Bài giảng Cơ sở thiết kế nhà máy thực phẩm: Chương 2 - Vũ Thị Hoan

9/16/2010<br /> <br /> Chương 2: CHỌN ĐỊA ĐIỂM XÂY DỰNG NHÀ MÁY<br /> <br /> I. Vai trò và tầm quan trọng của việc chọn địa điểm xây<br /> dựng nhà máy<br /> <br /> Chương 2<br /> CHỌN ĐỊA ĐIỂM XÂY<br /> DỰNG NHÀ MÁY<br /> <br /> Chương 2: CHỌN ĐỊA ĐIỂM XÂY DỰNG NHÀ MÁY<br /> <br /> I. Vai trò và tầm quan trọng của việc chọn địa điểm xây<br /> dựng nhà máy<br /> <br /> - Nằm trong vùng quy hoạch của thành phố → Có khả năng<br /> hoạt động lâu dài.<br /> - Nhà máy của chúng ta nằm gần các nhà máy khác có khả<br /> năng cung cấp nguyên liệu → Giảm chi phí vận chuyển.<br /> - Khu công nghiệp : sản xuất công nghiệp hoặc dịch vụ<br /> phục vụ sản xuất công nghiệp.<br /> - Khu chế xuất: nhiệm vụ chính là sản xuất hàng công<br /> nghiệp phục vụ xuất khẩu hoặc các dịch vụ có liên quan<br /> đến xuất khẩu.<br /> - Khu công nghệ cao: áp dụng sản xuất các sản phẩm công<br /> nghệ cao như công nghệ thông tin, công nghệ sinh học, cơ<br /> điện tử, bên cạnh đó còn có các ngành vật liệu mới, năng<br /> lượng mới.<br /> <br /> Việc lựa chọn địa điểm xây dựng nhà máy đóng vai trò hết<br /> sức quan trọng, ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động của nhà<br /> máy sau này. Khi lựa chọn cần lưu ý:<br /> ◙ Đảm bảo quá trình sản xuất liên tục.<br /> ◙ Ngày nay các nhà máy thường đặt trong các khu công<br /> nghiệp, có lợi vì:<br /> - Giảm diện tích xây dựng.<br /> - Số công trình hữu ích sẽ được tận dụng tốt hơn.<br /> - Giảm được vốn đầu tư ban đầu.<br /> - Tiết kiệm cơ sở hạ tầng.<br /> - Được sự ưu đãi của nhà nước.<br /> <br /> Chương 2: CHỌN ĐỊA ĐIỂM XÂY DỰNG NHÀ MÁY<br /> <br /> I. Vai trò và tầm quan trọng của việc chọn địa điểm<br /> xây dựng nhà máy<br /> <br /> Ví dụ :<br /> Nhà máy sản xuất bánh kẹo<br /> <br /> Nhà máy sản xuất bột<br /> Nhà máy sản xuất đường<br /> → Nếu lựa chọn đúng thì sẽ thúc đẩy sự phát triển<br /> của các đô thị, sự phát triển của xã hội.<br /> <br /> 1<br /> <br /> 9/16/2010<br /> <br /> Chương 2: CHỌN ĐỊA ĐIỂM XÂY DỰNG NHÀ MÁY<br /> <br /> Chương 2: CHỌN ĐỊA ĐIỂM XÂY DỰNG NHÀ MÁY<br /> <br /> I. Vai trò và tầm quan trọng của việc chọn địa điểm<br /> xây dựng nhà máy<br /> <br /> I. Vai trò và tầm quan trọng của việc chọn địa điểm xây<br /> dựng nhà máy<br /> <br /> * Ý nghĩa của việc lựa chọn điểm xây dựng nhà<br /> máy:<br /> Việc lựa chọn địa điểm xây dựng nhà máy là một<br /> khâu đặc biệt quan trọng trong quá trình đầu tư của<br /> doanh nghiệp, vì trong thực tế sau khi đã xây dựng<br /> nhà máy thì quyết định này không còn khả năng<br /> thay đổi nữa. Việc lựa chọn địa điểm xây dựng nhà<br /> máy có ý nghĩa quan trọng đối với sự tồn tại và phát<br /> triển của nhà máy. Nếu địa điểm xây dựng không<br /> phù hợp thì sẽ gặp phải nhiều khó khăn trong quá<br /> trình xây dựng và hoạt động như :<br /> <br /> * Ý nghĩa của việc lựa chọn điểm xây dựng nhà máy:<br /> 1. Nếu nhà máy đặt quá xa vùng nguyên liệu, sẽ phải tốn<br /> chi phí vận chuyển nguyên liệu đến nhà máy và đôi khi<br /> hoạt động của nhà máy còn bị ngưng trệ do thiếu nguyên<br /> liệu để sản xuất.