Vạt cánh tay ngoài mở rộng tái tạo khuyết hổng lưỡi – sàn miệng

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

20
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết đề cập đến kĩ thuật phẫu thuật, thuận lợi, bất lợi khi sử dụng vạt cánh tay ngoài mở rộng, và báo cáo một số ca lâm sàng đã được thực hiện tại khoa Ngoại đầu cổ - hàm mặt trong năm qua. Chúng tôi đánh giá vạt cánh tay ngoài mở rộng là một vạt khá linh hoạt, thu hoạch vạt đơn giản, và thuận lợi cho việc tái tạo khuyết hổng vùng đầu cổ.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Vạt cánh tay ngoài mở rộng tái tạo khuyết hổng lưỡi – sàn miệng

Tạp chí Ung thư học Việt Nam Số 5 - 2020 - Tập 1 Journal of Oncology Viet Nam - Issue N5 - 2020 - Vol 1 VẠT CÁNH TAY NGOÀI MỞ RỘNG TÁI TẠO KHUYẾT HỔNG LƯỠI – SÀN MIỆNG PHẠM PHƯƠNG BẢO1; NGUYỄN ANH KHÔI2; NGUYỄN QUỐC CẨN1; NGUYỄN ANH TUẤN1 TÓM TẮT Vạt cánh tay ngoài (LAF) là một vạt khá phổ biến, có thể áp dụng tái tạo khuyết hổng cho nhiều vị trí. Vạt được mô tả đầu tiên vào năm 1982 bởi Song và cộng sự. Đến năm 1991, Katsaros J và Kuek L.B báo cáo dùng vạt cánh tay ngoài mở rộng để tái tạo khuyết hổng vùng cánh tay, vai và hốc miệng. Đến nay, nhiều ứng dụng lâm sàng hơn được đề xuất. LAF có thể được sử dụng gồm cân cơ - da hoặc gồm cân để che lấp khuyết hổng từ nhỏ đến trung bình ở vùng đầu cổ nhưng nếu cần cho tái tạo khuyết hổng xương thì có thể thu hoạch vạt như là một vạt da – cân - xương. Trong bài viết này, chúng tôi đề cập đến kĩ thuật phẫu thuật, thuận lợi, bất lợi khi sử dụng vạt cánh tay ngoài mở rộng, và báo cáo một số ca lâm sàng đã được thực hiện tại khoa Ngoại đầu cổ - hàm mặt trong năm qua. Chúng tôi đánh giá vạt cánh tay ngoài mở rộng là một vạt khá linh hoạt, thu hoạch vạt đơn giản, và thuận lợi cho việc tái tạo khuyết hổng vùng đầu cổ. Từ khóa: Vạt cánh tay ngoài mở rộng, Phẫu thuật tạo hình, Vi phẫu, Khuyết hổng. GIỚI THIỆU Ngoài tái tạo nhiều cơ quan khác, Vạt cánh tay ngoài còn được sử dụng như là vạt kết hợp để tái Vạt cánh tay ngoài mở rộng là một vạt khá phổ tạo khuyết hổng đầu cổ[7]. biến trong điều trị tái tạo khuyết hổng vùng đầu cổ, vạt thuận lợi cho tái tạo các khuyết hổng vùng mặt Vạt cánh tay ngoài có cuống mạch máu hằng lẫn hốc miệng. Vạt cánh tay ngoài lần đầu được mô định và có thể được thiết kế mở rộng vạt hơn nữa. tả bởi tác giả Song và cộng sự[1] như là một vạt da Katsaros và cs[6] và Kuek và Chuan[8] đã là những tự do, vạt có thể được tùy chỉnh để che phủ mô người đầu tiên mô tả và báo cáo sử dụng vạt cánh mềm hoặc che khuyết hổng bàn tay ở các vị trí khác tay ngoài mở rộng (ELAF) vào 1991, giống như vạt nhau[2]. Sau đó, vạt được mô tả và thu hoạch như là LAF được thiết kế nhưng đảo da được kéo dài ra một vạt có cuống được mô tả bởi Culbertson và hơn và xa hơn về phía trước cánh tay. Điều này cho Mutimer[3], để che phủ các khuyết tật mô mềm xung phép sử dụng vạt da mỏng hơn, mềm hơn và dài quanh khớp khủyu tay và trong điều trị co cứng da hơn. cơ sau bỏng[3,4]. Katsaros và cộng sự[5], vào năm Kĩ thuật thu hoạch vạt 