Bài giảng Chăn nuôi trâu bò - Chương 2: Dinh dưỡng thức ăn

Chia sẻ: Manh Manh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:16

Thêm vào BST

Báo xấu

148
lượt xem 23
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo bài giảng Chăn nuôi trâu bò - Chương 2: Dinh dưỡng thức ăn để nắm bắt các kiến thức về đặc điểm tiêu hóa, nhu cầu dinh dưỡng của trầu bò, nguồn thức ăn cho trâu bò, khẩu phần nuôi dưỡng trâu bò. Hy vọng đây sẽ là tài liệu bổ ích giúp cho người học nắm bắt được các kiến thức cơ bản.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Chăn nuôi trâu bò - Chương 2: Dinh dưỡng thức ăn

NỘI DUNG MÔN HỌC CHĂN NUÔI TRÂU BÒ Lợi nhuận Dinh d−ìng vμ thøc ¨n sinh sản năng suất sức khoẻ • §Æc ®iÓm tiªu ho¸ cña GSNL quản lí sinh + thức ăn (2) + chuồng trại • Nhu cÇu dinh d−ìng cña tr©u bß sản (4, 5) + (3) • nguån thøc ¨n cho tr©u bß giống • KhÈu phÇn nu«i d−ìng tr©u bß (1) kỹ thuật chăn nuôi (6, 7, 8, 9) 1 ĐẶC ĐIỂM TIÊU HOÁ ®−êng tiªu ho¸ GSNL ®−êng tiª ho¸ CỦA GSNL Ruột non Dạ lá sách Dạ múi khế • Đặc điểm đường tiêu hoá Tuyến nước • Hệ vi sinh vật dạ cỏ bọt • Đặc thù của các quá trình Dạ tổ ong tiêu hoá Dạ cỏ Ruột già contents 3 4 Miệng Ảnh hưởng của loại hình thức ăn hưở củ loạ hì thứ đến lượng nước bọt tiết ra lượ nướ bọ tiế Miệng có chức năng lấy thức ăn, tiết nước bọt và nhai lại: Nước bọt đóng vai trò quan trọng trong việc làm mềm, tạo miếng thức ăn và cung cấp các yếu tố cần thiết cho VSV dạ cỏ (N, khoáng. Dung dịch đệm trong nước bọt (cacbonat và phốt phát) ⇒ trung hoà các AXBH ⇒ tạo thuận lợi cho sự phát triển của các vi sinh vật tiêu hoá xơ nhờ duy trì độ axít trung tính trong dạ cỏ Nhai lại làm giảm kích thước các mẩu thức ăn ⇒ tạo thuận lợi cho việc tấn công xơ của vi sinh vật và enzym của chúng. 5 6
Dạ dày kép ké Sù ph¸t triÓn cña d¹ dµy kÐp ph¸ triÓ cñ d¹ 7 8 Dạ cỏ và khí Chức năng của Cắt ngang Các phần tử dài chằng chịt dạ tổ ong Các phần tử nhỏ lơ lửng dạ cỏ và dạ tổ ong Thùng để lên men (130 đến 180 lít) ở phần trước của ống tiêu hoá. D¹ Giữ lại các mẩu thức ăn có sợi dài kích thích nhai lại và tiết nước bọt cá VSV lên men thức ăn sinh ra axít béo bay hơi và sinh khôi VSV giàu D¹ tæ ong protéin Hấp thụ axít béo bay hơi để sử dụng như một nguồn năng lượng trong cơ thể cũng như tổng hợp lactoza, các protéin và chất béo trong sữa D¹ l¸ D¹ mói khÕ 9 10 s¸ch D¹ l¸ s¸ch Dạ múi khế Dạ múi khế có chức năng tiêu hoá bằng dịch vị: Tiết axít clohydric và nhiều enzym tiêu hoá tiêu hoá các protéin thoát qua. Tiêu hoá các protéin VSV sinh ra trong dạ cỏ (0,5- Dạ lá sách có chức năng hấp thụ nước, natri, phốt 2,5kg/ ngày) pho và các axít béo bay hơi. 11 12
Ruột non Ruột già Ruộ già Manh tràng có chức năng lên Ruột non có chức năng tiêu hoá và hấp thu: men và trực tràng có chức năng tạo phân Tiết các enzym tiêu hoá qua thành ruột và tuyến tuỵ VSV lên men các sản phẩm đưa từ trên xuống Tiêu hoá các hydrát cácbon, protéin và lipít nhờ các enzym Hấp thụ ABBH, nước và tạo phân Hấp thụ nước, khoáng và các sản phẩm tiêu hoá ở ruột Xác VSV không được tiêu hoá mà thải ra ngoài qua (glucoza, axít amin và axít béo) phân 13 @ 14 Vi khuÈn (Bacteria) khuÈ HỆ VI SINH VẬT DẠ CỎ VẬ DẠ - Sè l−îng: 109-1010 tÕ bµo/g chÊt −îng: bµ chøa d¹ cá chø d¹ - Ho¹t ®éng: Ho¹ ®éng: Các nhóm VSV dạ cỏ nhó dạ + Ph©n gi¶i x¬ (xenluloza Ph© gi¶ x¬ vµhemixenluloza) Môi trường dạ cỏ cần cho VSV + Ph©n gi¶i tinh bét vµ d−êng Ph© gi¶ bé vµ Hoạt động của VSV dạ cỏ + Sö dông c¸c axit h÷u c¬ Sö c¸ h÷ c¬ + Ph©n gi¶i vµ tæng hîp protein Ph© gi¶ vµ hî Vai trò của VSV dạ cỏ đối với vật chủ + T¹o mªtan T¹ mª + Tæng hîp vitamin nhãm B vµ Tæ hî vµ vitamin K -
