Xử lý tình trạng hàng hóa đến trước chứng từ đến sau trong giao nhận hàng hóa

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

43
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết Xử lý tình trạng hàng hóa đến trước chứng từ đến sau trong giao nhận hàng hóa đề cập đến những trường hợp có thể khắc phục được trong giao nhận khi hàng hóa đến trước, chứng từ đến sau, nhằm giúp doanh nghiệp XNK có sự lựa chọn hợp lý để hoạt động kinh doanh hạn chế được những rủi ro và đạt được hiệu quả kinh doanh cao nhất.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Xử lý tình trạng hàng hóa đến trước chứng từ đến sau trong giao nhận hàng hóa

quản trị ngân hàng & doanh nghiệp Xử lý tình trạng hàng hóa đến trước chứng từ đến sau trong giao nhận hàng hóa Vận tải đường biển đóng vai trò hết sức quan trọng trong buôn bán quốc tế. Hiện nay, hơn 80% về khối lượng, 50% về giá trị hàng hóa xuất nhập khẩu (XNK) trên thế giới do vận tải đường biển đảm nhận, góp phần tăng trưởng lượng hàng hóa giao thương, mở rộng thị trường, đa dạng hàng hóa XNK giữa các quốc gia. Trong vận tải đường biển, vận đơn đường biển (Bill of Lading- B/L) là chứng từ trung tâm, đóng vai trò là biên lai nhận hàng của người chuyên chở, bằng chứng của hợp đồng vận chuyển, xác nhận quyền sở hữu hàng hóa. Với những chức năng đó, B/L là chứng từ không thể thiếu được trong các hoạt động: Thanh toán, giao nhận, bảo hiểm, khiếu nại đòi bồi thường… Tuy nhiên, trong quá trình sử dụng B/L đã phát sinh nhiều vấn đề, đặc biệt trong lĩnh vực giao nhận khi hàng hóa đến trước, chứng từ đến sau. Trong khuôn khổ bài viết, tác giả đề cập đến những trường hợp có thể khắc phục được trong giao nhận khi hàng hóa đến trước, chứng từ đến sau, nhằm giúp doanh nghiệp XNK có sự lựa chọn hợp lý để hoạt động kinh doanh hạn chế được những rủi ro và đạt được hiệu quả kinh doanh cao nhất. TS. NGUYỄN THỊ CẨM THỦY Học viện Ngân hàng 30 SOÁ 142 - THAÙNG 3.2014
uá trình giao nhận hàng trọn bộ B/L gốc qua ngân hàng không hoàn hảo. Trên thực hóa trên cơ sở B/L (Bill (Full set B/L), điều này gây tế đã có trường hợp xảy ra là of Lading) được khó khăn cho người nhập khẩu ngân hàng phát hành bảo lãnh thể hiện bằng Sơ đồ 1. muốn nhận được hàng hóa sớm nhận hàng cho người nhập Sơ đồ 1 cho thấy quá trình nhưng chứng từ đến chậm hơn khẩu và thanh toán cho người luân chuyển B/L là khép kín, hàng hóa. Nắm bắt được thực xuất khẩu nhưng không thu hồi người chuyên chở khi nhận tế này, ngân hàng phát hành đủ trọn bộ B/L gốc, và đã có hàng thì cấp B/L cho người L/C cung ứng dịch vụ bảo lãnh một người khác nắm giữ B/L gửi hàng và khi giao hàng cho nhận hàng để giúp người nhập gốc xuất trình đòi hàng hóa từ người nhận hàng thì thu hồi khẩu nhận được hàng hóa bằng người chuyên chở, trường hợp B/L, và B/L trong quá trình bảo lãnh của ngân hàng thay vì này ngân hàng hoàn toàn phải lưu chuyển phải là B/L gốc. chờ chứng từ đến. chịu trách nhiệm. Như vậy trên thực tế, khi sử Để được ngân hàng phát Để phòng ngừa rủi ro trên, dụng B/L sẽ phát sinh trở ngại hành bảo lãnh nhận