Bài giảng Chính sách thương mại quốc tế - Chương 7: Chiến lược phát triển thương mại quốc tế

Chia sẻ: Bfvhgfff Bfvhgfff | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:14

Thêm vào BST

Báo xấu

87
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng Chính sách thương mại quốc tế Chương 7: Chiến lược phát triển thương mại quốc tế nhằm trình bày về một số khái niệm về phát triển thương mại quốc tế, chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, các mô hình chiến lược phát triển thương mại quốc tế, chiến lược phát triển thương mại quốc tế của Việt Nam giai đoạn 2001 - 2010.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Chính sách thương mại quốc tế - Chương 7: Chiến lược phát triển thương mại quốc tế

CHÍ H SÁCH CHÍ SÁ THƯƠ G M I QU C T CHƯƠ G 7: CHI LƯ C PHÁT TRI THƯƠ G M I QU C T I. M T S KHÁI I M II. CHI LƯ C PHÁT TRI KI H T - XÃ H I 1. Các mô hình chi n lư c phát tri n KT-XH 2. Chi n lư c phát tri n KT-XH 2001 - 2010 III. CHI LƯ C PHÁT TRI TMQT 1. Các mô hình chi n lư c phát tri n TMQT 2. Chi n lư c PT TMQT c a Vi t am 2001 – 2010 3. Các quan i m cơ b n ch o ho t ng TMQT I. M T S KHÁI I M KHÁ 1. Chi n lư c: - là ư ng hư ng, cách th c hi n m c tiêu, gi i quy t nhi m v t ra mang tính toàn c c, t ng th và trong th i gian dài - là s b trí t ng th các ngu n l c, các gi i pháp t ư c m c ích, m c tiêu - là m t h th ng nh ng m c tiêu khái quát, nh ng quan i m, nh hư ng và chính sách cơ b n t m t ng th , dài h n Chi n lư c qu c gia? Doanh nghi p? Cá nhân?
I. M T S KHÁI I M KHÁ Hãy dành 1 phút suy nghĩ: Chi n lư c có ph i là m t b n k ho ch dài h n? I. M T S KHÁI I M KHÁ 2. Chi n lư c phát tri n KT-XH là m t b n lu n c có cơ s khoa h c xác nh m c tiêu và ư ng hư ng phát tri n cơ b n c a t nư c trong kho ng th i gian 10 năm ho c dài hơn, là căn c ho ch nh các chính sách và k ho ch phát tri n - T m nhìn - Nh t quán v ư ng hư ng và gi i pháp cơ b n - Cơ s xây d ng quy ho ch, k ho ch I. M T S KHÁI IÊM KHÁ T i sao c n ph i có Chi n lư c phát tri n KT-XH?
I. M T S KHÁI I M KHÁ Phát tri n không ph i là m t quá trình t phát nh hư ng Ph i h p m t t t nh t các ngu n l c khan hi m Cơ ch th trư ng có nh ng h n ch , không ch l y th trư ng làm căn c ra các quy t nh và phương hư ng phát tri n Cung c p m t t m nhìn xa, m t khuôn kh r ng cho vi c thi t l p các quan h qu c t Ch ng h i nh p và phát tri n II. CHI LƯ C PHÁT TRI PHÁ KT-XH KT- 1. Các mô hình chi n lư c phát tri n a. T i sao phát tri n l i có các mô hình chi n lư c khác nhau? II. CHI LƯ C PHÁT TRI PHÁ KT-XH KT- Vì các qu c gia khác nhau v - Ch chính tr và con ư ng phát tri n - Hoàn c nh l ch s và trình phát tri n - M c tiêu chính c n t t i c a chi n lư c
II. CHI LƯ C PHÁT TRI PHÁ KT-XH KT- Các mô hình phát tri n r t a d ng: - Căn c vào ngu n l c - Căn c vào cơ c u kinh t - Căn c vào ch c năng II. CHI LƯ C PHÁT TRI PHÁ KT-XH KT- b. Các mô hình chi n lư c phát tri n theo UNIDO - Tăng trư ng nhanh - D a trên cơ s ngu n l c trong nư c - Nh m vào nhu c u cơ b n - T p trung vào t o vi c làm II. CHI LƯ C PHÁT TRI PHÁ KT-XH KT- (1) Mô hình chi n lư c phát tri n tăng trư ng nhanh: N i dung: T p trung ngu n l c vào các lĩnh v c có m c hoàn v n cao (XK) Yêu c u: - Hi u qu cao: l i th c nh tranh, h i nh p, qu n lý… - Thu hút ư c FDI, công ngh và bí quy t nư c ngoài, - Có th trư ng trong và ngoài nư c - Nh p khNu phi c nh tranh nhi u - N hanh chóng t o l p k t c u h t ng (KT&XH) h tr