§éng vËt nguyªn sinh (Protozoa) vË nguyª NÊm (Fungi) Sè l−îng: 105-106 tÕ bµo/g chÊt −îng: bµ NÊm trong d¹ cá thuéc lo¹i yÕm khÝ. d¹ thué lo¹ chøa d¹ cá chø d¹ Cã kho ¶ng trªn 100 tÕ bµo nÇm/g chÊt trª bµ nÇ Ho¹t ®éng: Ho¹ ®éng: chøa d¹ cá. chø d¹ + Tiªu ho¸ tinh bét vµ ®−êng. Tiª ho¸ bé vµ ®−êng. Nh÷ng loµi nÊm ®−îc ph©n lËp tõ d¹ cá Nh÷ loµ ®−îc ph© lË d¹ + XÐ r¸ch mµng mµng tÕ bµo thùc r¸ mµ mµ bµ thù cõu gåm: Neocallimastix frontalis, gå frontalis, vËt. Piramonas communis vμ Sphaeromonas vμ + TÝch luü polysaccarit. luü communis. communis. + B¶o tån m¹ch nèi ®«i cña c¸c B¶ tå m¹ nè ®«i cñ c¸ Hoạt động: Hoạ độ axit bÐo kh«ng no. kh« NÊm lµ vi sinh vËt ®Çu tiªn x©m nhËp vµ lµ vË ®Çu tiª x© nhË vµ tiªu ho¸ thµnh phÇn cÊu tróc thùc vËt b¾t tiª ho¸ thµ phÇ tró thù vË b¾ + Sö dung protein cña VK Sö cñ ®Çu tõ bªn trong: ®Çu bª + Sö dông vitamin tõ thøc ¨n hay Sö thø - Mäc chåi ph¸ vì cÊu tróc thµnh tÕ bµo chå ph¸ tró thµ bµ do vi khuÈn t¹o nªn. khuÈ t¹ thùc vËt thù vË - TiÕt men tiªu ho¸ x¬ tiª ho¸ 19 < 20 Môi trường dạ cỏ cần cho VSV Dinh dưỡng cần cho tæng hîp dư cầ tæ hî VSV d¹ cá d¹ Vi sinh vật đòi hỏi cân bằng dinh dưỡng Vi khuÈn d¹ cá cã thÓ sö khuÈ d¹ thÓ tốt nhất cũng như các điều kiện nhất định dung amoniac ®Ó tæng hîp hî Gluxit & Lipit Kho¸ng NPN Protein protein về môi trường cho chính nó: Amoniac trong d¹ cá ®−îc d¹ ®−îc N hÊp thu rÊt nhanh • Dinh dưỡng (năng lượng, N, khoáng,…) Vi sinh vËt Amoniac cÇn cã ë møc tèi cÇ tè d¹ cá • Nhiệt độ (39,5 °C) thÝch cïng víi gluxit ®−îc cï ví ®−îc ph©n gi¶i (®Ó cung cÊp ®ång ph© gi¶ (®Ó ®ång • Yếm khí thêi N vµ n¨ng l−îng) vµ l−îng) VSV d¹ cá cã nhu cÇu vÒ d¹ cÇ N¨ng l−îng Kho¸ng Protein • Độ ẩm (80 – 85%) kho¸ng (S, P) kho¸ • pH 6 – 7 VSV d¹ cá cÇn mét sè axit d¹ mé sè amin (m¹ch nh¸nh) nh− lµ (m¹ nh¸ nh− Nếu thiếu các yếu tố trên ⇒ xẩy ra “rối loạn vi sinh vật” => rối loạn nh÷ng yÕu tè sinh tr−ëng cÇn nh÷ tè tr−ëng cÇ thiÕt. tiêu hoá hoặc chuyển hoá và/hoặc vi sinh vật gây bệnh < 21 back22 Phối hợp các loại thức ăn để cung cÊp Phố hợ cá loạ thứ để Cung cấp gluxít có thể lên men và ®ång thêi N vμ n¨ng l−îng cho VSV d¹ cá ®ång vμ l−îng d¹ protéin dễ phân giải cần phải: ⇒ Đủ cho tổng hợp và hoạt động của VSV – để động vật nhai lại thu được nhiều năng lượng và protéin. ⇒ Cân bằng – theo quy luật chung về yếu tố hạn chế – mức năng lượng hoặc protéin thiếu sẽ quyết định hiệu quả sử dụng và phần cung cấp lãng phí. ⇒ Đồng thời – các vi khuẩn cần đồng thời năng lượng và N vì chúng không có khả năng dự trữ. ⇒ Liên tục– hoạt động vi khuẩn ở mức cao, đều đặn và thường xuyên – rất hiệu quả. Phân bố thức ăn dần dần theo từng bữa nhỏ. Thức ăn giàu N Thức ăn giàu gluxit 23 @@ 24
¶nh h−ëng cña pH d¹ cá ®Õn ho¹t h−ëng cñ d¹ ho¹ Thay ®æi pH d¹ cá phô thuéc vμo tÇn suÊt ®æi d¹ thué vμ tÇ lùc cña c¸c nhãm VSV cñ c¸ cung cÊp thøc ¨n tinh thø Ho¹t lùc VSV pH VSV Cho ¨n nhiÒu lÇn/ngµy ph©n gi¶i x¬ 6 VSV ph©n gi¶i tinh bét Cho ¨n 2 lÇn/ngµy 5 6 7 pH 25 back26 Hoạt động của VSV dạ cỏ Hoạ độ củ Hoạt động của VSV dạ cỏ Hoạ độ củ Thøc ¨n CHC tiªu ho¸ - Protein Kho¸ng: NH3 S Gluxit (N) S, P, Co, Cu, ... Lipit Glucoza Na, K, P, etc VSV §−êng ph©n ChÊt trung gian Amoniac NH3 C¸c chÊt lªn CO2 2- Tæng hîp Methane S men trung gian VSV ATP Tæng hîp Lªn men ATP (B) Mªtan (A) Duy tr× NhiÖt NhiÖt ABBH Sinh khèi ADP (Axetat, Propionat VSV TÕ bµo VSV Axit bÐo bay h¬i: Butyrat) acetic, propionic & butyric HÊp thu Tiªu ho¸ < 27 qua v¸ch d¹ cá trong ruét 28 Vai trß cña vi sinh vËt d¹ cá ®èi trß vË d¹ ®èi víi vËt chñ vË chñ ĐẶC THÙ CÁC QUÁ TRÌNH TIÊU THÙ QUÁ 1. Cung cÊp n¨ng l−îng n¨ l−îng C¸c axit bÐo bay h¬i (axetic, propionic, butiric vµ mét h¬ (axetic, vµ HOÁ VÀ TRAO ĐỔI CHẤT HOÁ ĐỔ CHẤ l−îng nhá izobytyric, valeric, izovaleric) cung cÊp −îng nhá kho¶ng 70-80% tæng sè nhu cÇu n¨ng l−îng. kho¶ 70- tæ sè cÇ n¨ l−îng. Sự nhai lại lạ 2. Cung cÊp protein C¸c hîp chÊt chøa nit¬ (kÓ c¶ NPN) ®−îc VSV sö hî chø nit¬ (kÓ ®−îc sö Động thái phân giải thức ăn trong dạ cỏ Độ thá giả thứ dạ dông ®Ó tæng hîp nªn sinh khèi protein cã chÊt l−îng hî nª khè cao vµ ®−îc tiªu ho¸ hÊp thu ë ruét non. vµ ®−îc tiª ho¸ rué l−îng Tiêu hoá gluxit hoá 3. ChuyÓn ho¸ lipit ChuyÓ ho¸ Tiêu hoá protein hoá - Ph©n gi¶i triaxylglycerol vµ galactolipit cña thøc ¨n Ph© gi¶ vµ cñ thø - No ho¸ vµ ®ång ph©n ho¸ c¸c axit bÐo kh«ng no. ho¸ ®ång ph© ho¸ kh« Tiêu hoá lipit hoá - Tæng hîp lipit cã chøa c¸c axit bÐo l¹. hî chø c¸ l¹ Chuyển hoá các chất dinh dưỡng Chuyể hoá chấ dưỡ 4. Cung cÊp vitamin: nhãm B vµ K vµ 5. Gi¶i ®éc Gi¶ ®éc
