Bài giảng Chăn nuôi trâu bò - Chương 3: Chuồng trại nuôi bò

Chia sẻ: Manh Manh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:16

Thêm vào BST

Báo xấu

242
lượt xem 54
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng Chăn nuôi trâu bò - Chương 3: Chuồng trại nuôi bò có nội dung giới thiệu đến người học các kiến thức về yêu cầu chung về chuồng trại, các kiểu bố trí chuồng thông dụng, yêu cầu về các chi tiết chuồng trại, vệ sinh chuồng trại, các phương pháp quản lý trâu bò. Đây là tài liệu bổ ích dành cho sinh viên chuyên ngành chăn nuôi.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Chăn nuôi trâu bò - Chương 3: Chuồng trại nuôi bò

NỘI DUNG MÔN HỌC CHĂN NUÔI TRÂU BÒ Lợi nhuận Chuång tr¹i nu«i bß sinh sản năng suất sức khoẻ • Yêu cầu chung về chuồng trại • Các kiểu bố trí chuồng quản lí sinh + thức ăn (2) + chuồng trại thông dụng sản (4, 5) + (3) • Yêu cầu về các chi tiết giống chuồng trại (1) • Vệ sinh chuồng trại • Các phương thức quản lý kỹ thuật trâu bò chăn nuôi 1 2 (6, 7, 8, 9) NHỮNG YÊU CẦU VÀ Những yêu cầu chung về NGUYÊN TẮC CƠ BẢN chuồng trai • Những yêu cầu và nguyễn tắc cơ bản về - T¹o cho tr©u bß ®−îc an toµn, tho¶i m¸i, dÔ chÞu khi ¨n uèng, ®i chuồng trại l¹i vµ nghØ ng¬i. - T¹o sù an toµn vµ thuËn tiÖn cho ng−êi ch¨n nu«i trong viÖc qu¶n • Các bộ phân cần có của chuồng trại lý, ch¨m sãc, nu«i d−ìng ®µn tr©u bß. • Bố trí mặt bằng - T¹o ra ®−îc tiÓu khÝ hËu tèt cho tr©u bß, h¹n chÕ tèi ®a nh÷ng t¸c ®éng xÊu cña thêi tiÕt khÝ hËu lªn c¬ thÓ chóng. • Vị trí xây dựng - §¶m b¶o vÖ sinh thó y vµ m«i tr−êng ®−îc tèt. • Yêu cầu kỹ thuật về chuồng nuôi - §¶m b¶o liªn th«ng hîp lý gi÷a c¸c bé phËn trong toµn tr¹i (S¬ ®å). - TiÕt kiÖm chi phÝ x©y dùng vµ gi¶m thiÓu chi phÝ vËn hµnh s¶n xuÊt. - Sö dông ®−îc l©u dµi vµ æn ®Þnh. home 3 4 Liªn th«ng gi÷a c¸c khu vùc trong tr¹i C¸c bé phËn cÇn cã cña chuång tr¹i bß s÷a tr©u bß Chuồng vắt sữa - HÖ thèng cung cÊp thøc ¨n: Kho chøa vµ dông cô chÕ biÕn thøc ¨n tinh vµ thøc ¨n th«, m¸y phèi trén vµ ph©n Chuồng Chuồng phèi thøc ¨n, lèi ®i cÊp ph¸t thøc ¨n vµ m¸ng ¨n. bò sữa bò tơ - HÖ thèng cÊp n−íc: Nguån n−íc, b¬m, bÓ chøa, ®−êng èng cÊp n−íc vµ m¸ng uèng. - HÖ thèng ch¨m sãc qu¶n lý bß: C¸c « chuång nhèt bß, s©n vËn ®éng, ®−êng ®i, thiÕt bÞ thó y, c¸c thiÕt bÞ nhËp vµ xuÊt b¸n bß. Chuồng Nơi sản - HÖ thèng xö lý n−íc th¶i: R·nh tho¸t, hÖ thèng ao Thú y xuất TA l¾ng, ao l−u vµ khu vùc sö dông n−íc th¶i. - HÖ thèng xö lý ph©n: ThiÕt bÞ thu dän vµ vËn chuyÓn ph©n, thiÕt bÞ ñ vµ khu vùc sö dông ph©n. Hệ thống Bò CS - Khu vùc qu¶n lý/kinh doanh: V¨n phßng lµm viÖc, chất thải & đẻ cÇu c©n, n¬i ®ç xe vµ n¬i vui ch¬i gi¶i lao. < 5 < 6 1
