Vi kẽ của phục hồi xoang ii sandwich mở sử dụng biodentine

TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC<br /> <br /> VI KẼ CỦA PHỤC HỒI XOANG II SANDWICH<br /> MỞ SỬ DỤNG BIODENTINE<br /> Hoàng Mạnh Cường1, Trần Xuân Vĩnh1<br /> 1<br /> <br /> Khoa Răng Hàm Mặt, Đại học Y Dược thành phố Hồ Chí Minh<br /> <br /> Biodentine là vật liệu có hoạt tính sinh học được dùng để trám xoang sâu sát tủy nhưng chưa được<br /> nghiên cứu nhiều ở Việt Nam. Nghiên cứu này nhằm đánh giá vi kẽ ở thành nướu của xoang II sandwich mở<br /> sử dụng Biodentine và so sánh với vật liệu đang dùng phổ biến hiện nay là Glass ionomer cement (GIC)<br /> tăng cường nhựa. Nghiên cứu In vitro thực hiện trên 20 răng cối lớn vĩnh viễn của người nguyên vẹn. Tạo<br /> xoang II kích thước chuẩn với thành nướu nằm dưới đường nối men-xê măng. Chia ngẫu nhiên thành hai<br /> nhóm thực hiện trám nền bằng GIC tăng cường nhựa (Fuji II LC) và Biodentine (Septodont) với composite ở<br /> mặt nhai. Sau đó, các mẫu được tiến hành chu trình nhiệt, nhuộm và cắt theo chiều gần xa để quan sát vi<br /> kẽ. Kết quả cho thấy không có sự khác biệt về mức độ vi kẽ ở hai nhóm. Biodentine với hoạt tính sinh học là<br /> vật liệu thích hợp, có thể thay thế cho xi măng GIC tăng cường nhựa khi dùng trong kỹ thuật trám xoang II<br /> sandwich mở.<br /> Từ khóa: Vi kẽ, sandwich mở, Biodentine, Glass ionomer cement tăng cường nhựa<br /> <br /> I. ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Các phương pháp trám cũ đòi hỏi việc sửa<br /> soạn lỗ trám tùy theo vật liệu sử dụng và phá<br /> hủy nhiều mô răng. Với sự phát triển của công<br /> nghệ vật liệu, trong đó có khả năng bám dính<br /> của vật liệu với mô răng, kích thước cũng như<br /> hình dạng xoang trám được sửa soạn theo<br /> tổn thương và ít xâm lấn nhất [1]. Tuy nhiên,<br /> việc trám các xoang sát tủy ở các răng cối<br /> lớn, đặc biệt là các xoang loại II dưới nướu<br /> (G.V. Black) vẫn gặp nhiều thử thách. Nhất là<br /> các xoang có thành nướu nằm dưới viền<br /> nướu khiến việc cô lập răng để trám bằng<br /> composite khó khăn. Trong trường hợp này,<br /> kỹ thuật trám sandwich mở được lựa chọn vì<br /> giảm vi kẽ hơn so với trám composite trực tiếp<br /> [2; 3].<br /> Glass Ionomer Cement (GIC) là vật liệu<br /> <br /> thường được chọn trong kỹ thuật trám sandwich mở vì tính chất lưu hóa học, phóng thích<br /> Fluor, độ cứng tốt và không cần điều kiện cô<br /> lập khắt khe như composite [4]. Trong những<br /> năm gần đây, các nghiên cứu về vật liệu trám<br /> có tính tương hợp sinh học cao được đẩy<br /> mạnh; và kết quả là sự ra đời các vật liệu với<br /> thành phần căn bản là calcium silicate. Mặc<br /> dù sản phẩm trên thị trường rất đa dạng<br /> nhưng có một loại được chú ý và nhiều ưu<br /> điểm đó là Biodentine. Biodentine không<br /> những có thời gian trộn và đông đặc phù hợp<br /> để trám trên lâm sàng mà còn có tính tương<br /> hợp sinh học cao [5; 6]. Biodentine được dùng<br /> trong điều trị nội nha khi thủng chân răng,<br /> trong kỹ thuật đóng chóp, tạo chóp và che tủy<br /> khi sâu răng sát tủy tương tự các vật liệu có<br /> thành phần căn bản calcium silicate khác như<br /> ProRoot MTA [6]. Ngoài ra, khi sử dụng Bio-<br /> <br /> Địa chỉ liên hệ: Trần Xuân Vĩnh, Khoa Răng Hàm Mặt, Đại<br /> học Y Dược thành phố Hồ Chí Minh<br /> Email: vinhdentist@yahoo.com<br /> Ngày nhận: 14/1/2018<br /> Ngày được chấp thuận: 5/4/2018<br /> <br /> TCNCYH 112 (3) - 2018<br /> <br /> dentine cũng không yêu cầu phải xử lý bề mặt<br /> ngà trong khi để trám GIC đạt hiệu quả cao,<br /> đôi khi cần xử lý bề mặt [7]. Mặt khác, trong<br /> nghiên cứu của Nelly Pradelle - Phasse, 2009,<br /> 75<br /> <br /> TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC<br /> các đặc tính cơ học của Biodentine đã gần<br /> hoặc tương đương với GIC cải tiến [8].