SỰ NHAI LẠI LẠ ĐỘNG THÁI PHÂN GIẢI THỨC ĂN THÁ GIẢ THỨ Thức ăn bò ăn vào thường dưới TRONG DẠ CỎ DẠ dạng các mẩu thức ăn dài với kích cỡ quá to nên các vi khuẩn dạ cỏ khó có Động thái phân giải thức ăn tinh Độ thá giả thứ thể lên men hoàn toàn Động thái phân giải thức ăn thô Độ thá giả thứ Sự lên men các loại thức ăn khác cá loạ thứ khá Bò ợ lên để nhai lại nhiều lần cho cho đến khi các mẩu thức ăn đủ nhau trong dạ cỏ dạ nhỏ Bò nhai lại 6 đến 8 tiếng và tiết 160 đến 180 lít nước bọt mỗi ngày BACK BACK 31 32 Động thái phân giải thức ăn tinh Độ thá giả thứ Động thái phân giải thức ăn thô ở thá giả thứ (protein) ở dạ cỏ dạ cỏ 100 100 80 i 80 i Vách tế bào (NDF) Tỷ lệ phân giải (%) 60 Tỷ lệ phân giải (%) 60 c c 40 40 P = a + b (1 - e-ct) b (a+b) B (A+B) P = a + b (1 - e-ct) 20 20 L a A Chất chứa TB 0 0 0 20 40 60 80 100 a 0 20 40 60 80 100 -20 Thời gian (h) Thời gian (h) -20 33 34 TIÊU HOÁ GLUXIT Ở GSNL Lên men gluxit ở dạ cỏ Gluxit phi cÊu tróc (NSC) Gluxit v¸ch tÕ bµo (CW) Xenluloza Pectin Hemixenluloza Tinh bét ABBH §−êng D¹ cá Lªn men Lªn men D¹ cá Sinh khèi VSV Pentoza Polysaccarit CW NSC VSV kh«ng ph©n gi¶i Hexoza Chu tr×nh pentoza kh«ng ph©n gi¶i Ruét non Glucoza Ruét non §−êng ph©n Tiªu ho¸ NSC CW kh«ng tiªu Pyruvat kh«ng tiªu Focmat Acrylat ABBH Lªn men Ruét giµ Lªn men Ruét giµ Sinh khèi VSV Co2+H2 Axetyl CoA Succinat (vËt chñ kh«ng sö dông ®−îc) Ph©n 35 Metan Acetat Butyrat Propionat 36
Lên men đường sinh axit béo bay hơi đườ bé Thay ®æi tû lÖ c¸c ABBH phô thuéc vμo ®æi tû thué vμ cÊu tróc khÈu phÇn tró khÈ phÇ Acetic acid (C2) C 6 H12O6 + 2H2O 2 CH3COOH + 2CO2 + 4H2 Propionic acid (C3) C 6 H12O6 + 2H2 2 CH3CH2COOH +2H2O Butyric acid (C4) C 6 H12O6 CH3 CH2 CH2 COOH + 2CO2 + 2 H2 4H2 + CO2 CH4 + 2H2O 37 38 Tốc độ lên men các loại gluxít ở dạ cỏ Tốc độ lên men của các loại thức ăn • Đườnglên men nhanh Cỏ : được nhai thành từng đoạn chóng và gần như hoàn §−êng dài, thấm nhiều nước bọt, lên men toàn (NSC) chậm ⇒ giải phóng dần dần axít • Tinhbột lên men khá béo bay hơi – được trung hoà tốt nhanh, nhưng một phần có Tinh bét và dễ dàng hấp thụ dần thể thoát qua dạ cỏ (sẽ (NSC) được tiêu hoá trong ruột non nhờ enzym) Thức ăn tinh : lên men quá dễ ⇒ ăn X¬ vào nhanh và tiết ít nước bọt ⇒ sản • Xơ lên men chậm, bình (CW) quân 70 - 80% được lên xuất nhanh và nhiều axít béo bay hơi men (biến đổi tuỳ theo mức ⇒ tích tụ gây ra sự giảm mạnh pH dạ độ trùng hợp cuả xenluloza cỏ và lignin hoá) 39 BACK 40 TIÊU ho¸ PROTEIN ë GSNL Tiêu ho¸ Tiêu ho¸ protein (N) ë GSNL Protein th« (N) thøc ¨n Protein thøc ¨n NPN N−íc Protein Protein bät ph©n gi¶i kh«ng ph©n gi¶i Protein ph©n gi¶i NH3 Urea Protein Protein ph©n gi¶i nhanh ph©n gi¶i chËm Protein Protein d¹ cá D¹ cá kh«ng ph©n gi¶i VSV (Gan) Urª NH3 A. amin Peptit Ruét non Axit amin N−íc Tiªu ho¸ tiÓu Protein VSV D¹ khÕ vμ Protein NH3 Urea Ph©n ruét non Ph© kh«ng tiªu ho¸ Protein VSV Protein tho¸t qua tiªu ho¸ ®−îc tiªu ho¸ ®−îc Protein Protein kh«ng tiªu VSV Ruét giμ A. amin Protein m« bµo 41 42 Ph©n
