Ý nghĩa và chức năng ngữ pháp của phó từ “永远” trong tiếng Hán hiện đại

LÝ LUẬN NGÔN NGỮ v<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Ý NGHĨA VÀ CHỨC NĂNG NGỮ PHÁP<br /> CỦA PHÓ TỪ “永远”<br /> TRONG TIẾNG HÁN HIỆN ĐẠI<br /> ĐỖ TIẾN QUÂN<br /> Học viện Khoa học Quân sự<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Trong các từ điển thông dụng, “永远” thường được coi là phó từ chỉ thời gian, biểu thị một khoảng thời<br /> gian dài, có thể làm trạng ngữ nhằm bổ sung ý nghĩa cho động từ hoặc tính từ. Thế nhưng trong thực tế,<br /> chúng ta có thể phát hiện được rất nhiều ví dụ chứng minh “永远” còn mang những đặc điểm khác. Bài<br /> viết này nghiên cứu, phân tích bổ sung thêm về ý nghĩa, chức năng ngữ pháp của từ “永远” trong tiếng<br /> Hán hiện đại, hi vọng có thể làm tài liệu tham khảo góp phần giải quyết một số khó khăn của giáo viên<br /> khi giảng dạy điểm ngữ pháp này.<br /> Từ khóa: 永远, chức năng ngữ pháp, phó từ, ý nghĩa ngữ pháp<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> “永<br /> 远”là phó từ biểu thị thời gian được (3) 北京奥运体育馆将作为一份宝贵的文化遗产<br /> sử dụng với tần suất rất cao. Trong 永远留在古都北京。<br /> cuốn “800 từ tiếng Hán hiện đại”<br /> (现代汉语八百词), “永远” được giải thích như (4) 但是在大家心目中的巴乔永远年轻，永远英俊。<br /> sau: “Biểu thị thời gian kéo dài, không có điểm kết;<br /> Trong câu 1, “hi vọng（希望）thời gian hạnh<br /> chỉ tương lai”; Cuốn “Giảng giải các ví dụ về hư từ phúc, vui sướng” đó sẽ “tồn tại mãi mãi không<br /> trong tiếng Hán hiện đại”（现代汉语虚词例释） thay đổi”; trong câu 2, sự “tranh chấp”（纠纷）<br /> cũng chỉ ra: “永远” “biểu thị trạng thái, động tác đã làm “tổn thương”（伤及）đến “tình cảm”（亲<br /> kéo dài liên tục, không chấm dứt”, đồng thời còn 情), hơn nữa sự tổn thương đó từ lúc tranh chấp<br /> đưa ra một lớp nghĩa nữa của “永远”, đó là “nhấn nổ ra, sẽ tiếp tục kéo dài, không có điểm kết thúc<br /> mạnh sự kéo dài liên tục không thay đổi”. Ví dụ: rõ ràng; trong câu 3, sân vận động Olympic Bắc<br /> Kinh（北京奥运体育馆) sẽ thành một di sản văn<br /> (1) 我们很幸福，我们很快乐，我们很满足，我 hóa tại Bắc Kinh, nhưng điều này hiện tại vẫn chưa<br /> 们真希望时间能永远停留在这幸福的时刻里。 xảy ra, “永远” sẽ trở thành điểm khởi đầu khi sân<br /> vận động được hoàn thành và kéo dài đến tương<br /> (2) 纠纷一时难以瓦解房子，却永远伤及亲情。 lai; trong câu 4, cầu thủ Ba Kiều（巴乔）dùng<br /> <br /> <br /> KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰ<br /> Số 2 - 7/2016 17<br /> v LÝ LUẬN NGÔN NGỮ<br /> <br /> <br /> tài năng và nhân phẩm của mình để chinh phục (9) 霜寒月满窗，夜永人无寐。