Xây dựng nông thôn mới ở đồng bằng Sông Cửu Long

XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI Ở<br /> ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG<br /> Sau gần ba năm triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia<br /> xây dựng nông thôn mới (XDNTM), tại khu vực đồng bằng sông Cửu Long<br /> (ÐBSCL) đã có sự chuyển biến tích cực; nhất là ở những xã, huyện được chọn<br /> làm điểm. Ðời sống vật chất, tinh thần của người dân nông thôn được cải thiện<br /> rõ rệt, bộ mặt nông thôn ngày càng khang trang, sạch đẹp. Tuy nhiên, một số địa<br /> phương vẫn còn lúng túng trong việc tổ chức thực hiện do gặp phải những khó<br /> khăn, vướng mắc.<br /> Ðổi thay làng mới<br /> Theo Ban Chỉ đạo chương trình mục tiêu quốc gia XDNTM thì xã Mỹ<br /> Long Nam, huyện Cầu Ngang (Trà Vinh) được coi là điển hình năng động trong<br /> việc triển khai thực hiện XDNTM ở ÐBSCL. Trước đây, Mỹ Long Nam là xã<br /> bãi ngang, đời sống người dân còn nhiều khó khăn, hàng loạt hộ dân bỏ xứ đi<br /> khắp nơi làm thuê kiếm sống. Nay xã này được chọn là một trong 11 xã thí điểm<br /> XDNTM trong cả nước. Kết quả bước đầu của chương trình có tác động làm<br /> chuyển biến nhận thức trong cán bộ và người dân nông thôn, làm bộ mặt nông<br /> thôn đổi mới theo chiều hướng tích cực. Từ một xã đặc biệt khó khăn, sau thời<br /> gian triển khai thực hiện mô hình phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập đã giúp<br /> Mỹ Long Nam trở thành xã giàu của tỉnh. Chia sẻ kinh nghiệm thành công bước<br /> đầu, Trưởng ban quản lý XDNTM xã Nguyễn Văn Bền, cho biết: Trong sản xuất<br /> nông nghiệp, xã giảm dần các cây trồng, vật nuôi có hiệu quả thấp để chuyển<br /> sang nuôi tôm sú. Theo đó, tập trung hoàn chỉnh hệ thống thủy lợi khép kín, làm<br /> đường giao thông, đưa điện về các ấp phục vụ nuôi tôm công nghiệp, mời kỹ sư<br /> thủy sản về tập huấn kỹ thuật, tạo nguồn giống tốt để hỗ trợ bà con nuôi tôm<br /> hiệu quả. Năm 2011, toàn xã có 911 hộ nuôi tôm có lãi, chiếm 95% tổng số hộ<br /> nuôi. Ðáng chú ý, trong đó nhiều hộ có lãi từ một đến ba tỷ đồng/năm. Hiện nay<br /> thu nhập bình quân đầu người đạt 22 triệu đồng/năm, gấp 1,8 lần so thu nhập<br /> bình quân của toàn tỉnh. Ông Nguyễn Văn Dinh, nông dân ấp 5 có năm ha đất<br /> nhiễm phèn nặng, trước đây là vùng trũng của cánh đồng cỏ năn nay lợi nhuận<br /> hằng năm hơn 600 triệu đồng. Ông Dinh phấn khởi cho biết: Nhờ có con kênh<br /> thủy lợi tháo chua, rửa phèn mà nông dân ở đây mạnh dạn đầu tư đưa con tôm<br /> sú vào nuôi cho nên mới khấm khá như vầy. Không chỉ gia đình ông Dinh mà<br /> phần lớn bà con nơi đây đều ăn nên làm ra nhờ nuôi tôm sú. Một trong những<br /> <br /> đổi thay rõ nhất ở Mỹ Long Nam là việc phát triển cơ sở hạ tầng. Nhiều con<br /> đường được mở rộng, bê-tông hóa, trải nhựa khang trang, sạch đẹp. Bên cạnh<br /> nguồn vốn do ngân sách cấp, nhiều nông dân hăng hái hiến đất nâng cấp đường<br /> và các công trình phúc lợi khác. Chủ tịch UBND xã Mỹ Long Nam Phạm Văn<br /> Liêm cho biết: Cán bộ cùng nhân dân đã tự nguyện hiến gần 3.000 m2 đất. Hiện<br /> nay, Mỹ Long Nam đã hoàn thành 15 trong số 19 tiêu chí XDNTM, phấn đấu<br /> cuối năm nay đạt thêm ba tiêu chí nữa.