II. CHI LƯ C PHÁT TRI PHÁ KT-XH KT- (1) Mô hình chi n lư c phát tri n tăng trư ng nhanh: H n ch : - tăng trư ng nhanh ph i gi m b t nhân l c trong các ngành s n xu t (không xu t khNu) và ch p nh n th t nghi p cao - B trí s n xu t t p trung t i m t s vùng có k t c u h t ng phát tri n d n n chênh l ch gi a các vùng - Chênh l ch l n v thu nh p gi a các b ph n dân cư, các ngành, các lĩnh v c II. CHI LƯ C PHÁT TRI PHÁ KT-XH KT- (2) Mô hình chi n lư c phát tri n d a trên cơ s ngu n l c trong nư c: N i dung: D a trên th m nh v tài nguyên, khai thác và ch bi n cho c trong và ngoài nư c Yêu c u: - Ny m nh thăm dò khai thác, c bi t là d u khí - Chú tr ng s n xu t nông s n hàng hóa - i u tra chi ti t, xây d ng cơ s ánh b t và nuôi cá (cont...) II. CHI LƯ C PHÁT TRI PHÁ KT-XH KT- (2) Mô hình chi n lư c phát tri n d a trên cơ s ngu n l c trong nư c: Yêu c u: - i u tra chi ti t, áp d ng các h th ng qu n lý tiên ti n v r ng và tr ng r ng quy mô l n và thích h p - Ưu tiên u tư cho ch bi n tài nguyên trong nư c - H p tác qu c t có công ngh , tài chính và th trư ng cho các m t hàng ch bi n - nh hư ng xu t khNu cho các ngành d a trên tài nguyên - Yêu c u cao v trình ch bi n ngu n tài nguyên Các d án u tư l n - N ăng lư ng i n l n - c bi t lưu ý b o v môi trư ng sinh thái
II. CHI LƯ C PHÁT TRI PHÁ KT-XH KT- (2) Mô hình chi n lư c phát tri n d a trên cơ s ngu n l c trong nư c: H n ch : - N gu n tài nguyên không ph i nư c nào cũng có, n u có thì r i cũng c n ki t - Các SMEs không th phát tri n Vi c làm cũng h n ch , trình ngu n nhân l c phát tri n ch m II. CHI LƯ C PHÁT TRI PHÁ KT-XH KT- (3) Mô hình chi n lư c phát tri n nh m vào các nhu c u cơ b n: N i dung: T p trung các ngu n l c vào s n xu t, áp ng nhu c u th trư ng n i av các nhu y u phNm ph c v Yêu c u: - Ưu tiên ngu n l c cho các SP liên quan n nông nghi p - u tư cho h th ng s n xu t và phân ph i có hi u qu trong vi c áp ng nhu c u cơ b n trong nư c - Các chính sách vĩ mô ph i hư ng t i kích c u - Công nghi p v a và nh , công nghi p nông thôn có vai trò quan tr ng II. CHI LƯ C PHÁT TRI PHÁ KT-XH KT- (3) Mô hình chi n lư c phát tri n nh m vào các nhu c u cơ b n: H n ch : - Hi u qu không cao, tính c nh tranh kém - Phát tri n m nh công nghi p th a mãn nhu c u n i a cũng ph i nh p khNu máy móc thi t b , nguyên li u… - Th trư ng n i a thư ng không l n kích thích s n xu t
II. CHI LƯ C PHÁT TRI PHÁ KT-XH KT- (4) Mô hình chi n lư c phát tri n t p trung vào t o vi c làm: N i dung: T p trung vào quá trình s n xu t dùng nhi u lao ng Yêu c u: - Thi t l p v trí ch y u c a các ngành CN quy mô nh - Không khuy n khích h p tác qu c t tr khi thành l p JV - nh hư ng xu t khNu có l a ch n nh ng ngành dùng nhi u lao ng và dây chuy n l p ráp linh ki n N K - Tr các nhà máy l p ráp hàng XK, các ngành SX dùng công ngh th p ho c thích h p - Công nghi p v a và nh nông thôn ư c phát tri n II. CHI LƯ C PHÁT TRI PHÁ KT-XH KT- (4) Mô hình chi n lư c phát tri n t p trung vào t o vi c làm: H n ch : - Hi u qu không cao, tính c nh tranh kém - Phát tri n m nh công nghi p th a mãn nhu c u n i a cũng ph i nh p khNu máy móc thi t b , nguyên li u… - Th trư ng n i a thư ng không l n kích thích s n xu t II. CHI LƯ C PHÁT TRI PHÁ KT-XH KT- VI T AM nên l a ch n mô hình chi n lư c phát tri n nào?