ChuyÓn ho¸ N ë gia sóc Tổng hợp protein hợ VSV Sự tổng hợp protéin VSV dạ cỏ đảm bảo cung cấp các axít amin cần thiết cho vật chủ • Thiếu N – tăng sinh và hoạt động của VSV không tốt • Thừa N => nhiễm độc amoniac với những hậu quả như vô sinh, ngộ độc nitơ thức ăn, ... 43 BACK 44 CHUYỂN HOÁ LIPIT Ở GSNL CHUYỂN HOÁ DINH DƯỠNG Ở GSNL CHUYỂ HOÁ DƯỠ Lipit thøc ¨n (LCFA) D¹ cá Sinh khèi VSV Dù tru Lªn men Dinh d−ìng c¬ thÓ d¹ cá tho¸t qua LCFA Lipit VSV Protein Lipit C2 C4 C3 VSV Tinh bét Protein Lipit không tiêu Ruét non Lipit hÊp thu LCFA •Thuû ph©n triaxylglycerol vµ Thuû ph© vµ Glucoza Acetic không tiêu galactolipit cña thøc ¨n cñ thø C2 C6 • Làm no ho¸ vµ ®ång ph©n ho¸ c¸c ho¸ ®ång ph© ho¸ Axit amin Ruét giµ AA axit bÐo kh«ng no. kh« Glycerol •Tæng hîp lipit cã chøa c¸c axit bÐo l¹. hî chø c¸ l¹ Lipit Ph©n BACK 45 46 Tiêu hoá gluxít và thành phần sữa dạ cỏ ruột non ruột già Xenluloza Tinh bột Đường hoà tan và pectin + năng lượng khí AXBH nhiệt glucoza AXBH axit axetic (C2) axit butyric(C4) tỉ lệ bơ (45 - 70%) (5 à-15%) axit propionic (C3) tỉ lệ protéin (15 - 25%) 47 BACK 48
HỆ THỐNG DINH DƯỠNG THỐ DƯỠ HỆ THỐNG DINH DƯỠNG THỐ DƯỠ NUÔI GSNL •Khái niệm NHU CẦU VỀ THÀNH PHẦN VÀ GIÁ DINH DƯỠNG TRỊ DINH DƯỠNG CỦA •Hệ thống dinh dưỡng năng lượng CỦA GIA SÚC THỨC ĂN •Hệ thống dinh dưỡng protein contents 49 54
HiÖu suÊt sö dông n¨ng l−îng ME HiÖ sö n¨ l−îng VÝ dô tÝnh gi¸ trÞ n¨ng l−îng thøc ¨n gi¸ n¨ l−îng thø Mét con bß (180kg) ®−îc nu«i ë møc duy tr×, bß ®−îc nu« tr× HÖ sè Môc ®Ých ¦íc tÝnh mçi ngµy ¨n mét l−îng thøc ¨n chøa 45 MJ, ngµ mé l−îng thø chø k (c«ng thøc) (theo ARC) th¶i ra 15 MJ theo ph©n, 3 MJ theo n−íc tiÓu, 3 th¶ ph© n−íc tiÓ km Duy tr× = 0.35qm + 0.053 MJ theo khÝ mªtan (î h¬i) vµ 24 MJ d−íi d¹ng mª (î vµ d−íi d¹ (NEm/MEm) nhiÖt (17,3MJ NE duy tri + 6,7MJ HI duy tr×). nhiÖ tr× kg T¨ng träng = 0.78qm + 0.006 TÝnh l−îng thu nhËn theo DE, ME vµ NE. l−îng nhË vµ (NEg/MEg) Gi¶i: Gi¶ kl TiÕt s÷a = 0.35qm + 0.420 Thu nhËn (GE): nhË 45 MJ/ngµy MJ/ngµ (NEl/MEl) Th¶i ra: 24 + 15 + 3 + 3 = 45 MJ/ngµy Th¶ MJ/ngµ kw Lao t¸c = 0.35qm + 0.053 S¶n xuÊt: 0 MJ/ngµy MJ/ngµ (NEw/MEw) DE = 45 - 15 = 30 MJ/ngµy MJ/ngµ ME = 45 - 15 -3 -3 = 24 MJ/ngµy MJ/ngµ 55 NE = 17,3 MJ/ngµy MJ/ngµ 56 VÝ dô tÝnh n¨ng l−îng thøc ¨n n¨ l−îng thø VÝ dô tÝnh n¨ng l−îng thøc ¨n n¨ l−îng thø Gi¶i: Gi¶ Thu nhËn (GE): nhË 18,4 MJ/ngµy MJ/ngµ Th¶i ra: Th¶ 6,0 + 0,9 + 1,5 + 7,5 = 15,9MJ/ngµy 15,9MJ/ngµ Mét con cõu (35 kg) mçi ngµy ¨n mét l−îng thøc ¨n mç ngµ mé l−îng thø S¶n xuÊt (NEp): 2,5 MJ/ngµy MJ/ngµ (1,1kg cá kh«) chøa 18,4 MJ, th¶i ra 6,0 MJ theo ph©n, cá kh« chø th¶ ph© DE = 18,4 - 6,0 = 12,4MJ/ngµy 12,4MJ/ngµ 0,9 MJ theo n−íc tiÓu, 1,5 MJ theo khÝ mªtan (î h¬i) vµ n−íc tiÓ mª (î vµ ME = 12,4 - (0,9 + 1,5) = 10,0MJ/ngµy 10,0MJ/ngµ 7,5 MJ d−íi d¹ng nhiÖt (gåm 4,3 MJ NE duy tri + 1,9 d−íi d¹ nhiÖ (gå MEm = 4,3 + 1,9 = 6,2 MJ/ngµy MJ/ngµ MJ HI duy tr× + 1,3 MJ HI s¶n xuÊt). Cõu t¨ng träng tr× s¶ t¨ trä MEg = 10 - 6,2 = 3,8 MJ/ngµy MJ/ngµ 140 g/ngµy (2,5 MJ). TÝnh l−îng thu nhËn theo DE, ME, g/ngµ l−îng nhË NE = 10 - (1,9 + 1,3) = 6,8MJ/ngµy 6,8MJ/ngµ MEm, MEg , NE, NEm, NEg . Tinh qm, k, km , kg ? NEm = 4,3 NEg = 3,8 - 1,3 = 2,5 MJ/ngµy MJ/ngµ qm = ME/GE = 10/18,4 = k = NE/ME = 6,8/10 = km = NEm/MEm = 4,3/ 6,2 = kg = NEg/MEg = 2,5/ 3,8 = 57 58 C¸c hÖ thèng n¨ng l−îng nu«i GSNL hÖ thè n¨ l−îng nu« C¸c hÖ thèng n¨ng l−îng nu«i GSNL hÖ thè n¨ l−îng nu« 1. C¸c hÖ thèng cò C¸ hÖ thè … D−¬ng l−îng tinh bét (Kellner, 1900) −¬ng l−îng bé 3. HÖ thèng n¨ng l−îng thuÇn (NE) HÖ thè n¨ l−îng thuÇ §¬n vÞ yÕn m¹ch m¹ N¨ng l−îng cña thøc ¨n ®−îc tÝnh b»ng NE: cã l−îng cñ thø ®−îc b» N¨ng l−îng thuÇn cña Armsby (1900) l−îng thuÇ cñ c¸c gi¸ trÞ NE kh¸c nhau cho c¸c môc ®Ých sö gi¸ kh¸ c¸ sö TDN (tæng c¸c chÊt dinh d−ìng tiªu ho¸ ®−îc) (tæ c¸ d−ìng tiª ho¸ ®−îc) dông kh¸c nhau ë c¸c lo¹i gia sóc kh¸c nhau kh¸ lo¹ só kh¸ 2. HÖ thèng n¨ng l−îng trao ®æi (ME) HÖ thè n¨ l−îng ®æi Gi¸ trÞ NE cña khÈu phÇn ®−îc tÝnh b»ng c¸ch Gi¸ cñ khÈ phÇ ®−îc b» c¸ N¨ng l−îng cña thøc ¨n ®−îc tÝnh theo ®¬n vÞ ME t−¬ng l−îng cñ thø ®−îc ®¬n t−¬ng øng víi c¸c