<br /> người hâm mộ, vì thế, hình ảnh trẻ trung, tuấn<br /> tú của anh sẽ tiếp tục được duy trì mãi(永远). Rõ ràng, trong câu 9, “永” độc lập làm vị ngữ trong<br /> kết cấu “夜永”.<br /> Qua những câu trên, chúng ta có thể thấy, sự xác<br /> định thời gian của “永远” không giống nhau, điều Quyển 25 cuốn “Hán Thư” cũng có câu:<br /> này nói lên rằng, ngoài ý nghĩa cơ bản ra, “永远”<br /> (10) 非其次序，故皆不永。<br /> còn có các lớp nghĩa khác biệt nhỏ khác. Đồng<br /> thời, chức năng ngữ pháp của “永远” trong câu Trong câu 10, từ vị ngữ trung tâm “永” được bổ<br /> cũng có sự thay đổi nhất định, để hiểu rõ hơn về sung ý nghĩa bởi từ “不”.<br /> vấn đề này, trước hết chúng ta xem xét diễn biến<br /> ý nghĩa và cách dùng của từ “永远” trong lịch sử. Do biểu thị ý nghĩa “永远”, “久远”, nên từ “永” rất<br /> hay được người Trung Quốc đặt làm tên, một số<br /> Lịch sử của từ “永远” hoàng đế Trung Quốc cũng sử dụng từ này để làm<br /> niên hiệu cho mình. Đặc điểm này có thể cũng là<br /> “永” là một từ Hán cổ, tư liệu nghiên cứu cho thấy, nhân tố bên trong làm cho“永远”được mở rộng ra<br /> từ này được dùng từ thời cổ đại như một phó từ với nhiều lớp nghĩa sau này.<br /> và tính từ. Với vai trò làm phó từ, “永” có thể làm<br /> trạng ngữ, bổ sung ý nghĩa cho động từ và tính Đến thời Tống, trong văn ngôn (文言文), "永<br /> từ. Ngay từ quyển 10 cuốn “Luận ngữ”（论语） 远” bắt đầu xuất hiện và được dùng như một<br /> chúng ta đã có thể thấy một ví dụ điển hình: phó từ, ví dụ:<br /> <br /> (5) 四海困穷，天禄永终。 (11)与君别后愁无限，永远团圞，间阻多方。<br /> （《全宋词》）<br /> trong câu này, “永终” chính là sự kết hợp giữa “<br /> 永” và động từ. (12) 执手相将，永远成鸳侣。(《全宋词》)<br /> <br /> Trong trường hợp “永” bổ sung ý nghĩa cho tính Đời Nguyên, thừa tướng Thoát Thoát（脱脱）viết<br /> từ, quyển 57 cuốn “Hán Thư”（汉书）có câu: trong quyển 181 cuốn “Tống Sử”(宋史) như sau:<br /> <br /> (6) 决江疏河，洒沈澹灾，东归之于海，而天 (13)七年，以十八界与十七界会子更不立限，<br /> 下永宁。 永远行使。<br /> <br /> trong đó, “永＋形” chính là kết cấu của “永宁”. Sau này, “永远” tiếp tục được dùng làm phó từ,<br /> như trong quyển 95 tác phẩm “Minh Sử”（明史）<br /> Khi được dùng như một tính từ, “永” làm định ngữ đời Thanh viết:<br /> hoặc vị ngữ:<br /> (14) 罪无轻重皆决杖，永远戍边。<br /> (7) 协律改正，飨兹永年。(《汉书》，卷5)<br /> Trong các tiểu thuyết như “Hồng Lâu Mộng” (红<br /> (8) 贵贱并同，以为永制。