<br /> Ðến huyện Phước Long, tỉnh Bạc Liêu chúng tôi không khỏi ngỡ ngàng<br /> khi chứng kiến sự thay đổi nhanh chóng của một huyện nghèo thuần nông.<br /> Trước kia người dân nơi đây chủ yếu sinh sống bằng nghề trồng cây lúa nước,<br /> năng suất bấp bênh. Giờ đây, nông thôn Phước Long có nhiều căn nhà cao tầng<br /> được xây dựng mới, trị giá hàng tỷ đồng. Nhất là ở xóm Nhà Lầu 1, Nhà Lầu 2,<br /> nhiều căn nhà mái ngói nằm sát nhau giống như dãy phố ở đô thị. Phó Chủ tịch<br /> UBND huyện Phạm Quốc Nam, cho biết, Phước Long là một trong năm huyện<br /> của cả nước được Trung ương chọn thí điểm xây dựng huyện nông thôn mới giai<br /> đoạn 2011-2015. Tuy nhiên, không chỉ đợi đến khi được chọn làm thí điểm mới<br /> bắt tay vào xây dựng mà trước đó, Ðảng bộ và chính quyền huyện Phước Long<br /> chủ động ban hành đề án về XDNTM phát triển toàn diện. Lúc đó chưa có tiêu<br /> chí, cho nên vừa làm vừa rút kinh nghiệm với mục tiêu để Phước Long không<br /> còn là huyện nghèo. Hàng loạt nghị quyết của Huyện ủy ra đời nhằm đẩy mạnh<br /> chuyển dịch cơ cấu sản xuất, đa dạng hóa cây trồng vật nuôi, nhân rộng mô hình<br /> sản xuất, nhất là mạnh dạn chuyển đổi 18 nghìn ha đất trồng lúa kém hiệu quả<br /> sang nuôi tôm hoặc kết hợp mô hình tôm - lúa. Nhờ đó, sản lượng thủy sản tăng<br /> từ hai nghìn tấn lên 20 nghìn tấn/năm; sản lượng lương thực từ 140 nghìn tấn<br /> tăng lên 171 nghìn tấn/năm dù diện tích đất nông nghiệp có giảm. Tốc độ tăng<br /> trưởng hằng năm đạt 15 - 16% , thu nhập bình quân 15,5 triệu đồng/người/năm,<br /> tăng gấp ba lần so với năm 2005; tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 19% xuống còn dưới<br /> 4% (theo tiêu chí cũ). Các công trình, hệ thống hạ tầng ở ấp, xã đều được xây<br /> dựng theo hình thức Nhà nước và nhân dân cùng làm. Việc xây dựng huyện<br /> nông thôn mới đã tạo đà cho huyện nghèo Phước Long cất cánh. Ðến nay, trong<br /> 19 tiêu chí XDNTM thì Phước Long đã hoàn thành tám tiêu chí. Huyện đang<br /> phát huy mọi nguồn lực, phấn đấu đến năm 2015 có 6 trong số 8 xã đạt tiêu chí<br /> xã nông thôn mới và huyện đạt tiêu chí huyện nông thôn mới.<br /> Tháo gỡ vướng mắc, khó khăn<br /> Có thể nói, từ khi có chủ trương XDNTM, các địa phương vùng ÐBSCL<br /> đã nhanh chóng vào cuộc và được người dân tích cực hưởng ứng với nhiều mô<br /> <br /> hình, cách làm hiệu quả. Nhiều địa phương dù không được chọn làm thí điểm<br /> vẫn tích cực triển khai chương trình, chủ yếu là xây dựng cơ sở hạ tầng giao<br /> thông nông thôn và phát triển mô hình sản xuất mới, đúc kết được kinh nghiệm<br /> và đang khẩn trương bắt tay kiến thiết lại nông thôn một cách căn bản hơn.<br /> Tuy nhiên, chủ trương XDNTM là một chương trình lớn, toàn diện và<br /> còn khá mới mẻ cho nên nảy sinh không ít khó khăn, vướng mắc trong quá trình<br /> triển khai thực hiện. Ðó là nhận thức về XDNTM ở một số địa phương chưa sâu,<br /> chưa nắm rõ quy trình thực hiện cho nên sự quan tâm chỉ đạo chưa đúng mức.