Bài giảng Chăn nuôi trâu bò: Chương 3 - Học viện Nông nghiệp Việt Nam (2017)

Lớp Học Phần VNUA - Khoa Chăn nuôi- Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam<br /> NỘI DUNG MÔN HỌC CHĂN NUÔI TRÂU BÒ<br /> Lợi nhuận<br /> <br /> sinh sản<br /> quản lí sinh<br /> sản (4, 5)<br /> <br /> Chuång tr¹i nu«i bß<br /> <br /> năng suất<br /> +<br /> <br /> thức ăn (2)<br /> +<br /> <br /> • Yêu cầu chung về chuồng<br /> trại<br /> <br /> sức khoẻ<br /> <br /> +<br /> <br /> • Các kiểu bố trí chuồng<br /> thông dụng<br /> <br /> chuồng trại<br /> (3)<br /> <br /> • Yêu cầu về các chi tiết<br /> chuồng trại<br /> <br /> giống<br /> (1)<br /> <br /> • Vệ sinh chuồng trại<br /> • Các phương thức quản lý<br /> trâu bò<br /> <br /> kỹ thuật<br /> chăn nuôi<br /> (6, 7, 8, 9)<br /> <br /> 1<br /> <br /> Những yêu cầu chung về<br /> chuồng trai<br /> <br /> NHỮNG YÊU CẦU VÀ<br /> NGUYÊN TẮC CƠ BẢN<br /> • Những yêu cầu và nguyễn tắc cơ bản về<br /> chuồng trại<br /> • Các bộ phân cần có của chuồng trại<br /> • Bố trí mặt bằng<br /> • Vị trí xây dựng<br /> • Yêu cầu kỹ thuật về chuồng nuôi<br /> <br /> home3<br /> <br /> Liªn th«ng gi÷a c¸c khu vùc trong tr¹i<br /> bß s÷a<br /> <br /> Chuồng<br /> bò tơ<br /> <br /> Nơi sản<br /> xuất TA<br /> <br /> Chuồng<br /> Thú y<br /> <br /> Hệ thống<br /> chất thải<br /> <br /> Bò CS<br /> & đẻ<br /> <br /> <<br /> <br /> - T¹o cho tr©u bß ®−îc an toµn, tho¶i m¸i, dÔ chÞu khi ¨n uèng, ®i<br /> l¹i vµ nghØ ng¬i.<br /> - T¹o sù an toµn vµ thuËn tiÖn cho ng−êi ch¨n nu«i trong viÖc qu¶n<br /> lý, ch¨m sãc, nu«i d−ìng ®µn tr©u bß.<br /> - T¹o ra ®−îc tiÓu khÝ hËu tèt cho tr©u bß, h¹n chÕ tèi ®a nh÷ng t¸c<br /> ®éng xÊu cña thêi tiÕt khÝ hËu lªn c¬ thÓ chóng.<br /> - §¶m b¶o vÖ sinh thó y vµ m«i tr−êng ®−îc tèt.<br /> - §¶m b¶o liªn th«ng hîp lý gi÷a c¸c bé phËn trong toµn tr¹i (S¬<br /> ®å).<br /> - TiÕt kiÖm chi phÝ x©y dùng vµ gi¶m thiÓu chi phÝ vËn hµnh s¶n<br /> xuÊt.<br /> - Sö dông ®−îc l©u dµi vµ æn ®Þnh.<br /> 4<br /> <br /> C¸c bé phËn cÇn cã cña chuång tr¹i<br /> tr©u bß<br /> <br /> Chuồng<br /> vắt sữa<br /> Chuồng<br /> bò sữa<br /> <br /> 2<br /> <br /> 5<br /> <br /> - HÖ thèng cung cÊp thøc ¨n: Kho chøa vµ dông cô chÕ<br /> biÕn thøc ¨n tinh vµ thøc ¨n th«, m¸y phèi trén vµ ph©n<br /> phèi thøc ¨n, lèi ®i cÊp ph¸t thøc ¨n vµ m¸ng ¨n.