Bài giảng Bệnh parkinson và các rối loạn vận động

Chia sẻ: Lê Thị Na | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:50

Thêm vào BST

Báo xấu

135
lượt xem 15
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng Bệnh parkinson và các rối loạn vận động trình bày triệu chứng lâm sàng bệnh parkinson, nêu các phương pháp chẩn đoán và điều trị bệnh parkinson, mô tả triệu chứng học các rối loạn vận động khác.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Bệnh parkinson và các rối loạn vận động

BỆNH PARKINSON VÀ CÁC RỐI LOẠN VẬN ĐỘNG ThS.Bs Trần Thanh Hùng BM. Thần kinh học-ĐHYD TP.HCM tranthanhhungmd@gmail.com BS TRẦN THANH HÙNG-BM THẦN KINH HỌC, ĐHYD TP HCM
ĐỐI TƯỢNG VÀ THỜI LƯỢNG • Đối tượng: Y2 đa khoa • Thời lượng: 4 tiết BS TRẦN THANH HÙNG-BM THẦN KINH HỌC, ĐHYD TP HCM
MỤC TIÊU: • Trình bày triệu chứng lâm sàng bệnh Parkinson • Nêu các phương pháp chẩn đoán và điều trị bệnh Parkinson • Mô tả triệu chứng học các rối loạn vận động khác BS TRẦN THANH HÙNG-BM THẦN KINH HỌC, ĐHYD TP HCM
CẤU TRÚC HẠCH NỀN Nieuwenhuys R, Voogd J, van Huijzen C. 1981. The Human Central Nervous System: A Synopsis and Atlas. 2nd ed. Berlin: Springer. BS TRẦN THANH HÙNG-BM THẦN KINH HỌC, ĐHYD TP HCM
LỊCH SỬ •Bệnh Parkinson được James Parkinson mô tả đầu tiên năm 1817, được gọi là “liệt rung”. •Bs Thần kinh học người Pháp, Charcot, mô tả đầy đủ hội chứng vào cuối những năm 1800s. BS TRẦN THANH HÙNG-BM THẦN KINH HỌC, ĐHYD TP HCM
TỔNG QUAN • Là một rối loạn thần kinh tiến triển chậm do thoái hoá neuron chất đen, gây thiếu hụt chất dẫn truyền thần kinh dopamine. • Là nguyên nhân chiếm ưu thế trong nhóm lớn là hội chứng Parkinson. • Tuổi khởi phát trung bình là 60 tuổi. Khởi phát sớm trước 40 tuổi chiếm 5-10% bệnh nhân bệnh Parkinson. BS TRẦN THANH HÙNG-BM THẦN KINH HỌC, ĐHYD TP HCM
Bệnh học thần kinh của bệnh Parkinson Mất sắc tố chất đen ở trung não bệnh nhân Parkinson (trái). Chất đen bình thường (phải). Gasser T, Hardy J, Mizuno Y. Milestones in PD Genetics. Mov Disord 2011;26:1042-8. PubMed BS TRẦN THANH HÙNG-BM THẦN KINH HỌC, ĐHYD TP HCM
Bệnh học thần kinh của bệnh Parkinson Thể vùi trong bào tương hình tròn, ái toan, gọi là các thể lewy. Được mô tả lần đầu năm 1912 bởi nhà bệnh học thần kinh người Đức Friedrich Lewy. Các thể vùi đặc biệt nhiều ở chất đen, phần đặc (substantia nigra pars compacta). BS TRẦN THANH HÙNG-BM THẦN KINH HỌC, ĐHYD TP HCM
Các thể Lewy Thể Lewy trong bào tương neuron phần đặc chất đen. Các hạt melanin có màu đỏ nâu. Gasser T, Hardy J, Mizuno Y. Milestones in PD Genetics. Mov Disord 2011;26:1042-8. PubMed BS TRẦN THANH HÙNG-BM THẦN KINH HỌC, ĐHYD TP HCM
Các thể Lewy  Không chỉ giới hạn ở chất đen (substantia nigra); cũng được tìm thấy ở nhân xanh (locus coeruleus), nhân vận động dây TK X, hạ đồi, nhân nền Meynert, vỏ não, hành khứu và hệ TK tự chủ  Chủ yếu trong neuron; các tế bào đệm hiếm khi bị ảnh hưởng Forno, L. S. Neuropathology of Parkinson's disease. J. Neuropathol. Exp. Neurol. 55, 259-272, 1996 BS TRẦN THANH HÙNG-BM THẦN KINH HỌC, ĐHYD TP HCM
