VPQ cấp và mãn tính trong điều trị UCS part2

Chia sẻ: Vanthi Bichtram | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

Thêm vào BST

Báo xấu

68
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nguyên nhân ngoai hồng cầu: Do sử dụng hóa chất (như: chì, thạch tín), hoặc do nọc độc côn trùng hay rắn độc cắn phải. Do nhiễm trùng nặng, nhiễm ký sinh trùng sốt rét, nhiễm virus. Do phỏng rộng hoặc tổn thương hệ tuần hoan. Do cường lách. Do nguyên nhân miễn dịch, bất đồng nhóm máu ABO, bệnh tự miễn, truyền máu không phù hợp

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: VPQ cấp và mãn tính trong điều trị UCS part2

hôt men trong chuyÓn hãa, huyÕt cÇu tè kh«ng æn ®Þnh, sù thiÕu hôt c¸c d©y globin, bÖnh thalassemia vïng biÓn v.v… + Nguyªn nh©n ngoai hång cÇu: Do sö dông hãa chÊt (như: ch×, th¹ch tÝn), hoÆc do näc ®éc c«n trïng hay r¾n ®éc c¾n ph¶i. Do nhiÔm trïng nÆng, nhiÔm ký sinh trïng sèt rÐt, nhiÔm virus. Do pháng réng hoÆc tæn thư¬ng hÖ tuÇn hoan. Do cưêng l¸ch. Do nguyªn nh©n miÔn dÞch, bÊt ®ång nhãm m¸u ABO, bÖnh tù miÔn, truyÒn m¸u kh«ng phï hîp. ư ThiÕu m¸u do gi¶m s¶n sinh hång cÇu: + Do suy tuû xư¬ng: chøc n¨ng t¹o m¸u cña tñy xư¬ng bÞ suy yÕu do tñy bÞ huû ho¹i hoÆc thiÕu yÕu tè kÝch thÝch, hång cÇu gi¶m ngay cang nÆng, hång cÇu lưíi rÊt hiÕm hoÆc mÊt h¼n.
+ Do thiÕu nguyªn liÖu t¹o m¸u: như thiÕu s¾t, protein, vitamin B12, acid folic. Nguyªn nh©n: v× hÊp thu kh«ng ®ñ, hÊp thu kÐm hoÆc do nhu cÇu t¨ng, do mÊt m¸u qu¸ nhiÒu. ư ThiÕu m¸u do mÊt m¸u: bao gåm mÊt m¸u cÊp va m¹n tÝnh. + Do mÊt m¸u cÊp tÝnh: h×nh d¹ng hång cÇu b×nh thưêng, ®¼ng s¾c, ®¼ng bao. + Do mÊt m¸u m¹n tÝnh: thưêng kÌm theo thiÕu s¾t nªn phÇn nhiÒu la thiÕu m¸u do thiÕu s¾t thuéc lo¹i thiÕu m¸u nhưîc s¾c. Hai c¸ch ph©n lo¹i trªn ®Òu cã c¸c ưu ®iÓm riªng, do ®ã trªn l©m sang thưêng vËn dông phèi hîp bæ sung cho nhau gióp chÈn ®o¸n va ®iÒu trÞ dÔ
dang, như vËy dï theo c¸ch ph©n lo¹i nao thiÕu m¸u còng liªn quan ®Õn nguyªn liÖu t¹o m¸u la s¾t, vitamin B12, acid folic, protein v.v. (c¶ do mÊt m¸u hay do gi¶m s¶n sinh hång cÇu) va cã liªn quan ®Õn c¸c yÕu tè bÈm sinh hay bÖnh lý lam t¨ng ph¸ huû hång cÇu. 1.4. §Æc ®iÓm dÞch tÔ häc TÊt c¶ c¸c lo¹i thiÕu m¸u nªu trªn ®Òu cã hiÖn diÖn ë ViÖt Nam nhưng møc ®é xuÊt hiÖn bÖnh cã tû lÖ kh¸c nhau. ư ThiÕu m¸u nhưîc s¾c do thiÕu s¾t: theo thèng kª cña ViÖn HuyÕt häc va TruyÒn m¸u Trung ư¬ng th× thiÕu m¸u do giun mãc chiÕm 30%, do loÐt d¹ day 15,17%. 303 Copyright@Ministry Of Health