<br /> <br /> Nghiên cứu được thực hiện trên 20 răng<br /> cối lớn vĩnh viễn của người đã nhổ, còn thân<br /> <br /> Năm 2012, Koubi S và cộng sự tiến hành<br /> <br /> răng nguyên vẹn, không có miếng trám, không<br /> <br /> nghiên cứu sự thẩm thấu glucose qua vi kẽ so<br /> <br /> vết nứt. Răng được lấy cao răng bằng máy<br /> <br /> sánh giữa Biodentine và GIC đã đi đến kết<br /> <br /> siêu âm P5, bảo quản trong nước muối 0,9%<br /> <br /> luận: sự khác biệt giữa hai nhóm không có ý<br /> <br /> ở nhiệt độ 4oC, không quá 1 tháng cho đến khi<br /> <br /> nghĩa thống kê. Ngoài ra, Biodentine cũng<br /> <br /> được sử dụng.<br /> <br /> không cần điều kiện đặc biệt nào của bề mặt<br /> <br /> Vật liệu nghiên cứu là Biodentine (nhóm<br /> <br /> ngà [7]. Raskin A và cộng sự nghiên cứu,<br /> <br /> nghiên cứu) và GIC tăng cường nhựa (nhóm<br /> <br /> đánh giá bờ viền xoang trám giữa hai nhóm<br /> <br /> chứng).<br /> <br /> cũng có kết luận tương tự [5]. Raju V. G. và<br /> cộng sự năm 2014, nghiên cứu vi kẽ trên đối<br /> <br /> 2. Phương pháp tiến hành<br /> <br /> tượng răng sữa và răng vĩnh viễn kết<br /> <br /> Thời gian nghiên cứu<br /> <br /> luận: Biodentine ít vi kẽ hơn GIC tại giao diện<br /> <br /> Nghiên cứu được thực hiện từ tháng<br /> <br /> giữa vật liệu và mô răng [9]. Vậy từ những lí<br /> do trên, liệu chúng có nên dùng Biodentine để<br /> trám xoang II trong kỹ thuật sandwich thay cho<br /> GIC nhằm tận dụng tính chất sinh học?<br /> Tuổi thọ miếng trám được quyết định bởi<br /> khả năng che kín viền lỗ trám và độ bền dán<br /> [10]. Để áp dụng thành công việc sử dụng<br /> Biodentine thì không chỉ xét đến các đặc<br /> tính cơ học mà chúng ta cũng phải lưu ý<br /> đến độ bám dính tốt của vật liệu với ngà.<br /> Việc nghiên cứu vi kẽ của vật liệu Biodentine sẽ là bước ban đầu và có vai trò hết<br /> sức quan trọng để ứng dụng vật liệu này đạt<br /> hiệu quả và thành công.Biodentine được<br /> <br /> 11/2016 đến tháng 05/2017.<br /> Thiết kế nghiên cứu: Nghiên cứu in vitro<br /> có nhóm chứng.<br /> 3. Quy trình nghiên cứu<br /> Tạo xoang<br /> Tạo xoang II hộp bằng mũi tungsten 245<br /> với tay khoan nhanh có phun nước. Các góc,<br /> cạnh giữa các thành bên trong xoang đều<br /> được làm tròn. Kích thước xoang: Chiều ngoài<br /> trong 4 mm, cao 8 mm, thành nướu 2 mm<br /> nằm dưới đường nối men - xê măng 1 mm.<br /> Các thành được đo bằng thức kẹp kỹ thuật.<br /> <br /> đưa vào Việt năm sử dụng từ năm 2015.<br /> Tuy nhiên, ở Việt Nam chưa có một công<br /> trình nào nghiên cứu về vấn đề này, do đó<br /> chúng tôi thực hiện đề tài này với những<br /> mục tiêu là đánh giá vi kẽ ở thành nướu của<br /> xoang trám loại II sử dụng Biodentine làm vật<br /> liệu trám nền và GIC làm nhóm chứng trong<br /> kỹ thuật trám sandwich mở.