Bài giảng Chăn nuôi trâu bò: Chương 2 - Học viện Nông nghiệp Việt Nam (2017)

Lớp Học Phần VNUA - Khoa Chăn nuôi- Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam<br /> NỘI DUNG MÔN HỌC CHĂN NUÔI TRÂU BÒ<br /> <br /> Dinh d−ìng vμ thøc ¨n<br /> <br /> Lợi nhuận<br /> <br /> sinh sản<br /> <br /> năng suất<br /> <br /> sức khoẻ<br /> <br /> thức ăn (2)<br /> <br /> chuồng trại<br /> (3)<br /> <br /> • §Æc ®iÓm tiªu ho¸ cña GSNL<br /> quản lí sinh<br /> sản (4, 5)<br /> <br /> +<br /> <br /> +<br /> <br /> +<br /> <br /> • Nhu cÇu dinh d−ìng cña tr©u bß<br /> • nguån thøc ¨n cho tr©u bß<br /> <br /> giống<br /> (1)<br /> <br /> • KhÈu phÇn nu«i d−ìng tr©u bß<br /> <br /> kỹ thuật<br /> chăn nuôi<br /> (6, 7, 8, 9)<br /> <br /> 1<br /> <br /> ĐẶC ĐIỂM TIÊU HOÁ<br /> CỦA GSNL<br /> <br /> ®−êng<br /> ®−êng tiª<br /> tiªu ho¸<br /> ho¸ GSNL<br /> Dạ lá sách<br /> <br /> Ruột non<br /> <br /> Dạ múi khế<br /> •<br /> <br /> Đặc điểm đường tiêu hoá<br /> Tuyến nước<br /> bọt<br /> <br /> • Hệ vi sinh vật dạ cỏ<br /> • Đặc thù của các quá trình<br /> tiêu hoá<br /> <br /> Dạ tổ ong<br /> Dạ cỏ<br /> Ruột già<br /> <br /> contents<br /> 3<br /> <br /> 4<br /> <br /> Ảnh hưở<br /> hưởng củ<br /> của loạ<br /> loại hì<br /> hình thứ<br /> thức ăn<br /> đến lượ<br /> lượng nướ<br /> nước bọ<br /> bọt tiế<br /> tiết ra<br /> <br /> Miệng<br /> Miệng có chức năng lấy thức ăn,<br /> tiết nước bọt và nhai lại:<br /> ¾ Nước bọt đóng vai trò quan trọng trong việc làm mềm, tạo miếng<br /> thức ăn và cung cấp các yếu tố cần thiết cho VSV dạ cỏ (N, khoáng.<br /> ¾ Dung dịch đệm trong nước bọt (cacbonat và phốt phát) ⇒ trung hoà các<br /> <br /> AXBH ⇒ tạo thuận lợi cho sự phát triển của các vi sinh vật tiêu hoá xơ nhờ<br /> duy trì độ axít trung tính trong dạ cỏ<br /> ¾ Nhai lại làm giảm kích thước các mẩu thức ăn ⇒ tạo thuận lợi cho việc<br /> <br /> tấn công xơ của vi sinh vật và enzym của chúng.<br /> 5<br /> <br /> https://sites.google.com/site/lophocphanvnuak60/<br /> <br /> 6<br /> <br /> 18<br /> <br /> Lớp Học Phần VNUA - Khoa Chăn nuôi- Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam<br /> Dạ dày ké<br /> kép<br /> <br /> Sù ph¸<br /> ph¸t triÓ<br /> triÓn cñ<br /> cña d¹<br /> d¹ dµy kÐp<br /> <br /> 7<br /> <br /> Dạ cỏ và<br /> dạ tổ ong<br /> <br /> 8<br /> <br /> Các phần tử dài chằng chịt<br /> <br /> Các phần tử nhỏ lơ lửng<br /> <br /> Cắt ngang<br /> <br /> khí<br /> <br /> Chức năng của<br /> dạ cỏ và dạ tổ ong<br /> <br /> ¾ Thùng để lên men (130 đến 180 lít) ở phần trước của ống tiêu hoá.