intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Bài giảng Chương 3: Sinh lý nội tiết - Phạm Kim Đăng

Chia sẻ: Na Na | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:33

157
lượt xem
23
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nội dung bài giảng "Chương 3: Sinh lý nội tiết" trình bày 2 nội dung chính Đại cương về nội tiết và Hormone; sinh lý các tuyến nội tiết. Mời bạn đọc tham khảo để hiểu các nội dung trên của bài giảng.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Chương 3: Sinh lý nội tiết - Phạm Kim Đăng

  1. Ph m Kim ðăng - Khoa CN&NTTS 11/04/2009 Ch−¬ng 3. Sinh lý néi tiÕt § §¹i c−¬ng vÒ néi tiÕt & hormone * TuyÕn néi tiÕt (Endocrine gland): TiÕt c¸c chÊt ho¹t tÝnh sinh häc, ®æ trùc tiÕp v o m¸u, t¸c dông kÝch thÝch, ®iÒu hßa c¸c qu¸ tr×nh trong c¬ thÓ T’ néi tiÕt T’ ngo¹i tiÕt - Kh«ng èng dÉn (gland less duct) - Cã èng dÉn - §æ trùc tiÕp v o m¸u - §æ v o xoang - §Æc hiÖu ?? * Hormone (harman = kÝch thÝch) ChÊt truyÒn tin ho¸ häc tuÇn theo m¸u, tõ n¬i sinh ®Õn nơi tiÕp nhËn (®Ých) ph¸t huy t/d sinh häc cao, ®−îc ®iÒu ho = feed-back 1. Nguån gèc - TuyÕn néi tiÕt (Classical Hormone) - HÖ TK: (Neuro Hormone): TB TK ti t + Hypothalamus, TK TV (Adrenalin, Noradrenalin, Axetylcholin) - TB, t/c côc bé (Local Hormone): ®iÒu tiÕt c/n TB gÇn kÒ hoÆc ngay trong c¬ quan tiÕt hoÆc néi tiÕt (kh«ng cÇn m¸u v/c) + Somatostatin (tuyÕn tôy) ø/c tiÕt insulin, glucagon + H¹ vÞ tiÕt Gastrin tiÕt dÞch vÞ + T¸ tr ng tiÕt Secretin dÞch tuþ http://cnts.hua.edu.vn m c: Bài gi ng 1
  2. 11/04/2009 2 e- kích thích b n thân TB ti t d- ñ n kích thích TB ñích C¸c tuyÕn néi tiÕt quan träng trong c¬ thÓ H. t TB n i ti t vào d ch ngo i bào ngñ, nhÞp sinh häc §iÒu khiÓn ThÌm ¨n M« mì Leptin H. t TB TK theo vào máu ñ n kích thích TB ñích (Adrenaline, Noradrenaline tu thư ng th n thu c nhóm H. c ñi n) Melatonin H. t TB TK theo s i tr c vào synap kích thích TB g n k (ñích) = ch t d n truy n TK (Acetylcholin, Adrenaline, Noradrenaline) http://cnts.hua.edu.vn m c: Bài gi ng Ph m Kim ðăng - Khoa CN&NTTS H. t TB n i ti t ñư c máu v/c ñ n TB ñích