lo¹i gia sóc kh¸c nhau ví c¸ lo¹ só kh¸ céng gép NE cña c¸c thøc ¨n cã trong khÈu phÇn. gé cñ c¸ thø khÈ phÇ Gi¸ trÞ ME cña khÈu phÇn ®−îc tÝnh b»ng c¸ch céng gép Gi¸ cñ khÈ phÇ ®−îc b» c¸ cé gé Nhu cÇu n¨ng l−îng cña gia sóc ®−îc thÓ hiÖn cÇ n¨ l−îng cñ só ®−îc thÓ hiÖ ME cña c¸c thøc ¨n cã trong khÈu phÇn. cñ c¸ thø khÈ phÇ b»ng NE trªn c¬ së nhu cÇu NE cho duy tr× vµ s¶n trª c¬ cÇ tr× Nhu cÇu n¨ng l−îng cña gia sóc ®−îc thÓ hiÖn b»ng NE cÇ n¨ l−îng cñ só ®−îc thÓ hiÖ b» xuÊt. hoÆc ME trªn c¬ së nhu cÇu duy tr× vµ c¸c nhu cÇu s¶n hoÆ trª c¬ cÇ tr× cÇ s¶ xuÊt kh¸c nhau. Cã thÓ chuyÓn ®æi NE = k ME. kh¸ thÓ chuyÓ ®æi 59
C¸c nh©n tè ¶nh h−ëng ®Õn chÊt nh© tè h−ëng HỆ THỐNG DINH DƯỠNG PROTEIN THỐ DƯỠ l−îng protein thøc ¨n cña GSNL −îng thø cñ Gluxit Protein 1. Kh¶ n¨ng ph©n gi¶i cña protein ë d¹ cá Kh¶ ph© gi¶ cñ => P = a + b (1 - e-ct) Nit¬ Trong ®ã: P: tû lÖ ph©n gi¶i t¹i sau thêi gian t tû ph© gi¶ t¹ a: tû lÖ ph©n gi¶i tøc th× tû ph© gi¶ tø th× NPN Vi sinh vËt b: phÇn kh«ng hoµ tan nh−ng cã phÇ kh« hoµ nh− thÓ lªn men thÓ Kho¸ng c: tèc ®é ph©n gi¶i cña b tè ph© gi¶ cñ N¨ng l−îng Protein * Tû lÖ ph©n gi¶i h÷u hiÖu: ph© gi¶ h÷ hiÖ P = a + bc/(c + r) Trong ®ã: r lµ tèc ®é chuyÓn dêi cña thøc ¨n qua lµ chuyÓ cñ thø d¹ c á 61 62 C¸c nh©n tè ¶nh h−ëng ®Õn chÊt nh© tè h−ëng C¸c nh©n tè ¶nh h−ëng ®Õn chÊt nh© tè h−ëng l−îng protein thøc ¨n cña GSNL −îng thø cñ l−îng protein thøc ¨n cña GSNL −îng thø cñ 2. HiÖu suÊt lîi dông ni-t¬ trong d¹ cá cña VS HiÖ lî ni- d¹ 3. N¨ng suÊt protein VSV N¨ Phô thuéc: thué - Phô thuéc vµo l−îng protein (N) cña thøc thué vµ l−îng cñ thø ¨n nÕu n¨ng l−îng kh«ng bÞ h¹n chÕ n¨ l−îng kh« h¹ - Tèc ®é ph©n gi¶i protein cña thøc ¨n: ph©n ph© gi¶ cñ thø ph© - Phô thuéc vµo l−îng chÊt h÷u c¬ hay thué vµ l−îng h÷ c¬ gi¶i chËm => hiÖu suÊt sö dông cao gi¶ chË hiÖ sö n¨ng l−¬ng cña thøc ¨n cã kh¶ n¨ng lªn l−¬ng cñ thø kh¶ lª - N¨ng l−îng dÔ lªn men cung cÊp kÞp thêi cho l−îng lª men trong d¹ cá nÕu protein (N) kh«ng bÞ d¹ kh« h¹n chÕ qu¸ tr×nh tæng hîp protein VSV qu¸ tr× tæ hî - Thay ®æi theo l−îng thu nhËn vµ tèc ®é ®æi l−îng nhË vµ - C¸c yÕu tè kh¸c: kho¸ng (S, P), iso-axit, axit tè kh¸ kho¸ iso- chuyÓn dêi thøc ¨n qua d¹ cá: thu nhËn chuyÓ thø d¹ nhË amin t¨ng => n¨ng suÊt protein VSV t¨ng n¨ t¨ 63 64 C¸c nh©n tè ¶nh h−ëng ®Õn chÊt nh© tè h−ëng C¸c nh©n tè ¶nh h−ëng ®Õn chÊt nh© tè h−ëng l−îng protein thøc ¨n cña GSNL −îng thø cñ l−îng protein thøc ¨n cña GSNL −îng thø cñ 4. Tû lÖ tiªu ho¸ cña protein VSV vμ protein Tû tiª ho¸ vμ 5. HiÖu suÊt sö dông axit amin hÊp thu HiÖ sö tho¸t qua tho¸ - Phô thuéc thµnh phÇn hçn hîp axit amin thué thµ phÇ hç hî -Tû lÖ protein thùc trong protein th« cña thù th« ®−îc hÊp thu vµ thµnh phÇn cña protein ®−îc vµ thµ phÇ cñ VSV dao ®éng trong kho¶ng 0.6-0.8. ®éng kho¶ 0.6- ®−îc tæng hîp ®−îc tæ hî - Tû lÖ tiªu ho¸ cña protein vi khuÈn (0.75) tiª ho¸ khuÈ - Phô thuéc vµo gi¸ trÞ sinh häc cña protein thué vµ gi¸ hä cñ thÊp h¬n protein protozoa (0.9). h¬ VSV (cao vµ æn ®Þnh) vµ cña protein tho¸t vµ vµ tho¸ qua ®−îc tiªu ho¸ (thay ®æi). ®−îc tiª ho¸ ®æi). - Tû lÖ tiªu ho¸ protein tho¸t qua phô tiª ho¸ tho¸ thuéc vµo lo¹i thøc ¨n vµ tû lÖ nghÞch víi thué vµ lo¹ thø vµ ví - Phô thuéc vµo môc ®Ých mµ c¸c axit amin thué vµ mµ phÇn N liªn kÕt víi x¬ kh«ng hoµ tan. phÇ liª ví x¬ kh« hoµ hÊp thu ®−îc sö dông ®−îc sö 65 66
