Ảnh hưởng của các dạng thức ăn tới sức sản xuất và chất lượng thịt của lợn thương phẩm

DINH DƯỠNG VÀ THỨC ĂN CHĂN NUÔI<br /> <br /> ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC DẠNG THỨC ĂN TỚI SỨC SẢN XUẤT<br /> VÀ CHẤT LƯỢNG THỊT CỦA LỢN THƯƠNG PHẨM<br /> Lã Văn Kính1*, Phạm Ngọc Thảo1,<br /> Vương Nam Trung1 và Đoàn Vĩnh1<br /> Ngày nhận bài báo: 25/08/2015 - Ngày nhận bài phản biện: 03/09/2015<br /> Ngày bài báo được chấp nhận đăng: 09/09/2015<br /> TÓM TẮT<br /> Tiến hành thí nghiệm trên lợn lai nuôi thịt giống ngoại Duroc(Yorkshire x Landrace) để xác định<br /> ảnh hưởng của các dạng thức ăn khác nhau tới sức sản xuất và phẩm chất thịt lợn. Thí nghiệm được bố<br /> trí ngẫu nhiên trên 306 lợn 60 ngày tuổi vào 3 nghiệm thức (NT), 3 ô/NT, 34 lợn/ô (17 đực thiến; 17 cái)<br /> (NT1: cho ăn thức ăn dạng bột; NT2: cho ăn thức ăn dạng viên; NT3: cho ăn thức ăn dạng lỏng với tỷ lệ<br /> thức ăn: nước = 1:3). Lợn ở các nghiệm thức thỏa mãn tính đồng đều về khối lượng ban đầu, giới tính và<br /> chế độ chăm sóc nuôi dưỡng. Kết quả thí nghiệm cho thấy Sử dụng thức ăn dạng viên và dạng lỏng so<br /> với thức ăn dạng bột đã tăng 5,12% và 3,92% TKL; tăng 1,62% và 2,16% lượng thức ăn ăn vào; cải thiện<br /> 2,95% và 2,19% hiệu quả sử dụng thức ăn. Không có sự khác biệt về kết quả của lợn khi ăn khẩu phần<br /> dạng viên và dạng lỏng. Tỷ lệ nuôi sống, chất lượng thịt không bị ảnh hưởng bởi các dạng thức ăn khác<br /> nhau. Việc cho ăn thức ăn dạng lỏng và dạng viên đã mang lại lợi ích kinh tế tốt, tiết kiệm được 2,4-2,1%<br /> tiền so với thức ăn dạng bột.<br /> <br /> Từ khóa: Thức ăn, dạng bột, dạng viên, dạng lỏng, sức sản xuất, chất lượng thịt<br /> ABSTRACT<br /> Effect of different type of feed on pig performance and meat quality<br /> La Van Kinh, Pham Ngoc Thao, Vuong Nam Trung and Doan Vinh<br /> One experiment on growing-finishing pigs was conducted to determine the effects of different<br /> types of feed on pig performance and meat quality. A total of 306 crossbred Duroc (Yorkshire x<br /> Landrace) pigs at 60 day old were selected and divided into 3 treatments (Tr), 3 pens per treatment and<br /> 34 pigs (17 castrated males, 17 females) per pen by completely randomized design (Tr1: feed as mash<br /> form, Tr2: feed as pellet form, Tr3: feed as liquid form diluted by ratio between feed and water = 1:3).<br /> Pigs in the treatments were iso-initial weight, iso-sex and were raised in the same condition.<br /> Experimental results show that use of feed in pellet and liquid form has improved 3.74%, 2.97% body<br /> weight, 5.12%, 3.92% average daily gain and 2.95%, 2.19% feed conversion ratio in comparision to those<br /> of feed in mash form. No significant differences from pig performance between pellet and liquid form.<br /> Survival rate and quality of meat was not affected by feeding pig with different types of feed. Feeding<br /> pig in liquid and pellet form resulted better economic figure, saved 2.4-2.1% feed cost in comparision of<br /> feed in mash form.<br /> Keywords: feed, liquid feed, mash form, pellet form, pig performance, meat quality.<br /> <br /> Phân viện Chăn nuôi Nam Bộ, Viện Chăn nuôi.