II. CHI LƯ C PHÁT TRI PHÁ KT-XH KT- - M t qu c gia không th theo ch u i duy nh t m t mô hình chi n lư c riêng bi t nào trong su t quá trình phát tri n. - V i m c tiêu “ ưa nư c ta ra kh i tình tr ng kém phat tri n, nâng cao rõ r t i s ng v t ch t, văn hóa, tinh th n c a nhân dân; t o n n t ng v ng ch c n năm 2020 nư c ta cơ b n tr thành nư c công nghieepjtheo hư ng hi n i…” Vi t N am ph i áp d ng mô hình chi n lư c h n h p, k t h p các mô hình trên t t i s phát tri n áp ng 3 yêu c u: Phát tri n nhanh - Hi u qu - B n v ng II. CHI LƯ C PHÁT TRI PHÁ KT-XH KT- 2. Chi n lư c phát tri n KT-XH c a Vi t am c i m chi n lư c phát tri n KT-XH 2001-2010: - Phát tri n nhanh g n v i n nh xã h i, m b o b o v môi trư ng t nhiên và sinh thái - Cùng v i tăng trư ng nhanh xu t khNu, Ny m nh s n xu t th a mãn nhu c u trong nư c, không s n xu t s n phNm tiêu dùng trong nư c v i b t c giá nào mà ph i có s l a ch n trên cơ s th m nh v ngu n nhân l c, tài nguyên trong nư c, s n xu t v i giá r , có kh năng c nh tranh - T n d ng tri t ngu n l c trong nư c song ng th i s d ng t i a ngu n l c bên ngoài v c v n và công ngh II. CHI LƯ C PHÁT TRI PHÁ KT-XH KT- 2. Chi n lư c phát tri n KT-XH c a Vi t am - c Bàn v Chi n lư c phát tri n kinh t - xã h i c a Vi t am trong th i kỳ m i - c Văn ki n i h i ng toàn qu c l n th IX - c B i c nh trong nư c, qu c t và vi c nghiên c u xây d ng chi n lư c 2011 - 2020
III. CHI LƯ C PHÁT TRI PHÁ TMQT 1. Các mô hình chi n lư c phát tri n TMQT (1) Chi n lư c xu t khNu s n phNm thô (2) Chi n lư c thay th hàng nh p khNu (3) Chi n lư c s n xu t hư ng v xu t khNu 1. CHI LƯ C XU T KH U S PH M THÔ Hoàn c nh áp d ng: - Th c hi n khi trình s n xu t còn th p, kh năng tích lu v n c a n n kinh t h n ch i dung: - D a vào vi c khai thác các ngu n tài nguyên s n có và các i u ki n thu n l i trong nư c v các s n phNm nông nghi p và khai khoáng 1. CHI LƯ C XU T KH U S PH M THÔ N−íc 50-60s 70s Hµng ho¸ Indonesia 100% 97% DÇu löa, cao su, cµ phª, thiÕc, gç Thailand 98% 74% G¹o, cao su, ng«, thiÕc, s¾n Philippines 96% 65% Cïi dõa, ®−êng, ®ång, gç dÇu, dÇu dõa Ên §é 55% 39% DÇu löa, cao su Nguån: “Lùa chän SP vµ TT trong NT thêi kú CNH cña c¸c nÒn KT §«ng ¸”, NXB CTQG, 2000
1. CHI LƯ C XU T KH U S PH M THÔ Ưu i m: - T o i u ki n phát tri n kinh t theo chi u r ng, tăng d n quy mô c a n n kinh t - N hanh chóng t o ngu n v n ban u cho quá trình CN H: xu t hi n nhu c u thu hót v n u tư nư c ngoài; tăng tích lũy trong nư c - Gi i quy t công ăn vi c làm, tăng i ngũ công nhân lành ngh 1. CHI LƯ C XU T KH U S PH M THÔ hư c i m: - Không ng d ng và phát tri n ư c KHCN - Làm c n ki t ngu n tài nguyên trong nư c, d n n m t cân b ng sinh thái - Thu nh p t xu t khNu s n phNm thô thư ng không n nh do: + Cung, c u không n nh + Giá c s n phNm thô có xu hư ng gi m so v i hàng công nghi p 2. CHI LƯ C S XU T THAY TH H P KH U Hoàn c nh ra i: - ChiÕn l−îc nµy ®· ®−îc hÇu hÕt c¸c n−íc ph¸t triÓn hiÖn nay theo ®uæi trong thÕ kû XIX. - Trong c¸c n−íc §PT, chiÕn l−îc IS ®−îc thö nghiÖm ®Çu tiªn ë c¸c n−íc Mü La tinh, sau ®ã lan réng vµ ph¸t triÓn m¹nh mÏ ë c¸c n−íc §PT, ®¨c biÖt lµ c¸c n−íc ch©u ¸ vµ ch©u Phi vµo gi÷a thÕ kû XX (1950s-1960s).