  3. Ph m Kim ðăng - Khoa CN&NTTS 11/04/2009 2. Phân lo i hormone: Theo c u t o (4 nhãm), tính tan (2 lo i) 2.1. DÉn xuÊt cña a.a: dÉn xuÊt tyrosine (T/h ñơn gi n và nhanh hơn) - C/yÕu d¹ng kÕt hîp, d¹ng tù do Ýt H. tuû th−îng thËn H. tuyÕn gi¸p (Adrenalin, Noradrenalin) (T4 -Thyroxine, T3 -Triiodothyronine) Hoà tan trong nư c Hoà tan trong lipid T/d = H-màng T/d = H-gen 2.2. Peptide v Protein (3 400 a.a) Hoà tan trong nư c - T/h ë l−íi néi chÊt nguyªn sinh d¹ng pro–hormone (peptid d i h¬n) - T/d = H - m ng 2.3. Steroid (tan trong lipid) Nh©n: Cyclopentan–perhydro phenantren - T/h tõ cholesterol d−íi xúc tác hÖ enzyme néi b o (vá th−îng thËn, sinh dôc, nhau thai) -Ngo i ra cßn calcitriol (chÊt chuyÓn ho¸ VTM D3 ®−îc t/h ë thËn) - PhÇn lín h/® trùc tiÕp (tr testosteron sp’ h/® dihydro-testosteron) - Trong m¸u ë d¹ng k/h protein v/c ñ c hi u - Khi t/d k/h receptor ®Æc hiÖu nh©n t/d lªn ADN TB ®Ých adrenalin t/d ngay (phót), steroid ph¶i sau v i giê http://cnts.hua.edu.vn m c: Bài gi ng 3
  4. Ph m Kim ðăng - Khoa CN&NTTS 11/04/2009 2.4. Eicosanoid (hîp chÊt cña a.xÝt bÐo): • T¹o th nh tõ arachidonic (axÝt bÐo kh«ng no 20 C, nhiÒu nèi ®«i) • Prostaglandin (phÇn lín c¸c m«), Leukotriene (b¹ch cÇu), Thromboxane (b¹ch cÇu v c¸c m« kh¸c) • T/d t¹i chç, c¸c tÕ b o gÇn kÒ Mét sè vÝ dô vÒ ph©n lo¹i theo cÊu t¹o ho¸ häc Nhãm hormone Hormone N¬i tiÕt TRH (Thyrotropin Releasing H) Hypothalamus ACTH (Adreno Cortico Tropin H) TiÒn yªn Peptid Insulin, Glucagon TuyÕn t y Vazopressin (Anti Diure H) Nh©n trªn thÞ, c¹nh n o thÊt Andrenalin, Noradrenalin Tuû th−îng thËn D n xu t amin Thyroxin TuyÕn gi¸p Cortisol, Aldosteron Vá th−îng thËn β_estradiol Buång trøng Steroid Testosteron Tinh ho n Progesteron ThÓ v ng Prostaglandin PhÇn lín c¸c m« Eicosanoid Leucotrien, Tromboxan B¹ch cÇu 3. S v n chuy n hormone - H. hoà tan trong nư c (catecholamine, peptide): t do (tr GH, IGF1) - H. hoà tan trong ch t béo (steroid, thyroid): k t h p protein v/c (ñ c hi u ho c không ñ c hi u) Protein v/c ñ c hi u Protein v/c không ñ c hi u CBG (Cortisol - Binding Globulin) Albumin và prealbumin v/c SHBG (Sex Hormone Binding Globulin) steroid, thyroid DBG (VTM D - Binding Globulin) NhiÒu H. l−u th«ng trong m¸u b»ng 1 protein v/c ®Æc hiÖu Mao qu¶n H-VËt t¶i http://cnts.hua.edu.vn m c: Bài gi ng 4
