Xây dựng hồ sơ đăng bạ chỉ dẫn địa lý "Đại Hoàng" cho sản phẩm chuối ngự ở Huyện Lý Nhân tỉnh Hà Nam

Chia sẻ: Leon Leon | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Thêm vào BST

Báo xấu

75
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Chỉ dẫn địa lý (GIS) và Tên gọi xuất xứ (AO) cho các sản phẩm nông nghiệp phát triển ở nhiều nước trên thế giới và chủ yếu là ở châu Âu. Chỉ dẫn địa lý là định nghĩa là "chỉ dẫn để xác định tốt là có xuất xứ trong lãnh thổ của một Thành viên, hoặc một khu vực hoặc địa phương trong đó lãnh thổ, trong đó có chất lượng, danh tiếng hoặc các đặc trưng cho những điều tốt đẹp là chủ yếu do nguồn gốc địa lý của nó. "1. ...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Xây dựng hồ sơ đăng bạ chỉ dẫn địa lý "Đại Hoàng" cho sản phẩm chuối ngự ở Huyện Lý Nhân tỉnh Hà Nam

XÂY D NG H SƠ ĐĂNG B CH D N Đ A LÝ “Đ I HOÀNG” CHO S N PH M CHU I NG HUY N LÝ NHÂN T NH HÀ NAM Bùi Th Thái, Vũ H u Cư ng, An ăng Quy n SUMMARY Procedure of registration for Geographical Indication “Daihoang” for Banana in Ly nhan district, Ha nam province Geographical indications (GIs) and Appellation of origin (AO) for agricultural products are developing in many countries in the world and essentially in Europe. Geographical indications are defined as “indications which identify a good as originating in the territory of a Member, or a region or locality in that territory, where a given quality, reputation or other characteristic of the good are essentially attributable to its geographic origin.”1. Members of WTO consider GI and AO as good tool for the integration in the global economy. Recognizing the important role of GI in diversified agriculture and stability by the orientation of high added value, Vietnam has begun to make the legal frame for AO and GI since 1995 and the legal document is the Intellectual Property Law approved in 2005. From that time, Department of Intellectual Property has given 14 certificates for GI and AO products. There are still over 400 agricultural products to wait for obtaining the certificate of GI. Daihoang’s banana in Hanam province is one special product in Red River Delta, which is precious gene for preservation and development. Procedure of registration for Geographical Indication “Daihoang” for Banana has been done to protect this product on the market, increase region’s advantages and contribute a way forward for local development. Keywords: Daihoang’s banana, Ly nhan, Ha nam. y u t ó là s n phNm có ngu n g c và I. TV N danh ti ng, t ch c nông dân và môi trư ng B o h Ch d n a lý (CD L) cho các pháp lý (Denis Sautier)2. s n phNm nông s n ư c tri n khai nhi u Ý th c ư c t m quan tr ng ó, Vi t nư c trên th gi i. Các nư c thành viên c a N am b t u xây d ng các văn b n pháp WTO ã công nh n r ng CD L có giá tr to lý b o h các s n phNm vào gi a th p l n như nh ng công c th trư ng trong n n k 90 c a th k XX và Lu t B o h s kinh t toàn c u. ây là m t trong nh ng h u trí tu ư c thông qua năm 2005 cách làm có hi u qu , phát huy l i th c a nh m phát tri n m t n n nông nghi p a 1 At Article 22(1) of World Trade Organization’s (WTO) 1995 Agreement on Trade Related Aspects of Intellectual Property Rights (TRIPS). 2 Denis SAUTIER, chuyên gia v ch d n a lý c a CIRAD trình bày t i H i th o c a MALICA v kinh nghi m c a nhóm chuyên gia Pháp h tr Indonesia và Lào trong lĩnh v c CD L. vùng/qu c gia, tăng s c c nh tranh c a s n d ng, b n v ng, nh hư ng giá tr gia phNm trên th trư ng cũng như b o v ư c tăng cao. Hai s n phNm u tiên là nư c «di s n» c a c ng ng. S n phNm CD L m m Phú Qu c và Chè Shan M c Châu ph i th hi n ư c m i quan h gi a các ã ư c c p văn b ng CD L năm 2002.