<br /> <br /> ¾Giữ lại các mẩu thức ăn có sợi dài kích thích nhai lại và tiết nước bọt<br /> <br /> D¹<br /> cá<br /> <br /> ¾ VSV lên men thức ăn sinh ra axít béo bay hơi và sinh khôi VSV giàu<br /> protéin<br /> <br /> D¹ tæ<br /> ong<br /> <br /> ¾ Hấp thụ axít béo bay hơi để sử dụng như một nguồn năng lượng trong<br /> cơ thể cũng như tổng hợp lactoza, các protéin và chất béo trong sữa<br /> D¹ mói khÕ<br /> <br /> D¹ l¸<br /> s¸ch<br /> <br /> 9<br /> <br /> D¹ l¸ s¸ch<br /> <br /> 10<br /> <br /> Dạ múi khế<br /> <br /> Dạ múi khế có chức năng tiêu hoá bằng dịch vị:<br /> ¾ Tiết<br /> <br /> axít clohydric và nhiều enzym tiêu hoá tiêu hoá các<br /> <br /> protéin thoát qua.<br /> ¾ Tiêu hoá các protéin VSV sinh ra trong dạ cỏ (0,52,5kg/ ngày)<br /> <br /> Dạ lá sách có chức năng hấp thụ nước, natri, phốt<br /> pho và các axít béo bay hơi.<br /> 11<br /> <br /> https://sites.google.com/site/lophocphanvnuak60/<br /> <br /> 12<br /> <br /> 19<br /> <br /> Lớp Học Phần VNUA - Khoa Chăn nuôi- Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam<br /> Ruộ<br /> Ruột già<br /> già<br /> <br /> Ruột non<br /> <br /> Manh tràng có chức năng lên<br /> men và trực tràng có chức năng<br /> tạo phân<br /> <br /> Ruột non có chức năng tiêu hoá và hấp thu:<br /> ¾ Tiết<br /> <br /> các enzym tiêu hoá qua thành ruột và tuyến tuỵ<br /> <br /> ¾ Tiêu hoá các hydrát cácbon, protéin và lipít nhờ các enzym<br /> <br /> ¾ VSV<br /> <br /> lên men các sản phẩm đưa từ trên xuống<br /> <br /> ¾ Hấp thụ ABBH, nước và tạo phân<br /> ¾ Hấp thụ nước, khoáng và các sản phẩm tiêu hoá ở ruột<br /> <br /> ¾ Xác VSV không được tiêu hoá mà thải ra ngoài qua<br /> <br /> (glucoza, axít amin và axít béo)<br /> 13<br /> <br /> phân<br /> <br /> @<br /> <br /> 14<br /> <br /> Vi khuÈ<br /> khuÈn (Bacteria)<br /> HỆ VI SINH VẬ<br /> VẬT DẠ<br /> DẠ CỎ<br /> Các nhó<br /> nhóm VSV dạ<br /> dạ cỏ<br /> ¾ Môi trường dạ cỏ cần cho VSV<br /> ¾ Hoạt động của VSV dạ cỏ<br /> ¾ Vai trò của VSV dạ cỏ đối với vật chủ<br /> ¾<br /> <br /> - Sè l−îng<br /> −îng:: 109-1010 tÕ bµ<br /> bµo/g chÊt<br /> chø<br /> chøa d¹<br /> d¹ cá<br /> - Ho¹<br /> Ho¹t ®éng<br /> ®éng::<br /> + Ph©<br /> Ph©n gi¶<br /> gi¶i x¬<br /> x¬ (xenluloza<br /> vµhemixenluloza)<br /> + Ph©<br /> Ph©n gi¶<br /> gi¶i tinh bé<br /> bét vµ<br /> vµ d−êng<br /> + Sö<br /> Sö dông c¸<br /> c¸c axit h÷<br /> h÷u c¬<br /> c¬<br /> + Ph©<br /> Ph©n gi¶<br /> gi¶i vµ<br /> vµ tæng hî<br /> hîp protein<br /> + T¹<br /> T¹o mª<br /> mªtan<br /> + Tæ<br /> Tæng hî<br /> hîp vitamin nhãm B vµ<br /> vµ<br /> vitamin K<br /> -<br /> <br /> rối loạn<br /> tiêu hoá hoặc chuyển hoá và/hoặc vi sinh vật gây bệnh<br /> <br /> Vi khuÈ<br /> khuÈn d¹<br /> d¹ cá cã thÓ<br /> thÓ sö<br /> dung amoniac ®Ó tæng hî<br /> hîp<br /> protein<br /> Amoniac trong d¹<br /> d¹ cá ®−îc<br /> ®−îc<br /> hÊp thu rÊt nhanh<br /> Amoniac cÇ<br /> cÇn