<br /> Tác giả để liên hệ: PGS.TS. Lã Văn Kính, Phó Viện trưởng Viện Chăn nuôi, Kiêm Giám đốc Phân viện Chăn<br /> nuôi Nam Bộ. Địa chỉ: KP. Hiệp Thắng, P. Bình Thắng, TX. Dĩ An, Bình Dương; Điện thoại: 0913916201; Email:<br /> kinh.lavan@iasvn.vn<br /> 1<br /> *<br /> <br /> KHKT Chăn nuôi Số 12 - 2015<br /> <br /> 15<br /> <br /> DINH DƯỠNG VÀ THỨC ĂN CHĂN NUÔI<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> <br /> Ba dạng thức ăn được sử dụng phổ<br /> biến trong chăn nuôi lợn công nghiệp là<br /> thức ăn dạng bột (mash form); thức ăn<br /> viên (pellet form) và thức ăn lỏng (liquid<br /> form) với những ưu thế khác nhau. Nhiều<br /> công trình nghiên cứu đã chứng minh lợn<br /> giai đoạn vỗ béo sử dụng thức ăn viên và<br /> thức ăn lỏng đã tăng lượng dinh dưỡng<br /> tiêu hóa và hiệu quả sử dụng thức ăn 5-8%<br /> so với thức ăn bột. Một ưu thế khác của<br /> thức ăn ép viên là có thể sử dụng bột ngũ<br /> cốc nghiền với kích thước nhỏ hơn và sử<br /> dụng tỷ lệ cao hơn các thức ăn thay thế mà<br /> vẫn duy trì được tốc độ di chuyển thức ăn<br /> trong đường ruột (Wondra và ctv, 1992;<br /> Van Schoubroek và ctv, 1971; Stark và ctv,<br /> 1993). Tuy nhiên, cũng có nhiều nghiên<br /> cứu cho thấy ảnh hưởng của thức ăn viên<br /> tới sức sản xuất và khả năng tiêu hóa các<br /> chất dinh dưỡng là chưa rõ rệt (Baird,<br /> 1973; Skoch và ctv, 1983).<br /> Nghiên cứu ảnh hưởng của thức ăn<br /> viên tới chất lượng thịt lợn cũng có những<br /> khuyến cáo trái chiều. Braude và Rowell<br /> (1966) cho rằng lợn ăn thức ăn viên có xu<br /> hướng tăng tỷ lệ mỡ trong thân thịt và<br /> giảm diện tích cơ thăn so với thức ăn bột.<br /> Trong khi đó, Baird (1973) lại cho rằng<br /> không có khác biệt đáng kể về chất lượng<br /> thịt khi cho lợn ăn thức ăn ở dạng ép viên<br /> và bột. Tương tự, khi so sánh hiệu quả của<br /> thức ăn lỏng không lên men và thức ăn<br /> bột, nhiều nghiên cứu đã chứng minh sử<br /> dụng thức ăn lỏng sẽ cải thiện TKL, rút<br /> ngắn thời gian nuôi vỗ béo và cải thiện<br /> hiệu quả sử dụng thức ăn (Jensen và<br /> <br /> Mikkelsen, 1998; Lawlor và ctv, 2002;<br /> Canibe và Jensen, 2003). Tuy nhiên,<br /> Murphy (2002) không cho thấy sự khác<br /> biệt rõ rệt về sức sản xuất và chất lượng<br /> thịt khi cho lợn ăn 2 dạng thức ăn khác<br /> nhau. Một số tác giả cho rằng, tỷ lệ “thức<br /> ăn:nước” là rất quan trọng tới việc cải<br /> thiện sức sản xuất của lợn. Ở tỷ lệ “thức<br /> ăn:nước” là 1:1,15-1:1,25 sẽ không cải<br /> thiện sức sản xuất; ở tỷ lệ 1:3-1:3,5 sẽ cải<br /> thiện đáng kể nhưng ở tỷ lệ 1:6 sẽ làm<br /> giảm nghiêm trọng thức ăn ăn vào và<br /> TKL lợn (Gill và ctv, 1987; Barber và ctv,<br /> 1991a,b). Ở trong nước, chưa có nghiên<br /> cứu nào so sánh hiệu quả sử dụng của các<br /> dạng thức ăn này tới sức sản xuất và<br /> phẩm chất thịt lợn.<br /> 2. VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP<br /> 2.1. Vật liệu nghiên cứu<br /> <br /> - Lợn thịt thương phẩm 3 giống (Duroc<br /> x Yorkshire x Landrace) 60 ngày tuổi.<br /> - Nguyên liệu thức ăn: ngô, tấm, cám<br /> gạo, khô đỗ tương, bột đá, axít amin tổng<br /> hợp.