intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Báo cáo nghiên cứu khoa học " Rồng , hổ châu á và vấn đề sử dụng bài học kinh nghiệm về nhân tố văn hóa và con người "

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:12

Thêm vào BST
Báo xấu
91
lượt xem 23
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Khoảng hơn 20 năm nay, Đông á với sự trỗi dậy của Hàn Quốc, Đài Loan, Hồng Kông (và cả Xinhgapo, nh- ng-ời ta vẫn th-ờng phân loại mô hình phát triển) là chủ đề không xa lạ với giới lý luận và các nhà hoạt động chính trị, xã hội. Sự xuất hiện của 4 con rồng châu á đ-ợc coi là điều kỳ diệu của thế kỷ XX. Trên khắp các diễn đàn từ Đông sang Tây, ng-ời ta đã nhiều lần mổ xẻ sự phát triển thần kỳ của các nền kinh tế này nhằm tìm ra...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu khoa học " Rồng , hổ châu á và vấn đề sử dụng bài học kinh nghiệm về nhân tố văn hóa và con người "

  1. hå sÜ quý PGS.TS. hå sÜ quý ViÖn Th«ng tin Khoa häc x· héi ch©u ¸, ®Æc biÖt, Hµn Quèc, §µi Loan, lµ ho¶ng h¬n 20 n¨m nay, K §«ng ¸ víi sù trçi dËy cña cÇn ph¶i häc vµ cã thÓ häc ®−îc nÕu c¸c Hµn Quèc, §µi Loan, Hång n−íc ®i sau cã ý chÝ chÝnh trÞ s¸ng suèt. K«ng (vµ c¶ Xinhgapo, nh− ng−êi ta vÉn I. Rång, hæ §«ng ¸ vµ nh÷ng th−êng ph©n lo¹i m« h×nh ph¸t triÓn) lµ bµi häc g©y Ên t−îng chñ ®Ò kh«ng xa l¹ víi giíi lý luËn vµ c¸c 1. Vµo nh÷ng n¨m 90 (thÕ kû XX), víi nhµ ho¹t ®éng chÝnh trÞ, x· héi. Sù xuÊt mét quan niÖm rÊt t−¬ng ®èi, nh÷ng hiÖn cña 4 con rång ch©u ¸ ®−îc coi lµ n−íc (hoÆc vïng l·nh thæ - NICs/NIEs(1)) ®iÒu kú diÖu cña thÕ kû XX. Trªn kh¾p c«ng nghiÖp míi ë ch©u ¸ gåm Hµn c¸c diÔn ®µn tõ §«ng sang T©y, ng−êi ta Quèc, §µi Loan, Hång K«ng vµ ®· nhiÒu lÇn mæ xÎ sù ph¸t triÓn thÇn Xinhgapo, khi th× ®−îc gäi lµ nh÷ng con kú cña c¸c nÒn kinh tÕ nµy nh»m t×m ra rång, khi th× ®−îc gäi lµ nh÷ng con hæ. bµi häc kinh nghiÖm cho c¸c n−íc ®i sau. Ng−êi ch©u ¢u kh«ng thiÖn c¶m víi TÊm g−¬ng c«ng nghiÖp hãa thÇn tèc cña rång, thËm chÝ coi rång lµ ®éc ¸c nªn §«ng ¸ cho tíi nay vÉn lµ liÒu thuèc thÝch gäi nh÷ng n−íc nµy lµ hæ, cßn kÝch thÝch, g©y Ên t−îng m¹nh víi nhiÒu ng−êi ch©u ¸ l¹i ng−ìng mé rång nªn n−íc. Trong bèi c¶nh ®ã, phÇn ®«ng c¸c thÝch gäi nh÷ng n−íc nµy lµ rång. chÝnh kh¸ch vµ c¸c nhµ ho¹t ®éng x· Nh−ng gÇn ®©y, còng kh«ng thËt chÆt héi, ®Æc biÖt, nh÷ng chiÕn l−îc gia vÒ ph¸t triÓn, gÇn nh− ai còng hèi thóc c¸c chÏ, b¸o chÝ l¹i ph©n biÖt rång víi hæ. Ng−êi ta coi hæ ch©u ¸ gåm nh÷ng n−íc n−íc chËm ph¸t triÓn r»ng, kinh nghiÖm thµnh c«ng ngo¹n môc cña 4 con rång míi næi: Indonesia, Malaysia, Philipines, Nghiªn cøu Trung Quèc sè 3(91) - 2009 24
  2. Ræng, hæ ch©u ¸… vµ trë thµnh c¸c nÒn c«ng nghiÖp míi Thailand vµ ®«i khi c¶ Trung Quèc. ViÖt (NICs/NIEs). §Õn n¨m 2005, GDP (tÝnh Nam còng ®· cã lÇn ®−îc cùu Tæng theo cao: theo B¸o c¸o ph¸t triÓn con thèng G. Bush gäi lµ “con hæ trΔ (“young ng−êi 2007/2008 th× Hång K«ng cã chØ sè tiger”- Xem: 2). C¸ch nãi bãng b¶y “Sù HDI lµ 0,937, xÕp h¹ng 21/177 n−íc; thÇn kú §«ng ” (hay “Sù thÇn kú ch©u ”), Xinhgapo - HDI lµ 0,925, xÕp h¹ng do thay ®æi quan niÖm vÒ rång vµ hæ nªn 25/177 n−íc; Hµn Quèc - HDI lµ 0,921, còng ®−îc hiÓu réng r·i h¬n. NÕu tr−íc xÕp h¹ng 26/177 n−íc (C¸c sè liÖu nµy kia “Sù thÇn kú §«ng ” chØ dïng ®Ó nãi so¹n vµ PPP) cña Hµn Quèc ®· lµ 22.029 vÒ 4 con rång th× nay th−êng dïng ®Ó gäi USD/ng−êi, Hång K«ng lµ 34.833 chung cho hiÖn t−îng ph¸t triÓn nhanh ë USD/ng−êi, Xinhgapo lµ 29.663 c¶ c¸c nÒn c«ng nghiÖp míi vµ c¶ c¸c USD/ng−êi. GDP cña §µi Loan n¨m 2001 n−íc cã tèc ®é t¨ng tr−ëng cao ë khu vùc lµ 19.200 USD/ng−êi. ChØ sè ph¸t triÓn nµy. con ng−êi (HDI) ë c¸c n−íc vµ vïng l·nh Xin ®−îc nªu mÊy con sè ®Ó dÔ h×nh thæ nµy còng rÊt dÉn theo: 18, 19, 11, 16). dung vÒ tèc ®é t¨ng tr−ëng ë c¸c nÒn 3. CÇn nãi thªm r»ng, Xinhgapo lµ kinh tÕ nµy. mét quèc gia ®éc lËp, nh−ng chØ lµ mét 2. N¨m 1960, GDP (thùc tÕ) cña Hµn ®¶o quèc, cã diÖn tÝch vµ d©n sè thua Quèc míi chØ lµ 87 USD/ng−êi, §µi