(《梁书》，卷48) 楼梦), “Nhi nữ anh hùng truyện”（儿女英雄传),<br /> cũng đều xuất hiện phó từ này. Đến thời chính<br /> Có thể thấy, trong câu 7, 8, “永” được dùng làm quyền Bắc Dương đầu thế kỷ 20, trong cuốn<br /> định ngữ cho “年” và “制”. “Thanh Sử” (清史稿), “永远” được dùng làm phó<br /> từ với tần suất cao, ví dụ:<br /> Bài “Sái Thân. Sinh Tra Tử”（蔡伸·生查子）<br /> trong cuốn “Toàn Tống Từ” (全宋词) có câu: （15）其绅户把持、州县浮收诸弊，永远禁革。<br /> <br /> <br /> KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰ<br /> 18 Số 2 - 7/2016<br />  LÝ LUẬN NGÔN NGỮ v<br /> <br /> <br /> <br /> （16）支销浮费及官役陋规，永远裁汰。 tìm hiểu và biết được điểm xuất phát, đó là khi “<br /> 戴安娜王妃逝世”.<br /> Trong tiếng Hán hiện đại, về cơ bản, “永远”<br /> vẫn được coi là phó từ thời gian như trong Trong trường hợp này, xuất phát điểm cũng có<br /> lịch sử, nhưng ý nghĩa và chức năng ngữ thể là tương lai, động tác phát sinh trong tương<br /> pháp có sự phát triển nhất định, dưới đây lai và tiếp diễn đến một tương lai xa hơn, ví dụ:<br /> chúng tôi sẽ phân tích cụ thể về vấn đề này.<br /> （21）他想，在胜利以后，他应当永远住在乡<br /> Ý nghĩa ngữ pháp của phó từ “永远” 下，要个乡下姑娘，生几个像小牛一般结实的<br /> 娃娃。（《四世同堂》）<br /> Một là, điểm xuất phát rõ ràng, lấy một điểm thời<br /> gian hoặc sự kiện làm mốc, hành động hoặc động （22）他含泪忍痛躺在被窝里悄悄发一个誓：<br /> tác tiếp tục được tồn tại và duy trì cho đến tương 如果将来我有了孩子，我永远不打他！《我是<br /> lai, ví dụ: 你爸爸》）<br /> （17）当时我想：一定要和高晋和在这儿哭的 （23）要是你们短时间内破不了这个案，难<br /> 所有人永远做哥们儿。（《动物凶猛》） 道我还要永远在这儿奉陪下去吗？（《人莫予<br /> 毒》）<br /> （18）在“9·11”事件周年纪念日即将到来之<br /> 际，52%的美国人认为自己的国家目前完全没<br /> Trong câu 21, sau ngày “胜利以后”, anh ta sẽ “永<br /> 有恢复正常；54%的受访者更是表示美国可能<br /> 远住在乡下”, thế nhưng ngày đó vẫn chưa đến.<br /> 永远无法走出阴影。（《中华网》,2002年9月<br /> Trong câu 22, hành động “永远不打他” là hành<br /> 2日）<br /> động phát sinh và tiếp tục kéo dài trong tương<br /> （ 19） 从 此 我 永 远 见 不 到 她 了 。 ( 《 双 面 娇 lai sau khi “有了孩子”. Câu 23, do “短时间内破<br /> 妻》） 不了这个案” nên họ phải “奉陪下去” sau đó. Có<br /> thể thấy, những câu kiểu này cũng mang theo<br /> （20）全世界将永远怀念戴安娜王妃。（《悲 một mốc thời gian xác định trước từ “永远”, ví dụ<br /> 情王妃戴安娜》） từ “以后” trong câu 21, “将来” trong câu 22, giả<br /> thuyết biểu thị tương lai gần “要是你们短时间内”<br /> Trong câu 17, hành vi “当时我想” quyết định “和 trong câu 23, ngoài ra, thành phần vị ngữ sau “永<br /> 高晋和这儿哭的所有人” từ thời điểm đó bắt đầu 远” cũng luôn biểu thị hành động chưa phát sinh.