  5. Ph m Kim ðăng - Khoa CN&NTTS 11/04/2009 4. §Æc tÝnh sinh häc cña hormone - Kh«ng ®Æc tr−ng lo i: HTNC, HCG - §Æc hiÖu víi c¬ quan (do receptor) H. s.dôc ¶/h c¬ quan s/d (¶/h c¬ quan kh¸c nh−ng kh«ng râ) - Ho¹t tÝnh sinh häc cao (µmol, nmol, pico mol): 1g insulin g©y gi¶m ®−êng huyÕt 125.000 thá - T/d qua l¹i, hiÖp ®ång hoÆc ®èi kh¸ng - ðiÒu ho nhê TK – TD và feedback H m l−îng rÊt thÊp: µmol=10-6mol , nmol=10-9mol, picomol=10-12mol khã t¸ch chiÕt, ®Þnh tính, ®Þnh l−îng chÝnh x¸c MiÔn dÞch phãng x¹ RIA (Radio Immuno Assay) & 1 d¹ng cña RIA: ELISA (Enzym Linked Immunosorbent Assay) 5. C¬ chÕ t¸c dông cña hormone H – m ng, H-gen v H–Enzyme Steroid H. tuy n giáp Peptide, amin Receptor b n ch t protein: thi u ho c c u trúc b t thư ng ??? Thi u receptor GH (còi c c), receptor VTM D (còi xương), receptor H. sinh d c ñ c (r i lo n phát tri n gi i tính) http://cnts.hua.edu.vn m c: Bài gi ng 5
  6. Ph m Kim ðăng - Khoa CN&NTTS 11/04/2009 5.1. C¬ chÕ H–M ng: (H. cã träng l−îng ph©n tö lín) • Hormone (The first messenger): mang tin TK ®Õn TB thay ®æi tÝnh thÊm m ng xóc t¸c v/c tÝch cùc v o ho¹t ho¸ men xóc t¸c hinh th nh th«ng tin néi b o (The second messenger) • Cã Ýt nhÊt 5 lo¹i th«ng tin thø 2: ATP AMPvßng (Adenosine Mono Phosphate Cycle) GTP (Guanosin Triphosphate) GMP vßng IP3 (Inositol Triphosphate) PI (phosphatidyl inositol) Diacylglycerol (hay Diglyceride) Ion Ca2+ NH2 N N NH2 N N N H N N O CH2 N O C H Adenylcyclaza O H H H H C C C H H O P O OH H C C OH OH OH O O O H C O P O ~ P O ~ P OH OH OH OH AMPvßng ATP The second messenger) http://cnts.hua.edu.vn m c: Bài gi ng 6
  7. Ph m Kim ðăng - Khoa CN&NTTS 11/04/2009 T¸c dông cña Adrenalin v glucagon H ChÊt T.T1 R M ng TB ho¹t ho¸ Adenylcyclaza ATP AMPvßng (chÊt T.T 2) ho¹t ho¸ ®−êng huyÕt KINAZA V o m¸u Photphorylaza b Photphorylaza a (v« ho¹t) ( ho¹t ®éng) Glycogen Glucose-1 P G.6.photphataza Glucose-6 P Glucose T¸c dông hormone lªn trao ®æi lipit qua AMPc (lipocain, tiroxin liÒu cao ….) H ChÊt T.T1 R M ng TB ho¹t ho¸ Adenylcyclaza ATP AMPvßng (chÊt T.T 2) ho¹t ho¸ triglyxerit-lipaza Lipit Glyxªrin + AxÝt bÐo http://cnts.hua.edu.vn m c: Bài gi ng 7