hàng, ngân hàng cần lưu ý chỉ phát sau đây: (1) Lưu chuyển B/L người nhập khẩu cần phải thoả hành bảo lãnh nhận hàng khi gốc thực hiện qua đường bưu mãn một số điều kiện: (1) Chỉ B/L được ký phát theo lệnh điện khả năng mất mát có thể áp dụng trong phương thức tín của chính ngân hàng và người xảy ra; (2) thanh toán bằng L/C dụng chứng từ (theo lý thuyết nhập khẩu phải làm thủ tục chứng từ xuất trình qua ngân thì có thể áp dụng trong thanh thanh toán đầy đủ cho toàn bộ hàng thanh toán mất nhiều thời toán nhờ thu nhưng rất hiếm khi lô hàng. gian, trong khi đó với những xảy ra), theo đó, chỉ ngân hàng 2. Ký hậu vận đơn tuyến đường vận chuyển ngắn phát hành có quyền phát hành Để khắc phục được rủi ro nhiều khi hàng đã về đến cảng bảo lãnh nhận hàng; (2) Trong cho ngân hàng trong việc phát nhưng bộ chứng từ, trong đó L/C cần phải quy định trọn bộ hành bảo lãnh nhận hàng cũng có B/L chưa về đến tay người B/L được xuất trình thông qua như giúp cho người nhập khẩu nhận, do đó người nhận chưa ngân hàng; (3) Người nhập nhận được hàng hóa sớm thì thể nhận được hàng, hàng phải khẩu ngoài các thủ tục về giấy ký hậu B/L là một cách thức lưu kho, lưu bãi, tăng chi phí tờ (Đơn yêu cầu bảo lãnh) thì tối ưu. Tuy nhiên, để áp dụng gây tốn kém cho bên mua và người nhập khẩu phải làm thủ được cách thức này thì ngay tại bên bán, làm chậm quá trình tục thanh toán hoặc cam kết thời điểm mở L/C, ngân hàng luân chuyển vốn. thanh toán cho ngân hàng. Đối phát hành cần có sự tư vấn cho Để khắc phục điều này, trên với ngân hàng khi quyết định khách hàng thay vì quy định thực tế các nhà kinh doanh phát hành bảo lãnh nhận hàng, xuất trình trọn bộ B/L gốc qua XNK có thể sử dụng một trong họ sẽ phải đối mặt với rủi ro có ngân hàng thì chỉ xuất trình 2/3 các cách như bảo lãnh nhận thể xảy ra, đó là, ngân hàng là bản gốc, còn một bản gốc được hàng, ký hậu vận đơn, sử dụng người chịu trách nhiệm trước người xuất khẩu gửi trực tiếp giấy gửi hàng đường biển, sử người chuyên chở về việc nhận cho người nhập khẩu với yêu dụng B/L xuất trình ở cảng đi. hàng của người nhập khẩu và cầu B/L được lập theo lệnh của Các trường hợp giải quyết cụ trách nhiệm này chỉ kết thúc ngân hàng phát hành (B/L is thể như sau: khi ngân hàng hoàn trả được made out to the oder of Issuing 1. Bảo lãnh nhận hàng đầy đủ trọn bộ B/L gốc cho Bank). Với B/L được chuyển Theo tập quán thanh toán người chuyên chở trong thời trực tiếp đến cho mình, người L/C, nhằm phòng ngừa rủi ro gian quy định, đồng thời họ nhập khẩu chỉ có thể làm thủ cho mình, ngân hàng phát hành phải có trách nhiệm thanh toán tục nhận hàng khi được ngân khi mở L/C thường quy định cho người hưởng với bộ chứng hàng ký hậu B/L theo đúng quy người thụ hưởng phải xuất trình từ xuất trình cho dù chứng từ định. Tùy thuộc vào mối quan THAÙNG 3.2014 - SOÁ 142 31