HÖ thèng ®¸nh gi¸ protein ARC (1992) thè ®¸nh gi¸ ThÝ dô vÒ c¸ch ®¸nh gi¸ protein c¸ ®¸nh gi¸ CP thøc ¨n GHI CHó: CHó a, b, c, r : c¸c hÖ sè ®éng th¸i c¸ hÖ ®éng th¸ ph©n gi¶i protein (in-vitro) ph© gi¶ (in- Gia sóc: só Bß v¾t s÷a (y = 11g MCP/MJ FME) s÷ a bc/(c + r) 1 - a - bc/(c + r) CP: Protein th« th« QDP: Protein ph©n gi¶i ph© gi¶ Hçn hîp thøc ¨n tinh chøa: hî thø chø QDP SDP UDP nhanh SDP: Protein ph©n gi¶i chËm ph© gi¶ chË CP (g/kg VCK) = 550 0.8 1.0 0.9(UDP-6.25ADIN) UDP: Protein kh«ng ph©n kh« ph© DÉn suÊt kh«ng N (g/kg VCK) = kh« 20 FME (MJ/ngµy) 0.1UDP/6.25 ADIN gi¶i gi¶ FME: ME dÔ lªn men lª ME (MJ/kg VCK) = 12,5 8-11g MCP/MJ MCP < ERDP ERDP: Protein ph©n gi¶i thùc ph© gi¶ thù (Protein VSV) sù a = 0,20 ADIN: Acid detergent 0.75 0.25MCP insoluble N 6.25 b = 0,65 MCP: Protein VSV MTP MTP: Protein thùc cña VSV thù cñ c = 0,06 0.85 0.15 MTP NP: Protein thuÇn thuÇ 6.25 DMTP: Protein tiªu ho¸ cña tiª ho¸ r = 0,05 NP km DMTP + DUP = MP VSV (Protein trao ®æi) DUP: Protein (tiªu ho¸) (tiª ho¸ ADIN (g/kg VCK) = 0,20 tho¸t qua tho¸ (1-km)/6.25 MP: Protein trao ®æi ®æi BEN BEN: Nit¬ néi sinh Nit¬ N n−íc tiÓu N ph©n 67 68 ThÝ dô vÒ c¸ch ®¸nh gi¸ protein (tiÕp) c¸ ®¸nh gi¸ (tiÕp) HÖ thèng PDI (ProtÐines Digestibles dans l’’Intestine) thè l NPN ERDP (g/kg DM) = 550(0,8x0,2 + 0,65x0,06/(0,06 + 0,05)) Protein vi sinh Gi¸ trÞ protein cña Protein PDI = 283 vËt (PDIM) thøc ¨n FME (MJ/kg VCK) = 12,5 - (35x0,02) = 11,8 mét thøc ¨n lµ tæng ERDP/FME= 283/11,8 = 23,98 > y => ME bÞ h¹n chÕ NH3 h¹ l−îng protein ®−îc AA VËy: tiªu ho¸ ë ruét (PDI): NL DMP (g) = 11,8 x 11 x 0,75 x 0,85 = 82,7 DUP (g/kg VCK) = 0,9 ((550(1-0,2-0,65/(0,06 + 0,05)) - 6,25 x ((550(1- 0,2- 0,02) = 219,4 PDI = PDIA + PDIM Protein kh«ng MP (g/kg) = DMP + DUP ph©n gi¶i (PDIA) = 82,7 + 219,4 = 302,1 Trong ®ã: VËy: - PDIM: PhÇn protein cña VSV tiªu ho¸ ë ruét (ProtÐines ERDP = 283 g/kg VCK Digestibles dans l’Intestine d’orgigine Microbienne) DUP = 219 g/kg VCK - PDIA: PhÇn protein cña khÈu phÇn kh«ng bÞ ph©n gi¶i ë MP = 302 g/kg VCK d¹ cá nh−ng ®−îc tiªu ho¸ ë ruét (ProtÐines Digestibles dans l’Intestine d’orgigine Alimantaire) 69 70 Tiêu hoá N ở động vật nhai lại Đạm thức ăn C¸ch tÝnh PDIM vµ PDI Protéin dạ cỏ ruột non ruột già Cã 2 c¸ch tÝnh PDIM: c¸ không phân giải Đạm phân giải Năng lượng phân + Sè l−îng PDIM cã ®−îc tõ nguån N ph©n gi¶i Sè −îng ®−îc nguå ph© gi¶ Đạm phi protéin + khoáng cña thøc ¨n khi mμ n¨ng l−îng vμ c¸c chÊt thø mμ l−îng vμ VSV dinh d−ìng kh¸c trong d¹ cá kh«ng bÞ chÕ d−ìng kh¸ d¹ kh« ®−îc gäi lμ PDIMN. ®−îc gä lμ NH3 PDIM PDIA + Sè l−îng PDIM cã ®−îc tõ nguån n¨ng l−îng Sè −îng ®−îc nguå n¨ l−îng PDI cña thøc ¨n khi N vμ c¸c chÊt dinh d−ìng kh¸c thø vμ d−ìng kh¸ Hấp thụ theo pH dạ cỏ trong d¹ cá kh«ng bÞ h¹n chÕ ®−îc gäi lμ d¹ kh« h¹ ®−îc gä lμ PDIME. Mét thøc ¨n cã hai gi¸ trÞ protein: thø gi¸ protein: bài tiết đạm qua Giải độc nhờ gan nước tiểu PDIN = PDIA + PDIMN PDIE = PDIA + PDIME Lãng phí đạm … 71 > 72
C¸ch tÝnh to¸n gi¸ trÞ protein cña thøc to¸ gi¸ cñ thø C¸ch tÝnh to¸n gi¸ trÞ protein cña thøc to¸ gi¸ cñ thø ¨n tõ thùc nghiÖm thù nghiÖ ¨n tõ thùc nghiÖm (tiÕp) thù nghiÖ Gi¸ trÞ protein tiªu ho¸ ë ruét (PDIN vµ PDIE) cña mçi Gi¸ tiª ho¸ rué (PDIN vµ mç lo¹i thøc ¨n cã thÓ tÝnh ®−îc tõ 4 th«ng tin sau ®©y lo¹ thø thÓ ®−îc th« ®©y Tõ nh÷ng th«ng tin trªn, ¸p dông c¸c c«ng thøc sau ®©y nh÷ th« trª c¸ c« thø ®©y cña thøc ¨n: thø ®Ó tÝnh to¸n gi¸ trÞ protein tiªu ho¸ ë ruét (g/kg VCK): to¸ gi¸ tiª ho¸ rué (1) Hµm l−îng protein th« (CP). Hµm l−îng nµy ®−îc Hµ l−îng th« Hµ l−îng nµ ®−îc tÝnh b»ng c¸ch lÊy hµm l−îng N (®Þnh l−îng theo b» c¸ hµ l−îng (® l−îng PDIA = 1,11 x CP x (1-DT) x dr (1- DT) ph−¬ng ph¸p Kjeldalh) nhÇn víi hÖ sè 6,25. ph−¬ng ph¸ nhÇ ví hÖ (2) Tû lÖ ph©n gi¶i cña protein th« trong d¹ cá (DT). Tû Tû ph© gi¶ cñ th« d¹ Tû PDIMN = 0,8 x 0,8 x CP x (DT-0,1) (DT- lÖ nµy cã ®−îc tõ c¸c nghiªn cøu in sacco theo c¸c ®−îc c¸ nghiª cø c¸ qui tr×nh tiªu chuÈn. tr× tiª chuÈ PDIME = 0,145 x 0,8 x 0,8 x [DOM - CP(1-DT) - Mì] CP(1- (3) Hµm l−îng chÊt h÷u c¬ lªn men (FOM) cña thøc ¨n. Hµ l−îng h÷ c¬ cñ thø PDIN = PDIA + PDIMN Hµm l−îng nµy b»ng hµm l−îng chÊt h÷u c¬ tiªu ho¸ l−îng nµ b» hµ l−îng h÷ c¬ tiª ho¸ (DOM) sau khi ®· trõ ®i hµm l−îng lipit (kh«ng lªn hµ l−îng (kh« lª PDIE = PDIA + PDIME men ®−îc), hµm l−îng protein tho¸t qua vµ c¸c axit ®−îc), hµ l−îng tho¸ vµ h÷u c¬ (trong tr−êng hîp c¸c thøc ¨n ñ chua). c¬ tr− hî c¸ thø (4) Tû lÖ tiªu ho¸ ë ruét non cña protein tho¸t qua (dr). Tû tiª ho¸ rué cñ tho¸ Tû lÖ nµy cã thÓ x¸c ®Þnh b»ng ph−¬ng ph¸p tói nylon thÓ b» ph−¬ng ph¸ tó di ®éng (mobile nylon bag technique). ®éng 73 74 NHU CẦU DINH DƯỠNG Nhu cầu nước ⇒ Gia sóc cÇn ®−îc cung cÊp n−íc Gluxit Protein NHU CẦU DUY TRÌ: • NHU CẦU NƯỚC th−êng xuyªn ®Ó ®¸p øng c¸c chøc n¨ng • Bò nghỉ ngơi, về mặt cơ thể không • LƯỢNG VCK THU thay đổi Nit¬ sinh lý cña c¬ thÓ. • Các nhu cầu tối thiểu để duy trì các cơ NHẬN quan ở tình trạng vận hành NPN ⇒ Nhu cÇu n−íc cña c¬ thÓ con vËt phô • Duy trì sự CẦU NĂNG • NHU sống cho bò Vi sinh vËt LƯỢNG Kho¸ng thuéc vµo b¶n chÊt thøc ¨n, ®iÒu kiÖn NHU CẦU SẢN XUẤT: • NHU CẦU PROTEIN • Tăng trọng nhiÖt ®é, ®é Èm cña m«i tr−êng vµ t×nh • • NHU CẦU KHOÁNG N¨ng l−îng Protein Mang thai • VÀxuất sữa Sản VITAMIN tr¹ng sinh lý cña c¬ thÓ. • Lao tác ⇒ Nếu nước ngon, đầy đủ thường xuyên Nếu cung cấp không đủ dinh dưỡng, con vật huy động dinh dưỡng dự trữ của nó về số lượng, bò có thể tự điều chỉnh được gầy đi contents 75 mức uống phù hợp. 76 Nước uống Cho uống nước • Tổng các nhu cầu nước • Các yêu cầu về chất lượng (nước trong thức ăn + nước tự nhiên) nhiệt độ môi trường ở 4 – 5°C ở 26 – 27°C duy trì 27 41 ⇒ Sạch – không có thức ăn thừa, nhiễm phân hoặc nước tiểu cũng như chửa 37 58 không có sự phát triển của tảo chu kì vắt sữa 9 l sữa/ngày 45 67 ⇒ Lành – không có kí sinh, không quá nhiều thuốc trừ sâu cũng như nitrat, 18 l sữa/ngày 65 94 27 l sữa/ngày 85 120 không nhiễm nhiều sắt và các kim loại nặng 36 l sữa/ngày 100 147 45 l sữa/ngày ⇒ ngon – thoáng khí, ít khoáng, độ pH trung tính, không mùi không vị khó 120 173 (số lít / bò sữa có trọng lượng hơi là 635 kg / ngày) chịu, nhiệt độ bình thường (khoảng 15oC) hoặc bình quân : 4 – 5 lít / kg chất khô hoặc 3 lít / lít sữa (+ nhu cầu duy trì) 77 78
CƠ CHẾ ĐIỀU HOÀ LƯỢNG THU NHẬN CHẾ ĐIỀ HOÀ LƯỢ NHẬ Lượng thu nhân VCK Lượ THỨC ĂN THỨ L−îng thu nhËn VCK phụ thuộc: −îng nhË phụ thuộ 5 - Nhu cÇu dinh d−ìng: Gia sóc thu nhËn thøc ¨n theo cÇ d−ìng: só nhË thø nhu cÇu cña c¬ thÓ. cÇ cñ c¬ thÓ 4 Luong thu nhan/ngay - Giíi h¹n cña ®−êng tiªu ho¸: Gia sóc chØ thu nhËn Gií h¹ cñ ®−êng tiª ho¸ só chØ nhË Thu nhËn max Ie = If 3 ®−îc khèi l−îng thøc ¨n mµ ®−êng tiªu ho¸ cho ®−îc khè l−îng thø mµ ®−êng tiª ho¸ phÐp. 2 Nhu cÇu NL Søc chøa d¹ cá - Chất lượng của thức ăn: Thức ăn dễ tiêu Chấ lượ củ thứ ăn: Thứ dễ ăn được đượ nhiều nhiề 1 NL min §é cho¸n max - Giíi h¹n thêi gian: Gia sóc chØ thu nhËn ®−îc thøc ¨n Gií h¹ gian: só chØ nhË ®−îc thø 0 trong thêi gian cã thøc ¨n; mÆt kh¸c, gia sóc cÇn thêi thø mÆ kh¸ só cÇ 0 20 40 60 80 100 gian nhai l¹i, lao t¸c (nÕu cã) vµ nghØ ng¬i trong l¹ t¸ vµ nghØ ng¬ Do choan/kg VCK ngµy. ngµ - C¸c yÕu tè kh¸c: Tr¹ng th¸i sinh lý, søc khoÎ, kinh tè kh¸ Tr¹ th¸ sø khoÎ 100 80 60 40 20 0 nghiÖm víi thøc ¨n, ®é ngon miÖng cña thøc ¨n, t¸c nghiÖ ví thø miÖ cñ thø t¸ N¨ng l−îng/kg VCK ®éng cña c¸c gia sóc kh¸c trong ®µn, v.v... ®éng cñ c¸ só kh¸ ®µn, 79 80 Gia súc, khẩu phần và mối quan hệ của chúng Khả năng ăn vào Khả năng • là số lượng thức ăn mà bò có thể ăn tự do GIA SÚC KHẨU PHẦN ăn vào • phụ thuộc vào dung tích của dạ cỏ ( tuỳ thuộc vào thể trọng và trạng thái sinh lý của bò) ⇑ số lượng thức ăn ngừng ăn vào khả năng mức độ dễ (cỏ) trong dạ cỏ dạ cỏ đầy Lượng thu nhận ăn vào ăn vào dạ cỏ quy định số lượng chất khô ăn vào ⇑ phân giải thức ăn bò lại ăn tiếp (cỏ) trong dạ cỏ dạ dày rỗng PHẦN GiÁ TRỊ DiNH NHU CẦU DƯỠNG (duy trì và sản ĐÓNG (năng lượng, protéin, xuất) => Dạ cỏ rỗng nhanh hay chậm tuỳ thuộc khả năng tiêu hoá của khẩu GÓP khoáng, vitamin…) phần • rơm giàu xenluloza và nghèo đạm ⇒ tiêu hoá trong