<br /> “做哥们儿” cho đến tương lai, còn trước đây họ<br /> có “做哥们儿” hay không thì chúng ta hoàn toàn Hai là, không có điểm xuất phát rõ ràng,<br /> không biết; trong câu 18, sự kiện 11.9 là điểm bắt động tác hoặc trạng thái được tồn tại, liên tục<br /> đầu, và trạng thái “无法走出阴影” của người Mỹ từ quá khứ đến hiện tại và tương lai, ví dụ:<br /> sẽ luôn tồn tại; trong câu 19, “从此” làm cho điểm<br /> bắt đầu của hành vi càng rõ ràng; trong câu 20, （24）他坚信，古典益智玩具这个市场将永远<br /> sự hoài niệm của toàn thế giới đối với Vương phi 存在。（《关于易经》）<br /> Diana sẽ còn tiếp tục kể từ khi “戴安娜王妃逝世”.<br /> （25）对于球队来说，胜利永远是第一位的。<br /> Khi biểu đạt ý nghĩa này, các câu có chứa “永远” （《为胜利而战》）<br /> luôn có sự chỉ rõ về thời gian hoặc sự kiện, như “<br /> 当时，这儿哭”，“9.11事件”，“从此” trong （ 26） 虽 然 强 烈 的 阳 光 使 她 们 的 皮 肤 变 得<br /> các câu 17, 18, 19. Còn như trong ví dụ 20, cho dù 黝黑，汗水常年流淌在脸上，身上永远套<br /> trong câu không có sự chỉ rõ cụ thể, nhưng chúng 着红色或白色的比赛服，但仍然无法遮挡其<br /> ta vẫn có thể tìm thấy điều đó trong ngữ cảnh, 中的天生丽质。（《女足门将赵丽娜》）<br /> <br /> <br /> KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰ<br /> Số 2 - 7/2016 19<br /> v LÝ LUẬN NGÔN NGỮ<br /> <br /> <br /> Trong câu 24, sự xuất hiện của “古典益智玩具” Trong thực tế, chúng tôi phát hiện thấy, “永远”<br /> không có thời điểm cụ thể, thế nhưng từ khi xuất còn được mang các chức năng ngữ pháp khác<br /> hiện đến hiện tại và tương lai, trạng thái tồn tại của biệt như sau:<br /> “古典益智玩具” được kéo dài một cách liên tục;<br /> trong câu 25, tầm quan trọng của “胜利” đối với “ Một là, “永远” còn được làm trạng ngữ đứng trước<br /> 球队” không bị xác định bởi thời gian; trong câu các danh từ được dùng như động từ, ví dụ:<br /> 26, từ “永远” nói rõ “套着红色或白色的比赛服” là<br /> đặc tính của“她们”, từ trước đến nay đều là như vậy. （ 33） 找 准 “ 把 关 ” 与 “ 服 务 ” 的 平 衡<br /> 点，该放的永远绿灯，该管的永远红灯。<br /> Nếu xét theo đặc điểm ngữ nghĩa này, có thể dùng<br /> “始终” biểu thị: “从头到尾持续不变” để thay thế （34）永远十八岁。<br /> cho “永远” trong các ví dụ 24, 25, 26 trên. Đồng<br /> Hai là, “永远” có lúc kết hợp với trợ động từ “的”để<br /> thời, những câu mang đặc điểm ngữ nghĩa này<br /> tạo thành kết cấu “永远的” cùng làm trạng ngữ,<br /> cũng thường là câu miêu tả đặc tính, đặc trưng<br /> ví dụ:<br /> của sự vật hoặc những lý lẽ mà người ta đã chấp<br /> nhận, ví dụ: （35)可对于一个年轻人来说，也许他就永远的<br /> 将失去祖国的信任与人民的拥戴。<br /> （27）同经济效益相比，风景区的社会效益、<br /> 生态效益永远是第一位的。(《新华网》，2002 （36)他抛弃了国际米兰，但我不会，我已经永<br /> 年9月17日） 远的喜欢上了那蓝黑军团。<br /> （28）米黄系列的地砖，永远是客厅地面的主 Trong trường hợp “永远的” làm trạng ngữ, “的”<br /> 色调，使居室有一种富丽堂皇的高贵与典雅。 sau từ “永远” rất hay được viết thành “地”, ví dụ:<br /> （《瓷砖色彩的选择，非凡生活不再平凡》）<br /> （37）正是这种思想，使我的心永远地平静<br /> （29）（流氓兔）永远是一副睡不醒的样子， 了。