Sơ đồ 1. Giao nhận hàng hóa bằng B/L từ này theo tập quán Bill of Lading hàng hải quốc tế”. NGƯỜI GỬI HÀNG NGƯỜI CHUYÊN CHỞ * Cách sử dụng Hàng hóa Trong giao nhận hàng hóa, người Thanh toán B/L B/L Hàng hóa chuyên chở có thể không cấp B/L cho người gửi hàng mà NGƯỜI NHẬN HÀNG thay bằng một chứng từ vận tải khác, đó là Sơ đồ 2. Giao nhận hàng hóa sử dụng Bảo lãnh ngân hàng Seaway Bill (Giấy gửi Bill of Lading hàng đường biển). So NGƯỜI GỬI HÀNG NGƯỜI CHUYÊN CHỞ với B/L thì Seaway Hàng hóa Bill chỉ có 2 chức năng, không có chức Bảo lãnh Hàng năng lưu thông, vì B/L nhận hàng hóa vậy trên bề mặt của nó Yêu cầu NH phát hành bảo lãnh thường in chữ Non- NGÂN HÀNG NGƯỜI NHẬN HÀNG negotiable. Chính vì Bảo lãnh nhận hàng vậy việc nhận hàng khi sử dụng Seaway Sơ đồ 3. Ký hậu B/L trong giao nhận hàng hóa Bill là căn cứ vào xác (2) Trọn Bộ B/L nhận người có tên NGƯỜI GỬI HÀNG NGƯỜI CHUYÊN CHỞ trên Seaway Bill là (1) Hàng hóa người nhận hàng. Nhìn vào Sơ đồ 4 (3) 2/3 B/L (3’) Thanh (3’’) 1/3 B/L (6) 1/3 (7) Hàng cho thấy, thay vì cấp toán B/L hóa B/L thì khi nhận hàng (4) 1/3 B/L hóa, người chuyên NGÂN HÀNG NGƯỜI NHẬN HÀNG chở cấp Seaway Bill (5) Ký hậu B/L cho người gửi hàng và trên Seaway Bill hệ giữa ngân hàng và người quốc tế, Điều 21 UCP 600 về ghi đích danh người nhận hàng nhập khẩu, mà ngân hàng phát Non-negotiable Seaway Bill. Ở ở ô Consignee. Vì Seaway hành sẽ quyết định ký hậu B/L Việt Nam, việc áp dụng Seaway Bill không phải là chứng từ với tỷ lệ thanh toán cụ thể, nếu Bill hiện còn rất mới mẻ, mặc sở hữu hàng hóa nên người người nhập khẩu được sử dụng dù đã có cơ sở pháp lý để áp gửi hàng chỉ cần gửi bản sao hạn mức, họ có thể nhận hàng dụng Seaway Bill. Mục C- Điều Seaway Bill cho người nhận trước khi thanh toán, còn nếu 80 Bộ luật Hàng Hải Việt Nam qua Fax hoặc một phương tiện không có thể phải thanh toán quy định: “Người vận chuyển truyền tin điện tử khác, người ngay toàn bộ giá trị lô hàng. và người giao nhận hàng có nhận hàng muốn nhận được lô 3. Sử dụng Giấy gửi hàng thể thoả thuận việc thay thế hàng từ người chuyên chở thì đường biển- Seaway Bill B/L bằng giấy gửi hàng hoặc họ phải xuất trình các giấy tờ * Tính pháp lý chứng từ vận chuyển hàng hoá theo quy định của pháp luật Việc sử dụng Seaway Bill tương đương và thoả thuận về để chứng minh mình là người được quy định trong tập quán nội dung, giá trị của các chứng nhận hàng có tên trên Seaway 32 SOÁ 142 - THAÙNG 3.2014
Bill. Như vậy, khi sử Sơ đồ 4. Giao nhận hàng hóa sử dụng Seaway Bill dụng Seaway Bill đã (2) Seaway Bill khắc phục được tình NGƯỜI GỬI HÀNG NGƯỜI CHUYÊN CHỞ trạng bắt buộc phải có (1) Hàng hóa chứng từ gốc, giảm (4) Xuất trình giấy tờ được thời gian lưu (3) Bản Fax Seawaybill CM mình là người (5) Hàng hóa nhận hàng chuyển chứng từ vì sử dụng được phương tiện truyền tin điện NGƯỜI NHẬN HÀNG tử. Tuy nhiên, sử dụng Seaway Bill chỉ thích hợp khi tuyến Sơ đồ 5. Giao nhận hàng hóa sử dụng Surrendered B/L đường vận chuyển (2) Bill of lading ngắn, hàng hóa không NGƯỜI GỬI HÀNG NGƯỜI CHUYÊN CHỞ chuyển nhượng trong (1) Hàng hóa quá trình vận chuyển. (3) Xuất trình (4) Xác nhận B/L (5) Giấy tờ CM (6) Hàng Ngoài những điểm B/L đã được xuất trình hóa mình là người chính nêu trên, sử nhận hàng dụng Seaway Bill VP CỦA NGƯỜI còn có một số ưu