Trong mét cuéc ®iÒu tra thùc tÕ, c¸c t¸c gi¶ ph¸t hiÖn 50% n«ng d©n bÞ nhiÔm ký sinh trïng ®ưêng ruét, trong ®ã chñ yÕu la giun mãc. ư ThiÕu m¸u do tan m¸u: còng gÆp kh¸ nhiÒu. Theo sè liÖu cña ViÖn B¶o vÖ søc kháe trÎ em Trung ư¬ng, sè trÎ bÞ bÖnh huyÕt cÇu tè chiÕm 49%. ThiÕu m¸u tan m¸u còng cã gÆp ë ngưêi lín, ®a sè la tan m¸u tù miÔn cã kh¸ng thÓ tù sinh víi nghiÖm ph¸p Coombs dư¬ng tÝnh phï hîp víi c¸c tai liÖu quèc tÕ. ư ThiÕu m¸u do dinh dưìng: + VÒ mÆt dÞch tÔ häc, thiÕu s¾t la nguyªn nh©n chñ yÕu g©y thiÕu m¸u do dinh dưìng; sau ®ã la thiÕu acid folic, vitamin B12 va protein. + T×nh tr¹ng thiÕu m¸u do dinh dưìng rÊt phæ biÕn trªn thÕ giíi, nhÊt la
ë c¸c nưíc ®ang ph¸t triÓn, ưíc tÝnh cã tõ 500 triÖu ®Õn 1 tû ngưêi bÞ bÖnh, thưêng la ë phô n÷ va trÎ em. T×nh tr¹ng thiÕu m¸u do dinh dưìng rÊt phæ biÕn ë ViÖt Nam, nhÊt la trÎ em va phô n÷ cã thai. Theo ViÖn Nghiªn cøu nhi khoa 1989, tû lÖ thiÕu m¸u do dinh dưìng ë trÎ em va phô n÷ như sau: sè trung b×nh thiÕu m¸u ë trÎ dưíi 3 tuæi ë ®ång b»ng la 35%, ë miÒn nói la 49,5%; ë phô n÷ cã thai ë thanh phè la 37% va ë n«ng th«n la 41,7%. 1.5. Quan niÖm vÒ thiÕu m¸u theo y häc cæ truyÒn Nãi ®Õn m¸u la nãi ®Õn mét dÞch thÓ cã mau ®á lưu th«ng tuÇn hoan gióp cho ho¹t ®éng trong c¬ thÓ, tư¬ng øng trong YHCT nãi ®Õn huyÕt. §iÒu nay cßn ®ưîc chøng minh khi m« t¶ vÒ mÆt triÖu chøng häc cña thiÕu m¸u như: xanh
xao, mÖt mái, gi¶m g¾ng søc, niªm m¹c nhît nh¹t, lưìi lë, buån n«n, ch¸n ¨n…. còng ®ưîc m« t¶ trong c¸c chøng huyÕt hư, hư lao do khÝ huyÕt hư … Tuy nhiªn, YHH§ va YHCT cã hai hÖ thèng lý luËn kh¸c nhau. VÒ mÆt l©m sang triÖu chøng thiÕu m¸u còng biÓu hiÖn tư¬ng tù chøng huyÕt hư, nhưng khi bÖnh nh©n cã huyÕt hư chưa h¼n la cã thiÕu m¸u. HuyÕt la mét trong 5 d¹ng vËt chÊt gióp cho c¬ thÓ sèng ho¹t ®éng ®ã la: tinh, khÝ, thÇn, huyÕt va t©n dÞch. HuyÕt ®ưîc t¹o ra bëi t¹ng tú va t¹ng t©m: tú biÕn hãa c¸c chÊt tinh vi cña thøc ¨n uèng thanh ra tinh va t©m khÝ ho¸ mét phÇn tinh ra thanh s¾c ®á gäi la huyÕt. Trong ho¹t ®éng cña c¬ thÓ, khÝ va huyÕt la hai d¹ng vËt chÊt lu«n ®ång