dạ cỏ diễn ra chậm ⇒ bò thu nhận ít thức ăn NĂNG SUẤT • cây cỏ non ⇒ tiêu hoá nhanh ⇒ bò ăn được nhiều hơn 81 < 82 Khả năng ăn vào Khả năng thu nhận thức ăn thay đổi Khả năng • ít nhất vào lúc đẻ, tăng gần 50 % vào tháng thứ ba và trong chu kỳ tiết sữa ăn vào thứ tư vắt sữa để đạt được năng suất cao nhất (bò cao Luợn sản) g thu nhận VCK • Các yếu tố khí hậu ảnh hưởng : nhiệt độ cao và độ Năng s uất sữ ẩm làm giảm sút khả năng ăn vào a bò phải chống lại nhiệt độ cao từ bên ngoài ⇒ tăng nhanh nhịp thở ạ ng Tại sao ? thể tr Điểm bò phải hạn chế nhiệt sản sinh do lên men trong dạ cỏ ⇒ giảm lượng thức ăn ăn vào Thời gian của chu kỳ sữa 83 < 84
Mức độ dễ ăn vào Lượng thu nhận phụ thuộc chất Lượ nhậ phụ thuộ chấ Mức độ dễ •tương ứng với lượng chất khô mà một con lượng thức ăn lượ thứ ăn vào bò «bình thường» ăn tự do ChÊt l−îng cá L−îng thu nhËn VCK (% thÓ träng) • phụ thuộc tính chất của cỏ RÊt tèt 3,0 • phụ thuộc vào mức ngon của thức ăn và Tèt 2,5 khả năng tiêu hoá của chúng Trung b×nh 2,0 • Cỏ ở vùng nhiệt đới chứa nhiều các chất cấu trúc thành tế XÊu 1,5 bào (xenluloza và hemixenluloza, lignin) => hạn chế lượng RÊt xÊu 1,0 thu nhận thức ăn => năng suất sản xuất bị hạn chế VÝ dô, víi cá xanh trung binh (20% VCK) bß 500kg cã thÓ thu nhËn 500 x 2/100 x 100/20 = 50 kg. 85 86 Yếu tố ảnh hưởng đến lượng Nhu cÇu n¨ng l−îng cña bß (INRA, 1989) cÇ n¨ l−îng cñ bß INRA, thu nhận thức ăn thô ở GSNL - Nhu cÇu duy tr×: cÇ tr× UFL/ngµy = 1,4 + 0,6W/100 UFL/ngµ Mức hoà tan (A) hoà HiÖu chØnh: HiÖ chØ Mức lên men (B) T¨ng 10% cho bß nu«i nhèt kh«ng hoµn toµn. bß nu« nhè kh« hoµ toµ Thức ăn Thứ T¨ng 5% cho bß nu«i nhèt hoµn toµn. bß nu« nhè hoµ toµ Tốc độ lên men (c) độ T¨ng tõ 20 ®Õn 60% cho bß ch¨n th¶ bß ch¨ th¶ - Nhu cÇu sinh tr−ëng: cÇ tr−ëng: Pha dừng (L) dừ UFL/ngµy = W0,75 (0,0732 + 0,0218 G1,4 ) UFL/ngµ Gia súc sú Tốc độ giảm độ lớn TA độ giả độ - Nhu cÇu mang thai: cÇ T¨ng 20, 35 vµ 55 % so víi nhu cÇu duy tr× t−¬ng øng cho vµ ví cÇ tr× −¬ng Tốc độ thoát khỏi dạ cỏ độ thoá khỏ dạ c¸c th¸ng chöa thø 7, 8 vµ 9. th¸ chö thø vµ - Nhu cÇu tiÕt s÷a: cÇ s÷ Dung tích dạ cỏ tí dạ 0,44 UFL/kg s÷a tiªu chuÈn (4% mì), hay s÷ tiª chuÈ mì 0,44x(0,4+0,15x% mì thùc tÕ)/kg s÷a thùc tÕ mì thù s÷ thù Thành phần khẩu phần, v.v. Thà phầ khẩ phầ v.v. 87 88 Nhu cÇu protein (PDI) cña bß cÇ (PDI) cñ bß Nhu cÇu Ca và P cña bß (INRA, 1978) cÇ và bß - Nhu cÇu duy tr× cÇ tr× PDI (g/ngµy) = 3,25W0,75 (g/ngµ Nhu cÇu duy tr×: cÇ tr× PDI (g/ngµy) = 95 + 0,5W (g/ngµ Ca (g/ngµy) = (g/ngµ 6W/100 - Nhu cÇu t¨ng träng cÇ t¨ trä P (g/ngµy) = (g/ngµ 5W/100 280 g PDI/kg t¨ng träng. t¨ trä Nhu cÇu s¶n xuÊt cÇ s¶ - Nhu cÇu mang thai cÇ - Nhu cÇu sinh tr−ëng: cÇ tr−ëng: 19,5, 33 vµ 51g PDI/ngµy/10 kg khèi l−îng bª s¬ PDI/ngµ khè l−îng bª 3,2g Ca vµ 1,8g P/kg t¨ng träng vµ t¨ trä sinh t−¬ng øng cho c¸c th¸ng chöa thø 7, 8 vµ 9 t−¬ng c¸ th¸ chö thø vµ - Nhu cÇu mang thai: cÇ - Nhu cÇu tiÕt s÷a cÇ s÷ TÝnh cho 10 kg khèi l−îng bª s¬ sinh cho th¸ng chöa khè l−îng bª th¸ chö 48 g PDI/ kg s÷a tiªu chuÈn s÷ tiª chuÈ thø 7, 8 vµ 9: thø vµ hay Ca: 2,25, 4,0 vµ 25 g/ngµy vµ g/ngµ 48x(0,4+0,15x% mì thùc tÕ) g PDI/kg s÷a thùc tÕ 48x (0,4+0,15x mì thù s÷ thù P: 0,75, 1,4 vµ 2,13 g/ngµy vµ g/ngµ - Nhu cÇu lao t¸c cÇ t¸ - Nhu cÇu tiÕt s÷a: cÇ s÷ 0,1 UFL/100kg thÓ träng/giê lao t¸c thÓ trä t¸ 4,2 g Ca vµ 1,7g P/kg s÷a tiªu chuÈn vµ s÷ tiª chuÈ 89 contents 90
Nhu cầu vitamin • Ở vùng nhiệt đới, bò thường cần bổ sung vitamin A và E (đối với bò chăn thả tự do) và vitamin D (đối với bò nuôi nhốt) • Các vitamin B và K được tổng hợp trong các dạ dày trước và đáp ứng đủ nhu cầu • Các nhu cầu về vitamin A và E được đáp ứng với cỏ xanh đầy đủ Thiếu vitamin A – lông «dựng», loạn thị, hiệu quả sinh sản kém, dễ mắc bệnh. Thiếu vitamin E – tác động đến chất lượng sữa (sữa và bơ dễ bị hôi khét) 91