<br /> 永远矮矮胖胖，永远在一副蔫蔫的表情之下做<br /> 点小坏事，永远在做完坏事之后神情自若的样 Khi làm trạng ngữ, “永远” có thể được sử dụng<br /> 子。（《流氓兔》） theo phương thức lặp ABAB hoặc AABB nhằm<br /> biểu thị ý nhấn mạnh, ví dụ:<br /> Chức năng ngữ pháp của phó từ “永远”<br /> （38）就这样永远永远地在一起过下去吧。<br /> Qua nghiên cứu, chúng tôi thấy rằng, chức năng<br /> ngữ pháp cơ bản nhất của “永远” là làm trạng （ 39） 永 永 远 远 地 把 一 段 辉 煌 的 历 史 诉<br /> ngữ, đặt trước động từ, đây là cách dùng phổ biến 说。 <br /> nhất của từ này trong tiếng Hán hiện đại, ví dụ:<br /> Ba là, “永远” kết hợp với trợ động từ “的” làm định<br /> （30）刘昌赫听后认真地说，尽管他很希望中 ngữ, bổ sung ý nghĩa cho danh từ hoặc kết cấu<br /> 国棋手能凭实力打败他，但在棋盘上他绝对不 mang tính danh từ, ví dụ:<br /> 会让的，让了一次后，气势和锐气一旦不存，<br /> 那他以后可能就永远翻不了身。 （40）伟大的马拉多纳，你是我心中永远的偶<br /> 像！<br /> （31）胜利己经过去，对于我们来说，更重要<br /> 的永远是下一场比赛。 （41）不平等尽管是个事实，但它不会是个永<br /> 远的事实。<br /> （32)曼彻斯特可能是一座孙继海永远也走不进<br /> 去的城市。 （42）即使她自己再怎么不甘心，但在被她<br /> <br /> <br /> KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰ<br /> 20 Số 2 - 7/2016<br />  LÝ LUẬN NGÔN NGỮ v<br /> <br /> <br /> <br /> 诱惑的人们眼中，无论在哪儿，库娃都是永远 Trong câu 50, “永远” có 2 vị trí, từ nằm ở phía trước<br /> 的“花瓶”。 làm chủ ngữ, từ nằm ở phía sau làm tân ngữ, còn<br /> trong các câu 49, 51, 52, vai trò làm chủ ngữ của “<br /> Trong trường hợp này, “永远” cũng có thể chuyển 永远” là rất rõ ràng.<br /> thành trạng ngữ:<br /> Năm là, “永远” làm vị ngữ, dùng nhiều trên các<br /> （43）伟大的马拉多纳，你永远是我心中的偶 quảng cáo, biểu ngữ, khẩu hiệu, kết cấu câu<br /> 像！ thường được thu nhỏ lại, trình bày ngắn gọn, súc<br /> tích, ví dụ:<br /> （44）不平等尽管是个事实，但它不会永远是<br /> 个事实。 （53）真情永远。<br /> <br /> （45）即使她自己再怎么不甘心，但在被她诱 （54）游戏永远。<br /> 惑的人们眼中，无论在哪儿，库娃永远都是“<br /> （55）祝福永远。<br /> 花瓶”。<br /> Sáu là, “永远” được dùng sau động từ “到”, biểu thị<br /> “永远” làm định ngữ là cách dùng mới và thường<br /> mức độ rất cao, ví dụ:<br /> gặp, ví dụ:<br /> （56）我会对电影说：我爱你直到永远。<br /> （46）达到这种境界，就会像孩子一样淳朴真<br /> 诚，有一颗远的童心。 　 （57）你会成就大业，你会成了大业之后走的<br /> 更远，直到永远。<br /> （47）当我发现我有永远的爱情，我就明白<br /> 了，时尚的女性都在告诉世上的 男人她们的 Bảy là,“永远” được dùng làm tân ngữ sau giới từ “<br /> 每一根头发都是属于钞票。 向”, ví dụ:<br /> <br /> （48）金石滩人却选择了后者，用汗水和心血 （58)我们陪送着母亲一步步走向永远。<br /> 来灌溉金石滩的永远春天。<br /> （59)不知什么时候，我们轻声向永远道了一<br /> Trong trường hợp này, “永远” còn có thể được 声：“再见。”