<br /> <br /> II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP<br /> Hình 1. Răng sau khi tạo xoang<br /> 1. Đối tượng<br /> 76<br /> <br /> tiêu chuẩn<br /> TCNCYH 112 (3) - 2018<br /> <br /> TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC<br /> Răng sau khi được sửa soạn sẽ được chia<br /> ngẫu nhiên thành 2 nhóm:<br /> - Nhóm A trám nền bằng GIC kỹ thuật<br /> sandwich mở.<br /> - Nhóm B trám nền bằng Biodentine.<br /> Thực hiện phục hồi<br /> Nhóm GIC (A): Xử lý bề mặt ngà bằng<br /> dung dịch 10% acid polyacrylic (GC dentin<br /> conditioner) trong 20 giây bằng cọ. Rửa sạch<br /> trong 10 giây và thổi khô nhẹ bằng tay xịt hơi.<br /> Fuji II LC được trộn trong nhộng và đặt vào<br /> xoang. Chiếu đèn quang trùng hợp 20 giây.<br /> Nhóm Biodentine (B): Biodentine được trộn<br /> trong con nhộng bằng máy đánh amalgam<br /> trong 30 giây. Dùng cây đưa amalgam để đặt<br /> vật liệu vào thành xoang.<br /> <br /> dán (Adper single bond plus 3MESPE), thổi<br /> khô nhẹ và chiếu đèn 20 giây. Dùng composite quang trùng hợp trám từng lớp, mỗi lớp<br /> 2mm lên trên và chiếu đèn.<br /> Hoàn tất và đánh bóng<br /> Tất cả các răng được mài nhẵn các bờ<br /> cạnh bằng mũi khoan mịn và đánh bóng bằng<br /> đĩa Soflex gắn trong tay khoan chậm.<br /> 4. Xử lý mẫu: Nhóm A và B được ngâm<br /> trong dung dịch nước muối sinh lý ở 37oC<br /> trong 24 giờ. Sau đó cho các mẫu qua 100<br /> chu kỳ nhiệt giữa 5oC và 55oC, thời gian dừng<br /> ở mỗi điểm nhiệt là 25 giây, thời gian chuyển<br /> đổi là 5 giây.<br /> Nhuộm: Răng được chống thấm bằng sáp<br /> đặt ở chân răng và bôi một lớp sơn móng tay<br /> toàn bộ răng trừ vùng cách 1 mm kể từ bờ<br /> viền lỗ trám. Tiến hành ngâm răng trong dung<br /> dịch thuốc nhuộm xanh Methylene 2% trong<br /> 24 giờ ở nhiệt độ phòng. Lấy răng ra, cạo bỏ<br /> sáp, loại bỏ lớp sơn móng tay bằng dung dịch<br /> có chứa acetone và rửa dưới vòi nước 5 phút.<br /> Bao quanh răng bằng một khối nhựa tự cứng<br /> trong. Cắt lát theo chiều gần xa của răng, đi<br /> ngang qua xoang trám bằng đĩa cắt kim<br /> cương tốc độ chậm có nước làm mát. Mỗi<br /> răng cắt 2 lần để tạo thành 1 lát cắt hai mặt<br /> <br /> Hình 2. Răng phục hồi theo kĩ thuật<br /> <br /> dày 1mm.<br /> <br /> sandwich mở<br /> Sau đó, cả hai nhóm được ủ trong máy ở<br /> nhiệt độ 37oC độ ẩm 90% trong 24 giờ. Các<br /> phần vật liệu trám dư được lấy sạch bằng<br /> mũi khoan tay nhanh có phun nước, để lại 1<br /> lớp dày khoảng 3 mm ở trên thành nướu.<br /> Xoang được xoi mòn bằng acid phosphoric<br /> dạng gel 37% trong 15 giây với ngà và 30<br /> giây với men, sao đó rửa sạch với nước<br /> bằng tay xịt trong 40 giây. Đặt một lớp keo<br /> <br /> TCNCYH 112 (3) - 2018<br /> <br /> Hình 3. Răng cắt lát để quan sát vi kẽ<br /> <br /> 77<br /> <br /> TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC<br /> Quan sát và đánh giá sự thâm nhập của dung dịch nhuộm<br /> Mức thâm nhập của dung dịch nhuộm sau 24 giờ được quan sát và chụp ảnh dưới kính hiển<br /> vi soi nổi độ phóng đại x 30 lần. Thang đánh giá độ thâm nhập của dung dịch nhuộm ở bờ nướu<br /> phục hồi theo thang điểm 0 - 3 như sau:<br /> 0: không thâm nhập phẩm màu<br /> 1: thâm nhập phẩm màu ít hơn 1/2 chiều dài thành nướu.<br /> 2: thâm nhập phẩm màu hơn 1/2 chiều dài thành nướu nhưng chưa đến thành trục.<br /> 3: thâm nhập phẩm màu dọc theo thành trục.