VPQ cấp và mãn tính trong điều trị UCS part1

Chia sẻ: Vanthi Bichtram | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

Thêm vào BST

Báo xấu

68
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nêu được khái niệm về thiếu máu theo YHHĐ va YHCT. 2. Trình bày được nguyên nhân va bệnh sinh gây thiếu máu. 3. Giải thích được cơ sở để chẩn đoán thiếu máu theo YHHĐ va YHCT. 4. Trình bày được nguyên tắc điều trị thiếu máu va các biện pháp phòng bệnh. 5. Trình bày được các phương pháp va các bai thuốc, phương huyệt ứng dụng điều trị thiếu máu.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: VPQ cấp và mãn tính trong điều trị UCS part1

Bài 18 VIÊM PHẾ QUẢN CẤP VÀ MÃN TÍNH MỤC TIÊU 1. Nªu ®ưîc kh¸i niÖm vÒ thiÕu m¸u theo YHH§ va YHCT. 2. Tr×nh bày ®ưîc nguyªn nh©n va bÖnh sinh g©y thiÕu m¸u. 3. Gi¶i thÝch ®ưîc c¬ së ®Ó chÈn ®o¸n thiÕu m¸u theo YHH§ va YHCT. 4. Tr×nh bày ®ưîc nguyªn t¾c ®iÒu trÞ thiÕu m¸u va c¸c biÖn ph¸p phßng bÖnh. 5. Tr×nh bày ®ưîc c¸c phư¬ng ph¸p va c¸c bai thuèc, phư¬ng huyÖt øng dông ®iÒu trÞ thiÕu m¸u. 6. Ph©n tÝch ®ưîc c¬ së cña c¸c phư¬ng ph¸p dïng thuèc va kh«ng dïng thuèc øng dông vào ®iÒu trÞ thiÕu m¸u.
1. ĐẠI CƯƠNG 1.1. Kh¸i niÖm vÒ thiÕu m¸u M¸u là mét dÞch thÓ lưu th«ng tuÇn hoàn trong c¬ thÓ, bao gåm tÕ bao m¸u và huyÕt tư¬ng. TÕ bao m¸u gåm hång cÇu, b¹ch cÇu va tiÓu cÇu, trong ®ã hång cÇu là yÕu tè trùc tiÕp liªn quan ®Õn sù thiÕu m¸u. Hång cÇu ngưêi cã tuæi thä trung b×nh la 120 ngay, trong ®iÒu kiÖn sinh lý b×nh thưêng và sè lưîng hång cÇu æn ®Þnh, cã sù c©n b»ng liªn tôc gi÷a sè lưîng hång cÇu bÞ chÕt và sè lưîng hång cÇu ®ưîc sinh ra. ThiÕu m¸u chØ x¶y ra khi sù c©n b»ng ®ã bÞ ph¸ vì: hång cÇu bÞ ph¸ hñy nhiÒu hoÆc ®ưîc s¶n sinh ra qu¸ Ýt. Hång cÇu bÞ ph¸ hñy nhiÒu cã thÓ do ch¶y m¸u hoÆc tan m¸u nghiªm
träng; trong c¶ hai trưêng hîp, c¬ chÕ bÖnh x¶y ra ë ngo¹i vi cßn tñy xư¬ng vÉn t×m c¸ch bï trõ, thiÕu m¸u chØ xuÊt hiÖn khi tñy xư¬ng kh«ng cßn kh¶ n¨ng bï ®ưîc n÷a. Hång cÇu s¶n sinh kh«ng ®ñ còng cã thÓ do hai c¬ chÕ: tñy xư¬ng kh«ng sinh ®ưîc ®ñ hång cÇu, hoÆc sinh ®ưîc m¸u nhưng kÐm chÊt lưîng kh«ng cã hiÖu lùc. 300 Copyright@Ministry Of Health Trong hång cÇu cã chøa huyÕt cÇu tè (hemoglobin), chøc n¨ng cña hång cÇu chñ yÕu là do huyÕt cÇu tè ®¶m nhiÖm. NhiÖm vô chñ yÕu cña huyÕt cÇu tè là vËn chuyÓn O2 va CO2 , nång ®é huyÕt cÇu tè trong hång cÇu la 32 - 38g/dl,
trung b×nh ë ngưêi ViÖt Nam tõ 20 - 23,6mmol/l. 1.2. §Þnh nghÜa ThiÕu m¸u là sù gi¶m sót lưîng huyÕt cÇu tè lưu hanh trong hÖ tuÇn hoan và mäi hËu qu¶ cña thiÕu m¸u ®Òu liªn quan ®Õn tû lÖ huyÕt cÇu tè. Nång ®é huyÕt cÇu tè trung b×nh va thÓ tÝch trung b×nh cña mçi hång cÇu kh¸c nhau tïy tõng héi chøng thiÕu m¸u, do vËy lưîng huyÕt cÇu tè còng kh¸c nhau ®èi víi cïng mét sè lưîng hång cÇu. Theo Tæ chøc Y tÕ ThÕ giíi ®Þnh nghÜa: thiÕu m¸u x¶y ra khi møc ®é huyÕt cÇu tè lưu hanh cña mét ngưêi nao ®ã thÊp h¬n møc ®é cña ngưêi kháe m¹nh cïng giíi cïng tuæi va cïng sèng trong mét m«i trưêng. VÒ ®¹i thÓ: thiÕu m¸u la mét héi chøng bÖnh lý do nhiÒu nguyªn nh©n