<br /> 2. Nếu nhà máy không đặt trong khu qui hoạch của thành<br /> phố hay không nằm trong vùng đảm bảo an ninh quốc<br /> phòng thì hoạt động của nhà máy sẽ bị ngưng trệ khi xảy ra<br /> sự cố không thể tính toán trước, ví dụ khu đất đó bị giải toả.<br /> 3. Nếu nhà máy đặt quá xa vùng tiêu thụ sản phẩm, sẽ tốn<br /> chi phí vận chuyển hàng đến nơi tiêu thụ, đôi khi thời gian<br /> vận chuyển dài sẽ ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm<br /> → Có thể ảnh hưởng đến việc kinh doanh của nhà máy.<br /> <br /> Chương 2: CHỌN ĐỊA ĐIỂM XÂY DỰNG NHÀ MÁY<br /> I. Vai trò và tầm quan trọng của việc chọn địa điểm xây dựng nhà máy<br /> <br /> * Ý nghĩa của việc lựa chọn điểm xây dựng nhà máy:<br /> <br /> 4. Nếu nhà máy đặt xa hệ thống đường giao thông<br /> chính thì vận chuyển khó khăn tốn kém.<br /> 5. Nếu nhà máy đặt xa nơi cung cấp điện, nước thì<br /> phải tốn kém chi phí cho việc cung cấp điện, nước<br /> cho hoạt động của nhà máy. Đặc biệt đối với nhà<br /> máy thực phẩm thì nước là một nhu cầu rất cần<br /> thiết.<br /> 6. Nếu việc lựa chọn địa hình và địa chất của khu<br /> đất không phù hợp với tính chất hoạt động của nhà<br /> máy cũng có ảnh hưởng rất lớn vì:<br /> ◙ Nếu cường độ chịu lực của lớp đất đó không đủ<br /> lớn, sẽ sinh ra sụt lún → Ảnh hưởng đến hoạt động<br /> của nhà máy.<br /> <br /> Chương 2: CHỌN ĐỊA ĐIỂM XÂY DỰNG NHÀ MÁY<br /> <br /> I. Vai trò và tầm quan trọng của việc chọn địa điểm<br /> xây dựng nhà máy<br /> <br /> * Ý nghĩa của việc lựa chọn điểm xây dựng nhà<br /> máy:<br /> ◙ Nếu nền đất không bằng phẳng → Tốn kém chi<br /> phí san nền.<br /> ◙ Nếu nhà máy đặt quá xa vùng cung cấp nguyên<br /> vật liệu cho việc xây dựng nhà máy → Tốn kém chi<br /> phí vận chuyển.<br /> ► Như vậy nếu việc lựa chọn địa điểm xây dựng<br /> nhà máy không hợp lý có thể dẫn đến việc phải tốn<br /> kém nhiều chi phí cho hoạt động của nhà máy, hoặc<br /> có thể nhà máy ngưng hoạt động.<br /> <br /> 2<br /> <br /> 9/16/2010<br /> <br /> Chương 2: CHỌN ĐỊA ĐIỂM XÂY DỰNG NHÀ MÁY<br /> <br /> II. Nguyên tắc lựa chọn<br /> <br /> Chương 2: CHỌN ĐỊA ĐIỂM XÂY DỰNG NHÀ MÁY<br /> II. Nguyên tắc lựa chọn<br /> <br /> 1. Địa điểm:<br /> <br /> xây dựng nhà máy phải gần vùng nguyên<br /> liệu (hoặc ngay vùng nguyên liệu) để:<br /> ◙ Giảm chi phí vận chuyển nguyên liệu.<br /> ◙ Nguyên liệu phải đảm bảo chất lượng.