  8. Ph m Kim ðăng - Khoa CN&NTTS 11/04/2009 5.2. C¬ chÕ H–gen: (steroid ) C¬ chÕ chung HRE = H. Responsive Element khëi ®éng tæng hîp protein ë b o t−¬ng C¬ chÕ t¸c ®éng lªn ADN T/h protein: ADN ARN-polymeraza më xo¾n kÐp - Gen t/h protein trªn ADN ∈ ®ãng më gen O (Operator - vËn h nh, tiÒn khëi ®éng) - Gen O ®−îc ®/khiÓn bëi R-G (Regular Gene) = sinh chÊt øc chÕ R ( 2 ®Çu: R & R’) + NÕu H b¸m v o R’ më gen O tæng hîp P + NÕu H b¸m v o R ®ãng gen O→ kh«ng më xo¾n kÐp ADN R-G P O ADN ARNm R chÊt øc chÕ R’ Ribxom Hormon Protein http://cnts.hua.edu.vn m c: Bài gi ng 8
  9. Ph m Kim ðăng - Khoa CN&NTTS 11/04/2009 5.3. C¬ chÕ H–men - T/d Co-enzim: t¨ng hoÆc ø/c enzyme VD: men NADF-transhydrogenaza xóc tiÕn sù v/c hydro tõ NADFH2 ®Õn NAD d−íi ¶/h cña oestrogen ë m« s.dôc: Oestrol + NADFH2 → Oestradiol + NADF Oestradiol + NAD → Oestul + NADH2 NADH2 + NAD → hormon NADF + NADH2 - HiÖu qu¶ n y xóc t¸c q/tr×nh chuyÓn ®iÖn tö v hydro trong h« hÊp, t¨ng chuyÓn ho¸ E, t¨ng h« hÊp m« b o gi¶i thÝch HF m¹nh khi ®éng dôc 6. Sù ®iÒu ho néi tiÕt vïng d−íi ®åi - Trung t©m TK, cÇu nèi TK - néi tiÕt, c/n néi tiÕt - TiÕt 2 nhãm hormone (®iÒu ho h/® néi tiÕt ®Æc biÖt tuyÕn yªn) Nhãm gi¶i phãng Nhãm øc chÕ RF: Releasing Factor IF: inhibiting Factor t¨ng c−êng h/® c¸c tuyÕn øc chÕ h/® c¸c tuyÕn [H] trong m¸u rÊt thÊp thay ®æi bÖnh (−u, nh−îc n¨ng) ®iÒu ho (TK-TD, feed-back) http://cnts.hua.edu.vn m c: Bài gi ng 9
  10. Ph m Kim ðăng - Khoa CN&NTTS 11/04/2009 C¸c hormone Hypothalamus cã t¸c dông ®iÒu ho néi tiÕt (RF, IF) Hormone CÊu Hormon tuyÕn yªn t−¬ng øng T¸c dông Hypothalamus tróc Tªn ®Çy ®ñ Tªn tiÕng viÖt Tirotropin Releasing Peptit Thyroid Stimulating G©y tăng tiÕt TSH tiÒn yªn KÝch gi¸p tr¹ng tè Factor (TRF) (3 aa) Hormone Cortico Releasing Factor Peptit Adeno Cortico Tropin KÝch vá th−îng G©y tăng tiÕt ACTH tiÒn yªn (CRF) (41 aa) Hormone thËn tè Gonadotropin Releasing Peptit Gonado Stimulin Hormone H. G©y tiÕt FSH v LH tiÒn yªn KÝch dôc tè Factor (GnRF) (10 aa) (FSH-LH) h−íng thuú Somatotropin Releasing Peptit G©y tiÕt STH tiÒn yªn tr−íc Factor (SRF) (44 aa) KÝch tè sinh tr−ëng tuyÕn Somato Tropin Hormone Somatotropin Inhibiting Peptit (Growth H) yªn øc chÕ tiÕt STH cña tiÒn yªn Factor (SIF) (14 aa) Prolactin Releasing Peptit G©y tiÕt Prolactin tiÒn yªn Factor (PRF) Prolactin KÝch nhò tè Prolactin Inhibiting amin øc chÕ tiÕt