g©y ra lam cho tæng lưîng hång cÇu lưu th«ng trong m¸u gi¶m dưíi møc b×nh thưêng, lam cho m¸u kh«ng cung cÊp ®ñ O2 cho tÕ bao. B×nh thưêng ë ngưêi lín: hång cÇu ë nam la 4200000 ± 210000 ë n÷ 3800000 ± 160000 ThÓ tÝch trung b×nh cña hång cÇu: MCV = 90 ± femtolit (fl) Nång ®é huyÕt s¾c tè trung b×nh tõ 32 - 38g/dl Gäi la thiÕu m¸u khi cã Ýt nhÊt 2 trong 3 ®iÒu kiÖn sau: ư ThÓ tÝch hång cÇu gi¶m dưíi møc b×nh thưêng ư Nång ®é huyÕt s¾c tè gi¶m dưíi møc b×nh thưêng ư Sè lưîng hång cÇu/mm3 gi¶m dưíi møc b×nh thưêng 1.3. Ph©n lo¹i thiÕu m¸u Nguyªn liÖu ®Ó t¹o ra hång cÇu chñ yÕu la protein va nguyªn tè s¾t. §Ó ph¸t triÓn hång cÇu cÇn ®Õn c¸c chÊt phô trî víi nh÷ng liÒu lưîng thÝch hîp
như vitamin B12, acid folic. Ngoai ra sù t¹o ra hång cÇu còng cÇn ®Õn vitamin B6, B2, C, E va c¸c nguyªn tè vi lưîng như ®ång, mangan, cobalt, kÏm… Như vËy nÕu thiÕu c¸c yÕu tè trªn trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp sÏ sinh ra thiÕu m¸u. Khuynh hưíng chung khi ph©n lo¹i c¸c tr¹ng th¸i thiÕu m¸u thưêng c¨n cø vao: 301 Copyright@Ministry Of Health ư Nång ®é huyÕt s¾c tè trong hång cÇu: ®Ó x¸c ®Þnh la ưu s¾c, ®¼ng s¾c hay nhưîc s¾c. ư ThÓ tÝch cña hång cÇu: ®Ó x¸c ®Þnh lo¹i hång cÇu la to, nhá hay trung b×nh.
Cã nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i thiÕu m¸u nhưng ngưêi ta thưêng ph©n theo 2 c¸ch dùa vao h×nh th¸i, mau s¾c va dùa vao sinh lý bÖnh cña thiÕu m¸u. 1.3.1. Dùa vao h×nh th¸i va mau s¾c cña hång cÇu Lo¹i nay chñ yÕu c¨n cø vao thÓ tÝch trung b×nh cña hång cÇu (MCV) va nång ®é huyÕt cÇu tè trung b×nh cña hång cÇu (MCHC), thưêng cã 3 lo¹i thiÕu m¸u: ư ThiÕu m¸u nhưîc s¾c, hång cÇu nhá: th«ng thưêng la do thiÕu yÕu tè s¾t nªn cã biÓu hiÖn lưîng huyÕt cÇu tè gi¶m râ rÖt lam cho kÝch thưíc hång cÇu nhá (MVC < 80fl; MCHC
thưêng (huyÕt s¾c tè gi¶m song song víi hång cÇu, gi¸ trÞ hång cÇu lóc nao còng =1, kh«ng cã thay ®æi thÓ tÝch hång cÇu, nång ®é huyÕt s¾c tè trung b×nh trong hång cÇu b×nh thưêng). Lo¹i thiÕu m¸u nay thưêng gÆp trong: + XuÊt huyÕt cÊp. + T¸n huyÕt cÊp. + Viªm nhiÔm kinh niªn. + Suy tñy. ư ThiÕu m¸u ưu s¾c, hång cÇu to: huyÕt s¾c tè gi¶m Ýt h¬n so víi hång cÇu, gi¸ trÞ hång cÇu > 1. MCV>100fl, MCHC>36%. Lo¹i thiÕu m¸u nay chñ yÕu do thiÕu vitamin B12 hoÆc acid folic.
Trong m¸u thÊy hång cÇu khæng lå, hång cÇu to, mét vai hång cÇu cã nh©n, thÓ tÝch hång cÇu trung b×nh > 120am3. 1.3.2. Dùa vao sinh lý bÖnh Lo¹i nay ngưêi ta ph©n ra 3 lo¹i nhá: ư ThiÕu m¸u do t¨ng ph¸ hñy hång cÇu: cßn gäi la thiÕu m¸u t¸n huyÕt do bÈm sinh va nh÷ng nguyªn nh©n kh¸c, hång cÇu cã h×nh d¹ng kh¸c thưêng, MCV b×nh thưêng, MCHC b×nh thưêng hoÆc h¬i t¨ng. + Nguyªn nh©n do b¶n th©n hång cÇu: cã thÓ do dÞ tËt cña b¶n th©n hång cÇu như: hång cÇu h×nh cÇu di truyÒn, hång cÇu h×nh bÇu dôc cã tÝnh gia ®×nh, hång cÇu h×nh gai bÈm sinh hoÆc m¾c ph¶i, 302 Copyright@Ministry Of Health phospholipid cña mang hång cÇu kh«ng b×nh thưêng, bÖnh do thiÕu