Hóa học thần kinh của bệnh Parkinson  Cuối những năm 1950s: Dopamine (DA) hiện diện trong não động vật có vú, và cao nhất trong thể vân.  1960, Ehringer và Hornykiewicz: lượng DA giảm nhiều nhất trong thể vân bệnh nhân bệnh Parkinson.  Các triệu chứng bệnh Parkinson biểu hiện khi khoảng 50-60 % neuron chứa DA trong chất đen và 70-80 % DA của nhân vân bị mất. BS TRẦN THANH HÙNG-BM THẦN KINH HỌC, ĐHYD TP HCM
Tổng hợp Dopamine Cooper, J.R., Bloom, F.E. & Roth, R.H. (1996). The Biochemical Basis of Neuropharmacology (7th ed.). Oxford: Oxford University Press. BS TRẦN THANH HÙNG-BM THẦN KINH HỌC, ĐHYD TP HCM
LÂM SÀNG CỦA BỆNH PARKINSON  4 triệu chứng chính: run, đơ cứng cơ, bất động và rối loạn phản xạ tư thế.  Khởi đầu, các triệu chứng thường nhẹ và tiến triển từ từ. BS TRẦN THANH HÙNG-BM THẦN KINH HỌC, ĐHYD TP HCM
Run  Tần số 4-7 Hz, xuất hiện sớm 1 bên, thường khởi đầu ở ngón cái và ngón trỏ (run kiểu vấn thuốc), theo thời gian lan xuống chân, qua bên đối diện.  Trường hợp nặng run cả môi, lưỡi, cằm.  Run xuất hiện rõ khi nghỉ, giảm khi vận động chủ ý hay khi duy trì tư thế. BS TRẦN THANH HÙNG-BM THẦN KINH HỌC, ĐHYD TP HCM
Run: • Mất khi ngủ, tăng khi lo lắng. • Là triệu chứng dễ nhận biết và ít gây tàn phế nhất. BS TRẦN THANH HÙNG-BM THẦN KINH HỌC, ĐHYD TP HCM
Đơ cứng cơ • Là hiện tượng kháng lại với cử động thụ động, xảy ra ở cơ gập và ơ duỗi, thường xuyên và đồng nhất trong suốt toàn bộ cử động. • Co cứng cơ thường xuyên khiến bệnh nhân cảm thấy nhức hay cứng, mỏi, yếu. • Khám bằng cách di chuyển thụ động các khớp. BS TRẦN THANH HÙNG-BM THẦN KINH HỌC, ĐHYD TP HCM
Bất động • Vắng mặt các vận động tự động và vận động chủ ý. • Vẻ mặt bất động như mặt nạ, ít biểu lộ cảm xúc, ít chớp mắt. • Chữ viết nhỏ dần, giỏng nói nhỏ. • Vận động chậm chạp và giảm vận động. BS TRẦN THANH HÙNG-BM THẦN KINH HỌC, ĐHYD TP HCM
Rối loạn phản xạ tư thế • Là triệu chứng trễ, gây tàn phế. • Bệnh nhân có tư thế nghiêng đầu và lưng ra trước, vai cong, gập nhẹ khớp háng, gối, khuỷu tay, áp cánh tay và gập đùi. • Khi bắt đầu đi bộ, 2 chân như dán trên mặt đất, bước ngắn chậm, chúi người ra trước, kế đó bước nhanh, có thể đột ngột cứng lại, khi đang đi không ngừng lại được ngay hay xoay về 1 bên theo ý muốn. • Hiện tượng freezing BS TRẦN THANH HÙNG-BM THẦN KINH HỌC, ĐHYD TP HCM
CHẨN ĐOÁN BỆNH PARKINSON • Dựa vào lâm sàng:  diễn tiến chậm,  khởi phát thường 1 bên trước rồi lan sang bên đối diện  triệu chứng thường ưu thế 1 bên  đáp ứng tốt với levodopa. • CHẨN ĐOÁN PHÂN BIỆT: các nguyên nhân khác của hội chứng Parkinson. BS TRẦN THANH HÙNG-BM THẦN KINH HỌC, ĐHYD TP HCM
Các nguyên nhân của hội chứng Parkinson Hội chứng Parkinson nguyên phát Bệnh Parkinson Bệnh Parkinson người trẻ Hội chứng Parkinson thứ phát Nhiễm trùng: nhiễm trùng, virus chậm Thuốc: thuốc hướng thần kinh, reserpine, tetrabenazine, alpha-methyldopa, lithium, flunarizine Độc tố: MPTP, CO, Hg, cyanide, ethanol Mạch máu: nhồi máu não nhiều ổ Chấn thương: võ sĩ quyền anh Nguyên nhân khác: suy giáp, u não, não úng thuỷ áp lực bình thường Hội chứng Parkinson plus Liệt trên nhân tiến triển Thoái hoá nhiều hệ thống Thoái hoá vỏ não-hạch nền Bệnh Alzheimer Hội chứng Parkinson do bệnh thoái hoá di truyền Bệnh Huntington Bệnh Wilson BS TRẦN THANH HÙNG-BM THẦN KINH HỌC, ĐHYD TP HCM