2. CHI LƯ C S XU T THAY TH H P KH U N i dung: - C g ng t s n xu t áp ng i b ph n nhu c u v hàng hóa và d ch v cho th trư ng n i i , thay thÕ dÇn nh÷ng s¶n phÈm tiªu dïng ph¶i nhËp khÈu, ®i ®Õn chç hoµn toµn kh«ng ph¶i nhËp khÈu. - §¶m b¶o cho c¸c nhµ s¶n xuÊt trong n−íc cã thÓ lµm chñ ®−îc kü thuËt s¶n xuÊt; hoÆc c¸c nhµ §TNN cung cÊp c«ng nghÖ, vèn vµ qu¶n lý h−íng vµo viÖc cung cÊp cho thÞ tr−êng néi ®Þa lµ chÝnh. - Cuèi cïng lËp c¸c hµng rµo b¶o hé ®Ó hç trî cho s¶n xuÊt trong n−íc cã l·i, khuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t− trong nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp lµ môc tiªu ph¸t triÓn. 2. CHI LƯ C S XU T THAY TH H P KH U Bi n pháp th c hi n - Thu quan cao - Hàng rào phi thu quan ch t ch : h n ng ch nh p kh u, gi y phép nh p kh u, duy trì t giá h i oái cao, qu n lý ch t ch ngo i h i - Trî cÊp, −u ®·i ®Çu t− Ưu i m - Trong giai o n u ã em l i s m mang nh t nh cho các cơ s s n xu t - Gi i quy t ư c công ăn vi c làm - Các ngành kinh t phát tri n tương i cân i - n kinh t tương i n nh, không b nh ng tác ng x u t bên ngoài 2. CHI LƯ C S XU T THAY TH H P KH U hư c i m: - Ngo¹i th−¬ng kh«ng ®−îc coi träng h n ch vi c khai thác có hi u qu ti m năng c a t nư c - ThiÕu nguån lùc ®Çu vµo cho ph¸t triÓn kinh tÕ. -T c phát tri n kinh t không cao (thư ng ch 1-2%) - Cán cân thương m i ngày càng thi u h t - Làm cho các doanh nghi p thi u năng ng, thi u cơ h i c nh tranh
2. CHI LƯ C S XU T THAY TH H P KH U VÝ dô: Hµn Quèc thùc hiÖn ISI trong giai ®o¹n tõ 1962-1966. §µi Loan: tõ 1953 – 1964. - C¶ 2 n−íc ®Òu tËp trung khuyÕn khÝch ph¸t triÓn c¸c ngµnh CN cÇn nhiÒu SL§, Ýt vèn nh−ng ®¹t hiÖu qu¶ nhanh: chÕ biÕn l−¬ng thùc, dÖt may, giµy dÐp, giÊy, kÝnh, nhùa v.v . - Hä ¸p dông mét lo¹t c¸c biÖn ph¸p −u ®·i, hç trî CN néi ®Þa nh− miÔn gi¶m thuÕ kinh doanh, cho vay víi l·i suÊt thÊp vµ c¸c kho¶n trî cÊp kh¸c. - Mét sè ngµnh CN nÆng còng ®−îc ®Çu t− x©y dùng ban ®Çu nh−: CN chÕ t¹o, khai kho¸ng, VLXD, ph©n bãn, läc dÇu, .. 