1984, đã xác định rõ hơn về giải phẫu học và các ứng dụng của vạt, như là thu hoạch vạt cánh tay Bệnh nhân được đặt tư thế nằm ngửa và có thể ngoài kèm với 1 phần xương cánh tay. Họ báo cáo thu hoạch vạt cánh tay khi đặt cánh tay trên bàn kê một bệnh nhân được thực hiện vạt kèm một đoạn tay hoặc trên ngực với tư thế gấp khuỷu tay. Cánh xương cánh tay dài 9cm. tay, vai được đặt theo trục dọc. Loạt ca mới nhất được báo cáo bởi cùng nhóm Vạt cánh tay được đánh dấu lên da, kèm với sử dụng vạt kèm xương cánh tay để tái tạo khuyết đường rạch da. hổng có xương như xương chày, xương hàm dưới, xương bàn tay, cổ chân[6]. Rạch da xuyên qua lớp mỡ. Tách lớp cơn trên đầu ngoài cơ tam đầu. May lớp cân này với lớp da để tránh làm tách lớp mỡ khỏi da trong quá trình mổ. Ngày nhận bài: 09/10/2020 Địa chỉ liên hệ: Phạm Phương Bảo Ngày phản biện: 03/11/2020 Email: baopham289@gmail.com Ngày chấp nhận đăng: 05/11/2020 1 Bác sĩ Khoa Ngoại đầu cổ, hàm mặt – Bệnh viện Ung Bướu TP. HCM 2 TS.BS. Trưởng Khoa Ngoại đầu cổ, hàm mặt – Bệnh viện Ung Bướu TP. HCM, Phó Trưởng Bộ môn Ung Bướu ĐHYK Phạm Ngọc Thạch 93
Tạp chí Ung thư học Việt Nam Số 5 - 2020 - Tập 1 Journal of Oncology Viet Nam - Issue N5 - 2020 - Vol 1 Xác định vách gian cơ trong từ tiếp cận phía trước. gian cơ, thì xác định thần kinh quay nằm trước giữa Xác định các nhánh mạch máu xuyên da. Tại đây, cơ ngửa dài, và cơ cánh tay. Sau đó vạt được thu các nhánh này là bắt nguồn từ động mạch bên quay hoạch kéo từ đầu xa đến gần, nâng lên và tách vách sau - đi trên vách gian cơ này kèm với động mạch gian cơ khỏi màng xương cánh tay. này là thần kinh bì cánh tay sau. Trước khi tách vách Hình 1. Hình đánh dấu vạt da trước mổ và trong khi thu hoạch vạt ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Bảng 2. Đánh giá chức năng nuốt của hốc miệng Từ tháng 3/2020 đến 10/2020, khoa Ngoại đầu Mức Mô tả cổ, hàm mặt đã thực hiện 11 ca tái tạo ung thư hốc độ miệng bằng vạt cánh tay ngoài. Những bệnh nhân 1 Miệng không nuốt được gì này chủ yếu là ung thư lưỡi giai đoạn T3-T4, chỉ có 1 trường hợp là ung thư sàn miệng T4. Tất cả giải 2 Phụ thuộc vào ống nuôi ăn, nuốt được thức ăn và nước tối thiểu phẫu bệnh trước mổ được xác định là Carcinom tế bào gai; được phẫu thuật theo phác đồ Ngoại đầu 3 Phụ thuộc vào ống nuôi ăn, thường xuyên nuốt được cổ, hàm mặt là cắt rộng ung thư với rìa diện cắt 1 - thức ăn và nước 1.5cm, nạo vét hạch cổ bên tận gốc biến đổi. 4 Nuốt thức ăn với một độ đặc nhất định bằng miệng hoàn toàn Phương pháp đánh giá bằng mô tả loạt ca bằng thang điểm đánh giá chức năng nói và nuốt (bảng 1, 5 Nuốt thức ăn với nhiều độ đặc bằng miệng hoàn toàn, thức ăn được lựa chọn hoặc chuẩn bị đặc biệt bảng 2). 6 Nuốt thức ăn với nhiều độ đặc bằng miệng hoàn toàn, Bảng 1. Đánh giá chức năng nói thức ăn không cần chuẩn bị đặc biệt nhưng chỉ với một số nhóm thức ăn giới hạn 0 Không bao giờ hiểu, phải giao tiếp bằng chữ viết 7 Nuốt thức ăn bằng miệng hoàn toàn, không có bất kỳ 1 Khó để hiểu trở ngại nào 2 Thường là hiểu, phải giao tiếp trực tiếp 3 Hầu hết là hiểu, đôi khi phải nói lại 4 Luôn luôn hiểu Hình 2. Kết quả sau 2 tuần tái tạo ở bệnh nhân ung thư lưỡi 94