n u năm 2008 có thêm 12 s n phNm Phương pháp ánh giá c m quan và n a ư c c p CD L. phân tích ch t lư ng s n ph m xác nh các Chu i N g là m t s n phNm c s n d u hi u c thù v ch t lư ng c a s n phNm n i ti ng c a vùng quê i Hoàng thu c b ng phương pháp th n m và phương pháp t nh Hà N am, g n v i l ch s hàng m y phân tích các ch tiêu sinh hóa. trăm năm và nh ng nét văn hóa c a c ng Phương pháp phân tích t và mô t ng dân cư. Chu i N g còn là m t ngu n gen cây tr ng quý hi m c n ư c b o t n ph u di n tìm hi u c thù sinh thái vùng và phát tri n. D án B o t n gen chu i quí s n phNm thông qua vi c phân tích và mô hi m do Quĩ Môi trư ng toàn c u t ph u di n và phân tích các thành ph n (GEF/SGP - UN DP) tài tr ã ư c tri n c a t. khai xã Hòa H u t năm 2001. T ó Phương pháp phân tích tương quan tìm n nay, chu i N g i Hoàng phát tri n m i tương quan gi a các y u t sinh thái, r t nhanh nh vi c thông tin qu ng cáo các ch tiêu v t v i ch t lư ng s n phNm. r ng rãi c a d án v s n phNm. Cũng nh ó nhu c u th trư ng nh t là th trư ng Phương pháp ch ng ghép b n b ng thành ph ngày càng tăng. Tuy nhiên, hi n k thu t GIS thông qua phương pháp ch ng nay có hi n tư ng chu i N g tr ng nơi x p các b n ơn xác nh vùng a lý khác v i ch t lư ng kém hơn ư c bán cho s n phNm. trên th trư ng cũng l y tên chu i N g “ i Hoàng”. i u này có nguy cơ làm Phương pháp phân tích ngành hàng và gi m uy tín và hi u qu s n xu t thương xây d ng t ch c nông dân. m i c a chu i N g i Hoàng th t. Vì v y, chính quy n, ngư i dân a phương III. K T QU N GHIÊN C U VÀ TH O mong mu n ngoài vi c b o t n, phát tri n, LU N s n phNm n i ti ng này còn ư c b o h trên th trư ng. M c tiêu c a tài: Xây 1. Kinh nghi m nư c ngoài d ng h sơ ăng b Ch d n a lý “ i Ch d n a lý là d u hi u a lý bao Hoàng” cho s n phNm chu i N g huy n g m d u hi u sinh thái và con ngư i cho Lý N hân, t nh Hà N am. phép ngư i tiêu dùng và các tác nhân khác II. PHƯƠN G PHÁP N GHIÊN C U nhau xác nh ư c ngu n g c xu t x c a s n phNm n t m t a danh, m t vùng Phương pháp chuyên kh o tài li u tìm hay m t qu c gia. Châu Âu có l ch s dài hi u các i u ki n, quá trình cũng như hàng trăm năm cho vi c xây d ng b o h kinh nghi m xây d ng CD L và TGXX c a các nư c. CD L và TGXX cho s n phNm. Quá trình này tr i qua nhi u giai o n khác nhau Phương pháp i u tra có s tham gia nhưng có th t ng h p ư c các giai o n c a ngư i dân xác nh các d u hi u a quan tr ng sau: i) Giai o n ch ng l i s lí, y u t con ngư i t o nên ch t lư ng c nh tranh trên th trư ng. ây là giai o n c thù c a s n phNm, ánh giá c a h v quan tr ng nh t thúc Ny quá trình xây d ng ch t lư ng s n phNm tương ng v i vùng th ch b o h s n ph m. ii) i u ti t th s n xu t, tình hình s n xu t và thương m i trư ng - Giai o n thúc Ny s phát tri n và s n phNm. duy trì s n nh v th trư ng c a s n