hanh, trî lùc, va chøc n¨ng lu«n quyÖn vao nhau, huyÕt h÷u h×nh cßn khÝ th× v« h×nh, huyÕt th× tÜnh ma khÝ th× lu«n ®éng, huyÕt cã khÝ míi lưu th«ng ®ưîc, khÝ cã huyÕt míi cã n¬i nư¬ng tùa va gi÷ g×n. C¶ hai yÕu tè nay trao ®æi t¸c dông va nư¬ng tùa vao nhau gióp nu«i dưìng còng như mäi ho¹t ®éng cña c¬ thÓ, nªn khi biÓu hiÖn triÖu chøng huyÕt hư cã lÉn triÖu chøng cña khÝ. 304 Copyright@Ministry Of Health HuyÕt ®ưîc sinh ra tưíi nhuËn c¸c kinh l¹c, chu lưu kh¾p toan th©n, gióp nu«i dưìng c¬ thÓ, gióp vinh nhuËn da l«ng va gióp cho c¸c t¹ng phñ ho¹t ®éng. M¾t nhê huyÕt ma tr«ng ®ưîc, tai nhê huyÕt míi nghe ®ưîc, ngãn
tay va ban tay nhê huyÕt míi cÇm n¾m ®ưîc, ch©n nhê huyÕt míi ®i ®ưîc, c¸c t¹ng nhê huyÕt míi thu rót l¹i va tang tr÷ ®ưîc, c¸c phñ nhê huyÕt míi tiÕt ®ưîc. Sau giai ®o¹n vËn hanh, huyÕt l¹i ®ưîc trë vÒ tang tr÷ ë can. Tú võa cã vai trß sinh ra huyÕt, võa cã vai trß ®iÒu khiÓn huyÕt ë ®óng vÞ trÝ cña nã (thèng nhiÕp huyÕt), nÕu huyÕt kh«ng ë ®óng chç la x¶y ra chøng xuÊt huyÕt như: kh¸i huyÕt (ho ra m¸u), thæ huyÕt - Èu huyÕt (ãi ra m¸u), kh¹c huyÕt, thãa huyÕt (nhæ ra huyÕt), tþ nôc (ch¶y m¸u mòi), n·o nôc, môc nôc, nhÜ nôc, xÜ nôc, thiÖt nôc, ®¹i nôc, h·n huyÕt, tiÖn huyÕt, niÖu huyÕt, ø huyÕt v.v. Như vËy viÖc sinh ra huyÕt va ho¹t ®éng cña huyÕt cã liªn quan trùc tiÕp
®Õn ho¹t ®éng cña c¸c chøc n¨ng tú, t©m va can; gi¸n tiÕp cã liªn quan ®Õn phÕ va thËn, v× phÕ tang tr÷ còng như ®iÒu khiÓn ho¹t ®éng cña khÝ, thËn n¹p khÝ va hç trî ho¹t ®éng khÝ ho¸ thøc ¨n uèng cña tú còng như chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ nguyªn ©m va dÞch chÊt cho toan c¬ thÓ nãi chung trong ®ã cã huyÕt. Do ®ã khi cã rèi lo¹n vÒ chøc n¨ng c¸c t¹ng nªu trªn la cã ¶nh hưëng ®Õn huyÕt, va ngưîc l¹i khi cã rèi lo¹n vÒ huyÕt th× còng cã kh¶ n¨ng ¶nh hưëng ®Õn mét trong c¸c chøc n¨ng cña c¸c t¹ng nãi trªn. 2. NGUYªN NH©N Va C¬ CHÕ SINH BÖNH CñA THIÕU M¸U 2.1. Theo y häc hiÖn ®¹i 2.1.1. ThiÕu m¸u nhưîc s¾c a. Nguyªn nh©n ư ThiÕu m¸u nhưîc s¾c do thiÕu s¾t: cã 4 nguyªn nh©n chÝnh