Virchow's Triad

Chia sẻ: Nguyen Uyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Thêm vào BST

Báo xấu

76
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trong hematology, về physiopathology, việc tạo ra cục huyết trong tĩnh mạch (veins) thường được gọi là Virchow’s Triad. Virchow là một pathologist tài danh. Triad đó là (i) alterations in blood flow,(ii) vascular endothelial injury, (iii) alterations in the constitution of the blood. Nói cho nhanh và cho dễ nhớ bằng tiếng Việt (không đi vào vấn đề dịch thuật, dịch làm sao cho thật chỉnh), cục huyết trong tĩnh mạch có thể tạo ra được khi có 3 điều kiện (1 trong 3, không cần cả ba): (1) máu chảy chậm lại (2) tổn thương ở thành...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Virchow's Triad

Virchow's Triad Trong hematology, về physiopathology, việc tạo ra cục huyết trong tĩnh mạch (veins) thường được gọi là Virchow’s Triad. Virchow là một pathologist tài danh. Triad đó là (i) alterations in blood flow,(ii) vascular endothelial injury, (iii) alterations in the constitution of the blood. Nói cho nhanh và cho dễ nhớ bằng tiếng Việt (không đi vào vấn đề dịch thuật, dịch làm sao cho thật chỉnh), cục huyết trong tĩnh mạch có thể tạo ra được khi có 3 điều kiện (1 trong 3, không cần cả ba): (1) máu chảy chậm lại (2) tổn thương ở thành mạch máu (3) có cái gì sai hỏng ngay ở cấu tạo cúa máu
Ngồi máy bay rồi bị cục huyết trong tĩnh mạch sâu ở chân (DVT - deep venous thrombosis) là do ngồi lâu quá, không vận động, bắp thịt chân không "bóp" để giúp đẩy máu đi (cơ chế thứ nhất của Virchow's Triad). Có khi đứa bé chơi banh trái banh đánh vào chân chẳng hạn, hoặc là mổ xương ở đùi (thay cổ xuơng đùi): rồi sau đó bị cục huyết DVT: đó là do căn nguyên thứ hai: trauma vào thành mách máu. Thấy DVT rồi đi lùng xem tại sao, thì lúc đó tìm ra thấy ung thư tại phổi, thì đó là nguyên cớ thứ ba (thường do ung thư tuyến, adenocarcinoma). Đây là một phần của hội chứng hypercoagulable state, mà cục huyết tạo nên là do ung thư tiết ra một loại prô tê in khiến cho máu đông dễ hơn (hypercoagulable state). Trong ung thư, trường hợp này gọi là Trousseau 's syndrome và chữa bằng Warfarin có khi khó. Trousseau's điển hình nhất thấy ở Pancreatic cancer. Hypercoagulable state thường có khi lại hai ba cơ chế: chẳng hạn tự nhiên sưng chân, làm ultrasound của chân, thấy DVT: lúc đó mới đi lùng, mới làm CAT scan của bụng và chậu, lúc đó có thể thấy lymphoma ở phía sau bụng do các hạch của lymphoma sưng qúa lớn (lymphadenopathy at the retroperitoneal area): thì đây là cơ chế thứ nhất của Virchow 's Triad nói trên: tức là mạch máu ở iliac veins bị nhóm hạch lymphoma đè từ bên ngoài,
khiến máu phái chạy chậm lại, tạo ra cục huyết DVT ở chân (Lynphoma thường không "tạo" ra Trousseau's synd). Hypercoagulable state thì không cần phải có ung thư, mà có thể do genetic. Việc này thì đến 1968 y khoa mới bắt đầu mô tả rõ rệt, và đến 1985, thì chỉ biết có: anti thrombin, Protein C, Protein S, sau 1985 thì có mô tả rất quan trọng: tức là Factor V (số năm) mutation, hay còn gọi là Factor V Leiden (mô tả 1993), rất thường thấy ở nguời caucasian, và rồi: factor II mutation, antiphospholipid syndrome, lupus anticoagulant (cái tên này nên để ý: tên là ANTI (chống lại - coagula: cục máu) , nhưng những người này lại dễ ĐÔNG máu chứ không dễ CHẢY máu. Những hypercoagulable states này - vì xảy ra do di truyền - cho nên thường cũng gọi là thrombophilia (-philia: thích - thích tạo ra; thrombo, thrombus: cục máu). Hypercoagulable state dĩ nhiên cũng xảy ra trong việc dùng thuốc ngừa thai. Trên đây là nói thoáng qua, nghĩ gì nói nấy, cũng như trả lời nhanh chóng một anh bạn cardiologist chẳng hạn, ở hành lang nhà thương, khi nó hỏi: "M. à, tao có b. nhân có cục huyết DVT ở chân, chả hiểu tại sao tự
nhiện nó xảy ra như thế, mày nghĩ sao, mày nghĩ phái bắt đầu đi tìm ở đâu". Trong nghề tiếng lóng gọi đùa là "curb side consultation" (hỏi ý kiến một chuyện viên khác ở vỉa hè). Đó là trả lời vắn tắt cho nó như thế, trong đầu nhớ gì nói nấy ... Nay thấy chuyện ngồi máy bay bị cục huyết, thấy hay ha y, mới viết xuống, nó là cái nghiệp. Cái nghề nó kéo theo cái "nghiệp". Nghiệp đó nó làm cho mình viết... chả dám múa rìu qua mắt thợ ... Note: Anh bạn trên cũng kể là "tự nhiên " (spontaneously) thấy cục máu. Sống lâu rồi mới thấy dictum xa xưa là đúng: chả có cái gì tự nhiên: "Vật hữu bản mạt, sự hữu chung thủy" (Vật gì rồi cũng phái có gốc ngọn, sự gì rồi cũng phải có đầu có đuôi). Bác sĩ Nguyễn Tài Mai