<br /> ◙ Vùng nguyên liệu phải đủ lớn, đảm bảo đủ chất<br /> lượng và số lượng nguyên liệu cho nhà máy hoạt<br /> động liên tục.<br /> Ví dụ:<br /> - Các nhà máy đường, tinh bột mì thường đặt ở Tây<br /> Ninh do ở đó được trồng nhiều mía, khoai mì.<br /> - Các nhà máy chế biến thuỷ sản đặt gần sông, biển.<br /> <br /> 2. Giao thông:<br /> Nhà máy nên đặt gần đường giao thông chính (đường bộ,<br /> đường thuỷ, đường sắt, đường hàng không) để thuận tiện<br /> cho việc vận chuyển nguyên liệu, sản phẩm ...<br /> 3. Nguồn điện, nước, (và các loại nhiên liệu khác)<br /> a. Nước: có nước trong mạng lưới nước sinh hoạt thành<br /> phố, nước giếng khoan (độ sâu giếng từ 40m ÷ 120m, nếu<br /> cạn quá nước sẽ ô nhiễm, sâu quá thì nước dễ có kim loại<br /> nặng).<br /> b. Điện: gần mạng lưới điện quốc gia<br /> Nếu có thể nên xây dựng gần các nhà máy khác hoặc trong<br /> các khu công nghiệp, khu chế xuất để hợp tác với nhau về<br /> nhiều mặt như sử dụng công nhân, xây dựng các công trình<br /> phúc lợi công cộng, xử lý chất thải, tiêu thụ phế liệu, vật tư.<br /> <br /> Chương 2: CHỌN ĐỊA ĐIỂM XÂY DỰNG NHÀ MÁY<br /> II. Nguyên tắc lựa chọn<br /> <br /> Chương 2: CHỌN ĐỊA ĐIỂM XÂY DỰNG NHÀ MÁY<br /> II. Nguyên tắc lựa chọn<br /> <br /> 4. Nằm trong khu quy hoạch của thành phố, khu<br /> vực đảm bảo an ninh quốc phòng (không xây dựng<br /> gần biên giới, sân bay, ...) để nhà máy được hoạt<br /> động ổn định<br /> 5. Nên đặt gần khu dân cư (do đặc trưng nhà máy<br /> của chúng ta là nhà máy chế biến thực phẩm) để<br /> thuận tiện trong việc lựa chọn công nhân, tiêu thụ<br /> sản phẩm, giảm các chi phí phúc lợi xã hội (đào tạo,<br /> nhà ở). Đặc biệt, các nhà máy sản xuất các loại sản<br /> phẩm dễ hư hỏng phải tiêu thụ ngay thì gần khu dân<br /> cư là yếu tố rất quan trọng.<br /> 6. Lựa chọn nơi có khí hậu, thời tiết, địa hình thuận<br /> lợi, tương đối bằng phẳng, ít ngập lụt, mạch nước<br /> ngầm nằm sâu dưới đất → Để không tốn nhiều tiền<br /> làm móng.<br /> <br /> Ví dụ:<br /> ◙ Cường độ chịu lực của lớp đất ở đó phải lớn (> 105<br /> N/m²), tốt nhất là đất cứng, đất đồi, đất sét.<br /> ◙ Không xây nhà máy trên nền đất có khoảng sản :<br /> không ổn định, khi khai thác sẽ ảnh hưởng đến nhà<br /> máy.<br /> ◙ Khu đất phải phù hợp với việc bố trí nhà máy : chú ý<br /> độ dốc của nền (> 1%), nếu nền không có độ dốc,<br /> không bằng phẳng → Phải san lắp nền, nếu chi phí san<br /> lấp nền > 10 ÷ 15% → Không chọn.<br /> ◙ Phải có đủ diện tích để xây dựng, bố trí các công<br /> trình hiện hữu (phù hợp với mặt bằng nhà máy), đồng<br /> thời có kho dự trữ để mở rộng trong tương lai.