phNm sau khi ư c b o h . iii) Phát tri n nông thôn: ây là giai o n t ch c l i s n xu t nh m phát tri n s n nh khu v c nông thôn. iiii) àm phán và ngh công nh n nh ng s n phNm c thù c a qu c gia tr thành di s n c a nhân lo i (Vũ Tr ng Bình và ào c Hu n). Bài h c rút ra là quá trình xây d ng và b o h s n phNm CD L thành công thì quan tr ng ph i có ư c m t khung pháp lý hoàn thi n bao g m t khâu thi t k ăng b , theo dõi ki m tra, giám sát t s n xu t, ch bi n n th trư ng và x lý n nh ng v n phát sinh, khi u n i. C n có ơn v B n Vùng chu i g i Hoàng chuyên v CD L và TGXX. T ch c nông dân óng vai trò vô cùng quan tr ng trong Tính c thù ch t lư ng c a s n ph m vi c xây d ng, khai thác và qu n lý s n V hình th c chu i N g có dáng phNm CD L. bu ng vuông v n, các n i n u, qu có râu, chi u dài qu kho ng 8 n 10 cm, 2. Cơ s khoa h c cho phép xác l p quy n ư ng kính t 1,5 n 2 cm; khi chín, v b o h CD L cho s n ph m chu i g chu i N g có màu vàng óng như tơ, r t c i m sinh h c c a chu i g : m ng, chu i có mùi thơm d u, ru t qu Chu i Ng thu c h Musacea, cây cao t màu vàng ngh , ng t mát và th t qu ch c 2,5 n 3 m, qu tròn nh , màu v sáng, giòn. Ch t lư ng chu i N g ư c ngư i 1 p, th t qu ch c, v thơm c bi t, nhưng thương m i , ngư i thu gom, ngư i s n năng su t th p. xu t ánh giá và chia thành nhi u m c khác nhau. Tuy nhiên, m i ý ki n u cho Vùng a lý i Hoàng r ng chu i N g ngon nh t là i Hoàng; i Hoàng t xa xưa là vùng t có s n Chu i có ch t lư ng khá ngon m t s phNm chu i r t n i ti ng g n li n v i các xóm thu c thôn N hân Ti n xã Ti n Th ng, i vua Tr n. Chu i ư c ti n vua và ư c xã An N inh huy n Bình L c (khu v c bãi vua dùng nên chu i ư c mang tên chu i b i c a sông Châu). Chu i N g có ch t N g . Có l vì th nên ngư i dân làng i lư ng không ngon b ng i Hoàng ư c Hoàng xưa, nay thu c xã Hoà H u - Lý phân b m t s xã như Xuân Khê, N hân N hân u mang h Tr n. Hi n nay, chu i M , Ti n Th ng (huy n Lý N hân) và m t N g ch y u tr ng t p trung 2 xã Hoà s xã thu c huy n M L c t nh N am nh. H u và Ti n Th ng v i di n tích là 45.5 ha ánh giá ch t lư ng chu i N g b ng (tính n u năm 2007). 1 N gư i thương m i v a là ngư i tiêu dùng v a là ngư i ph n nh ý ki n ánh giá ch t lư ng s n phNm t phía ngư i tiêu dùng.