Bè trÝ mÆt b»ng chuång tr¹i - Kh«ng nªn ®Ó ®−êng ®i, r·nh tho¸t, lèi ra vµo cña bß c¾t ngang nhau. - Kh«ng nªn lµm cæng ng¨n hay gãc hÑp trªn ®−êng vËn chuyÓn vµ ph©n ph¸t thøc ¨n. - Dµnh diÖn tÝch ®Ó ph¸t triÓn vµ më réng quy m« chuång tr¹i theo tõng giai ®o¹n vÒ sau. - V¨n phßng vµ cÇu c©n cÇn bè trÝ vµo n¬i thuËn tiÖn ®Ó sao cho tÊt c¶ xe cé ra vµo ®Òu ph¶i qua chç nµy. - C¸c gi¶i ph¸p b¶o vÖ cÇn ®−îc thiÐt kÕ cÈn thËn, phï hîp víi t×nh h×nh an ninh cña tõng ®Þa ph−¬ng. 7 < 8 Vị trí xây dựng chuồng trại (1) Vị trí xây dựng chuồng trại (2) 1. Có đủ nước chất lượng tốt không? 6. Lợi dụng địa hình? Không làm ngược lại. Cần có 300 - 600 lít nước/bò/ngày Việc đào dắp san lấp rất tốn kém. Phải lợi dụng độ dốc làm đường rãnh thoát nước. 2. Nền đất có làm chuồng trại được không? 7. Điều kiện thời tiết phổ biến: nhiệt độ tối đa-tối 3. Hướng và tốc độ gió tự nhiên? (cần biết để thiểu, lượng mưa, độ ẩm? định hướng chuồng và tính tốc độ thông gió tự nhiên). 8. Có đủ diện tích đất trồng cỏ không? 4. Thế đất và hướng mặt trời? (cần biết để 9. Có đủ diện tích đất để mở rộng quy mô không? làm mái che và trồng cây bóng mát) 10. Những vấn đề môi trường liên quan đến quản 5. Khả năng tiếp cận giao thông lý chất thải 11. Những quy định của địa phương và an ninh? < 9 10 Mét sè yªu cÇu kü thuËt chuång nu«i - Th«ng giã: -+ Mét s¸ng: ¸nh hÖ th«ng th«ng giã tèt sÏ: • – Lo¹i trõ bôi, khÝ m¸i kÕt mïi h«i thèi khái chuång. KÕt cÊu t−êng vµ ®éc vµ hîp víi h−íng chuång ph¶i - MËt ®é nu«i ®¶m b¶o cÊp ®ñ kh«ng khÝ s¹ch trong chuång. – Cung cã ®ñ ¸nh s¸ng tù nhiªn trong chuång. • MËt ®é nu«i th−êng ®−îc tÝnh b»ng diÖn tÝch chuång • – §iÒu hoµ ®−îc nhiÖt ®é vµ ®é phï kh«ng khÝ chuång ChÕ ®é ¸nh s¸ng trong chuång Èm hîp sÏ ¶nh h−ëng b×nh qu©n cho mçi con. nu«i. tèt tíi m«i tr−êng vÖ sinh thó y vµ trao ®æi chÊt cña gia • Cã ¶nh h−ëng ®Õn søc s¶n xuÊt vµ søc khoÎ cña gia sóc. sóc còng nh− kÕ tèt th×ch¨n nu«i mét tÇng th−êng + NÕu thiÕt hiÖu qu¶ chuång nãi chung. • §Ó ®¶m b¶o ®ñ ¸nh s¸ng nhiªnchuång cÇn chó ý ®Õn chØ cÇn th«ng giã tù trong lµ tiÓu • MËt ®é nu«i cã ¶nh h−ëng lín ®Õn ®ñ. khÝ hËu chuång kho¶ng ®Êt trèng tr−íc chuång vµ c¸c c©y bãng m¸t + Nh÷ng chuång®Õn ®é Èm, mïi vµ bôi thÊp th× nu«i v× ¶nh h−ëng x©y kÝn vµ cã trÇn trong chuång. quanh chuång. th−êng