Prolactin cña tiÒn yªn Factor (PIF) Peptit G©y co bãp c¬ tr¬n tö cung, èng H. Oxytoxin Tõ nh©n trªn thÞ & nh©n oxytoxin h−íng (9 aa) dÉn tuyÕn vó c¹nh n·o thÊt theo sîi trôc thuú Chèng b i niÖu (ADH-Antidiure Peptit xuèng thuú sau tuyÕn yªn H chèng lîi niÖu sau Vazopressin (9 aa) H.) H. Melanotropin Releasing Peptit G©y tăng tiÕt MSH tuyÕn yªn h−íng Factor (5 aa) Melanocyte Stimulating KÝch h¾c tè thuú Melanotropin Inhibiting Peptit Hormone giua øc chÕ tiÕt MSH tuyÕn yªn Factor (3 aa) Ngo¹i c¶nh KÝch thÝch tõ (to, a/s, ®é Èm …) bªn trong Hypothalamus Feed-back vßng ng¾n RF IF + - Feed-back vßng d i − íc i÷a tr th thuú g uú u sa th uú (MiÒn vá TT, Gi¸p tr¹ng,, SD, Gan) (TuyÕn ®Ých) Tham kh¶o Hocmon C¬ quan ®Ých http://cnts.hua.edu.vn m c: Bài gi ng 10
  11. Ph m Kim ðăng - Khoa CN&NTTS 11/04/2009 B. SInh lý c¸c tuyÕn néi tiÕt § 1- TuyÕn yªn (Hypophyse) I. CÊu t¹o (3 thuú) - VÞ trÝ: hè yªn cña x−¬ng b−ím Hypothalamus • §/m v o 2 lÇn mao qu¶n: RF IF - HÖ thèng 1 nhËn chÊt tiÕt + - hypothalamus v o hÖ mao qu¶n thø cÊp yÕ c Tham kh¶o tu −í i÷a n) - HÖ mao qu¶n thø 2 ph©n bè uú tr úg (th huú TK au cho c¸c TB tiÕt thu uú ú s ) t (th hu t II. C¸c kÝch tè tuyÕn yªn 1. Hormone thuú tr−íc C¸c hormone thuú tr−íc tuyÕn yªn v c¸c tuyÕn ®Ých cña chóng 1.1. H. sinh tr−ëng (STH -Somatotropin Hormone GH - Growth Hormone) - Protein, 2 LK disulfur. Kh«ng c¬ quan ®Ých (duy nhÊt) http://cnts.hua.edu.vn m c: Bài gi ng 11
  12. Ph m Kim ðăng - Khoa CN&NTTS 11/04/2009 Chøc n¨ng sinh lý “chuyÓn ho¸” KT biÖt ho¸ TB sôn KT c¬ thÓ sinh tr−ëng KT s¶n xuÊt IGF-1 GH KT tæng hîp Protein KT ph©n gi¶i Lipit KT t¹o glucose T¨ng ®−êng huyÕt Gi¶m s/d glucose - Tæng hîp protid (GH t/® l m a.a dÔ d ng v o TB) - KT gan t¹o Somatomedin kÝch thÝch sulfat ho¸ canxi (cèt ho¸) - ↑ ®−êng huyÕt = KT tiÕt glucagon ®¸i ®−êng s.lý - Tho¸i ho¸ lipit cung cÊp E ↑axÝt bÐo tù do huyÕt t−¬ng KiÓm so¸t Rèi lo¹n ThiÕu hôt (nh−îc) Tr−íc dËy th× → chøng GH-RF GH-IF ng−êi lïn, tÝ hon (trÝ tuÖ b×nh th−êng, bÊt th−êng gen tæng hîp STH) Thõa GH (−u) Tr−íc dËy th× → chøng khæng lå Sau dËy th×→ chøng to cùc http://cnts.hua.edu.vn m c: Bài gi ng 12