Loan kÐm nhiÒu thµnh phè cña c¸c n−íc kh¸c. 170 USD/ng−êi, Xinhgapo 427 Tuy vËy, víi nÒn kinh tÕ më, n¨ng ®éng USD/ng−êi, Hång K«ng 1631 vµo lo¹i bËc nhÊt thÕ giíi, cã sù kiÓm USD/ng−êi. Lóc ®ã tÊt c¶ ®Òu kh«ng so¸t, ®iÒu tiÕt vÜ m« rÊt nghiªm ngÆt, tõ kh¸c mÊy nh÷ng lµng quª nghÌo, nãng gi÷a thËp niªn 1980 trë l¹i ®©y l¹nh v× nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh trÞ ®éc ®o¸n Xinhgapo lµ trung t©m tµi chÝnh thø t− vµ Xinhgapo th× liªn tôc chao ®¶o v× cña thÕ giíi sau New York, London vµ nh÷ng cuéc b¹o lo¹n s¾c téc ®Ém m¸u. Tokyo. "Con ®¹i bµng tµi chÝnh ph−¬ng Sau gÇn hai thËp niªn, GDP cña §«ng" nµy lµ trung t©m dÞch vô, th−¬ng Xinhgapo n¨m 1985 lµ 10.811 m¹i cña cña hÇu hÕt c¸c c«ng ty ®a quèc USD/ng−êi, Hµn Quèc n¨m 1988 lµ gia trªn thÕ giíi, ®ång thêi lµ thÞ tr−êng 8.934 USD/ng−êi, §µi Loan n¨m 1987 lµ trao ®æi ngo¹i tÖ bËc nhÊt toµn cÇu, mçi 9.992 USD/ng−êi, Hång K«ng n¨m 1990 ngµy l−îng ngo¹i tÖ trao ®æi lªn ®Õn h¬n lµ 9.896 USD/ng−êi. NghÜa lµ ®· v−ît 100 tû USD. Trªn thùc tÕ, tiÕng nãi cña qua ng−ìng bÞ coi lµ n−íc nghÌo (960 ®¶o quèc bÐ nhá nµy nhiÒu khi ngang USD/ng−êi theo tiªu chuÈn cña Liªn hîp ngöa víi mét c−êng quèc. quèc, hoÆc 875 USD/ng−êi theo tiªu Cßn Hång K«ng, tõ n¨m 1997 ®· trë chuÈn cña Ng©n hµng thÕ giíi). Kh«ng vÒ víi Trung Quèc; tuy tõ ®ã nÒn kinh tÕ r¬i vµo c¸i bÉy cña sù ph¸t triÓn vµ dõng cña ®Æc khu nµy cã n¶y sinh mét sè vÊn l¹i ë ®ã, c¸c n−íc nµy tiÕp tôc ph¸t triÓn Nghiªn cøu Trung Quèc sè 3(91) - 2009 25
  3. hå sÜ quý ®Ò nhÊt ®Þnh, song vÞ trÝ quèc tÕ cña Hång Loan d−íi thêi T−ëng Giíi Th¹ch, x· héi K«ng vÉn rÊt lín vµ còng nh− tr−íc 1997, Xinhgapo d−íi thêi Lý Quang DiÖu vµ x· Hång K«ng vÉn lµ “con gµ ®Î trøng vµng” héi Hµn Quèc d−íi thêi Pak Chung Hee, cña ng−êi Trung Hoa (Xem: 17). Choe Kyu Ha vµ Chun Doo Hwan ®Òu 4. Truy t×m nguyªn nh©n cña sù thÇn thi hµnh nh÷ng chÝnh s¸ch chèng Céng kú §«ng ¸, dÜ nhiªn lµ ph¶i ph©n tÝch cùc ®oan, h¹n chÕ ®Õn møc bãp nghÑt vai trß cña c¸c nh©n tè kinh tÕ, chÝnh trÞ, b¸o chÝ, chÌn Ðp x· héi d©n sù, tËn dông x· héi… DÔ thÊy ®©y lµ khu vùc suèt vµ v¾t kiÖt søc lùc d©n chóng… C¸c nöa thÕ kû nay lu«n ®−îc h−ëng lîi tõ chÝnh thÓ nµy hiÖn vÉn cßn bÞ phª ph¸n c¸c dßng vèn. Nh÷ng n¨m 1960-1970, tõ tÊt c¶ c¸c phÝa, kÓ c¶ phÝa Mü. Ng−êi c¸c n−íc th©n Mü ë vïng nµy cßn ®−îc d©n ë c¸c n−íc nµy ®Õn nay vÉn ch−a h−ëng lîi tõ cuéc chiÕn tranh ViÖt Nam - quªn t×nh tr¹ng ngét ng¹t vµ lao ®éng «ng Lý Quang DiÖu cho r»ng: “Cuéc nh− khæ sai håi nh÷ng thËp niªn tr−íc chiÕn ViÖt Nam ®· ®em l¹i cho c¸c n−íc (Xem: 3, 1). Tuy thÕ, ®iÒu ®¸ng l−u ý lµ, phi Céng s¶n thêi gian vµ ®iÒu kiÖn ®Ó ngoµi Francis Fukuyama hå nghi cã mét c¸c n−íc nµy ®i theo con ®−êng cña NhËt mèi liªn hÖ nµo ®ã gi÷a sù t¨ng tr−ëng vµ ph¸t triÓn thµnh 4 con rång…” (Xem: kinh tÕ nhanh víi chÝnh thÓ ®éc ®o¸n, 4). ý kiÕn nµy, theo chóng t«i, còng cßn l¹i ch¼ng thÊy ai thõa nhËn hoÆc coi ch¼ng cã g× lµ xa sù thËt. liªn hÖ ®ã lµ nh©n qu¶ hay lµ tÊt yÕu. Tuy nhiªn, ngoµi c¸c nguyªn nh©n Ng−êi ta vÉn tin r»ng c¸c n−íc ®i sau cã võa nãi, ®iÒu ®¸ng l−u ý lµ, hai chôc thÓ ph¸t triÓn nhanh nh− Hµn Quèc vµ n¨m nay, c¸c häc gi¶ ph−¬ng T©y l¹i chó §µi Loan mµ kh«ng cÇn ph¶i hy sinh ý nhiÒu ®Õn nh÷ng nguyªn nh©n thuéc d©n chñ. ThËm chÝ cã ng−êi cßn gi¶ thiÕt vÒ v¨n hãa. Næi lªn ë ®©y lµ vai trß cña r»ng, biÕt ®©u c¸c n−íc nµy cã thÓ sÏ Khæng gi¸o, cña c¸c gi¸ trÞ ch©u ¸, cña ph¸t triÓn nhanh h¬n, nÕu kh«ng ®éc nh÷ng nÐt ®Æc thï vÒ con ng−êi vµ v¨n ®o¸n vµ bãp nghÑt tù do (Xem: 8, 5). ho¸ ¸ §«ng... §iÒu nµy, trong mét chõng mùc nhÊt 5. CÇn ph¶i nãi thªm r»ng, mÆc dï Ýt ®Þnh, còng ®· lµm cho viÖc häc hái kinh ®−îc nh¾c tíi, nh−ng trong khi ®¸nh gi¸ nghiÖm cña mÊy con rång trë nªn cã søc cao kinh nghiÖm tÝch cùc cña mÊy con thu hót h¬n vµ cã vÎ kh¶ dÜ h¬n. rång §«ng ¸, c¸c nhµ nghiªn cøu th−êng 6. Tuy nhiªn, häc ®−îc kinh nghiÖm còng kh«ng quªn Hµn Quèc, §µi Loan cña ng−êi ®i tr−íc lµ kh«ng dÔ dµng. Bëi vµ c¶ Xinhgapo trong nh÷ng thËp niªn lÏ, phÇn lín nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm tr−íc ®· tõng lµ nh÷ng chÝnh thÓ ®éc ®−îc nªu ra tõ sù ph¸t triÓn cña c¸c ®o¸n, thiÕu d©n chñ, vËn hµnh trong sù n−íc §«ng ¸ vµ c¸c n−íc ph¸t triÓn kh¸c thao tóng cña giíi qu©n sù. X· héi §µi ®Òu kh«ng ph¶i lµ míi ®èi víi ViÖt Nam Nghiªn cøu Trung Quèc sè 3(91) - 2009 26