phương pháp c m quan cũng cho th y Ca2+, Mg2+, k m, molipden,...) các vùng chu i N g vùng i Hoàng ư c ánh ch rõ c i m v t lý t tr ng chu i N g . giá là ngon nh t, ch t lư ng chu i th p ó ph i là t cát pha, có TPCG nh , có nh t là chu i vùng ven sông H ng. pH t trung tính n ki m, hàm lư ng các các vùng còn l i, ch t lư ng chu i khá ch t t trung bình n giàu, các t ng t ít ngon. Các ch tiêu sinh hóa cũng cho th y bi n i v màu s c. c trưng nh t c a t chu i tr ng i Hoàng có ng t ó là khi mưa thì thNm th u nhanh, khi khô ( ư ng = 21,6%) m c trung bình, nhưng h n thì có kh năng cung c p nư c ng m hàm lư ng vitamin C t cao nh t (18.3%) cho cây. trong khi hàm lư ng tanin m c th p nh t. Vì v y, chu i N g vùng i Hoàng M i quan h gi a i u ki n sinh thái thư ng có v ng t mát và không chát. T v i ch t lư ng chu i g k t qu này cho phép xây d ng ư c b n Chúng tôi ã s d ng ph n m m DTM phân vùng ch t lư ng chu i N g , ó là (Data and Text Mining) x lý th ng kê, vùng t thu c thôn i Hoàng cũ, nay mô t d li u và xác nh các y u t t thu c N hân Hòa, xã Hòa H u và m t vài nh hư ng n ch t lư ng chu i N g , ti n d i t giáp sông Châu c a xã Ti n Th ng, hành phân nhóm ch t lư ng c thù xác huy n Lý N hân hi n nay. nh tính c trưng c a t ng ti u vùng. K t Xác nh tính c thù sinh thái liên qu phân tích, bi u di n th phân b quan n chu i g trên m t ph ng ã giúp xây d ng ư c b n Theo các c “Bô lão” trong làng i th hi n ư c m i quan h gi a ch t Hoàng, quá trình c u t o a lý và b i p lư ng chu i N g v i các vùng sinh thái phù sa ã t o nên m t d i t phù sa c khác nhau. i m cu i c a nhánh sông Châu và ã hình Th c hành c a nông dân trong s n thành nên vùng t i Hoàng. Do c u t o xu t và ch bi n chu i g a ch t nên m c nư c ng m vùng i Hoàng r t cao. ây chính là i u ki n thu n M t trong nh ng y u t quan tr ng l i cho phát tri n chu i N g . Vùng i xây d ng CD L cho s n phNm ó là y u Hoàng có m t ao l n và ư c hình thành t con ngư i, ó là các nét v văn hóa và t khi hình thành vùng t này. Các ao k thu t s n xu t. Theo k t qu i u tra ư c x p n i uôi nhau theo hình cánh th c hành c a nông dân 5 vùng nghiên cung c a dòng nư c ch y và ã ư c ngư i c u, chúng tôi ã t ng h p m t s y u t dân ch n l i thành ao. Vì v y, các dãy ao k thu t quan tr ng óng góp t o nên hình vùng tr ng chu i N g ư c x p n i ti p nh, ch t lư ng c thù chu i N g . Các nhau và ây chính là nh ng nét c thù v y u t b t bu c ó là: Gi ng (ph i là gi ng sinh thái c a vùng. K t qu mô t , phân tích chu i N g c a i Hoàng); t; Bón bùn ph u di n và phân tích t v i m t s ch ao; Phân bón và li u lư ng bón phân; Tư i tiêu nông hoá (pH, mùn t ng s , lân t ng nư c; Phòng tr sâu b nh; Chăm sóc; R m s , lân d tiêu, kali t ng s , kali d tiêu, chu i b ng lò theo ki u truy n th ng (r m b ng tr u t). Chúng tôi ã xây d ng