  13. Ph m Kim ðăng - Khoa CN&NTTS 11/04/2009 1.2. KÝch gi¸p tè (TSH: Thyroid Stimulating H.) glycoprotein, tuyÕn ®Ých: tuyÕn gi¸p Chøc n¨ng sinh lý - Qua H. t’ gi¸p ↑ chuyÓn ho¸ c¬ b¶n (nhÞp tim, h« hÊp), ↑chuyÓn ho¸ glucid v nit¬. - KT trùc tiÕp qu¸ tr×nh tho¸i ho¸ lipit ë m« mì - T¨ng c−êng hÊp thu I2 m¸u t/h tiroxin v thóc ®Èy ho¹t tÝnh men ph©n gi¶i tireoglobulin t¹o tiroxin KiÓm so¸t - TRH (d−íi ®åi) tiÕt TSH - øc chÕ b»ng feed-back tõ c¸c H. tuyÕn gi¸p (T3, T4) 1.3. KÝch vá th−îng thËn tè (ACTH: Adenocorticotropin H.) - Polypeptid 39 a.a, vÞ trÝ 25 39 thay ®æi ∈ lo i - TuyÕn ®Ých: vá th−îng thËn T¸c dông - §iÒu tiÕt trao ®æi ®−êng qua KT tiÕt glucocorticoid v trao ®æi kho¸ng qua Mineralocorticoid KiÓm so¸t: CRH: Corticotropin R.H (d−íi ®åi) v c¸c H. vá th−îng thËn qua feed-back - Stress g©y t¨ng tiÕt ACTH → t¨ng tiÕt H. vá th−îng thËn −u n¨ng: héi chøng Cushing (t¨ng c−êng tiÕt H. chuyÓn ho¸ ®−êng) - GÇn ®©y ph¸t hiÖn ACTH ¶/h ®Õn n o, trÝ nhí, h nh vi http://cnts.hua.edu.vn m c: Bài gi ng 13
  14. Ph m Kim ðăng - Khoa CN&NTTS 11/04/2009 1.4. KÝch dôc tè (GSH: Gonado Stimulin Hormone) FSH: Folliculo Stimulin H. LH: Luteino Stimulin H. (kÝch no n tè) (kÝch ho ng thÓ tè) §Òu l glycoprotein C¸i: KT bao no n ph¸t triÓn → C¸i: KT chÝn & rông trøng thÓ tiÕt oestrogen → t/d lªn v ng tiÕt progesteron ®−êng sinh dôc §ùc: KT s¶n xuÊt testosteron §ùc:KT èng dÉn tinh, sinh tinh cña tÕ b o kÏ (Leydig) ph¸t triÓn → KT t¹o tinh KiÓm so¸t: do GnRH (Gonadotropin RH.) & H. sinh dôc 1.5. KÝch nhò tè (prolactin): protein, 3 cÇu disulfur T¸c dông - Cã thai tiÕt liªn tôc, KT thÓ v ng tiÕt progesteron tr−íc khi tiÕt ë nhau thai v KT tiÕt s÷a ngay sau ®Î - øc chÕ tiÕt FSH, LH −/c ®éng dôc - G©y b¶n n¨ng l m mÑ. G l¬go kh«ng Êp do [prolactin] thÊp. Tiªm prolactin→ Êp - Th nh thôc vÒ tÝnh, bao no n tiÕt oestrogen tuyÕn vó ph¸t dôc (®Öm, èng dÉn). Trøng rông → thÓ v ng tiÕt progesteron → KT bao tuyÕn ↑, s÷a ®−îc tiÕt khi cã prolactin http://cnts.hua.edu.vn m c: Bài gi ng 14