2. CHI LƯ C S XU T THAY TH H P KH U VÝ dô: Hµn Quèc thùc hiÖn ISI trong giai ®o¹n tõ 1962-1966. §µi Loan: §Õn ®Çu 60s, s¶n phÈm CN kh«ng cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr−êng TG, ThÞ tr−êng trong n−íc søc mua rÊt h¹n chÕ do thu nhËp thÊp. ViÖc NK c¸c ®Çu vµo cÇn thiÕt cho CNH vÉn tiÕp tôc t¨ng lªn th©m hôt mËu dÞch ngµy cµng trÇm träng. Tèc ®é t¨ng cña CN b¾t ®Çu gi¶m dÇn, tõ 20% 9,8% vµo n¨m 1961. (Ngµnh CN chÕ biÕn: tõ 14,4% -1960 8,1% -1962). Hµn Quèc: T−¬ng tù nh− ë §µi Loan, c¬ cÊu KT kh«ng thay ®æi tÝch cùc. N¨m 1966, tû träng n«ng nghiÖp trong GDP vÉn cßn rÊt lín, chiÕm tíi 35% so víi 25,6% cña CN. 3. CHI LƯ C S XU T HƯ G V XU T KH U i dung: - Tích c c tham gia phân công lao ng qu c t , b ng cách m c a n n kinh t thu hút v n và k thu t vào khai thác ti m năng lao ng và tài nguyên c a t nư c. LÊy thÞ tr−êng n−íc ngoµi lµ träng t©m ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt. - ThuyÕt lîi thÕ so s¸nh cña Ricardo vÉn th−êng ®−îc coi lµ c¬ së lý luËn cña m« h×nh chiÕn l−îc nµy.
3. CHI LƯ C S XU T HƯ G V XU T KH U ISI EOI Singapore 1961 1965 Indonesia 1967 1982 Thailand 1962 1972 Malaysia 1958 1968 Philippines 1946 1970 3. CHI LƯ C S XU T HƯ G V XU T KH U Bi n pháp th c hi n - Gi m b t b o h công nghi p trong nư c, gi m b t các hàng rào thu quan và phi thu quan, - Khuy n khích, nâng và h tr cho các ngành s n xu t hàng xu t khNu - m b o môi trư ng u tư cho tư b n nư c ngoài - M r ng quan h v i các nư c khai thác th trư ng bên ngoài 3. CHI LƯ C S XU T HƯ G V XU T KH U Ưu i m -T c tăng trư ng cao (2 con s ) - S d ng có hi u qu ngu n l c c a t nư c, ®ång thêi tËn dông ®−îc c¸c nguån lùc tõ bªn ngoµi (v n và công ngh ) - M t s ngành công nghi p t trình k thu t cao và có kh năng c nh tranh cao trªn tr−êng quèc tÕ, lµ ®éng lùc thóc ®Èy nÒn kinh tÕ t¨ng tr−ëng (t¸c ®éng lan to¶) - Gi i quy t ư c công ăn vi c làm - Giúp kinh t trong nư c hoà nh p v i kinh t khu v c và th gi i
3. CHI LƯ CS XU T HƯ G V XU T KH U hư c i m - D n n tình tr ng m t cân i gi a các ngành xu t khNu và không xu t khNu -T c tăng trư ng kinh t cao nhưng n n kinh t phát tri n không n nh, g n ch t vào kinh t th gi i và khu v c, d b tác ng x u c a bên ngoài 3. CHI LƯ C S XU T HƯ G V XU T KH U §Æc tr−ng cña EOI so víi ISI: - EOI ®Æt träng t©m ph¸t triÓn nh÷ng lÜnh vùc cã LTSS cßn ISI h−íng tíi XD mét c¬ cÊu KT vµ CN hoµn chØnh. - Toµn bé chÝnh s¸ch cña EOI lµ nh»m khuyÕn khÝch XK cßn ISI lµ h−íng vµo thÞ tr−êng néi ®Þa tèc ®é t¨ng tr−ëng bÞ h¹n chÕ. - EOI tÝch cùc thu hót vèn §TNN: FDI, ODA - EOI lo¹i bá c¸c hµng rµo b¶o hé, thùc hiÖn tù do ho¸ vµ hç trî XK.