ư c b n th hi n ư c s khác nhau Hà huy n M L c t nh N am nh, An trong th c hành s n xu t c a ngư i dân 5 N inh huy n Bình L c và xã N hân M , vùng nghiên c u. Xuân Khê huy n Lý N hân. ây là vùng có i u ki n sinh thái thích h p cho chu i N g nhưng còn h n ch v th c hành c a ngư i dân. 3. Xây d ng qui trình k thu t và t ch c nông dân Qui trình k thu t: T ng k t kinh nghi m th c hành trên, chúng tôi ti n hành thí nghi m m t s y u t có nh hư ng l n t i m u mã và ch t lư ng chu i Ng như phân chu ng, b o v th c v t, phương pháp r m và m t thí nghi m r i v nh m giúp nông dân có kh năng thu ho ch chu i vào th i gian t tháng 1 n tháng 3 - th i i m g n vào T t âm l ch và l h i, giá chu i t i th i i m này t hơn các th i i m khác t 1,5 n 2 l n th m chí cao hơn. K t qu thí nghi m cho th y lư ng phân chu ng bón cho chu i thích h p trong kho ng 400 n 540 kg/sào, bao bu ng chu i ngay khi v a b bi b ng túi Phân vùng ch t lư ng chu i g c l 2% k t h p s d ng thu c Diptecide K t qu ch ng ghép b n ơn c a 0,1% và r m chu i theo phương pháp các y u t v ch t lư ng c thù, d u hi u truy n th ng. c thù sinh thái, m i quan h ch t lư ng Qui trình canh tác và r m chu i Ng ã và sinh thái, th c hành c a ngư i dân: ư c xây d ng d a trên cơ s t ng h p Chúng tôi ã xác nh ư c vùng b o h th c hành c a nông dân và k t qu bư c CD L v i di n tích trên 200 ha. Vùng này u c a m t s thí nghi m. ư c chia thành hai ti u vùng (b n ). chu i có th thu ho ch vào th i Ti u vùng 1 - vùng có i u ki n s n i m mong mu n nên tr ng chu i m i vào xu t s n phNm có ch t lư ng c thù, di n kho ng 20 tháng 4 ho c mùng 5 tháng 5. tích kho ng 100 ha (t xóm 1 n xóm 17 i v i nh ng cây chu i t hai tu i tr xã Hòa H u và 8 xóm thôn N hân Ti n xã lên, nên cây chu i con (cây s ng bò - Ti n Th ng). Ti u vùng 2 - vùng ti m năng cây con nhú t m có chi u cao kho ng 10 v i di n tích trên 100 ha ( t bãi ven sông - 15 cm) phát tri n vào tháng 7. Th i ti t Châu c a các xã M Phúc, M Th ng, M vào d p này thư ng là y u t b t l i nh t
cho s phát tri n và tr hoa c a chu i Ng , H sơ ư c hoàn thành v i các văn th i gian phát tri n có th kéo dài (ví d b n, gi y t yêu c u dư i ây: Hai t khai như t rét năm 2008). Tr i l nh và khô theo m u qui nh ( ơn xin ăng b ); hai hanh nên y u t k thu t óng vai trò r t b n mô t tính ch t, ch t lư ng, danh quan tr ng. ti ng c a s n phNm (bao g m c l ch s Xây d ng t ch c nông dân: M t trong phát tri n c a s n phNm); hai b n khu nh ng bài h c quí báu c a các nư c có kinh v c a lý (theo qui nh v b n ); và nghi m trong vi c xây d ng CD L cho các m t b tài li u nghiên c u kh o sát v s n s n phNm nông nghi p trên cho th y v trí phNm CD L. to l n c a t ch c nh ng ngư i s n xu t và thương m i trong xây d ng qui trình k IV. K T LU N VÀ KI N N GHN thu t và vi c áp d ng, khai thác cũng như 1. K t lu n qu n lý s n phNm CD L. i u này c bi t K t qu nghiên c u ã ch ng minh quan tr ng Vi t N am khi qui mô s n xu t ư c cơ s khoa h c ăng b Ch d n c a các nông h còn khá nh . N ông dân a lý i Hoàng cho s n phN m chu i ho t ng ơn l , h s g p nhi u khó khăn N g t nh Hà N am. Chu i N g i trong ti p c n ti n b khoa h c k thu t, Hoàng là m t s n phN m c s n n i ti ng ti p c n th trư ng, h n ch kh năng liên vùng quê chiêm trũng, ư c toát lên qua k t v i các