Tạp chí Ung thư học Việt Nam Số 5 - 2020 - Tập 1 Journal of Oncology Viet Nam - Issue N5 - 2020 - Vol 1 KẾT QUẢ Ngoài ra, trong quá trình theo dõi, chúng tôi ghi nhận 1 trường hợp có chèn ép khoang vùng cánh Sau 8 tháng, chúng tôi thực hiện phẫu thuật cho tay, trường hợp này phải bung vết mổ cánh tay, 11 ca bệnh nhân. Trong đó, có 10 ca ung thư lưỡi, 1 ghép da rời sau; 3 trường hợp chảy máu sau mổ ca ung thư sàn miệng, tất cả đều được tái tạo khuyết (2 trường hợp chảy máu vùng cổ vị trí nạo hạch, hỗng bằng vạt cánh tay ngoài. Trong ghi nhận, 1 trường hợp chảy máu vùng cánh tay nơi lấy vạt) 0 trường hợp hoại tử toàn phần, 0 trường hợp hoại được mổ cấp cứu cầm máu tại chỗ. tử bán phần, 1 trường hợp rò miệng - cổ do kích thước vạt không đủ để che lấp khuyết hỗng. Thời gian thu hoạch vạt trung bình là 2 giờ, ít nhất là 1 giờ 20 phút, và nhiều nhất là 2 giờ 40 phút. Tuổi Giới Xếp hạng Kích thước vạt Biến chứng 1 72 Nam lưỡi T4N1 16x6 (8x6) cm 2 59 Nam lưỡi T4N1 18x5 (8x5) cm 3 58 Nam lưỡi T4N2 16x6 (10x6) cm chèn ép khoang, rò vùng cổ 4 57 Nam lưỡi T3N0 18x4 (8x4) cm 5 51 Nữ lưỡi T3N0 15x4 (8x4) cm 6 43 Nữ lưỡi T3N0 18x4 (10x4) cm 7 56 Nam sàn miệng T4N0 16x5 (8x5) cm 8 53 Nữ lưỡi T3N1 18x5 (10x5) cm 9 57 Nam lưỡi T3N1 18x4 (7x4) cm Chảy máu cánh tay 10 67 Nam lưỡi T4N1 18x5 (8x5) cm Chảy máu cổ 11 40 Nam lưỡi T4N2 10x5 (8x5) cm Chảy máu cổ BÀN LUẬN lớp mỡ dưới da vừa vặn, dễ uốn nắn đối với tái tạo khuyết hổng từ nhỏ đến trung bình ung thư lưỡi. Vạt cánh tay ngoài mở rộng là một vạt linh hoạt tốt, kích thước và độ dày của vạt rất phù hợp cho tái Tuy nhiên, vạt cũng tồn tại không thuận lợi như tạo khuyết hổng vùng đầu cổ, đặc biệt là lưỡi. Vạt có là: Việc khép vị trí cho vạt khá khó khăn, dễ gây thể được đưa lên hốc miệng, tái tạo lại khuyết hổng chèn ép khoang đối với khuyết quá lớn, sẹo mổ từ nhỏ đến trung bình - lớn của lưỡi, với một lớp mỡ vùng cánh tay lớn, một vài bệnh nhân than phiền tê dưới da vừa phải, cuống mạch cũng đủ dài để có thể tay sau phẫu thuật 1 tháng. đưa dưới xương hàm dưới và nối cuống mạch với Biến chứng đáng ngại nhất trong việc thu hoạch các mạch máu vùng cổ. vạt cánh tay ngoài để tái tạo khuyết hổng ung thư Ngoài ra vạt cánh tay ngoài không nên sử dụng lưỡi là ở vị trí cho vạt. Graham[9] báo cáo 19.4% và với các khuyết hỗng quá lớn trên 6cm chiều ngang, 17% có biến chứng đau lồi cầu ngoài cánh tay, tăng do việc khép lại khuyết hỗng cho vạt rất khó khăn, có dị cảm sẹo mổ. Ngoài ra, không nên đóng lớp cân và nguy cơ gây chèn ép khoang và có thể phải ghép da có tụ máu khi khép vị trí cho vạt, vì có thể gây tăng tại vùng này. Nên cân nhắc chỉ số BMI, lựa chọn thể áp lực các khoang trong cánh tay và dẫn đến chèn trạng bệnh nhân phù hợp. ép khoang rất nguy hiểm. Một số biến chứng nguy hiểm khác như bệnh nhân lệch khớp khuỷu, co cứng Thông qua 11 ca, chúng tôi rút ra được một số tay. Kinh nghiệm của chúng tôi sử dụng Z-plasty để thuận lợi khi sử dụng vạt cánh tay ngoài mở rộng che lấp khuyết hỗng tại cánh tay rất tốt, giúp tránh như là : vạt có cuống mạch giải phẫu hằng định, dễ được các biến chứng tại cánh tay, đồng thời hạn chế bóc tách, vạt có độ dày vừa phải, lớp da mỏng và được việc sử dụng mảnh ghép da tại đây. 95