ph¶i cãgi÷a thèng qu¹t cø vµo ®iÒu(nhµ) khÝ hËu, • Kho¶ng c¸ch hÖ chuång víi d·y chuång • ThiÕt kÕ mËt ®é nu«i ph¶i c¨n th«ng giã. kiÖn bªn ®é lín cña gia sóc. ph¶i b»ng 1,5-2 lÇn chiÒu cao cña chuång. • Theo tiªu chuÈn cña n−íc ngoµi diÖn tÝch chuång nu«i • Nh÷ng chuång quay ra h−íng ®«ng-nam, tr−íc mÆt cho 1 ®¬n vÞ bß (500kg) dao ®éng trong ph¹m vi 9-25m2. chuång kh«ng cã nhµ cöa hay c©y cèi cao rËm che khuÊt 11 12 sÏ nhËn ®−îc nhiÒu ¸nh s¸ng cã lîi nhÊt. < 2
Kiểu chuồng hai dãy đối đầu Kiểu chuồng hai dãy 13 14 KiÓu chuång hai d·y (Israel) KiÓu chuång hai d·y (Israel) 15 16 KiÓu chuång hai d·y KiÓu chuång hai d·y (Tuyªn Quang) (Tuyªn Quang) 17 18 3
KiÓu chuång hai d·y Kiểu chuồng một dãy (Thanh Ho¸) 19 20 KiÓu chuång một d·y KiÓu chuång nhiÖt ®íi (L©m §ång) 21 22 home H−íng chuång • CÇn bè trÝ h−íng chuång phï hîp ®Ó tr¸nh m−a t¹t, giã lïa, ®¶m b¶o che n¾ng, tho¸ng m¸t vµ tho¸t n−íc tèt. • Ph¶i tuú theo ®iÒu kiÖn ®Êt ®ai, ®Þa thÕ mµ chän h−íng chuång sao cho høng ®−îc giã m¸t vµ che ®−îc giã l¹nh mïa ®«ng (®Æc biÖt ®èi víi chuång bª con). • Th«ng th−êng nªn ®Ó chuång më (kh«ng t−êng) vÒ phÝa nam hoÆc ®«ng nam ®Ó ®¶m b¶o cã ¸nh s¸ng vµ th«ng tho¸ng tèt. 23 < 24 4
NÒn chuång • DiÖn tÝch nÒn chuång (chç ®øng) ph¶i theo ®óng tiªu chuÈn cho tõng lo¹i bß (4-8 m2/con). • NÒn chuång ph¶i cao h¬n mÆt ®Êt bªn ngoµi kho¶ng 40-50cm ®Ó n−íc m−a kh«ng thÓ trµn vµo chuång. • NÒn chuång cã thÓ ®−îc l¸t b»ng g¹ch hoÆc l¸ng bª t«ng. MÆt nÒn chuång kh«ng gå ghÒ, nh−ng còng kh«ng tr¬n tr−ît, cã ®é dèc hîp lý (1-3%), thoai tho¶i vÒ r·nh tho¸t n−íc ®Ó b¶o ®¶m tho¸t n−íc dÔ dµng khi déi röa. • Chç bß ®øng vµ n»m nghØ tèt nhÊt lµ tr¶i nÒn b»ng th¶m cao su hay c¸t ®Ó cho bß ®−îc tho¶i m¸i. 25 < 26 T−êng chuång M¸i chuång • T−êng chuång ®Ó tr¸nh m−a h¾t vµ ng¨n tr©u bß. • M¸i chuång che m−a n¾ng vµ • T−êng cã ¶nh h−ëng lín ®Õn tiÓu khÝ hËu chuång nu«i. Các kiểu mái chuồng ®iÒu hoµ tiÓu khÝ hËu xung quanh • B×nh th−êng t−êng nªn më h−íng ®«ng-nam ®Ó høng c¬ thÓ gia sóc. giã m¸t vµ che t©y-b¾c ®Ó ch¾n giã l¹nh (®Æc biÖt n¬i bß ®Î vµ nu«i bª). • §é cao cña m¸i cÇn ph¶i tÝnh to¸n • §èi víi ®iÒu kiÖn khÝ hËu cña miÒn Nam, cã thÓ kh«ng sao cho kh«ng bÞ m−a h¾t vµ giã cÇn x©y t−êng xung quanh chuång. l¹nh thæi vµo. • T−êng cã thÓ x©y b»ng g¹ch, ®¸, b»ng tÊm bª-t«ng (cã • M¸i che cã thÓ lîp ngãi hay tranh cét trô), b»ng gç hay mét sè vËt liÖu kh¸c tuú theo ®iÒu ®Ó gi÷ m¸t. M¸i t«n hay kiÖn cô thÓ. fibroxim¨ng rÊt nãng. • BÒ mÆt t−êng