tác nhân u ra. giúp nông ý thơ c a nhân dân như “Chu i N g vàng dân trong vùng kh c ph c nh ng h n ch tươi ngh , v m ng căng như t , ru t trên, nhóm tài ã giúp ngư i tr ng chu i thơm l ng ng t l m, cho ngư i ngư i N g thành l p ư c 3 nhóm s n xu t vào ngN n ngơ”. tháng 8 năm 2007 v i 78 thành viên t i hai xã Hòa H u và Ti n Th ng, huy n Lý B n khoanh vùng chu i N g theo t N hân. Bư c u, các nhóm ho t ng ã có l 1/560.000 ã ư c xây d ng và ch rõ m t s k t qu . N hưng v i hình th c nhóm vùng CD L cho s n phN m chu i N g v i trên, cũng th y m t s v n ư c t ra di n tích hơn 200 ha. Vùng CD L ư c ó là s n phNm chưa c v s lư ng và phân thành hai ti u vùng rõ r t: Ti u vùng 1 ch t lư ng, h n ch trong giám sát vi c là vùng cho ch t lư ng chu i N g c thù th c hi n qui trình k thu t chung c a các như mô t , ây là vùng h i t ư c c hai thành viên. Xu t phát t th c t trên và các i u ki n c n và cho phát tri n s n phN m yêu c u i v i vi c b o h s n phNm có ( i u ki n sinh thái và th c hành c a ngư i CD L, chúng tôi xúc ti n giúp nông dân dân); ti u vùng 2 - vùng ti m năng là vùng trong vùng chu i N g thành l p Hi p h i có i u ki n sinh thái c thù phù h p cho c a nh ng ngư i s n xu t và thương m i chu i N g phát tri n nhưng hi n nay th c chu i N g i Hoàng. hành s n xu t c a ngư i dân c n hoàn thi n s n xu t ư c chu i N g có ch t lư ng 4. Hoàn thành h sơ b o h CD L cho c thù. s n ph m chu i g i Hoàng
Các t ch c nông dân bư c u ã 5 guy n M nh Hùng, 2005. N ghiên c u ư c hình thành và ang hoàn thi n m chuy n i cơ c u cây tr ng trên cơ s nh n tr ng trách trong vi c giám sát các ánh giá t theo phương pháp c a thành viên th c hi n qui trình k thu t FAO t i huy n Lý N hân, t nh Hà N am. chung cũng như khai thác và qu n lý s n Lu n văn Th c s . phN m có CD L. 6 GEF/SGP - U DP, 2006. Xây d ng mô hình B o t n và Phát tri n Qu gen 2. ngh cây ăn qu c s n b n a (chu i Ng S n phN m chu i N g ư c c p văn i Hoàng, h ng Nhân H u, quýt Văn b ng CD L. Lý) b o v h sinh thái nông nghi p ư c tri n khai ti p giai o n 2 - giai vùng chiêm trũng huy n Lý Nhân, t nh o n phát tri n và khai thác CDDL. Các Hà Nam. công vi c c n hoàn thành ó là: Xây d ng và v n hành h th ng qu n lý CD L; N âng cao gư i ph n bi n: § o ThÕ Anh ch t lư ng và qu ng bá s n phN m có CD L. TÀI LI U THAM KH O 1 Vũ Tr ng Bình và c ng s , 2007. Nh ng gi i pháp phát tri n ăng ký cho các s n phNm c s n Vi t N am. N XB N ông nghi p. 2 C. HERSA ., 1997. Pratique de l'assurance qualite, Technique et Documentation. 3 Vũ Tr ng Bình, ào c Hu n, Bùi Th Thái, Lê c Th nh. N ghiên c u và phát tri n s n phNm có Tên g i xu t x cho g o Tám xoan H i H u. Bài ăng trên k y u khoa h c Vi n Khoa h c N ông nghi p Vi t N am, 2004 - 2005. 4 I.Lagrange - UR Typicité des produits alimentaire, B.Sylvander (IN RA), F.oncin (IN AO),. Monticelli (ISARA.Lyon) - Colloque international de restitution des travaux de recherche sur les indication Géographique et appellation d’ogirine - Pari - 17/11/2005.
T¹p chÝ khoa häc vµ c«ng nghÖ n«ng nghiÖp ViÖt Nam 8