<br /> - HÖ thèng cÊp n−íc: Nguån n−íc, b¬m, bÓ chøa,<br /> ®−êng èng cÊp n−íc vµ m¸ng uèng.<br /> - HÖ thèng ch¨m sãc qu¶n lý bß: C¸c « chuång nhèt<br /> bß, s©n vËn ®éng, ®−êng ®i, thiÕt bÞ thó y, c¸c thiÕt bÞ<br /> nhËp vµ xuÊt b¸n bß.<br /> - HÖ thèng xö lý n−íc th¶i: R·nh tho¸t, hÖ thèng ao<br /> l¾ng, ao l−u vµ khu vùc sö dông n−íc th¶i.<br /> - HÖ thèng xö lý ph©n: ThiÕt bÞ thu dän vµ vËn chuyÓn<br /> ph©n, thiÕt bÞ ñ vµ khu vùc sö dông ph©n.<br /> - Khu vùc qu¶n lý/kinh doanh: V¨n phßng lµm viÖc,<br /> cÇu c©n, n¬i ®ç xe vµ n¬i vui ch¬i gi¶i lao.<br /> 6<br /> <<br /> <br /> https://sites.google.com/site/lophocphanvnuak60/<br /> <br /> 48<br /> 1<br /> <br /> Lớp Học Phần VNUA - Khoa Chăn nuôi- Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam<br /> Bè trÝ mÆt b»ng chuång tr¹i<br /> - Kh«ng nªn ®Ó ®−êng ®i, r·nh tho¸t, lèi<br /> ra vµo cña bß c¾t ngang nhau.<br /> - Kh«ng nªn lµm cæng ng¨n hay gãc hÑp<br /> trªn ®−êng vËn chuyÓn vµ ph©n ph¸t<br /> thøc ¨n.<br /> - Dµnh diÖn tÝch ®Ó ph¸t triÓn vµ më réng<br /> quy m« chuång tr¹i theo tõng giai ®o¹n<br /> vÒ sau.<br /> - V¨n phßng vµ cÇu c©n cÇn bè trÝ vµo n¬i<br /> thuËn tiÖn ®Ó sao cho tÊt c¶ xe cé ra<br /> vµo ®Òu ph¶i qua chç nµy.<br /> - C¸c gi¶i ph¸p b¶o vÖ cÇn ®−îc thiÐt kÕ<br /> cÈn thËn, phï hîp víi t×nh h×nh an ninh<br /> cña tõng ®Þa ph−¬ng.<br /> <br /> <<br /> <br /> 7<br /> <br /> Vị trí xây dựng chuồng trại (1)<br /> <br /> 8<br /> <br /> Vị trí xây dựng chuồng trại (2)<br /> 6. Lợi dụng địa hình? Không làm ngược lại.<br /> <br /> 1. Có đủ nước chất lượng tốt không?<br /> <br /> Việc đào dắp san lấp rất tốn kém. Phải lợi dụng<br /> độ dốc làm đường rãnh thoát nước.<br /> <br /> Cần có 300 - 600 lít nước/bò/ngày<br /> 2. Nền đất có làm chuồng trại được không?<br /> <br /> 7. Điều kiện thời tiết phổ biến: nhiệt độ tối đa-tối<br /> thiểu, lượng mưa, độ ẩm?<br /> <br /> 3. Hướng và tốc độ gió tự nhiên? (cần biết để<br /> định hướng chuồng và tính tốc độ thông gió<br /> tự nhiên).<br /> <br /> 8. Có đủ diện tích đất trồng cỏ không?<br /> 9. Có đủ diện tích đất để mở rộng quy mô không?