ph¶i ®¶m b¶o dÔ dµng quÐt röa tiªu ®éc khi cÇn thiÕt. • §èi víi nh÷ng chuång lín, khÈu • MÆt trong cña t−êng nªn quÐt v«i tr¾ng, võa ®¶m b¶o vÖ ®é m¸i réng th× cã thÓ ph¶i dïng sinh võa t¹o ra bÒ mÆt ph¶n chiÕu ¸nh s¸ng trong m¸i t«n, nh−ng cÇn lµm m¸i cao chuång tèt. < 27 vµ tho¸ng. 28 Ảnh hưởng của vật liệu làm mái đến hiệu quả chống nóng M¸ng ¨n Vật liệu - CÇn ph¶i cã m¸ng ¨n trong chuång vµ Vật liệu Vật liệu dẫn nhiệt kém dẫn nhiệt cao dẫn nhiệt kém + phủ nylon c¶ ngoµi s©n. -M¸ng ¨n x©y b»ng g¹ch l¸ng bª t«ng. - C¸c gãc cña m¸ng ¨n ph¶i l−în trßn vµ tr¬n nh½n. - §¸y m¸ng cã lç tho¸t n−íc ®Ó thuËn tiÖn cho viÖc röa m¸ng. Nhiệt độ dưới mái - Thµnh m¸ng phÝa trong (phÝa bß ¨n) b¾t 80 oC 50 oC 30 oC buéc ph¶i thÊp h¬n thµnh m¸ng ngoµi. Bức xạ dưới mái (Kcal/m2/h) 760 535 420 Tôn, nhôm Gỗ, tranh, tre Chất dẻo 29 30 5
Lối cung cấp thức ăn Khu vực nghỉ ngơi Lối cấp TA Nền bê-tông • Trong ®iÒu kiÖn ch¨n nu«i quy m« lín cã c¬ giíi ho¸ ph©n ph¸t thøc ¨n th× cã thÓ kh«ng cÇn lµm m¸ng ¨n. • Thøc ¨n ®−îc cung cÊp däc theo lèi ®i phÝa tr−íc mçi d·y chuång trªn d¶i nÒn cao h¬n mÆt nÒn chuång 31 (th−êng r¶i b¨ng th¶m nhùa) vµ cã gê cao phÝa trong ®Ó 32 < ng¨n thøc ¨n r¬i vµo trong chç ®øng cña con vËt M¸ng uèng 33 < 34 S©n, ®−êng, r∙nh Róng chuồng • CÇn cã s©n ch¬i vµ hµng rµo ®Ó bß cã thÓ vËn ®éng tù do. S©n l¸t b»ng g¹ch hoÆc ®æ bª t«ng. Cã thÓ trång c©y bãng m¸t trong khu vùc s©n ch¬i. Trong s©n ch¬i còng bè trÝ m¸ng ¨n vµ m¸ng uèng. • Cã ®−êng ®i cho ¨n trong chuång, ®−îc bè trÝ tuú thuéc vµo ®iÒu kiÖn chuång tr¹i (vÞ trÝ, kiÓu • Trong chuång cÇn cã hÖ thèng rãng ®Ó ph©n chia vÞ trÝ vµ giíi h¹n ph¹m vi chuång...), ph−¬ng thøc ch¨n nu«i, ph−¬ng tiÖn vËn ®i l¹i cña mçi con bß. chuyÓn thøc ¨n. • Rãng cã thÓ lµm b»ng s¾t, gç hay tre. • Cã r·nh tho¸t n−íc, ph©n, n−íc tiÓu vµ bÓ chøa, ®−îc bè trÝ phÝa sau chuång. NÕu cã ®iÒu kiÖn, tèt nhÊt lµ • ChiÒu cao cña rãng ng¨n giøa 2 « th−êng kho¶ng 80-100cm, chiÒu dµi b»ng x©y bÓ biogas ®Ó s¶n xuÊt khÝ mªtan cho ®un nÊu, kÕt 2/3 chç n»m. hîp tiÖt trïng, n©ng cao chÊt l−îng ph©n vµ vÖ sinh • Ngoµi rãng ng¨n « cÇn cã rãng ng¨n phÝa tr−íc ngang tÇm vai ®Ó bß kh«ng m«i tr−êng. b−íc vµo m¸ng ¨n hay m¸ng uèng. < 35 36 • C¸c rãng ph¶i h¬i trßn c¹nh ®Ó tr¸nh cho con vËt bÞ x©y x¸t. 6
Róng chuồng Rãng thó y • Hệ thèng rãng can thiÖp thó y cÇn thiÕt cho qu¶n lý gia sóc khi cÇn phèi gièng, thiÕn, c¾t mãng, ®iÒu trÞ bÖnh tËt vµ can thiÖp s¶n khoa. • HÖ thèng nµy th−êng ®−îc lµm kÕt hîp thµnh mét phÇn < 37 38 cña hÖ thèng b·i qu©y ®Ó dån vµ cè ®Þnh bß Rãng cè ®Þnh bß ë n«ng hé < 39 40 home HÖ thèng qu©y dån bß 41 42 7