  4. Ræng, hæ ch©u ¸… còng nh− ®èi víi c¸c quèc gia ®i sau thÕ kû qua, trõ Ireland, Xinhgapo vµ kh¸c. NghÜa lµ, c¸i ®−îc coi lµ bµi häc, Hång K«ng, kh«ng cã n−íc nµo ®¹t tíi th× ViÖt Nam còng nh− tÊt c¶ c¸c n−íc thµnh c«ng nh− Hµn Quèc vµ §µi Loan. ®ang ph¸t triÓn kh¸c ®Òu ®· tõng Ireland, Hång K«ng vµ Xinhgapo lµ nghiªn cøu vµ ®Òu muèn øng dông ®Ó nh÷ng tr−êng hîp qu¸ ®Æc biÖt. §©y chØ trong mét thêi gian nµo ®Êy cã thÓ trë lµ c¸c ®¶o quèc bÐ nhá víi d©n sè Ýt, rÊt nªn thÞnh v−îng. ë §«ng Nam ¸, vµo gièng nh÷ng siªu ®« thÞ cña nh÷ng vïng nh÷ng n¨m 1980, Indonesia ®· tõng kinh tÕ - x· héi réng lín h¬n; nghÜa lµ, ®−îc hy väng lµ mét quèc gia sím cÊt chóng qu¸ ®éc ®¸o ®Ó cã thÓ ¸p dông kinh c¸nh ®Ó trë thµnh con rång ch©u ¸ míi. nghiÖm. Nh−ng Hµn Quèc vµ §µi Loan th× Còng nh− vËy, ë Mü Latinh, Peru còng ®Ých thùc lµ nh÷ng ®iÓn h×nh cña sù bøt lµ n−íc ®−îc kú väng trong nh÷ng n¨m ph¸, thu hót sù ph©n tÝch, rót kinh 1970. Nh−ng ®Õn nay, ë c¸c n−íc nµy nghiÖm vµ häc hái. VÒ mÆt lý thuyÕt, khi ®iÒu kú diÖu vÉn ch−a x¶y ra. Cßn ViÖt thÕ giíi ®· b−íc vµo thêi ®¹i toµn cÇu hãa, c¸c quèc gia ®i sau kh«ng thÓ viÖn bÊt cø Nam, tõ n¨m 2008, víi ¶nh h−ëng cña lý do g× ®Ó cho phÐp m×nh mÊt hµng tr¨m khñng ho¶ng tµi chÝnh thÕ giíi vµ t×nh n¨m trong khi mÊy nÒn kinh tÕ nµy chØ tr¹ng l¹m ph¸t trong nÒn kinh tÕ, giÊc cÇn vµi chôc n¨m ®Ó trë thµnh c¸c thùc m¬ hãa rång ®ang bÞ soi xÐt mét c¸ch thÓ c«ng nghiÖp míi (NICs/NIEs). hoµi nghi. Trong thùc tÕ ph¸t triÓn nöa §ÆC TR¦NG CñA M¤ H×NH PH¸T TRIÓN §¤NG ¸ Theo David Dapice vµ c¸c chuyªn gia Harvard (nguån: xem 10) §Çu t− m¹nh mÏ cho gi¸o dôc ë tÊt c¶ c¸c cÊp, cã tÇm nh×n chiÕn l−îc to n 1. diÖn cho sù ph¸t triÓn nguån lùc con ng−êi. X©y dùng nh÷ng th nh phè n¨ng ®éng vÒ mÆt v¨n hãa, trËt tù vÒ mÆt x· héi, v 2. an to n vÒ mÆt vÖ sinh, m«i tr−êng, l m ®éng lùc cho t¨ng tr−ëng v ®æi míi kinh tÕ Thùc hiÖn chÝnh s¸ch kiªn tr× trong viÖc theo ®uæi kü n¨ng, c«ng nghÖ, v tri 3. thøc tiªn tiÕn ®Ó gióp c¸c doanh nghiÖp cña m×nh. HÖ thèng t i chÝnh ®Çu t− mét c¸ch hiÖu qu¶; nh n−íc ®ãng vai trß then chèt 4. trong viÖc ®iÒu tiÕt thÞ tr−êng ®Ó gi¶m thiÓu nh÷ng rñi ro cã tÝnh hÖ thèng. Nh n−íc cã n¨ng lùc trong viÖc ¸p ®Æt kû c−¬ng ®èi víi c¸c nhãm lîi Ých. 5. T¨ng tr−ëng nhanh vÒ kinh tÕ ®−îc kÕt hîp víi sù ph©n phèi thu nhËp t−¬ng ®èi 6. ®ång ®Òu. Cã thÓ t¹o ra nh÷ng quyÕt t©m chÝnh trÞ m¹nh mÏ ®Ó thay ®æi khi cÇn thiÕt. 7. Nghiªn cøu Trung Quèc sè 3(91) - 2009 27
  5. hå sÜ quý II. VÊn ®Ò øng dông bµi häc kinh 7. VÊn ®Ò lµ ë chç, c¸c bµi häc kinh nghiÖm §«ng ¸ vµo ViÖt Nam nghiÖm ®−îc ®óc kÕt vµ phæ biÕn, qua l¨ng kÝnh chñ quan cña c¸c t¸c gi¶ cña 1. Víi ViÖt Nam, tham väng “hãa nã, ch−a ch¾c ®· lµ c¸i cã thÓ häc ®−îc rång” d−êng nh− cßn th«i thóc h¬n bÊt vµ ¸p dông ®−îc trong nh÷ng ®iÒu kiÖn cø mét n−íc ®i sau nµo kh¸c. Bëi lÏ, Hµn vµ hoµn c¶nh kh¸c. William Easterly, Quèc vµ §µi Loan, x−a nay, kh«ng ph¶i mét häc gi¶ Mü ®· c¶nh tØnh c¸c n−íc lµ nh÷ng x· héi qu¸ xa l¹, hoÆc qu¸ kh¸c chËm ph¸t triÓn vÒ ®iÒu nµy khi «ng phª biÖt. VÒ nguån lùc con ng−êi, nguån lùc ph¸n kÞch liÖt nhiÒu chÝnh s¸ch ph¸t x· héi vµ ý chÝ chÝnh trÞ, xÐt ë tiÒm n¨ng, triÓn cña c¸c tæ chøc quèc tÕ. William kh«ng thÓ nãi ViÖt Nam cã g× thua kÐm. Easterly cho r»ng, c¸c quan niÖm cña VÒ søc m¹nh v¨n hãa, ®Æc biÖt v¨n hãa WB, IMF, vµ UN... víi lÞch sö h¬n nöa Nho gi¸o truyÒn thèng, ViÖt Nam còng thÕ kû qua ®· v« t×nh t¹o ra mét thø “hÖ kh«ng thiÕu hôt nh÷ng yÕu tè tÝch cùc t− t−ëng vÒ ph¸t triÓn” (Ideology of cÇn thiÕt, mµ Hµn Quèc vµ §µi Loan ®· tõng sö dông ®Ó ph¸t triÓn. Trªn thùc Development). Theo «ng, kinh nghiÖm tÕ, ViÖt Nam lµ m¶nh ®Êt thÊm ®Ém v¨n thµnh c«ng cña c¸c n−íc ph¸t triÓn hãa Nho gi¸o (v¨n hãa Nho gi¸o chø kh«ng thÓ m¸y mãc trë thµnh chÝnh s¸ch kh«ng ph¶i Nho gi¸o); l¹i lµ thø v¨n hãa ®Ó ¸p dông cho nh÷ng n−íc ®i sau. ®−îc h×nh thµnh tõ Tèng Nho, kh«ng Nh÷ng quèc gia thµnh c«ng nhÊt trong “ngu trung”, kh«ng cøng nh¾c, kh«ng ph¸t triÓn 40 n¨m qua, trªn thùc tÕ, “®· gi¸o ®iÒu nh− ë Nho gi¸o tr−íc ®ã ë n¬i th−êng xuyªn vi ph¹m mét c¸ch râ rµng khëi thñy cña nã (Xem: 15, 14). Do vËy, bÊt cø c¸i g× mµ c¸c chuyªn gia vÒ ph¸t cïng víi sù khÝch lÖ cña nh©n tè v¨n triÓn ®· nãi. VÝ dô, vµo nh÷ng n¨m 1960 hãa, c¸c nh©n tè chÝnh trÞ - x· héi kh¸c, nh÷ng con hæ §«ng ¸ ®· tù lùa chän ch¼ng h¹n, t©m thÕ cña ng−êi chiÕn ®Þnh h−íng ra bªn ngoµi trong khi nÕu th¾ng sau chiÕn tranh, sù phÊn khÝch theo kinh nghiÖm kh«n ngoan cña c¸c ®¹t ®−îc t¨ng tr−ëng cao trong mét thêi chuyªn gia l¹i ph¶i lµ c«ng nghiÖp ho¸ gian dµi, t©m lý tÝch cùc sau héi nhËp ®èi víi thÞ tr−êng trong n−íc” (Xem: 7). thµnh c«ng… ®· thªm phÇn th«i thóc Nh÷ng tr−êng hîp thµnh c«ng nh− tham väng “hãa rång” ë ViÖt Nam. Khi Trung Quèc, Thæ NhÜ Kú hay ViÖt Nam ®Æt m×nh trong t−¬ng quan víi Hµn ®Òu kh«ng ph¶i lµ nh÷ng n−íc biÕt nghe Quèc vµ mét sè n−íc trong khu vùc, lêi c¸c thÓ chÕ quèc tÕ. Cßn Mehico, nhiÒu ng−êi ViÖt Nam vÉn ch−a quªn, Venezuela, Nga… l¹i lµ nh÷ng vÝ dô vÒ míi rÊt gÇn ®©y, so víi Seoul, Bangkok sù thÊt b¹i khi ®i theo lêi khuyªn cña hoÆc Manila, th× Sµi Gßn ch¼ng nh÷ng c¸c chuyªn gia ph¸t triÓn. kh«ng nghÌo, mµ ng−îc l¹i, cßn lµ thµnh ý kiÕn William Easterly vµ mét vµi phè phån vinh h¬n. t¸c gi¶ kh¸c n÷a cã suy nghÜ theo chiÒu 2. ViÖt Nam ®i sau c¶ §«ng ¸ lÉn h−íng nµy, lµ nh÷ng lêi khuyªn cÇn ph¶i §«ng Nam ¸ (t¹i thêi ®iÓm hiÖn nay vµ tham kh¶o (Xem: 6, 7). nÕu hiÓu §«ng ¸ vµ §«ng Nam ¸ víi Nghiªn cøu Trung Quèc sè 3(91) - 2009 28
  6. Ræng, hæ ch©u ¸… tÝnh c¸ch lµ nh÷ng m« h×nh ph¸t triÓn). h×nh nµy. Song ®iÒu ®ã kh«ng cã nghÜa Tuy sù ph¸t triÓn cña ViÖt Nam sau h¬n lµ ViÖt Nam n»m ngoµi kh¶ n¨ng dÉm 20 n¨m ®æi míi ®· ®−îc céng ®ång thÕ ph¶i nh÷ng dÊu ch©n khiÕm khuyÕt, sai giíi ®¸nh gi¸ rÊt cao, thËm chÝ tham lÇm hay thÊt b¹i cña c¸c n−íc ®−îc coi lµ väng “hãa rång” cña ViÖt Nam ®«i khi thuéc m« h×nh §«ng Nam ¸. David còng ®· ®−îc m« t¶ nh− lµ mét t−¬ng lai Dapice vµ c¸c céng sù c¶nh b¸o kh«ng hÒ rÊt gÇn, nh−ng sau khi ®èi mÆt víi c¸c quanh co: “Môc tiªu ph¸t triÓn cña ViÖt vÊn ®Ò xuÊt hiÖn n¨m 2008, ®©y ®ã trong Nam ®Çy tham väng: trë thµnh mét n−íc nÒn kinh tÕ - x· héi còng ®· lé ra nh÷ng c«ng nghiÖp theo h−íng hiÖn ®¹i vµo dÊu hiÖu bÊt æn, cÇn thiÕt ph¶i ®−îc tÝnh n¨m 2020, vµ mét c¸ch kh¸i qu¸t h¬n, to¸n thÊu ®¸o vÒ ph−¬ng diÖn m« h×nh x©y dùng mét quèc gia “d©n giµu, n−íc ph¸t triÓn. Cã t¸c gi¶ cho r»ng, ViÖt m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n Nam “®ang ®øng tr−íc nguy c¬ r¬i vµo minh”. ThÕ nh−ng, nÕu nh÷ng xu thÕ c¹m bÉy cña møc ph¸t triÓn trung b×nh: hiÖn nay vÉn ®−îc tiÕp tôc th× cã lÏ ViÖt kh«ng cßn qu¸ nghÌo ®Ó ph¶i bøc xóc c¶i Nam sÏ kh«ng thÓ ®¹t ®−îc nh÷ng môc c¸ch vµ v−ît lªn; trong khi ®ã, c¸c yÕu tè tiªu nµy, Ýt nhÊt lµ trong mét kho¶ng nÒn t¶ng cho mét nÒn kinh tÕ t¨ng thêi gian kh¶ dÜ chÊp nhËn ®−îc vÒ mÆt tr−ëng cao trong giai ®o¹n tr−ëng thµnh chÝnh trÞ… Trong sè c¸c quèc gia ®· l¹i qu¸ yÕu. C¸c m©u thuÉn trong ph¸t tho¸t nghÌo vµ cã møc thu nhËp trung triÓn trë nªn gay g¾t: gi÷a tÝnh phøc t¹p b×nh - vèn lµ môc tiªu ViÖt Nam ®ang cña ®iÒu hµnh vÜ m« vµ n¨ng lùc vµ h−íng tíi - chØ cã mét vµi n−íc tiÕp tôc phÈm chÊt cña bé m¸y qu¶n lý; gi÷a yªu v−¬n lªn thµnh nh÷ng quèc gia giµu cã, cÇu cao vÒ nguån nh©n lùc cã tr×nh ®é vµ hiÖn ®¹i vµ cã thÕ lùc. Nãi mét c¸ch chÊt l−îng hÖ thèng gi¸o dôc; gi÷a nhu kh¸c, xu h−íng ph¸t triÓn phæ biÕn cÇu n©ng cao søc c¹nh tranh toµn cÇu vÒ kh«ng ®øng vÒ phÝa ViÖt Nam. MÆc dï m«i tr−êng sèng - kinh doanh vµ ®iÒu vËy, xu h−íng nµy kh«ng ph¶i lµ ®Þnh kiÖn giao th«ng, m«i tr−êng, ¨n ë” (Xem: mÖnh… B»ng nh÷ng lùa chän (hay 13). kh«ng lùa chän) cña m×nh, nhµ n−íc ViÖt 3. VÊn ®Ò ®óng nh− David Dapice vµ Nam sÏ quyÕt ®Þnh tèc ®é vµ triÓn väng c¸c chuyªn gia Harvard ®· chØ ra trong ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n−íc. Nãi mét mét b¸o c¸o t− vÊn cho ChÝnh phñ ViÖt c¸ch kh¸c, ®èi víi ViÖt Nam, thµnh c«ng Nam g©y nhiÒu chó ý vµ tranh luËn lµ mét sù lùa chän trong tÇm tay” (10. tr. trong n¨m 2008 “Lùa chän Thµnh c«ng: 9,6). Bµi häc tõ §«ng ¸ vµ §«ng Nam ¸ cho 4. B»ng sù lùa chän hay kh«ng lùa t−¬ng lai cña ViÖt Nam”: råi ®©y, ViÖt chän cña m×nh, nhµ n−íc ViÖt Nam sÏ Nam sÏ thuéc vÒ m« h×nh nµo trong sè quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i hai m« h×nh ph¸t triÓn §«ng ¸ vµ §«ng trong viÖc ®−a ®Êt n−íc cÊt c¸nh vµ hãa Nam ¸. DÜ nhiªn, cho tíi giê nµy, ch−a rång. Kh¼ng ®Þnh cña David Dapice vµ cã mét tµi liÖu chÝnh thèng nµo nãi vÒ c¸c céng sù, th«ng qua ph©n tÝch hai m« chñ tr−¬ng cña ViÖt Nam ®èi víi hai m« Nghiªn cøu Trung Quèc sè 3(91) - 2009 29
  7. hå sÜ quý h×nh ph¸t triÓn §«ng ¸ vµ §«ng Nam ¸ nghiÖm cña ng−êi ®i tr−íc mét c¸ch lµ kh¸ râ. ë ®©y, tr¸ch nhiÖm cña Nhµ kh«n ngoan. NghÜa lµ tr¸ch nhiÖm cña n−íc, hay nãi réng h¬n, tr¸ch nhiÖm cña nhµ n−íc cßn nÆng nÒ h¬n rÊt nhiÒu so c¸c chiÕn l−îc vµ kÕ s¸ch ®iÒu hµnh vÜ víi tÊt c¶ nh÷ng g× mµ c¸c nhµ khoa häc m« chÝnh lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh. ®· chØ ra mét c¸ch x¸c ®¸ng. Nãi nh− thÕ, dÜ nhiªn lµ ®óng. Nh−ng 5. Sù thùc th× c«ng cuéc §æi míi ®· theo chóng t«i, còng vÉn ch−a ®ñ ®Ó diÔn t¹o nªn sù ph¸t triÓn rÊt quan träng ë ®¹t tÇm vãc vµ ý nghÜa cña tr¸ch nhiÖm ViÖt Nam trong h¬n hai thËp kû qua, vµ Nhµ n−íc. ®iÒu ®ã ®· t¹o ra nh÷ng b−íc xuÊt ph¸t t¹o ®µ, nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi, vµ c¶ Râ rµng, kh«ng ph¶i c¸c n−íc ®i sau nh÷ng kinh nghiÖm cã ý nghÜa ®Ó ®Êt kh«ng biÕt ®Õn hay kh«ng chÞu häc hái n−íc tiÕp tôc ph¸t triÓn. MÆc dï nhiÒu kinh nghiÖm cña c¸c n−íc c«ng nghiÖp lÜnh vùc vÉn ch−a cã tiÕn bé hoÆc cßn bÞ hãa thÕ hÖ thø nhÊt. Nh− ®· nãi ë trªn, coi lµ thÊt b¹i, nh−ng xo¸ ®ãi gi¶m häc ®−îc kinh nghiÖm cña ng−êi ®i tr−íc nghÌo vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ®ãi nghÌo ë kh«ng ph¶i lµ viÖc dÔ. Kinh nghiÖm x· ViÖt Nam th× râ rµng lµ mét thµnh c«ng. héi rÊt hiÕm khi gièng nh− mét thø bÝ Kinh nghiÖm vÒ t¨ng tr−ëng kinh tÕ quyÕt cø l¾p vµo lµ cç m¸y ho¹t ®éng. Cã ngay tõ ®Çu ph¶i g¾n víi c«ng b»ng x· trong tay ®Çy ®ñ c¸c bµi häc kinh héi còng lµ mét kinh nghiÖm ®¾t gi¸ nghiÖm, còng míi chØ lµ tháa m·n ®iÒu ph¶i tr¶ b»ng rÊt nhiÒu nç lùc. Ph¸t kiÖn cÇn chø ch−a ph¶i lµ tho¶ m·n ®iÒu triÓn con ng−êi thÓ hiÖn qua chØ sè HDI kiÖn ®ñ ®Ó cho phÐp mét quèc gia nµo ®ã vµ ph¸t triÓn x· héi thÓ hiÖn qua æn ®i tíi thµnh c«ng. VÊn ®Ò kh«ng ®¬n ®Þnh vµ ®ång thuËn x· héi ë ViÖt Nam gi¶n chØ lµ vËn dông mét m« h×nh lý còng cã nh÷ng ®iÓm s¸ng, cã nh÷ng biÓu thuyÕt, cho dï ®ã lµ m« h×nh lý thuyÕt hiÖn tÝch cùc kh«ng thua kÐm g× c¸c quèc tèi −u, céng víi mét “quyÕt t©m chÝnh gia gi¶i quyÕt tèt nh÷ng vÊn ®Ò nµy. trÞ” nµo ®ã. H¬n thÕ n÷a, nÕu ®óng lµ Ph¸t triÓn kinh tÕ vµ c¶i thiÖn ®êi sèng “40 n¨m qua, c¸c n−íc thµnh c«ng ®Òu lµ ®¹i ®a sè c− d©n th× kh«ng thÓ nãi lµ nh÷ng n−íc th−êng xuyªn vi ph¹m bÊt thÊt b¹i, mÆc dï bøc tranh kinh tÕ tõ cø kinh nghiÖm g× mµ c¸c chuyªn gia vÒ n¨m 2008 ®Õn nay cã nh÷ng chç kh¸ ¶m ph¸t triÓn ®· t− vÊn”, nh− kh¼ng ®Þnh ®¹m so víi tr−íc ®ã. cña William Easterly, th× vÊn ®Ò cßn lµ CÇn thiÕt ph¶i nãi nh− thÕ ®Ó thÊy cÇn ph¶i biÕt “vi ph¹m” nh÷ng bµi häc tÝnh kh«ng ®¬n gi¶n cña vÊn ®Ò. Nh÷ng kinh nghiÖm nµo ®ã khi cÇn thiÕt. g× ®−îc coi lµ thµnh c«ng cña ViÖt Nam Kh«ng biÕt sö dông kinh nghiÖm cña thêi gian qua ®Òu Ýt nhiÒu mang trong ng−êi ®i tr−íc, dÜ nhiªn lµ thÊt b¹i. Sö nã mét phÇn kh«n ngoan trong viÖc vËn dông kinh nghiÖm cña ng−êi ®i tr−íc dông kinh nghiÖm bªn ngoµi, mét phÇn mét s¸ch nguyªn si, gi¸o ®iÒu còng sÏ s¸ng t¹o trong viÖc xö lý t×nh huèng ®Æc thÊt b¹i. VÊn ®Ò lµ ph¶i sö dông kinh thï ViÖt Nam vµ mét phÇn quyÕt ®o¸n Nghiªn cøu Trung Quèc sè 3(91) - 2009 30