Tạp chí Ung thư học Việt Nam Số 5 - 2020 - Tập 1 Journal of Oncology Viet Nam - Issue N5 - 2020 - Vol 1 Hình 3. Cánh tay đươc sử dụng Z-plasty cho che lấp khuyết sau lấy vạt KẾT LUẬN lateral arm flap in the treatment of post- burn antecubital contractures. Burns 31:212–216. Hiện tại vạt cánh tay ngoài mở rộng cho kết quả rất tốt, và đang thể hiện là một vạt đáng tin cậy, linh 5. Katsaros J, Schusterman M, Beppu M, Banis JC, hoạt trong tái tạo khuyết hổng lưỡi. Vạt có giải phẫu Acland RD (1984) The lateral upper arm flap: hằng định, kĩ thuật thu hoạch đơn giản, dễ bóc tách. anatomy and clinical applications. Ann Plast Surg 12:489–500. Ý kiến tham khảo xin gửi về 6. Katsaros J, Tan E, Zoltie N, Barton M, Khoa Ngoại đầu cổ, hàm mặt: số 3 Nơ Trang Venugopalsrinivasan, Ven- kataramakrishnan Long, Phường 14, Q. Bình Thạnh, TP. Hồ Chí Minh. (1991) Further experience with the lateral arm TÀI LIỆU THAM KHẢO free flap. Plast Reconstr Surg 87:902–910. 1. Song R, Song Y, Yu Y, Song Y (1982) The upper 7. Ninkovic M, Disa JJ (2009) Flaps and arm free flap. Clin Plast Surg 9:27–35. reconstructive surgery. In: Wei FC, Mardini S (eds) Flaps and reconstructive surgeons. pp 2. Ulusal BG, Lin Y-T, Ulusal AE, Lin C-H (2007) 305–319. Free lateral arm flap for 1-stage reconstruction of soft tissue and composite defects of the hand. 8. Kuek LBK, Chuan TL (1991) The extended Ann Plast Surg 58:173–178. lateral arm flap: a new modification. J Reconstr Microsurg 7:167–173. 3. Culbertson JH, Mutimer K (1987) The reverse lateral upper arm flap for elbow coverage. Ann 9. Graham B, Adkins P, Scheker LR (1992) Plast Surg 18:62–68. Complications and morbid- ity of the donor and recipient sites in 123 lateral arm flaps. J Hand 4. Türegün M, Nisanci M, Duman H, Aksu M, Surg Am 17:189–192. Şengezer M (2005) Versatility of the reverse 96
Tạp chí Ung thư học Việt Nam Số 5 - 2020 - Tập 1 Journal of Oncology Viet Nam - Issue N5 - 2020 - Vol 1 ABSTRACT The extended lateral arm free flap for tongue and floor of mouth reconstruction The LAF flap is a common flap that can be used to reconstruction for many positions. This was first described in 1982 by Song et al. By 1991, Katsaros J and Kuek L.B reported using extended lateral arm free flap for arm, shoulder, and head and neck defection. LAF can be harvested as fasciocutaneous or osteofascicutaneous flap. In this article, we present surgical techniques, advantages and disadvantages of using the extended lateral arm free flap, and report some of the clinical cases that have been performed in the Head and Neck Surgery Department in the past year. We evaluate that the extended lateral arm free flap is a fairly flexible flap, simple flap harvesting, and conducive to reconstructing head and neck flaps. 97