CÇu xuÊt nhËp bß Lèi dÉn ¤ dån bß Rãng cè ®Þnh bß Khu bß chê 43 < 44 Sinh nhiệt ở bò sữa ở các mức sản xuất khác nhau HÖ THèNG LμM M¸T CHO BÒ * Duy trì (bò cạn sữa) 14 Mcal/ngày * Duy trì + 10 Kg sữa 19 Mcal/ngày * Duy trì + 20 Kg sữa 24 Mcal/ngày * Duy trì + 30 Kg sữa 28 Mcal/ngày * Duy trì + 40 Kg sữa 33 Mcal/ngày * Duy trì + 50 Kg sữa 38 Mcal/ngày < 45 46 Phương thức thải nhiệt của bò Các phương pháp làm giảm stress nhiệt cho bò • Bức xạ nhiệt - phụ thuộc chủ yếu • Ngăn bức xạ mặt trời ( Slide 21 ) vào chênh lệch nhiệt độ và diện tích - Lán và mái che mát tiếp xúc - Cây bóng mát • Làm mát trực tiếp (cơ thể gia súc) • Dẫn nhiệt - phụ thuộc chênh lệch - Làm mát bằng quạt nhiệt độ và diện tích tiếp xúc - Phun nước làm mát bò • Đối lưu - phụ thuộc tốc độ gió, - Phun nước kết hợp quạt thông gió chênh lệch nhiệt độ và diện tích tiếp • Làm mát gián tiếp (môi trường) xúc - Làm mát chuồng nuôi bằng cách tạo sương mù • Bốc hơi nước - phụ thuộc độ ẩm - Máy điều hoà nhiệt độ không khí chuồng nuôi không khí và diện tích tiếp xúc. 47 48 8
Ngăn bức xạ trực tiếp của mặt trời Lán và mái che mát 49 50 Mái che khu vực cho ăn Mái che di động 51 52 Mái che khu vực máng uống Mái che khu vực nghỉ nơi và cho ăn 53 54 9
Mái che khu vực nghỉ ngơi của bò 55 56 Cây bóng mát 57 58 Làm mát bằng quạt 59 @ 60 10
61 62 63 64 @@ Phun nước kết hợp Phun nước làm mát bò quạt thông gió Phun nước trực tiếp lên cơ thể bò và dùng quạt thông gió để làm bốc hơi nước từ da bò (thường dùng áp lực thấp) 65 66 11
Hệ thống làm mát bằng phun nước kết Nguyên tắc làm mát bằng phun nước kết hợp quạt thông gió hợp thông gió 1. Một chu kỳ làm mát 95 phút) gồm 30 giây phun • Nước bốc hơi từ bề mặt của cơ thể bò nước, sau đó là 4,5 phút quạt thông gió. (Để chuyển 1 g nước thành hơi cần 0,56 Kcal). 2. Một giai đoạn 30-45 phút làm mát (6-9 chu • Hệ thống làm mát này có hiệu quả cao trong kỳ/giai đoạn) có thể giúp bò duy trì thân nhiêt cả điều kiện khí hậu khô cũng như ẩm. bình thường ( > 39 0 C) trong 2-3 giờ. (Quạt làm lưu thông nhiều không khí xung quanh cơ 3. 