cã ë møc tè<br /> tèi<br /> thÝch cï<br /> cïng ví<br /> víi gluxit ®−îc<br /> ®−îc<br /> ph©<br /> ph©n gi¶<br /> gi¶i (®Ó<br /> (®Ó cung cÊp ®ång<br /> ®ång<br /> thêi N vµ<br /> ng))<br /> vµ n¨ng l−î<br /> l−îng<br /> VSV d¹<br /> d¹ cá cã nhu cÇ<br /> cÇu vÒ<br /> kho¸<br /> kho¸ng (S, P)<br /> VSV d¹<br /> d¹ cá cÇn mé<br /> mét sè<br /> sè axit<br /> amin (m¹<br /> (m¹ch nh¸<br /> nh¸nh) nh−<br /> nh− lµ<br /> nh÷<br /> ng cÇ<br /> nh÷ng yÕu tè<br /> tè sinh tr−ë<br /> tr−ëng<br /> cÇn<br /> thiÕt.<br /> <br /> Gluxit & Lipit<br /> <br /> Kho¸ng<br /> <br /> NPN<br /> <br /> Protein<br /> <br /> N<br /> Vi sinh vËt<br /> d¹ cá<br /> <br /> N¨ng l−îng<br /> <br /> Kho¸ng<br /> <br /> Protein<br /> <br /> back22<br /> <br /> < 21<br /> <br /> Phố<br /> Phối hợ<br /> hợp cá<br /> các loạ<br /> loại thứ<br /> thức ăn để<br /> để cung cÊp<br /> ®ång<br /> ng<br /> thêi<br /> N<br /> vμ<br /> μ<br /> n<br /> ¨<br /> ng<br /> l−î<br /> −îng<br /> ng<br /> cho<br /> VSV d¹<br /> ®å<br /> v<br /> l<br /> d¹ cá<br /> <br /> Cung cấp gluxít có thể lên men và<br /> protéin dễ phân giải cần phải:<br /> ⇒ Đủ cho tổng hợp và hoạt động của VSV – để động vật nhai lại thu được<br /> <br /> nhiều năng lượng và protéin.<br /> ⇒ Cân bằng – theo quy luật chung về yếu tố hạn chế – mức năng lượng<br /> hoặc protéin thiếu sẽ quyết định hiệu quả sử dụng và phần cung cấp lãng<br /> phí.<br /> ⇒ Đồng thời – các vi khuẩn cần đồng thời năng lượng và N vì chúng không<br /> có khả năng dự trữ.<br /> ⇒ Liên tục– hoạt động vi khuẩn ở mức cao, đều đặn và thường xuyên – rất<br /> <br /> Thức ăn giàu N<br /> <br /> hiệu quả. Phân bố thức ăn dần dần theo từng bữa nhỏ.<br /> 23<br /> <br /> https://sites.google.com/site/lophocphanvnuak60/<br /> <br /> Thức ăn giàu gluxit<br /> <br /> @@<br /> 24<br /> <br /> 21<br /> <br /> Lớp Học Phần VNUA - Khoa Chăn nuôi- Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam<br /> ¶nh h−ë<br /> ng cñ<br /> h−ëng<br /> cña pH d¹<br /> d¹ cá ®Õn ho¹<br /> ho¹t<br /> lùc cñ<br /> ñ<br /> a<br /> c¸<br /> ¸<br /> c<br /> nhãm<br /> VSV<br /> c c<br /> <br /> Thay ®æi<br /> ®æi pH d¹<br /> d¹ cá phô thué<br /> thuéc vμ<br /> vμo tÇ<br /> tÇn suÊt<br /> cung cÊp thø<br /> ø<br /> c<br /> ¨<br /> n<br /> tinh<br /> th<br /> <br /> Ho¹t lùc<br /> VSV<br /> <br /> pH<br /> Cho ¨n nhiÒu lÇn/ngµy<br /> <br /> VSV<br /> ph©n gi¶i x¬<br /> 6<br /> VSV ph©n<br /> gi¶i tinh bét<br /> <br /> Cho ¨n 2 lÇn/ngµy<br /> <br /> 5<br /> <br /> 6<br /> <br /> 7<br /> <br /> pH<br /> back26<br /> <br /> 25<br /> <br /> Hoạ<br /> Hoạt độ<br /> động củ<br /> của VSV dạ cỏ<br /> <br /> Hoạ<br /> Hoạt độ<br /> động củ<br /> của VSV dạ cỏ<br /> <br /> Thøc ¨n<br /> <br /> CHC tiªu ho¸<br /> NH3 