<br /> <br /> 3<br /> <br /> 9/16/2010<br /> <br /> Chương 2: CHỌN ĐỊA ĐIỂM XÂY DỰNG NHÀ MÁY<br /> <br /> II. Nguyên tắc lựa chọn<br /> <br /> 7. Nếu nhà máy thuộc loại nhà máy nhiều bụi, có<br /> mùi khó chịu, có chất độc hại → Chọn địa điểm xa<br /> khu nhà ở của dân, các khu vực công cộng khác để<br /> tránh ô nhiễm<br /> ► Tốt nhất là chọn xây dựng nhà máy trong các<br /> khu công nghiệp, khu chế xuất → Đảm bảo về an<br /> toàn vệ sinh công nghiệp.<br /> * Dựa vào đặc điểm của từng nhà máy mà có thể ưu<br /> tiên nguyên tắc này, xem nhẹ nguyên tắc khác.<br /> Ví dụ : Xét các yếu tố có tính khoa học không ? Có<br /> tính kinh tế không ? Có tính thực tế không ?<br /> <br /> Chương 2: CHỌN ĐỊA ĐIỂM XÂY DỰNG NHÀ MÁY<br /> <br /> III. Trình tự lựa chọn địa điểm xây dựng nhà máy<br /> 1. Thu nhập thông tin :<br /> GIAO<br /> THÔNG<br /> TÁC<br /> ĐỘNG<br /> CỦA NỀN<br /> KINH TẾ<br /> THỊ<br /> TRƯỜNG<br /> <br /> ĐẶC<br /> ĐIỂM<br /> KHU<br /> ĐẤT<br /> LỰC<br /> LƯỢNG<br /> LAO<br /> ĐỘNG<br /> <br /> GIÁ KHU<br /> ĐẤT<br /> <br /> THỊ<br /> TRƯỜNG<br /> <br /> ĐIẠ ĐIỂM XÂY<br /> DỰNG XÍ NGHIỆP<br /> CÔNG NGHIỆP<br /> <br /> CHÍNH<br /> QUYỀN<br /> <br /> KHÍ<br /> HẬU<br /> <br /> NĂNG<br /> LƯỢNG<br /> <br /> CẤP<br /> NƯỚC<br /> XỬ LÝ<br /> CHẤT<br /> THẢI<br /> CÁC ĐÒI<br /> HỎI<br /> KHÁC<br /> <br /> ĐẶC ĐIỂM<br /> CỦA NGÀNH<br /> CÔNG<br /> NGHIỆP<br /> TÌNH TRẠNG<br /> PHÁT TRIỂN<br /> CỦA KHU VỰC<br /> QUI MÔ<br /> ĐẶC ĐIỂM<br /> CỦA XHCN<br /> <br /> Phải xác định các nhân tố chính ảnh hưởng tới việc lựa chọn<br /> địa điểm xây dựng và các nhân tố chính này phải thể hiện<br /> được sự khác nhau giữa các địa điểm.<br /> <br /> Chương 2: CHỌN ĐỊA ĐIỂM XÂY DỰNG NHÀ MÁY<br /> <br /> III. Trình tự lựa chọn địa điểm xây dựng nhà máy<br /> 1. Thu nhập thông tin :<br /> <br /> ◙ Thu nhập, ghi chép các số liệu như diện tích, ranh<br /> giới, các điều kiện hạ tầng, môi trường, dân cư, dịch<br /> vụ công cộng.<br /> ◙ Ghi các số liệu khảo sát địa chất công trình,<br /> hướng gió, thời tiết, độ ẩm không khí.<br /> ◙ Vẽ sơ đồ địa điểm.<br /> * Các nhân tố ảnh hưởng đến việc lựa chọn địa<br /> điểm:<br /> <br /> Chương 2: CHỌN ĐỊA ĐIỂM XÂY DỰNG NHÀ MÁY<br /> <br /> III. Trình tự lựa chọn địa điểm xây dựng nhà máy<br /> Sự ảnh hưởng của các nhân tố này không cố định theo thời<br /> gian<br /> Bảng thể hiện tác động theo thời gian của các nhân tố ảnh hưởng<br /> <br /> Nhân tố lựa chọn địa điểm<br /> <br /> Tầm<br /> quan<br /> trọng<br /> <br /> Tác động theo thời<br /> gian<br /> Ngắn Dài Tương<br /> hạn hạn<br /> lai<br /> <br /> Cung cấp nguyên vật liệu<br /> Đặc điểm khu đất<br /> Cấp nước<br /> Vị trí so với mạng lưới giao thông<br /> <br /> Có ý<br /> nghĩa<br /> quyết<br /> định<br /> <br /> Cấp điện<br /> <br /> 4<br /> <br /> 9/16/2010<br /> <br /> Chương 2: CHỌN ĐỊA ĐIỂM XÂY DỰNG NHÀ MÁY<br /> <br /> III. Trình tự lựa chọn địa điểm xây dựng nhà máy<br /> Bảng thể hiện tác động theo thời gian của các nhân tố ảnh hưởng<br /> <br /> Nhân tố lựa chọn địa điểm<br /> <br /> Tác động theo thời<br /> Tầm gian<br /> quan<br /> trọng Ngắn Dài Tương<br /> hạn hạn<br /> lai<br /> <br /> Lực lượng lao động<br /> Vị trí so với thị trường tiêu thụ<br /> Qui định về xây dựng, thuế, ...