6 đến 10 “giai đoạn làm mát ” với 30 - 45 phút một trong 2-3 giờ/ngày là cần thiết để giúp bò thể bò). cao sản giữ được thân nhiệt bình thường trong mùa hè. 67 68 So sánh hiệu quả của việc làm mát bò bằng phun VỊ TRÍ CÓ THỂ LÀM MÁT BẰNG VÒI PHUN nước hay kết hợp phun nước với quạt thông gió ở NƯỚC VÀ QUẠT THÔNG GIÓ vùng cận nhiệt đới A) Khu vực bò chờ vào vắt sữa (làm Phun nước Kết hợp + Phun nước + thông gió mát bắt buộc) Mái che Mái che + ĐC (mái che) + ĐC (mái che) Phun nước Phun nước + thông gió 12.3 12.6 12.8 13.7 hay Sữa vắt sáng (Kg) Sữa vắt chiều 11.0 11.4 10.5 11.6 B) Dọc theo lối cung cấp thức ăn (bò (Kg) CỘNG 23.3 24.0 23.3 25.3 làm mát tuỳ thích khi chúng đến ăn thức ăn) CHÊNH LỆCH +0.7 +2.0 Sources: Igono et al. 1975 . Misouri USA 69 70 Igono et al. 1976. Misouri USA Khu vực bò chờ vào vắt sữa Trang thiết bị • Tạo ra nhựng giọt nước lớn để làm ướt đẫm bò tận da • Nước phải bốc hơi trước lần phu tiếp theo • Quạt thổi không khí chứa nước bốc hơi. Vòi phun • Công suất vòi: 500 lít/h. • Góc quay (360° hay 180 °) • Độ cao của vòi trên:2,2 m từ mặt nền. • Khoảng cách giữa các vòi cùng hàng : 1,5 m. • Khoảng cách hàng: 2 m. • Áp suất nước tối thiểu: 3 atm. • Vị trí thích hợp • Hạn chế: DT: ít nhất 2 m2/bò Tăng lao động Quạt mái che cao Di chuyển của bò • Đường kính: 24-28 inch Có hệ thống thoát nước Khó khăn với bò cạn sữa • Tốc độ gió: > 2,5 m/s. • Trang thiết bị Phải làm khô bầu vú khi vắt71 sữa • Tính đến tốc độ gió tự nhiên @ 72 12
Dọc theo lối cung cấp thức ăn Khu vực nghỉ ngơi Lối cấp TA Nền bê-tông • Vị trí thích hợp Nền bê-tông Hệ thông thoát nước • Trang thiết bị 73 74 Trang thiết bị Khởi động hệ thống làm mát bằng vòi Vòi phun phun nước và quạt dọc lối cấp thức ăn • Lắp cao cách lưng bò 1,5m • Công suất vòi : 120 lít/h. • Góc quay: 180°. • Khoảng cách giữa các vòi trong hàng: 1,5 m Hệ thống này chỉ được khởi động khi bò • Áp suất nước tối thiểu: 3 atm. lại gần chỗ cung cấp thức ăn : - Khi thức ăn mới được cung cấp. Quạt Thức ăn - Sau khi vắt sữa . • Đường kính: 20-24 inch. Nền bê-tông • Khoảng cách 2 quạt: 6m. - Sau khi làm mát trong khu vực chờ vắt • Tốc độ gió tối thiểu 2.5 m/S. • Tính đến cả tốc độ gió tự nhiên . sữa. 75 76 77 78 13
Làm mát chuồng nuôi bằng cách Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả làm mát bằng sương mù/áp suất cao tạo sương mù • Nhiệt độ môi trường • Độ ẩm không khí: Mức độ làm lạnh không khí tỷ lệ nghịch với độ ẩm bên ngoài. Làm mát bằng cách bốc hơi nước có hiệu quả nhất trong điều kiện khí hậu khô. • Tốc độ thông khí: Để không khí mát không bị di chuyển đi mất, cần có các tấm rèm nylon để che kín chuồng • Địa hình và loại chuồng • Áp suất ống nước • Đường kính và đặc điểm của vòi phun nước -Dùng áp lực cao phun nước thành sương