  15. Ph m Kim ðăng - Khoa CN&NTTS 11/04/2009 KiÓm so¸t: PRH v PIH (dopamine) d−íi ®åi - TRH (d−íi ®åi), oestrogen, stress, c¸c chÊt KT (thuèc phiÖn, nicotin & mét sè thuèc an thÇn) T¨ng c¶m gi¸c TK 2. Hormon thuú gi÷a (MSH: Melanocyte Stimulating H.) - KÝch h¾c tè→ thay ®æi m u da , ®iÒu ho : MIF v MRF 3. C¸c hormon hËu yªn: Oxytoxin & Vazopressin - Peptit (9 a.a), tõ TB TK nh©n trªn thÞ & nh©n c¹nh n o thÊt - §V cã vó: ADH cã a.a8: Arg (lîn, h m : Lys), a.a3: Phe - Oxytoxin ≠ ADH ë 2 a.a (sè 8: Leu, sè 3: Isoleu) - Tõ peptit d i c¾t ng¾n t¹o 2 neurophysin ®Æc hiÖu (neurophysinI cho oxytoxin, neurophysinII cho ADH). Phøc oxytoxin-neurophysinI & vazopressin-neurophysinII theo sîi trôc v o hËu yªn. http://cnts.hua.edu.vn m c: Bài gi ng 15
  16. Ph m Kim ðăng - Khoa CN&NTTS 11/04/2009 2.1. T¸c dông ADH: chèng lîi niÖu, ↑t¸i hÊp thu H2O ë thËn. Co m¹ch→↑Pa - C¬ chÕ: ho¹t ho¸ hyaluronidaza ph©n gi¶i hyaluronic th−îng b× èng thËn → hÊp thu n−íc ë èng thËn - Khi thiÕu (tæn th−¬ng d−íi ®åi) → ®¸i th¸o nh¹t (®¸i nhiÒu, kh¸t n−íc→ uèng nhiÒu). Sù t¨ng tiÕt → ø n−íc, t¨ng Pa nh−ng nhanh chãng nhÊt thêi Oxytoxin: - Co c¬ tr¬n tö cung, ®−êng sinh dôc c¸i nãi chung → thóc ®Î - KT co bãp c¬ tr¬n tuyÕn vó → KT tiÕt s÷a - ø/d: Thô tinh nh©n t¹o→ KT nhu ®éng t/c ®−a nhanh tinh trïng gÆp trøng → t¨ng tû lÖ thô thai. Thóc ®Î 2.2. KiÓm so¸t - §iÒu ho ADH th«ng qua ASTT m¸u: (↑ASTT→ tiÕt nhiÒu, ↑ ASTT↓→ ↓ tiÕt) khi mÊt n−íc m¸u ®Æc ↑ tiÕt - Khi KT nóm vó, c¬ quan s.dôc t¨ng tiÕt oxytoxin §iÒu ho tiÕt ADH -TB nhËn c¶m thÈm thÊu ë Hypothalamus - TB nhËn c¶m ASTT trong hÖ tuÇn ho n http://cnts.hua.edu.vn m c: Bài gi ng 16
  17. Ph m Kim ðăng - Khoa CN&NTTS 11/04/2009 § 2. tuyÕn gi¸p tr¹ng (Thyroid gland) - MÆt ngo i khÝ qu¶n : 2 thuú 2 bªn + mét eo ë gi÷a T4 T3 Thyroxine Triiodothyronine TB tiÕt (TB nang tuyÕn) TiÕt T3 v T4 Bao tuyÕn ChÊt keo TB c¹nh nang (canxitonin ↓Ca++ huyÕt 1. Sinh tæng hîp T3 & T4 - DÉn xuÊt cña a.a tyrosine. - T3, T4 + globulin Tireoglobulin dù tr÷ ë xoang bao tuyÕn. D−íi t/d cña TSH tiÒn yªn → thyroxine - Tæng hîp cÇn 2 yÕu tè: Iod (ngo¹i sinh, néi sinh) & protein tuyÕn gi¸p thyroglobulin. Qua 4 b−íc: B1: TB tuyÕn gi¸p thu nhËn, c« ®Æc Iodur Iod (T.¨n, n−íc) hÊp thu ë ruét d¹ng (I-) ®Õn tuyÕn gi¸p gi÷ l¹i B2: Oxy ho¸ iod: 2I- peroxydaza 2e- + I2 http://cnts.hua.edu.vn m c: Bài gi ng 17