  8. Ræng, hæ ch©u ¸… trong viÖc tÝnh ®Õn nh÷ng lîi Ých ®−îc toµn kh¸c víi §¹i lôc. V¨n hãa Nho gi¸o, coi lµ c¬ b¶n hoÆc sèng cßn. tù nã, kh«ng ®Èy x· héi ®Õn mét tèc ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ cao. Con ng−êi víi III. Nh©n tè v¨n hãa vµ con c¸c phÈm chÊt tÝch cùc cña truyÒn thèng ng−êi: thö ®èi chiÕu ViÖt Nam - cÇn cï, hiÕu häc, tr¸ch nhiÖm, céng víi §«ng ¸ ®ång…- tù nã, còng kh«ng ®−¬ng nhiªn 1. DÜ nhiªn lµ ch−a mÊy ai tháa m·n biÕn x· héi thµnh x· héi c«ng nghiÖp víi nh÷ng g× mµ ViÖt Nam ®· lµm ®−îc. hãa. VÊn ®Ò lµ ë chç biÕt sö dông, cã Ng−îc l¹i, kh¸c víi t©m thÕ ph¸t triÓn ph−¬ng thøc sö dông, biÕt kÝch thÝch c¸c (Psychosphere for Development) ®Çy tÝch gi¸ trÞ tÝch cùc, −u tréi cña con ng−êi vµ cùc vµ s«i ®éng cña nh÷ng n¨m tr−íc cña v¨n hãa. 2007, hiÖn nay, t©m tr¹ng b¨n kho¨n, lo §èi chiÕu sù ph¸t triÓn cña ViÖt Nam l¾ng, bøc xóc… l¹i lµ t©m tr¹ng phæ biÕn hiÖn nay víi hai m« h×nh ph¸t triÓn trong nhiÒu lÜnh vùc ho¹t ®éng. Trªn §«ng ¸ vµ §«ng Nam ¸, chóng t«i thÊy b×nh diÖn v¨n hãa vµ con ng−êi, ë ®©y, cã thÓ nãi vÒ mét vµi h¹n chÕ trong viÖc chóng t«i thÊy cÇn thiÕt ph¶i ®Æt vÊn ®Ò: sö dông nh©n tè con ng−êi vµ v¨n hãa NÕu nh− vÒ mÆt tiÒm n¨ng, ë ViÖt Nam, nh− sau: nh©n tè v¨n hãa vµ nh©n tè con ng−êi 2. NÕu ë m« h×nh ph¸t triÓn §«ng ¸, kh«ng ®Õn nçi thua kÐm Hµn Quèc vµ chÝnh phñ cã kh¶ n¨ng t¹o ra nh÷ng §µi Loan, th× t¹i sao nh÷ng tiÒm n¨ng quyÕt t©m chÝnh trÞ m¹nh mÏ ®Ó thóc Êy, ®Õn nay, tù nã, ch−a béc lé ®−îc ®Èy x· héi thay ®æi khi cÇn thiÕt, nh− nh÷ng phÈm chÊt tÝch cùc trong ph¸t David Dapice ®· nhËn xÐt, th× ë §«ng triÓn? Nam ¸, ®Õn nay, hÇu hÕt c¸c quèc gia V¨n hãa cã nh÷ng lèi ®i ®Æc thï cña ®Òu ch−a lµm ®−îc nh− vËy. ë nã ®Ó th©m nhËp vµ t¸c ®éng vµo ®êi Indonesia, Philipines vµ Thailand trong sèng x· héi. Nh−ng ®Æc thï ®Õn mÊy th× nhiÒu t×nh huèng cÇn vËn ®éng søc vÉn ph¶i th«ng qua chñ thÓ cña nã lµ m¹nh ®ång thuËn cña toµn quèc gia, con ng−êi, nhÊt lµ nh÷ng con ng−êi cã chÝnh phñ Ýt khi thµnh c«ng; thËm chÝ cã träng tr¸ch ®iÒu tiÕt vÜ m«. Trong ph¸t lóc cßn g©y chia rÏ, lµm hçn lo¹n x· héi. triÓn, c¸ch thøc sö dông nh©n tè v¨n hãa ë Malaysia d−íi thêi Mahathir vµ nh©n tè con ng−êi lµ c¬ chÕ ®Ó v¨n Mohamad, viÖc ®éng viªn ý chÝ cña toµn hãa cña mét d©n téc lé ra nh÷ng gi¸ trÞ x· héi ®−îc ®¸nh gi¸ lµ tèt h¬n, nh−ng −u tréi cña nã, ®Ó con ng−êi cña mét gÇn ®©y l¹i b¾t ®Çu cã vÊn ®Ò. Trong khi céng ®ång ph¸t huy ®−îc nh÷ng phÈm ®ã, ý chÝ v−¬n tíi h−ng thÞnh ë ng−êi chÊt tÝch cùc cña nã. §iÒu nµy gi¶i thÝch NhËt kÓ tõ thêi Minh TrÞ thiªn hoµng lµ t¹i sao ®Òu lµ v¨n hãa Nho gi¸o, ®Òu lµ rÊt ®¸ng kÓ. Tinh thÇn cuång nhiÖt vµ con ng−êi Trung Hoa, nh−ng nöa thÕ kû nghiªm tóc ë tÇng líp vâ sÜ th−îng l−u nay §µi Loan vµ Hång K«ng l¹i hoµn häc hái v¨n minh kü nghÖ cña ch©u ¢u Nghiªn cøu Trung Quèc sè 3(91) - 2009 31
  9. hå sÜ quý ®Ó x©y dùng NhËt B¶n thµnh mét quèc T©m thÕ ph¸t triÓn cña mét d©n téc hay mét quèc gia x−a nay ch−a bao giê gia m¹nh vÒ qu©n sù, giµu vÒ kinh tÕ, lµ c¸i kÐm quan träng. Trong x· héi hiÖn hiÖn ®¹i vÒ kü thuËt… lµ mét thø tinh ®¹i, ®«i khi ng−êi ta t−ëng c¸c quy luËt thÇn l©u nay Ýt ai phñ nhËn ®−îc. Ng−êi thÐp cña ®êi sèng cã thÓ lµm cho ý chÝ NhËt kh«ng ng¹i nh×n nhËn nghiÖt ng· hay nhiÖt huyÕt cña c¸ nh©n hay cña vÒ nh÷ng yÕu kÐm cña m×nh ®Ó kÝch céng ®ång trë nªn Ýt gi¸ trÞ h¬n. Nh−ng ®éng lßng tù t«n d©n téc. Tham väng thùc tÕ chøng minh ®iÒu ng−îc l¹i. biÕn NhËt B¶n thµnh ch©u ¢u ë ph−¬ng §«ng, trªn thùc tÕ, ®· cùc ®oan ®Õn møc Cßn ë ViÖt Nam, t©m thÕ ph¸t triÓn lµm n¶y sinh t− t−ëng “Sovanh §¹i trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y kh«ng thÓ nãi §«ng ¸” cïng víi mét chÝnh thÓ ph¸t xÝt lµ kÐm. Ng−îc l¹i míi ®óng, rÊt s«i ®éng, rÊt tÝch cùc. Tuy nhiªn, sù yÕu kÐm ph−¬ng §«ng trong ThÕ chiÕn thø II. trong c¬ chÕ vËn hµnh ®êi sèng x· héi, Tuy