<br /> <br /> 4. Thế đất và hướng mặt trời? (cần biết để<br /> làm mái che và trồng cây bóng mát)<br /> <br /> 10. Những vấn đề môi trường liên quan đến quản<br /> lý chất thải<br /> <br /> 5. Khả năng tiếp cận giao thông<br /> 9<br /> <br /> 10<br /> 11. Những quy định của địa phương và an ninh? <<br /> <br /> Mét sè yªu cÇu kü thuËt chuång nu«i<br /> - Th«ng giã:<br /> Mét s¸ng:<br /> hÖ th«ng th«ng giã tèt sÏ:<br /> -+¸nh<br /> Lo¹i<br /> bôi, khÝ<br /> ®éc kÕt<br /> vµ mïi<br /> kháichuång<br /> chuång.<br /> • –KÕt<br /> cÊutrõt−êng<br /> vµ m¸i<br /> hîp h«i<br /> víi thèi<br /> h−íng<br /> ph¶i<br /> - MËt ®é nu«i<br /> – Cung<br /> ®ñ¸nh<br /> kh«ng<br /> khÝtùs¹ch<br /> trong<br /> chuång.<br /> ®¶m<br /> b¶o cÊp<br /> cã ®ñ<br /> s¸ng<br /> nhiªn<br /> trong<br /> chuång.<br /> • MËt ®é nu«i th−êng ®−îc tÝnh b»ng diÖn tÝch chuång<br /> • –ChÕ<br /> ®éhoµ<br /> ¸nh®−îc<br /> s¸ngnhiÖt<br /> trong®é<br /> chuång<br /> hîp sÏkhÝ<br /> ¶nh<br /> h−ëng<br /> §iÒu<br /> vµ ®é phï<br /> Èm kh«ng<br /> chuång<br /> b×nh qu©n cho mçi con.<br /> nu«i.<br /> tèt tíi<br /> m«i tr−êng vÖ sinh thó y vµ trao ®æi chÊt cña gia<br /> • Cã ¶nh h−ëng ®Õn søc s¶n xuÊt vµ søc khoÎ cña gia<br /> sóc.<br /> + NÕu<br /> thiÕt<br /> tètqu¶<br /> th×ch¨n<br /> chuång<br /> tÇng th−êng<br /> sóc<br /> còng<br /> nh− kÕ<br /> hiÖu<br /> nu«i mét<br /> nãi chung.<br /> • §ÓchØ<br /> ®¶m<br /> b¶o<br /> ®ñ ¸nh<br /> s¸ng<br /> trong chuång<br /> cÇn chó ý ®Õn<br /> cÇn<br /> th«ng<br /> giã<br /> tù nhiªn<br /> lµ ®ñ.<br /> • MËt ®é<br /> nu«i<br /> cã ¶nh<br /> h−ëng<br /> lín ®Õn<br /> tiÓu khÝ hËu chuång<br /> kho¶ng ®Êt trèng tr−íc chuång vµ c¸c c©y bãng m¸t<br /> v× ¶nhchuång<br /> h−ëng ®Õn<br /> Èm,vµmïi<br /> bôi thÊp<br /> trong th×<br /> chuång.<br /> +nu«i<br /> Nh÷ng<br /> x©y®ékÝn<br /> cãvµ<br /> trÇn<br /> quanh chuång.<br /> • ThiÕtph¶i<br /> kÕ mËt<br /> ®é<br /> ph¶i c¨n cø<br /> vµo ®iÒu<br /> kiÖn khÝ hËu,<br /> th−êng<br /> cãgi÷a<br /> hÖnu«i<br /> thèng<br /> th«ng<br /> giã.(nhµ)<br /> • Kho¶ng<br /> c¸ch<br /> chuångqu¹t<br /> víi d·y<br /> chuång<br /> bªn<br /> ®é lín cña gia sóc.<br /> ph¶i b»ng 1,5-2 lÇn chiÒu cao cña chuång.<br /> • Theo tiªu chuÈn cña n−íc ngoµi diÖn tÝch chuång nu«i<br /> • Nh÷ng chuång quay ra h−íng ®«ng-nam, tr−íc mÆt<br /> cho 1 ®¬n vÞ bß (500kg) dao ®éng trong ph¹m vi 9-25m2.<br /> chuång kh«ng cã nhµ cöa hay c©y cèi cao rËm che khuÊt<br /> 11<br /> <<br /> sÏ nhËn ®−îc nhiÒu ¸nh s¸ng cã lîi nhÊt.