<br /> Định hướng phát triển kinh tế<br /> của khu vực...<br /> Xử lý chất thải<br /> <br /> Ít có<br /> ý<br /> nghĩa<br /> quyết<br /> định<br /> <br /> Vị trí đến khu ở<br /> Nhà máy lân cận<br /> <br /> Chương 2: CHỌN ĐỊA ĐIỂM XÂY DỰNG NHÀ MÁY<br /> <br /> III. Trình tự lựa chọn địa điểm xây dựng nhà máy<br /> 1. Thu nhập thông tin :<br /> <br /> ◙ Các nhân tố chính chỉ ảnh hưởng ở mức độ tương đối.<br /> Ví dụ: Trong thời gian đầu, khi xây dựng nhà máy ở ngoại<br /> thành thì yếu tố cơ sở hạ tầng bất lợi nhưng sau một thời<br /> gian, thành phố mở rộng ra ngoại thành thì yếu tố cơ sở hạ<br /> tầng không còn quan trọng nữa.<br /> <br /> ☻ Có sáu nhóm nhân tố chính:<br /> (1) Nguyên liệu: yêu cầu về sản lượng, chất lượng,<br /> vận chuyển.<br /> (2) Cơ sở hạ tầng: giao thông, điện, nước.<br /> (3) Thị trường: nguyên liệu, thị trường sản phẩm.<br /> (4) Địa hình và đặc điểm khu đất.<br /> (5) Lực lượng lao động.<br /> (6) Quan hệ xã hội<br /> <br /> Chương 2: CHỌN ĐỊA ĐIỂM XÂY DỰNG NHÀ MÁY<br /> <br /> III. Trình tự lựa chọn địa điểm xây dựng nhà máy<br /> 1. Thu nhập thông tin :<br /> <br /> ◙ Dự đoán sự thay đổi có lợi hoặc bất lợi theo thời gian<br /> <br /> của các nhân tố ảnh hưởng có ý nghĩa rất thiết thực<br /> trong quá trình đánh giá lựa chọn địa điểm.<br /> Ví dụ:<br /> ● Nguyên liệu (1)<br /> ● Điện nước (2)<br /> ● Giao thông (3)<br /> ● Vệ sinh môi trường (4)<br /> ● Chính sách pháp luật (5)<br /> ● Quan hệ xã hội (6)<br /> → Lựa chọn nhân tố nào thể hiện sự khác biệt giữa các<br /> địa điểm A, B, C?<br /> Có thể (1), (2), (3), (6): nhân tố chính.<br /> <br /> Chương 2: CHỌN ĐỊA ĐIỂM XÂY DỰNG NHÀ MÁY<br /> <br /> III. Trình tự lựa chọn địa điểm xây dựng nhà máy<br /> <br /> 2. Trình tự lựa chọn địa điểm xây dựng nhà máy<br /> <br /> ◙ Thu nhập thông tin liên quan đến địa điểm xây dựng nhà<br /> máy (từ các công ty kinh doanh hạ tầng kiến trúc, hoặc từ<br /> các dịch vụ công cộng).<br /> ◙ Phân tích, đánh giá giữa các địa điểm để lựa chọn địa<br /> điểm tối ưu.<br /> Bước 1: Xác định mục đích của việc xây dựng nhà máy.<br /> Bước 2: Thống kê các nhân tố chính ảnh hưởng đến việc<br /> lựa chọn địa điểm xây dựng nhà máy và những nhân tố này<br /> phải thể hiện được sự khác nhau giữa các địa điểm.<br /> Bước 3: Xác định những yêu cầu của các nhân tố ảnh<br /> hưởng (giao thông, địa điểm, địa chất, điện, nước, ... ), đặc<br /> biệt là những yêu cầu có tính đặc thù của nhà máy.<br /> <br /> 5<br /> <br />