NGƯỜI NHẬN HÀNG CHUYÊN CHỞ và nhược điểm sau: (i) Seaway Bill chủ yếu được những bất lợi trong việc kinh Insight (ấn phẩm phát hành sử dụng trong trường hợp khi doanh như không thể chuyển bởi Phòng Thương mại Quốc người mua và người bán hàng nhượng lô hàng theo hình thức tế) với chuyên gia Dan Taylor có mối quan hệ rất tốt (công ty ký hậu chuyển nhượng (B/L “Dan Taylor: New thoughts on mẹ- công ty con, có hợp đồng endosement). those problem bill of lading mua bán hàng lâu dài,...) vì 4. Sử dụng Surrendered clauses” được đăng tải trên trong trường hợp lô hàng được Bill of Lading Documentary Credits Insight. sử dụng Seaway Bill thì người Bên cạnh các cách nêu trên Volume 10 No.3 July- Sept nhận hàng chỉ cần xuất trình thì ở thị trường vận chuyển 2004. Nội dung xoay quanh bản copy (bản sao) Seaway Bill một số nước Bắc Âu còn sử việc tại thời điểm đó, trên B/L cũng có thể nhận được hàng mà dụng Surrendered B/L (B/L xuất hiện một số điều khoản không cần phải xuất trình bản xuất trình ở cảng đi) để khắc gây tranh cãi như sau: gốc như đối với trường hợp lô phục tình trạng quãng đường “(i) Concern the release of hàng dùng B/L. Điều này sẽ rất vận chuyển ngắn, không kịp goods without necessarily rủi ro cho người bán hàng nếu thời gian chuẩn bị chứng từ, requiring surrender of an như sử dụng Seaway Bill khi hay người xuất khẩu và nhập original B/L; and or bán hàng cho một khách hàng khẩu muốn quá trình giao nhận (ii) Where the B/L is non- mới; (ii) Sự tiện lợi khi sử dụng hàng hóa thuận lợi tại cảng đến negotiable, indicate that the Seaway Bill trong vận tải cũng không cần xuất trình B/L gốc. carrier may deliver goods to giảm được chi phí cho các bên: * Tính pháp lý the named consignee upon Phí surrenderred B/L, telex Cho đến nay, giá trị pháp lý reasonable proof of identity release, chi phí gửi chứng từ của Surrendered B/L vẫn còn without surrender of an original (B/L gốc) cho người mua hàng. là một vấn đề gây tranh cãi. B/L; and or Tuy nhiên, khi lô hàng Vấn đề này được ghi nhận (iii) Permit delivery of sử dụng Seaway Bill sẽ có trong cuộc phỏng vấn của ICC xem tiếp trang 44 THAÙNG 3.2014 - SOÁ 142 33
thức TTDA với các phương hình PPP, họ sẽ có sự chuẩn bị Cách hiểu về Surrender B/L thức tài trợ truyền thống, cũng về mặt định hướng chiến lược vẫn chưa được thống nhất ở như từ việc phân biệt sự khác kinh doanh, chính sách nhân những năm sau đó. Tuy nhiên, nhau cơ bản giữa mô hình PPP sự, chính sách huy động vốn, trong Official Opinion R758/ theo hình thức BOT, BTO, BT chính sách quản lý rủi ro để TA675rev-2009-2011, ICC đã và mô hình PPP đang được thí làm tăng tính khả thi về nguồn cho rằng với những B/L xuất điểm theo Quyết định 71 cho vốn đầu tư cho các DAĐT, qua hiện chứa đựng điều khoản thấy, phương thức TTDA tại đó cũng sẽ góp phần thúc đẩy tương tự trên, theo Điều 20(a) các TCTD và mô hình PPP theo việc thực hiện các DAĐT theo (v), chúng được xem là điều Quyết định 71 của Thủ tướng mô hình PPP có sử dụng nguồn khoản chuyên chở, và do đó, Chính phủ có một đặc điểm vốn vay từ các