  18. Ph m Kim ðăng - Khoa CN&NTTS 11/04/2009 B3: G¾n Iod lªn a.a tirozin t¹o MIT v DIT COOH I COOH HO CH2 CH HO CH2 CH I2 + Iodinaza Tyrosine NH2 MIT NH2 I COOH HO CH2 CH I DIT NH2 B4: T¹o T3 v T4 I I COOH * MIT + DIT T3 HO O CH2 CH I NH2 I I COOH * DIT + DIT T4 HO O CH2 CH I I NH2 2. T¸c dông cña Thyroxine TB ®Ých: c¸c TB c¬ thÓ, ®/b c¬, TK, gan, phæi, thËn ChuyÓn ho¸ - T¨ng dÞ ho¸ (oxy ho¸) sinh nhiÖt (nh−îc n¨ng→ chèng rÐt kÐm, th©n nhiÖt gi¶m) - ↑ ph©n gi¶i gluxit, lipit, protein n¨ng l−îng (−u n¨ng → con vËt gÇy, ↓ thÓ träng) + Gluxit: → ↑ hÊp thu glucose ë ruét → ↑ chuyÓn glycogen → glucose ë gan + Protein: → ↑ dÞ ho¸, b i xuÊt nit¬, c©n b»ng protein + Lipit: → ↑ huy ®éng axÝt bÐo tù do + N−íc: ø/c t¸i hÊp thu n−íc èng thËn → n−íc tiÓu nhiÒu http://cnts.hua.edu.vn m c: Bài gi ng 18
  19. Ph m Kim ðăng - Khoa CN&NTTS 11/04/2009 Sinh tr−ëng ph¸t dôc - ¶/h dinh d−ìng da, l«ng. KT sôn liªn hîp sinh x−¬ng - G©y biÕn th¸i nßng näc - KT sinh tr−ëng, ph¸t dôc b o thai, hÖ TK, x−¬ng b o thai (thiÕu ë thêi kú b o thai → ®Çn ®én, kÐm ph¸t triÓn) - Gia cÇm: ↑ tû lÖ Êp në → bæ sung KI cho g ®Î - KT biÓu m« tuyÕn vó, ↑t/h protein, mì s÷a ↑s¶n l−îng s÷a - Khi thiÕu → ngõng ®éng dôc - ¶/h TKTW & thùc vËt (c¾t tuyÕn gi¸p → kh«ng lËp ®−îc PXC§K) 3. Khi rèi lo¹n * −u n¨ng: Basedow - ↑ H. gi¸p tr¹ng → thiªu ®èt hÕt dinh d−ìng → cung cÊp E → gÇy gß → m¾t låi, dÔ xóc c¶m, ↑ th©n nhiÖt * Nh−îc n¨ng - B−íu cæ (thiÕu I→ nhu cÇu lín→↑gian chÊt tuyÕn gi¸p→ b−íu) - ThÇn kinh kÐm ph¸t triÓn → ®Çn ®én - ↓ nhÞp tim, ↓ Pa 4. T¸c dông cña canxitonin - ↓ caxi huyÕt. C¬ quan ®Ých: x−¬ng, thËn ↓ gi¶i phãng Ca x−¬ng, ↑ b i xuÊt Ca++ ë thËn - §iÒu ho : qua sù ↑[Ca++] huyÕt http://cnts.hua.edu.vn m c: Bài gi ng 19
  20. Ph m Kim ðăng - Khoa CN&NTTS 11/04/2009 § 3. tuyÕn cËn gi¸p (Parathyroid gland) - C¹nh tuyÕn gi¸p, tiÕt Parathyroid (PTH) cïng canxitonin v VTM D tham gia v o chuyÓn ho¸ Ca, P -B/chÊt: protein 1. T¸c dông cña PTH: ®iÒu ho canxi, photpho ThËn X−¬ng èng thËn xa: ↑t¸i hÊp thu Ca++ Huy ®éng Ca++ tõ x−¬ng èng thËn gÇn: ↓ hÊp thu PO4--- T¨ng Ca++ huyÕt 2. Rèi lo¹n −u n¨ng • ↑ PTH mÊt Ca x−¬ng, th−êng g©y sái thËn (ø ®äng photphat Ca c¸c m« mÒm) • BÖnh Reckling-Hausen: mÊt Ca++ x−¬ng, t¹o hèc, dÔ g y Nh−îc n¨ng: ↓ canxi huyÕt→ co giËt → chÕt 3. §iÒu ho : ∈[Ca++] huyÕt, khi [Ca++]↑→ gi¶m tiÕt PTH v ng−îc l¹i http://cnts.hua.edu.vn m c: Bài gi ng 20
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2