mù 79 80 - 1 g nước bốc hơi lấy đi 0,56 Kcal Nhược điểm của việc làm mát bằng sương mù Kết hợp phun nước tạo sương mù và quạt để tăng bốc hơi nước xung quanh bò • Khó áp dụng trong điều kiện có gió. • Kém hiệu quả đối với chuồng thông thoáng (mất không khí mát). • Làm ẩm ướt vật liệu trong chuồng • Gây bệnh đường hô hấp • Tăng độ ẩm xung quanh bò có thể làm cản trở bốc hơi toả nhiệt của bò 81 82 Đường cong cho sữa của bò được làm mát và bò đối chứng 50 Bò được làm mát Bò đối chứng Năng suất sữa (kg/ng) 45 40 35 30 25 20 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 83 Tháng vắt sữa 84 14
Ảnh hưởng của làm mát “trực tiếp” (phun nước lên cơ thể bò) và làm mát “gián tiếp” (tạo - sương mù ) lên thân nhiệt của bò Tạo mù Phun nước Số bò 211 203 Nhiệt độ tối đa ở trực tràng ( OC) 39.5 39.0 Nhịp thở (lần/phút) 87 72 Source: Bray et al. 1990 Florida USA. < 85 86 CÁC PHƯƠNG THỨC QUẢN LÝ TRÂU BÒ • Phương thức nuôi nhốt • Phương thức chăn thả • Kết hợp nuôi nhốt với chăn thả 87 home 88 Ph−¬ng thøc nu«i nhèt Nuôi nhốt • Cè ®Þnh trong chuång b»ng d©y xÝch kho¸ vßng cæ. ưu điểm : • Cung cÊp thøc ¨n tinh, b· bia, cñ qu¶ t¹i m¸ng ¨n cè ®Þnh • giảm thiểu cỏ thừa (th−êng vµo thêi gian v¾t s÷a) • Thøc ¨n th« xanh (mïa hÌ thu) vµ thøc ¨n ñ xanh (mïa • bò không dẫm chân lên thức ăn ®«ng xu©n) ®−îc ph©n phèi t¹i chuång. • Cá kh« th−êng cho ¨n t¹i chuång vµo ban ®ªm. • giảm thiểu lây ngoại kí sinh • N−íc ®−îc uèng tù do t¹i m¸ng dµnh riªng cho tõng con. trùng nhược điểm : • Cho bß t¾m n¾ng vµ vËn ®éng tù do s©n vËn ®éng c¹nh chuång kho¶ng 3 giê/ngµy. • đòi hỏi phải vận chuyển cỏ và cơ khí hoá việc cắt cỏ • không có phân lưu lại trên đồng cỏ • phân hàng ngày thải ra trên nền chuồng 89 90 15
Ph−¬ng thøc ch¨n th¶ - Ph©n nhãm ®µn bß vµ ch¨n th¶ ngoµi ®ång cá lµ chÝnh. - Bß vÒ chuång vµo c¸c thêi gian nhÊt ®Þnh. - Bæ sung thøc ¨n tinh vµ th« (nÕu cÇn) t¹i chuång vµo thêi gian v¾t s÷a - N−íc uèng cung cÊp tù do ë chuång vµ ngoµi ®ång cá. - Cã c©y hay l¸n che m¸t cho bß nghØ ng¬i khi trêi n¾ng 91 92 93 94 KÕt hîp ch¨n th¶ vµ nu«i nhèt - KÕt hîp trong ngµy: + Bß ®−îc gÆm cá ngoµi ®ång cá tõ s¸ng ®Õn tr−a + Khi vÒ chuång mçi con ®−îc nhèt/cè ®Þnh riªng + Buæi chiÒu sau khi ¨n thøc ¨n tinh bß ®−îc bæ sung thªm cá t−¬i, thøc ¨n ñ xanh hoÆc cá kh«, r¬m kh« t¹i chuång - KÕt hîp theo mïa: + Mïa hÌ-thu nu«i theo ph−¬ng thøc ch¨n th¶ tù do lu©n phiªn + Mïa ®«ng-xu©n bß ®−îc chuyÓn vµo nu«i nhèt vµ bæ sung thøc ¨n t¹i chuång. 95 96 home 16