nhiªn, nÕu kh«ng tÝnh ®Õn mÆt tr¸i nh÷ng bÊt cËp, khuyÕt tËt trong c¸c cña nh÷ng ®iÒu võa nãi, th× ë ng−êi chÝnh s¸ch kinh tÕ - v¨n hãa - gi¸o dôc… NhËt cã hai phÈm chÊt rÊt ®¸ng häc tËp: ®· v« t×nh ®Þnh h−íng t©m lý ho¹t ®éng ý chÝ ch¸y báng v−¬n tíi h−ng thÞnh vµ cña kh«ng Ýt c¸ nh©n. T−ëng r»ng, víi tinh thÇn s½n sµng häc hái. tèc ®é t¨ng tr−ëng 8-9% n¨m, ch¼ng mÊy Hµn Quèc còng lµ mét x· héi t−¬ng chèc ViÖt Nam sÏ hãa rång, t−ëng r»ng tù. Tham väng v−¬n lªn cña ng−êi Hµn víi nÒn kinh tÕ chuyÓn ®æi n¨ng ®éng, Quèc ®· ®−îc mét sè tµi liÖu m« t¶ lµ ch¼ng mÊy chèc mét bé phËn c− d©n sÏ kh«ng kÐm cuång nhiÖt ngay tõ thêi Pak giµu cã, “thay v× khÝch lÖ ng−êi d©n cÇn Chung Hee. Khi nÒn kinh tÕ ®¹t møc kiÖm ®Çu t− víi tÇm nh×n dµi h¹n vµ 1.000 USD ®Çu ng−êi n¨m, ng−êi Hµn tr¸ch nhiÖm víi t−¬ng lai, chóng ta l¹i ch¼ng nh÷ng kh«ng cã t©m lý tháa m·n, t¹o nªn c¬ chÕ ®Ó mäi ng−êi ¶o t−ëng víi mµ ng−îc l¹i cßn s«i sôc ®Æt ra c¸c môc nh÷ng c¬ héi chôp giËt ng¾n h¹n, hoang tiªu 10.000 USD råi gÇn ®©y lµ 15.000 phÝ trong tiªu dïng, ph« tr−¬ng trong USD ®Çu ng−êi n¨m. Kh«ng chØ trong h×nh thøc…” (12). kinh tÕ, trong khoa häc, gi¸o dôc ng−êi Xu h−íng t©m lý nµy trªn thùc tÕ ®· Hµn còng quyÕt liÖt ®Æt ra c¸c môc tiªu che khuÊt tÇm nh×n dµi h¹n, lµm xãi ®Ó c¹nh tranh víi thÕ giíi. Khi bÊt m·n mßn tr¸ch nhiÖm víi t−¬ng lai - c¸i lµ víi víi c¸c chÕ ®é ®éc tµi vµo nh÷ng n¨m x−¬ng sèng cña nÒn gi¸o dôc vµ khoa 1960-1970, khi ph¸t hiÖn ra nh÷ng yÕu häc. kÐm trong cÊu tróc nÒn kinh tÕ sau 3. Theo b¸o c¸o cña David Dapice vµ khñng ho¶ng tµi chÝnh n¨m 1997, còng c¸c chuyªn gia Harvard, “hÖ thèng gi¸o nh− khi ®èi mÆt víi nh÷ng quyÕt ®Þnh dôc cña ViÖt Nam hiÖn ®ang khñng kh«ng hîp lßng d©n håi th¸ng 6-2008… ho¶ng”, cßn “nÒn khoa häc vµ c«ng nghÖ ng−êi Hµn ®Òu ph¶n øng rÊt m¹nh mÏ, cña ViÖt Nam, nÕu sö dông mäi th−íc ®o ®ßi chÝnh phñ ph¶i tá râ tr¸ch nhiÖm víi kh¸ch quan, th× d−êng nh− lµ mét thÊt sù ph¸t triÓn ®Êt n−íc. Nghiªn cøu Trung Quèc sè 3(91) - 2009 32
  10. Ræng, hæ ch©u ¸… b¹i” (10. tr. 32,33). §©y lµ mét nhËn c¸c diÔn ®µn gi¸o dôc vµ khoa häc thêi ®Þnh ®Æc biÖt m¹nh mÏ vÒ sù xuèng cÊp gian gÇn ®©y, hiÕu häc ®Õn nay vÉn lµ cña hai lÜnh vùc liªn quan mËt thiÕt ®Õn mét gi¸ trÞ, nh−ng tiÕc r»ng gi¸ trÞ nµy v¨n hãa vµ con ng−êi mµ c¸ch ®©y ch−a l¹i ®ang bÞ khai th¸c ®Ó phôc vô nh÷ng l©u ViÖt Nam vÉn th−êng tù hµo. Cô thÓ môc ®Ých vô lîi vµ thÞ tr−êng, lÖch l¹c vµ h¬n, b¸o c¸o nµy m« t¶: “MÆc dï tû lÖ ®i thiÓn cËn… h¬n lµ khai th¸c ®Ó tháa häc ë c¸c cÊp phæ th«ng t−¬ng ®èi cao, m·n nh÷ng môc ®Ých gi¸o dôc ch©n nh−ng chÊt l−îng cña c¸c bËc häc nµy chÝnh. Cung c¸ch qu¶n lý gi¸o dôc vµ rÊt ®¸ng lo ng¹i… ChÊt l−îng ®µo t¹o ë khoa häc bÊt cËp, cã vÊn ®Ò, lµm cho c¸c tr−êng ®¹i häc cña ViÖt Nam ch−a khoa häc vµ gi¸o dôc ë ViÖt Nam “kh«ng ®¹t chuÈn. Trªn thùc tÕ, tr−êng ®¹i häc cña ViÖt Nam thua xa khi so víi ngay c¶ gièng ai”. Nhµ n−íc ch−a cã nh÷ng chÝnh tr−êng cña c¸c n−íc §«ng Nam ¸ – vèn s¸ch t¹o ®iÒu kiÖn cho nhµ khoa häc theo ch−a ph¶i lµ nh÷ng tr−êng ®¼ng cÊp ®uæi nh÷ng kü n¨ng, c«ng nghÖ, vµ tri quèc tÕ. Trong khÝ ®ã, tØ lÖ ng©n s¸ch thøc tiªn tiÕn. B¶ng gi¸ trÞ ®Þnh h−íng dµnh cho gi¸o dôc trong GDP cña ViÖt ho¹t ®éng khoa häc, gi¸o dôc lÖch l¹c. Nam cao h¬n hÇu hÕt c¸c n−íc trong khu Chóng t«i cho r»ng, vÊn ®Ò cña nh÷ng vùc. HiÖn nay, c¸c tr−êng ®¹i häc cña vÊn ®Ò lµ ë chç, b¶ng gi¸ trÞ ®Þnh h−íng ViÖt Nam cã thÓ bÞ xem nh− lµ kÐm nhÊt ho¹t ®éng khoa häc, gi¸o dôc hiÖn ®ang so víi hÇu hÕt c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn ë lÖch l¹c. khu vùc §«ng Nam ¸, chø ch−a cÇn so víi §«ng ¸” (10. tr. 32,33). NÕu nhËn IV. KÕt luËn ®Þnh nµy kh«ng sai hoÆc c¬ b¶n lµ kh«ng sai, th× râ rµng, nh÷ng nh©n tè tÝch cùc ViÖt Nam ®ang cÊt c¸nh vµ vÉn ch−a vÒ ph−¬ng diÖn v¨n hãa vµ con ng−êi, c¸i mÊt c¬ héi ®Ó hãa rång. ViÖc lùa chän lµm nªn nh÷ng thµnh tùu nhÊt ®Þnh cho nh÷ng quyÕt s¸ch, ph−¬ng thøc vµ b−íc gi¸o dôc vµ khoa häc nh÷ng n¨m tr−íc ®i trong ph¸t triÓn