<br /> 2.2. Thiết kế thí nghiệm<br /> <br /> Lợn thí nghiệm được phân phối vào 3<br /> nghiệm thức (NT) theo phương pháp ngẫu<br /> nhiên hoàn toàn. Mỗi nghiệm thức gồm 3<br /> lần lặp lại, với 34 con/lần lặp lại (17 đực<br /> thiến và 17 lợn cái). Tổng số lợn thí nghiệm<br /> là 306 con (3 x 3 x 34); Lợn ở các nghiệm<br /> thức thỏa mãn đồng đều về khối lượng<br /> (KL) ban đầu, giới tính và chế độ chăm sóc<br /> nuôi dưỡng. Sơ đồ như sau:<br /> <br /> Sơ đồ bố trí thí nghiệm<br /> Thông số<br /> <br /> Đơn vị tính<br /> <br /> Yếu tố thí nghiệm<br /> <br /> -<br /> <br /> Thời gian thí nghiệm<br /> Số lần lặp lại<br /> Số lợn mỗi lần lặp lại<br /> Tổng số lợn thí nghiệm<br /> <br /> 16<br /> <br /> tuần<br /> lần<br /> con<br /> con<br /> <br /> NT1<br /> Sử dụng thức ăn<br /> dạng bột<br /> 16<br /> 3<br /> 34<br /> 102<br /> <br /> NT2<br /> Sử dụng thức ăn<br /> dạng viên<br /> 16<br /> 3<br /> 34<br /> 102<br /> <br /> NT3<br /> Sử dụng thức ăn<br /> dạng lỏng<br /> 16<br /> 3<br /> 34<br /> 102<br /> <br /> KHKT Chăn nuôi Số 12 - 2015<br /> <br /> DINH DƯỠNG VÀ THỨC ĂN CHĂN NUÔI<br /> Giá trị dinh dưỡng các khẩu phần thí<br /> nghiệm là như nhau giữa các nghiệm thức<br /> và đáp ứng tiêu chuẩn dinh dưỡng theo<br /> NRC (2012) ở các giai đoạn sinh trưởng.<br /> Lợn trong các nghiệm thức 1 và 2 được cho<br /> ăn tự do dạng khô. Ở nghiệm thức 3, thức<br /> ăn bột được trộn khuấy đều với nước trong<br /> xô theo tỷ lệ 1:3 (thức ăn:nước) ngay trước<br /> khi cho ăn, cho ăn 4 lần/ngày trong máng<br /> dài (sáng, trưa, chiều và tối). Thức ăn cho<br /> ăn và thức ăn dư thừa được ghi nhận hàng<br /> ngày. Lợn được uống nước tự do ở tất cả<br /> các nghiệm thức. Cuối đợt thí nghiệm chọn<br /> 02 lợn/NT (1 đực, 1 cái) để mổ khảo sát<br /> đánh giá chất lượng thịt.<br /> <br /> 2.3. Các chỉ tiêu theo dõi<br /> <br /> Khối lượng lợn bắt đầu và kết thúc thí<br /> nghiệm, giai đoạn vỗ béo (sau16 tuần thí<br /> nghiệm). Lượng thức ăn tiêu thụ, tiêu tốn<br /> thức ăn, số lợn chết và loại thải và chỉ tiêu<br /> chất lượng thịt.<br /> 2.4. Xử lý số liệu<br /> <br /> Các dữ liệu thu được sẽ được xử lý<br /> thống kê theo phương pháp phân tích<br /> phương sai (ANOVA) bằng phần mềm<br /> Minitab 16.<br /> KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN<br /> <br /> Bảng 1: Khối lượng và tăng trọng tuyệt đối của lợn thí nghiệm<br /> Chỉ tiêu<br /> <br /> NT1 (bột) NT2 (viên) NT3 (lỏng)<br /> <br /> SEM<br /> <br /> P<br /> <br /> Khối lượng<br /> (kg/con)<br /> <br /> Đầu thí nghiệm<br /> Kết thúc giai đoạn sinh trưởng<br /> Kết thúc giai đoạn vỗ béo<br /> <br /> 21,20<br /> 54,03b<br /> 95,44b<br /> <br /> 20,99<br /> 55,83a<br /> 99,01a<br /> <br /> 21,09<br /> 55,60a<br /> 98,28a<br /> <br /> 0,479<br /> 0,511<br /> 0,741<br /> <br /> 0,861<br /> 0,010<br /> 0,002<br /> <br /> Tăng khối lượng<br /> tuyệt đối<br /> (g/con/ngày)<br /> <br /> Giai đoạn sinh trưởng<br /> Giai đoạn vỗ béo<br /> Trung bình toàn kỳ (0-16 tuần)<br /> <br /> 586b<br /> 739b<br /> 663b<br /> <br /> 622a<br /> 771a<br /> 697a<br /> <br /> 616a<br /> 762a<br /> 689a<br /> <br /> 5,63<br /> 6,22<br /> 5,39<br /> <br /> 0,001<br /> 0,002<br /> 0,001<br /> <br /> Ghi chú: Các giá trị trung bình trong cùng hàng mang chữ cái khác nhau, sai khác ở mức P