<br /> Độ 0<br /> <br /> Độ 1<br /> <br /> Độ 2<br /> <br /> Độ 3<br /> <br /> Hình 4. Thang đánh giá vi kẽ tại thành nướu<br /> 5. Đạo đức nghiên cứu<br /> Nghiên cứu in vitro đảm bảo các nguyên tắc đạo đức trong nghiên cứu y sinh học.<br /> <br /> III. KẾT QUẢ<br /> 1. Mức độ vi kẽ tại thành nướu của Biodentine và GIC tăng cường nhựa<br /> <br /> Nhóm GIC<br /> Nhóm Biodentine<br /> <br /> Độ 0<br /> <br /> Độ 1<br /> <br /> Độ 2<br /> <br /> Độ 3<br /> <br /> Biểu đồ 1. Mức độ vi kẽ quan sát tại thành nướu của 2 nhóm Biodentine và GIC tăng<br /> cường nhựa ở các mức độ 0, 1, 2, 3<br /> p = 0,190 > 0,05 (kiểm định Mann - Whitney U).<br /> 78<br /> <br /> TCNCYH 112 (3) - 2018<br /> <br /> TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC<br /> 2. Đánh giá và so sánh mức độ vi kẽ tại thành nướu giữa Biodentine và GIC tăng cường<br /> nhựa<br /> <br /> Không có hoặc ít vi kẽ<br /> (mức độ 0 và 1)<br /> <br /> Có nhiều vi kẽ (mức<br /> độ 3)<br /> <br /> Nhóm GIC<br /> <br /> Nhóm Biodentine<br /> <br /> Biểu đồ 2. Tình trạng vi kẽ theo tỉ lệ ở thành nướu của Biodentine và GIC tăng cường nhựa<br /> xét trên mức độ không có hoặc ít vi kẽ (mức độ 0,1) và có nhiều vi kẽ (mức độ 3):<br /> p = 0,212 > 0,05 (kiểm định chi bình phương).<br /> <br /> IV. BÀN LUẬN<br /> <br /> quá trình quang trùng hợp. Với đặc tính trên,<br /> <br /> Biodentine là xi măng được trộn từ phần<br /> <br /> loại GIC này vừa cải thiện được các tính chất<br /> <br /> bột và phần lỏng. Phần bột gồm tricalcium<br /> <br /> cơ học như độ bền nén, độ bền uốn, độ bền<br /> <br /> silicate (thành phần chính), calcium carbonate<br /> <br /> kéo, mà còn vừa khắc phục được sự mất cân<br /> <br /> (hạt độn), zirconium oxide (chất tạo cản<br /> <br /> bằng nước trong giai đoạn sớm khi hình thành<br /> <br /> quang), dicalcium silicate và ô-xít kim loại<br /> <br /> tinh thể glass-ionomer trong phản ứng acid-<br /> <br /> (phần phụ). Thành phần lỏng gồm dung dịch<br /> <br /> base [4].<br /> <br /> polymer tan trong nước (tác nhân giảm nước)<br /> và calcium chloride (chất gia tốc). Phản ứng<br /> đông cứng của xi măng với calcium carbonate<br /> làm trung tâm và sự hydrate hóa tricalcium<br /> silicate dạng gel bao quanh khối trung tâm<br /> này. Điều này tạo ra đông đặc từ cấu trúc vi<br /> thể [8].<br /> <br /> Vi kẽ xuất hiện ở thành nướu của phục hồi<br /> đều nằm mức độ cao. Cả hai nhóm mức độ vi<br /> kẽ lan đến thành trục (mức độ 3) chiếm chủ<br /> yếu với tỷ lệ 82,5%. Điều này có nghĩa, các<br /> phục hồi này không đảm bảo được sự khít kín<br /> với mô răng. Vi kẽ phục hồi xuất hiện với mức<br /> độ trầm trọng có thể được giải thích một phần<br /> <br /> GIC tăng cường nhựa là xi măng có sự<br /> <br /> bởi cơ chế dán. Ngoài ra, phẩm nhuộm xanh<br /> <br /> thêm vào của resin monomer. Sự đông cứng<br /> <br /> methylene có kích thước nhỏ đường kính ống<br /> <br /> chủ yếu dựa trên phản ứng acid- base và một<br /> <br /> ngà (Manocha S., 2011) nên tạo ra mức độ vi<br /> <br /> phần là phản ứng quang trùng hợp. Ngoài ra,<br /> <br /> kẽ cao hơn bình thường cả hai nhóm. GIC liên<br /> <br /> có một giai đoạn khác nữa là phản ứng hóa<br /> <br /> kết hóa học nên liên quan đến mức độ khoáng<br /> <br /> học giữa các resin monomer còn sót lại sau<br /> <br /> hóa của bề mặt xoang [11]. Vật liệu này bám<br /> <br /> TCNCYH 112 (3) - 2018<br /> <br /> 79<br /> <br />