<br /> <br /> https://sites.google.com/site/lophocphanvnuak60/<br /> <br /> 12<br /> <br /> 49<br /> 2<br /> <br /> Lớp Học Phần VNUA - Khoa Chăn nuôi- Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam<br /> Kiểu chuồng hai dãy đối đầu<br /> <br /> Kiểu chuồng hai dãy<br /> <br /> 13<br /> <br /> 14<br /> <br /> KiÓu chuång hai d·y (Israel)<br /> <br /> KiÓu chuång hai d·y (Israel)<br /> <br /> 15<br /> <br /> 16<br /> <br /> KiÓu chuång hai d·y<br /> (Tuyªn Quang)<br /> <br /> KiÓu chuång hai d·y<br /> (Tuyªn Quang)<br /> <br /> 17<br /> <br /> https://sites.google.com/site/lophocphanvnuak60/<br /> <br /> 18<br /> <br /> 50<br /> 3<br /> <br /> Lớp Học Phần VNUA - Khoa Chăn nuôi- Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam<br /> KiÓu chuång hai d·y<br /> (Thanh Ho¸)<br /> <br /> Kiểu chuồng một dãy<br /> <br /> 19<br /> <br /> KiÓu chuång một d·y<br /> (L©m §ång)<br /> <br /> 20<br /> <br /> KiÓu chuång nhiÖt ®íi<br /> <br /> 21<br /> <br /> home<br /> <br /> 22<br /> <br /> H−íng chuång<br /> • CÇn bè trÝ h−íng chuång phï hîp ®Ó tr¸nh m−a<br /> t¹t, giã lïa, ®¶m b¶o che n¾ng, tho¸ng m¸t vµ<br /> tho¸t n−íc tèt.<br /> • Ph¶i tuú theo ®iÒu kiÖn ®Êt ®ai, ®Þa thÕ mµ chän<br /> h−íng chuång sao cho høng ®−îc giã m¸t vµ<br /> che ®−îc giã l¹nh mïa ®«ng (®Æc biÖt ®èi víi<br /> chuång bª con).<br /> • Th«ng th−êng nªn ®Ó chuång më (kh«ng t−êng)<br /> vÒ phÝa nam hoÆc ®«ng nam ®Ó ®¶m b¶o cã ¸nh<br /> s¸ng vµ th«ng tho¸ng tèt.<br /> 23<br /> <br /> https://sites.google.com/site/lophocphanvnuak60/<br /> <br /> <<br /> <br /> 24<br /> <br /> 51<br /> 4<br /> <br /> Lớp Học Phần VNUA - Khoa Chăn nuôi- Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam<br /> NÒn chuång<br /> • DiÖn tÝch nÒn chuång (chç ®øng) ph¶i theo ®óng tiªu<br /> chuÈn cho tõng lo¹i bß (4-8 m2/con).<br /> • NÒn chuång ph¶i cao h¬n mÆt ®Êt bªn ngoµi kho¶ng<br /> 40-50cm ®Ó n−íc m−a kh«ng thÓ trµn vµo chuång.<br /> • NÒn chuång cã thÓ ®−îc l¸t b»ng g¹ch hoÆc l¸ng bª<br /> t«ng. MÆt nÒn chuång kh«ng gå ghÒ, nh−ng còng<br /> kh«ng tr¬n tr−ît, cã ®é dèc hîp lý (1-3%), thoai tho¶i<br /> vÒ r·nh tho¸t n−íc ®Ó b¶o ®¶m tho¸t n−íc dÔ dµng khi<br /> déi röa.<br /> • Chç bß ®øng vµ n»m nghØ tèt nhÊt lµ tr¶i nÒn b»ng<br /> th¶m cao su hay c¸t ®Ó cho bß ®−îc tho¶i m¸i.