S<br /> Glucoza<br /> <br /> VSV<br /> <br /> §−êng ph©n<br /> <br /> ChÊt trung gian<br /> <br /> CO2<br /> <br /> (A)<br /> <br /> ABBH<br /> (Axetat, Propionat<br /> Butyrat)<br /> <br /> Gluxit<br /> <br /> C¸c chÊt lªn<br /> men trung gian<br /> <br /> (B)<br /> <br /> Lipit<br /> <br /> ATP<br /> <br /> Tæng hîp<br /> VSV<br /> <br /> Mªtan<br /> <br /> Duy tr×<br /> <br /> NhiÖt<br /> <br /> NhiÖt<br /> ADP<br /> <br /> Kho¸ng:<br /> S, P, Co, Cu, ...<br /> <br /> Amoniac<br /> <br /> NH3<br /> <br /> S<br /> Tæng hîp<br /> <br /> ATP<br /> <br /> Protein<br /> (N)<br /> <br /> Na, K, P, etc<br /> <br /> 2-<br /> <br /> Methane<br /> <br /> Lªn men<br /> <br /> -<br /> <br /> Sinh khèi<br /> VSV<br /> <br /> Axit bÐo bay h¬i:<br /> acetic, propionic & butyric<br /> <br /> HÊp thu<br /> qua v¸ch d¹ cá<br /> <br /> < 27<br /> <br /> Vai trß<br /> trß cña vi sinh vË<br /> vËt d¹<br /> d¹ cá ®èi<br /> ®èi<br /> víi vË<br /> vËt chñ<br /> chñ<br /> 1. Cung cÊp n¨<br /> ng<br /> n¨ng l−î<br /> l−îng<br /> C¸c axit bÐo bay h¬<br /> h¬i (axetic,<br /> (axetic, propionic, butiric vµ<br /> vµ mét<br /> l−îng<br /> −îng nhá<br /> nhá izobytyric, valeric, izovaleric) cung cÊp<br /> kho¶<br /> ng.<br /> kho¶ng 7070-80% tæ<br /> tæng sè<br /> sè nhu cÇ<br /> cÇu n¨<br /> n¨ng l−î<br /> l−îng.<br /> 2. Cung cÊp protein<br /> C¸c hî<br /> hîp chÊt chø<br /> chøa nit¬<br /> nit¬ (kÓ<br /> (kÓ c¶ NPN) ®−îc<br /> ®−îc VSV sö<br /> sö<br /> dông ®Ó tæng hî<br /> ng<br /> hîp nª<br /> nªn sinh khè<br /> khèi protein cã chÊt l−î<br /> l−îng<br /> cao vµ<br /> µ<br /> ®−îc<br /> c<br /> tiª<br /> ª<br /> u<br /> ho¸<br /> ¸<br /> hÊp<br /> thu<br /> ë<br /> rué<br /> é<br /> t<br /> non.<br /> v ®−î ti ho<br /> ru<br /> 3. ChuyÓ<br /> ChuyÓn ho¸<br /> ho¸ lipit<br /> - Ph©<br /> Ph©n gi¶<br /> gi¶i triaxylglycerol vµ<br /> vµ galactolipit cñ<br /> cña thø<br /> thøc ¨n<br /> - No ho¸<br /> ho¸ vµ ®ång<br /> ®ång ph©<br /> ph©n ho¸<br /> ho¸ c¸c axit bÐo kh«<br /> kh«ng no.<br /> - Tæng hî<br /> hîp lipit cã chø<br /> chøa c¸<br /> c¸c axit bÐo l¹<br /> l¹.<br /> 4. Cung cÊp vitamin: nhãm B vµ<br /> vµ K<br /> 5. Gi¶<br /> Gi¶i ®éc<br /> ®éc<br /> <br /> TÕ bµo VSV<br /> <br /> Tiªu ho¸<br /> trong ruét<br /> <br /> 28<br /> <br /> ĐẶC THÙ<br /> THÙ CÁC QUÁ<br /> QUÁ TRÌNH TIÊU<br /> HOÁ<br /> HOÁ VÀ TRAO ĐỔ<br /> ĐỔI CHẤ<br /> CHẤT<br /> ¾<br /> ¾<br /> ¾<br /> ¾<br /> ¾<br /> ¾<br /> <br /> Sự nhai lạ<br /> lại<br /> Độ<br /> Động thá<br /> thái phân giả<br /> giải thứ<br /> thức ăn trong dạ<br /> dạ cỏ<br /> Tiêu hoá<br /> hoá gluxit<br /> Tiêu hoá<br /> hoá protein<br /> Tiêu hoá<br /> hoá lipit<br /> Chuyể<br /> Chuyển hoá<br /> hoá các chấ<br /> chất dinh dưỡ<br /> dưỡng<br /> <br />