<br /> Việc xây dựng cơ chế, chính sách, hướng dẫn nội dung của một số bộ, ngành<br /> Trung ương còn chậm, chưa có sự hỗ trợ kịp thời đến các địa phương và người<br /> dân. Do đó, các địa phương còn lúng túng trong cơ chế huy động nội lực, cơ chế<br /> lồng ghép các nguồn vốn, tiếp cận nguồn vốn tín dụng; trong tiếp cận và giải<br /> ngân các nguồn vốn ngân sách cấp. Tiến độ triển khai một số nội dung công việc<br /> còn chậm so với kế hoạch đề ra. Trong thực hiện các nội dung, mới chú trọng<br /> nhiều đến việc xây dựng cơ sở hạ tầng mà ít quan tâm đến các hoạt động phát<br /> triển sản xuất, xây dựng các mô hình sản xuất phù hợp, xây dựng đời sống văn<br /> hóa khu dân cư… Ngoài ra, việc triển khai quy hoạch cấp xã theo tiêu chí NTM<br /> cũng còn nhiều vướng mắc, chưa phản ánh đầy đủ và toàn diện thực trạng nông<br /> thôn. Mặt khác, theo các địa phương vùng ÐBSCL, thì một số tiêu chí XDNTM<br /> cũng chưa phù hợp với tình hình thực tế. Nhất là các tiêu chí chuyển đổi cơ cấu<br /> lao động, kiên cố hóa kênh mương, cứng hóa đường trục chính nội đồng và tiêu<br /> chí 65% số lao động được đào tạo nghề và giải quyết việc làm tại chỗ là khó đạt<br /> được. Bởi lẽ, hiện nay ở ÐBSCL, tình trạng thiếu lao động vào mùa thu hoạch,<br /> thiếu vốn phát triển sản xuất vẫn còn khá phổ biến. Hơn nữa, cơ sở hạ tầng nông<br /> thôn còn nhiều hạn chế, khó thu hút các doanh nghiệp đầu tư cơ sở sản xuất, giải<br /> quyết việc làm, góp phần chuyển đổi ngành nghề, cơ cấu lao động nông thôn…<br /> Ðể tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong việc triển khai thực hiện<br /> phong trào XDNTM ở ÐBSCL, thời gian tới, cần nghiên cứu rút kinh nghiệm<br /> những mặt làm được, chưa được từ thực tế các địa phương để thống nhất cơ chế,<br /> chính sách và có sự chỉ đạo, định hướng kịp thời. Ðối với các tiêu chí NTM,<br /> không nhất thiết phải làm đúng theo quy định mà tùy tình hình thực tế từng địa<br /> phương mà vận dụng một cách linh hoạt, hợp lý và hiệu quả.<br /> Theo Tiến sĩ Lê Văn Bảnh, Viện trưởng Viện lúa ÐBSCL, để XDNTM<br /> đạt mục tiêu đề ra, tạo sự thuận lợi cho các cấp chính quyền địa phương và sự<br /> đồng thuận của người dân, cần sự quan tâm hơn nữa của các bộ, ngành Trung<br /> ương, nhất là việc ban hành kịp thời hướng dẫn thực hiện các cơ chế, chính sách<br /> <br /> về hỗ trợ đầu tư; chính sách khuyến khích nông dân, địa phương giữ đất trồng<br /> lúa; chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn; chính sách<br /> liên kết “bốn nhà” trong xây dựng nông thôn mới. Nhất là chính sách khuyến<br /> khích, tạo cơ hội cho doanh nghiệp nông thôn phát triển, mở rộng mối quan hệ<br /> liên kết giữa nông dân và doanh nghiệp, từ đó thúc đẩy ngành công nghiệp chế<br /> biến nông sản, thương mại, dịch vụ ở nông thôn phát triển. Ðồng thời chuyển<br /> dịch cơ cấu lao động nông nghiệp sang lao động phi nông nghiệp, góp phần giải<br /> quyết việc làm, nâng cao thu nhập và giảm tỷ lệ hộ nghèo ở khu vực nông thôn.<br /> Nguồn: Nhân dân<br /> <br />