<br /> <<br /> <br /> 25<br /> <br /> T−êng chuång<br /> <br /> M¸i chuång<br /> <br /> • T−êng chuång ®Ó tr¸nh m−a h¾t vµ ng¨n tr©u bß.<br /> • T−êng cã ¶nh h−ëng lín ®Õn tiÓu khÝ hËu chuång nu«i.<br /> • B×nh th−êng t−êng nªn më h−íng ®«ng-nam ®Ó høng<br /> giã m¸t vµ che t©y-b¾c ®Ó ch¾n giã l¹nh (®Æc biÖt n¬i bß<br /> ®Î vµ nu«i bª).<br /> • §èi víi ®iÒu kiÖn khÝ hËu cña miÒn Nam, cã thÓ kh«ng<br /> cÇn x©y t−êng xung quanh chuång.<br /> • T−êng cã thÓ x©y b»ng g¹ch, ®¸, b»ng tÊm bª-t«ng (cã<br /> cét trô), b»ng gç hay mét sè vËt liÖu kh¸c tuú theo ®iÒu<br /> kiÖn cô thÓ.<br /> • BÒ mÆt t−êng ph¶i ®¶m b¶o dÔ dµng quÐt röa tiªu ®éc<br /> khi cÇn thiÕt.<br /> • MÆt trong cña t−êng nªn quÐt v«i tr¾ng, võa ®¶m b¶o vÖ<br /> sinh võa t¹o ra bÒ mÆt ph¶n chiÕu ¸nh s¸ng trong<br /> chuång tèt.<br /> < 27<br /> <br /> Ảnh hưởng của vật liệu làm mái<br /> đến hiệu quả chống nóng<br /> <br /> Nhiệt độ dưới mái<br /> Bức xạ dưới mái<br /> (Kcal/m2/h)<br /> <br /> Vật liệu<br /> dẫn nhiệt kém<br /> + phủ nylon<br /> <br /> 80 oC<br /> <br /> 50 oC<br /> <br /> 30 oC<br /> <br /> 760<br /> <br /> 535<br /> <br /> 420<br /> <br /> Tôn, nhôm<br /> <br /> Gỗ, tranh, tre<br /> <br /> • M¸i chuång che m−a n¾ng vµ<br /> ®iÒu hoµ tiÓu khÝ hËu xung quanh<br /> c¬ thÓ gia sóc.<br /> • §é cao cña m¸i cÇn ph¶i tÝnh to¸n<br /> sao cho kh«ng bÞ m−a h¾t vµ giã<br /> l¹nh thæi vµo.<br /> • M¸i che cã thÓ lîp ngãi hay tranh<br /> ®Ó gi÷ m¸t. M¸i t«n hay<br /> fibroxim¨ng rÊt nãng.<br /> • §èi víi nh÷ng chuång lín, khÈu<br /> ®é m¸i réng th× cã thÓ ph¶i dïng<br /> m¸i t«n, nh−ng cÇn lµm m¸i cao<br /> vµ tho¸ng.<br /> <br /> Các kiểu mái chuồng<br /> <br /> 28<br /> <br /> M¸ng ¨n<br /> <br /> Vật liệu<br /> dẫn nhiệt kém<br /> <br /> Vật liệu<br /> dẫn nhiệt cao<br /> <br /> 26<br /> <br /> - CÇn ph¶i cã m¸ng ¨n trong chuång vµ<br /> c¶ ngoµi s©n.<br /> -M¸ng ¨n x©y b»ng g¹ch l¸ng bª t«ng.<br /> - C¸c gãc cña m¸ng ¨n ph¶i l−în trßn vµ<br /> tr¬n nh½n.<br /> - §¸y m¸ng cã lç tho¸t n−íc ®Ó thuËn<br /> tiÖn cho viÖc röa m¸ng.<br /> - Thµnh m¸ng phÝa trong (phÝa bß ¨n) b¾t<br /> buéc ph¶i thÊp h¬n thµnh m¸ng ngoµi.<br /> <br /> Chất dẻo<br /> 29<br /> <br /> https://sites.google.com/site/lophocphanvnuak60/<br /> <br /> 30<br /> <br /> 52<br /> 5<br /> <br />