trªn c¬ së häc tËp ®©y, ®· bÞ quªn l·ng hoÆc ch−a ®−îc sö kinh nghiÖm thµnh c«ng cña m« h×nh dông mét c¸ch hîp lý cho phï hîp víi §«ng ¸, nh− lêi t− vÊn nhiÖt thµnh cña hoµn c¶nh hiÖn t¹i. c¸c chuyªn gia Harvard, râ rµng lµ cã ý T¹i sao mét d©n téc cã tiÕng lµ hiÕu nghÜa quyÕt ®Þnh. Tuy nhiªn, kinh häc, víi nh÷ng thµnh tùu vÒ y tÕ vµ gi¸o nghiÖm dï hay ®Õn mÊy còng míi chØ lµ dôc ®· tõng lµm thay ®æi c¸ch nh×n hµnh trang ®Ó ph¸t triÓn. ChØ riªng nhËn cña céng ®ång thÕ giíi qua chØ sè hµnh trang ch−a ®ñ gióp ng−êi t×m ph¸t triÓn con ng−êi, víi c¸c nhµ khoa ®−êng tíi ®−îc c¸i ®Ých mµ anh ta cÇn häc, nhµ v¨n hãa mµ ë thÕ hÖ nµo còng ®Õn. Muèn tr¸nh ®−îc vÕt ch©n khiÕm cã nh÷ng ng−êi ®−îc ®¸nh gi¸ cao, nay khuyÕt cña m« h×nh §«ng Nam ¸ th× sù l¹i r¬i vµo t×nh c¶nh ®¸ng ng¹i ®Õn vËy. lùa chän cÇn ph¶i ®¹t ®Õn tr×nh ®é kh«n §óng nh− nhiÒu ng−êi ®· lªn tiÕng trªn ngoan vµ cÇn ph¶i ®−îc thùc hiÖn trong Nghiªn cøu Trung Quèc sè 3(91) - 2009 33
  11. hå sÜ quý 7. Easterly, William (2007). The thùc tiÔn b»ng nh÷ng c¸ch thøc th«ng Ideology of Development,Foreign Policy, minh - Kh«ng ph¶i khi nµo bµi häc kinh July/August. nghiÖm cña c¸c n−íc ph¸t triÓn còng cÇn 8. Fukuyama, Francis . Asian Value and ¸p dông mét c¸ch trung thµnh, cã nh÷ng the Asian Crisis “Commentary” Feb., 1998. tr−êng hîp cÇn ¸p dông trong sù thay 9. Fukuyama, Francis . Samuel ®æi, nghÜa lµ ¸p dông mét c¸ch s¸ng t¹o The American Huntington, 1927-2008. vµ còng cã nh÷ng tr−êng hîp cÇn ph¶i Interest Online. Dec., 29th, 2008. http://the- biÕt vi ph¹m kinh nghiÖm tèt cña ng−êi american-interest.com/contd/?p=688. ®i tr−íc. 10. Harvard University. John F. Kennedy School of Gorvernment. Ch−¬ng tr×nh ch©u ¸ (2008). Lùa chän Thµnh c«ng: Bµi häc tõ §«ng ¸ vµ §«ng Nam ¸ cho t−¬ng lai cña ViÖt Nam. chó thÝch: http://www.undp.org.vn/ undpLive/ System/ Publications/Publication- (1) NICs - gäi ®Çy ®ñ lµ “C¸c n−íc c«ng Details?contentId=2648&languageId=4 nghiÖp hãa míi” (Newly Industrialized 11. Hong Kong (China SAR). Countries). NIEs - “C¸c nÒn kinh tÕ c«ng http://islands.unep.ch/CGF.htm nghiÖp hãa míi” (Newly Industrialized 12. Vò Minh Kh−¬ng. NÒn mãng ph¸t Economies). triÓn vµ mÖnh lÖnh c¶i cách. http://www.tuanvietnam.net/vn/thongtindac Tµi liÖu trÝch dÉn hieu/3956/index.aspx. 9/6/2008 13. Vũ Minh Khương. ng c p phát tri n: 1. B¶n s¾c §µi Loan. http://www.bbc. ViÖt Nam ch n «ng Á hay «ng Nam Á? co.uk/vietnamese/specials/1053_vietaiwanpa http://vietnamnet.vn/chinhtri/2008/0 ge/ 14. Li. C (1997). Confucian value and 2. Bush chøng kiÕn sù “phÊn khëi ë ViÖt democratic value. The Journal of Value Nam”. BBC Vietnamese.com 17/11/2006. Inquiry. Vol. 31, № 2, June 1997, pp. 183-193 (11). 3. Choe, Hyondok. Civil Society and Market Economy in Korea. The princple of 15. Phan Ng c. Văn hãa Vi t Nam thi t “Publicity” in the context of Neo-liberalism. tha v i cu c s ng con ngư i. Văn ngh Tr , s International Conference “Social Responsiplity 4, ngµy 23-1-2005 in the context of Market Economy”. Haiphong, 16. Xinhgapo GDP-per capita. Feb., 12-15th, 2009. http://indexmundi.com/Xinhgapo/gdp_per_c 4. Lý Quang DiÖu. Cuéc chiÕn ViÖt Nam apita_(ppp).html cã lîi cho ch©u ¸. . 17. Todaro, Michael P (1998). Kinh t h c cho th gi i th ba. Nxb Gi¸o d c. Hà N i. 5. TrÇn H÷u Dòng. D©n chñ vµ ph¸t triÓn: Lý thuyÕt vµ chøng cí. T/c “Thêi ®¹i 18. UNDP, Human Development Report míi”. Sè 10. 3/2007. (2007/2008). 6. TrÇn H÷u Dòng. VÒ kinh nghiÖm ph¸t 19. Wescott, Robert F. Global Economic triÓn: §äc Rodrik vµ Chang, hai kÎ nghi ngê. Growth Prospects: 2007 and Beyond. Thêi b¸o Kinh tÕ Sµi Gßn, sè TÕt D−¬ng lÞch www.sace.it/GruppoSACE/export/sites/defau lt/download/Wescott2.ppt - 2009. Nghiªn cøu Trung Quèc sè 3(91) - 2009 34
  12. Ræng, hæ ch©u ¸… Nghiªn cøu Trung Quèc sè 3(91) - 2009 35
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

TL.01: Bộ Tiểu Luận Triết Học
207 tài liệu
1436 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2