TCTD ngày một các ngân hàng sẽ không xem giống nhau là bắt buộc nhà đầu nhiều hơn. ■ xét nó khi kiểm tra B/L. Vì thế, tư phải thành lập DNDA để hiện nay Surrender B/L không thực hiện các DAĐT của nhà Tài liệu tham khảo được áp dụng trong phương đầu tư. DNDA này đóng vai trò 1. Benjamin C.Esty(2004), Modern thức thanh toán tín dụng chứng là người vay chứ không phải project finance, John Wiley & Sons, từ mà ở các phương thức thanh các nhà đầu tư góp vốn vào Inc; toán khác. DAĐT đóng vai trò là người 2. Chính phủ (2009), Nghị định * Cách sử dụng vay trong phương thức TTDA. 108/2009/NĐ-CP ngày 27/11/2009 Nhìn vào Sơ đồ 5 cho thấy, Do đó, nếu việc Chính phủ về đầu tư theo hình thức BOT, BTO người gửi hàng sau khi giao Việt Nam khuyến khích, ưu đãi và BT; hàng cho người chuyên chở và hỗ trợ các DAĐT theo mô 3. Chính phủ (2010), Quyết định và nhận bộ B/L gốc, thay vì hình PPP hay theo hình thức 71/2010/QĐ-TTg ngày 9/11/2010 của chuyển bộ B/L đó cho người BOT, BTO và BT trong thời Thủ tướng Chính phủ ban hành quy nhận hàng thì chủ hàng chuyển gian tới thông qua các công cụ chế thí điểm đầu tư theo hình thức bộ B/L gốc tại bất kỳ văn và chính sách tài chính, hỗ trợ PPP; phòng nào của hãng tàu ngoài dịch vụ công, hỗ trợ một phần 4. Văn Chính (2013), Hoàn thiện cảng đến (thường là cảng xếp chi phí chuẩn bị đầu tư và một quy định đầu tư theo hình thức PPP, hàng) và thanh toán mọi chi phần chi phí đầu tư xây dựng, http://baodientu.chinhphu.vn/Home/ phí liên quan. Văn phòng của chi phí bồi thường, hỗ trợ và Hoan-thien-quy-dinh-dau-tu-theo- hãng tàu tại nơi nhận B/L gốc tái định cư… với mục đích làm hinh-thuc-PPP/20133/163764.vgp; sẽ gửi văn bản xác nhận (bằng tăng tính khả thi của các DAĐT 5. Credit Analysis, Fundamentals FAX hoặc email) việc xuất sẽ tạo điều kiện thuận lợi rất of Project finance, A DC Gardner trình này cùng với chi tiết lô nhiều cho việc các TCTD ở workbook. hàng cho văn phòng của hãng Việt Nam mạnh dạn tham gia tàu tại cảng đến. Xác nhận này vào các khoản TTDA cho các tiếp theo trang 33 phải thể hiện rõ bộ vận đơn có dự án có nhu cầu vay vốn từ goods against a B/L the carrier số, ngày, tháng đã được “xuất các TCTD trên cơ sở chia sẻ lợi reasonably believes to be trình” (surrendered) rồi và yêu ích và rủi ro từ các DAĐT được genuine, and the like.”1 cầu công ty, đại lý của họ giao tài trợ. Mặt khác, một khi các xem tiếp trang 62 TCTD ở Việt Nam đã nhận thấy 1 (i) Giao hàng không cần yêu cầu xuất trình bản gốc surrender B/L; và/ cần phải xuất trình bản gốc surrender được hết những cơ hội mang hoặc B/L; và/hoặc lại tiềm năng lợi nhuận hấp dẫn (ii) Trong trường hợp vận đơn không (iii) Cho phép giao hàng đổi lại xuất cũng như là những rủi ro mà họ chuyển nhượng chỉ ra rằng người trình B/L nếu người chuyên chở tin có thể gánh chịu khi tham gia chuyên chở có thể giao hàng cho tưởng một cách hợp lý tính chân thực người nhận hàng có tên trên vận đơn của vận đơn, và những trường hợp tài trợ cho các DAĐT theo mô với các chứng nhận hợp lý mà không tương tự. 44 SOÁ 142 - THAÙNG 3.2014