<br /> dùng một cách độc lập theo kết cấu “永远的X”,<br /> Có thể thấy, sự phát triển của ngữ nghĩa và chức<br /> chủ yếu dùng để đặt tên cho bài văn, bài hát, kịch<br /> năng ngữ pháp của từ “永远” phản ánh được đặc<br /> bản…, ví dụ như: “永远的高原精神”，“永远的丰<br /> trưng phát triển của ngôn ngữ Hán nói riêng và<br /> 碑”，“永远的微笑”，“永远的中国心”，“永远的<br /> ngôn ngữ các nước nói chung. “永远” là phó từ có<br /> 黑土地”…<br /> vị trí quan trọng trong hệ thống phó từ tiếng Hán,<br /> tần suất sử dụng nhiều của phó từ “永远” một mặt<br /> Bốn là, “永远” làm chủ ngữ, ví dụ:<br /> phản ánh tính linh hoạt và tập trung của từ vựng<br /> （49）永远到底有多远？ tiếng Hán, mặt khác do sinh viên thường gặp một<br /> số khó khăn khi sử dụng nên cũng phản ánh độ<br /> （50）下一个永远就是现在，因为只有一个永 khó của phó từ này. Trong phạm vi bài viết, chúng<br /> 远。 tôi phân tích phó từ “永远” trên hai bình diện ngữ<br /> nghĩa và chức năng ngữ pháp, đưa ra những sự<br /> （51）永远是一扇门，需要时间来打开。 khác biệt về ngữ nghĩa và chức năng ngữ pháp<br /> mới của phó từ “永远” trong tiếng Hán hiện đại. Hy<br /> （52）永远，是我们所期待的，而今天，是我 vọng có thể góp phần giải quyết một số khó khăn<br /> 们所畏惧的。 của giáo viên khi giảng dạy điểm ngữ pháp này./.<br /> <br /> <br /> KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰ<br /> Số 2 - 7/2016 21<br /> v LÝ LUẬN NGÔN NGỮ<br /> <br /> <br /> Tài liệu tham khảo: GRAMMATICAL MEANING AND FUNCTIONS<br /> OF ADVERB “永远” IN MODERN CHINESE<br /> 1．北京大学中文系1955、1957级语言班<br /> （1982），现代汉语虚词例释，商务印书馆， Abstract: In a popular dictionary, “永远” is often<br /> 北京。 defined as adverb of time, indicating a long<br /> period of time. That adverb is used to supplement<br /> 2．高育花（2007），中古汉语副词研究，黄 meaning to the verb or adjective. But in reality,<br /> 山书社，合肥。 we can find out quite a few of examples to<br /> demonstrate that “永远” also has other features.<br /> 3．段业辉（1999），现代汉语语法语义研 This article tries to investigate and analyse<br /> 究，南京师范大学出版社，南京。 various usses and aspects of “永远” with the aim<br /> of providing more meanings and grammatical<br /> 4．房玉清（1998），实用汉语语法，北京语 functions of “永远” in modern Chinese. The<br /> 言文化大学出版社，北京。 results of the research hopefully serve as good<br /> references for other studies and for teachers<br /> 5．胡叔湘（2005），现代汉语八百词，商务 when explaining about the functions of this word.<br /> 印书馆，北京。<br /> Keywords: “永远”, grammatical functions, adverb,<br /> 6．张谊生（2000），现代汉语副词研究，学 grammatical meaning<br /> 林出版社，上海。<br /> Ngày nhận: 01/6/2016<br /> 7．张谊生（2004），现代汉语副词探索，学 Ngày phản biện: 15/7/2016<br /> 林出版社，上海。 Ngày duyệt đăng: 20/7/2016<br /> <br /> 8．朱景松（2007），现代汉语虚词词典，语<br /> 文出版社，北京。<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰ<br /> 22 Số 2 - 7/2016<br />