Chủ tịch chủ động của người đứng đầu và cơ chế xử<br />
Hồ Chí Minh về cách lãnh đạo đúng có giá lý đối với người đứng đầu khi vi phạm. Quy<br />
trị định hướng đối với hoạt động đổi mới định rõ hơn thẩm quyền và trách nhiệm của<br />
phương thức lãnh đạo của Đảng hiện nay. Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị,<br />
Vận dụng sáng tạo quan điểm Hồ Chí Minh Ban Bí thư, cấp uỷ và ban thường vụ cấp uỷ<br />
tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của các cấp. Đẩy mạnh việc phân cấp, phân<br />
Đảng theo tinh thần Nghị quyết Đại hội quyền; có cơ chế để các địa phương phát<br />
Đảng lần thứ XII: huy quyền chủ động, sáng tạo, gắn với đề<br />
Một là, tiếp tục đổi mới, nâng cao cao trách nhiệm, đồng thời bảo đảm sự lãnh<br />
chất lượng việc xây dựng, ban hành nghị đạo, quản lý thống nhất của Trung ương.<br />
quyết của Đảng, luật pháp, chính sách của Tiếp tục đổi mới phương thức lãnh<br />
Nhà nước. đạo trong hệ thống tổ chức của Đảng; đổi<br />
Tổ chức đảng, các cấp ủy đảng ban mới phương pháp, phong cách, lề lối làm<br />
hành nghị quyết phải thiết thực, ngắn gọn, việc của các cơ quan lãnh đạo của Đảng từ<br />
khả thi; phải tính đến cân đối các nguồn lực Trung ương tới cơ sở, xây dựng phong cách<br />
và điều kiện bảo đảm triển khai thực hiện có làm việc khoa học, tập thể, dân chủ, gần<br />
hiệu quả; phân công rõ trách nhiệm tổ chức, dân, trọng dân, vì dân, bám sát thực tiễn, nói<br />
cá nhân, thời hạn hoàn thành các nhiệm vụ, đi đôi với làm. Coi trọng xây dựng văn hoá<br />
giải pháp được ghi trong nghị quyết. trong các tổ chức đảng, cơ quan nhà nước,<br />
Hai là, đổi mới tư duy và phương trong hệ thống chính trị mà nội dung quan<br />
thức tổ chức thực hiện nghị quyết. trọng là tiếp tục đẩy mạnh học tập và làm<br />
74 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion<br />
<br />
theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí XYZ (1947), Sửa đối lối làm việc, NXB Chính<br />
Minh. trị quốc gia Sự thật<br />
3. XYZ (1947), Sửa đối lối làm việc, NXB<br />
Tài liệu tham khảo: Chính trị quốc gia Sự thật<br />
1. Ho Chi Minh (2011), Completed works, 4. Nguyễn Ngọc Hà (2013), “Đổi mới phương<br />
National Political Publishing House, Hanoi, thức lãnh đạo của Đảng: một vấn đề lý luận và<br />
vol. 5. thực tiễn cấp bách”, Tạp chí Triết học, số 2.<br />
2. Communist Party of Vietnam (2016), Địa chỉ tác giả:Trường Chính trị tỉnh Thái<br />
Resolution of the 12th National Party Congress, Bình;<br />
National Political Publishing House, Hanoi. Email: trantuantcttb@gmail.com<br />