Nấm ký sinh trên cơ thể người được chia làm 3 nhóm là nấm men, nấm sợi và nấm hỗn hợp. Nấm thường gây bệnh trên bề mặt da, móng, tóc, ở tổ chức dưới da và cơ quan nội tạng như phổi, màng não... Nó còn gây bệnh ở các vùng niêm mạc ở mắt, miệng và âm đạo.
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Bài giảng Dược lý chuyên đề - Thuốc kháng nấm
- THUỐC KHÁNG NẤM
- THUỐC KHÁNG NẤM
Thông thường có thể phân loại nấm nhiễm bệnh
như sau:
Nấm Nấm
Ơû người Nhiễm
Bề mặt Tòan thân
khỏe mạnh: cơ hội: (Histoblasma
(Dermatophytes..)
Td : các nấm (Candida, Cryptococcus.. ),
lưỡng hình:
Aspergilus,
Histoblasma
Cryptococcus..)
Blastomyces
- THUỐC KHÁNG NẤM
Kháng sinh đặc hiệu chỉ tác động trên tbào nấm
Phân loại :
Các thuốc kháng nấm
Toàn thân Tại chỗ
Amphotericin B Nystatin
Ketoconazol Terbinafin
Griseofulvin
Flucytosin
- AMPHOTERICIN B (1957)
Nhóm polyen macrolid, ly trích từ nấm
Streptomyces nodosus
Phổ kháng nấm rộng, bao gồm
Candida, Cryptoccus, Blastomyces, Histoplasma,
Aspergilus..
Dược động học :
- Hấp thu kém qua PO tiêm IV
- Gắn giữ mạnh ở mô gan, thận, phổi ,…
- Thải trừ rất chậm qua mật.
- AMPHOTERICIN B
Cơ chế tác dụng
Amphotericin gaén + sterol/ maøng teá baøo
( ergostrerol, cholesterol)
Thay ñoåi tính thaám maøng teá baøo
Hö hoaïi teá baøo naám
- AMPHOTERICIN B
Tác dụng phụ – Độc tính
Ñoäc tính thaän
- xaûy ra ôû >80% beänh nhaân duøng lieàu cao (3-
4gIV) toån thöông quaûn caàu, oáng thaän vaø maïch
maùu.
- Hoaïi töû oáng thaän khoâng hoài phuïc neáu duøng
keùo daøi vôùi lieàu cao hay coù phoái hôïp vôùi thuoác
khaùc ñoäc vôùi thaän.
Caàn hieäu chænh lieàu sd khi creùatinin/huyeát > 3mg/dl
- AMPHOTERICIN B
Tác dụng phụ – Độc tính
Độc tính ngoài thận
- Sốt, run, đau đầu, hạ HA trong 2 giờ sau tiêm thuốc
( 50% ca)
- Có thể giảm = dùng hydrocortison 25-30mg; kháng
histamin; paracetamol trước tiêm.
Thiếu máu, giảm tiểu cầu, bạch cầu hạt.. Sau nhiều
tuần sử dụng (có hồi phục)
Viêm tĩnh mạch nơi chích.
Sốc phản vệ ( hiếm)
không có biểu hiện độc tính gan và da
- AMPHOTERICIN B
Chỉ định trị liệu
Duøng PO ( vieân, hoãn dòch) trò naám Candida
mieäng vaø ñöôøng tieâu hoùa .
Duøng tieâm IV : trò nhieãm naáâm toaøn thaân naëng
: Cryptococcus, Histoblasma, Candida, Blastomyces…
Löu yù :
- dd tieâm laø 5% glucoz, khoâng duøng dd muoái Na /K
- Tieâm truyeàn chaäm 8 - 10h vaø caùch nhau 48 h
- AMPHOTERICIN B
Dạng liposom hay phức lipid (1990s)
Daïng phöùc hôïp lipid (ABELCET 1996)
Daïng liposom ; d
- GRISEOFULVIN
Ly trích töø Penicillum griseofulvium
Chæ taùc ñoäng treân naám da, naám toùc vaø naám
moùng
( Microsporum, Epidermophyton , Trichophyton)
ÖÙc cheá söï giaùn phaân cuûa teá baøo naám.
Döôïc ñoäng hoïc:
- Haáp thu töông ñoái toát qua PO, nhaát laø trong
böõa aên coù chaát beùo.
- Phaân boá chuû yeáu vaøo chaát söøng ôû da,toùc,
moùng
- Thaûi tröø chaäm vaøo qua thaän.(T =10=15h)
- GRISEOFULVIN
Tác dụng phụ & chỉ địnhtrị liệu
Taùc duïng phuï :
Roái loaïn tieâu hoùa
Phaûn öùng da ( dò öùng, nhaïy caûm aùnh saùng)
Roái loaïn thaàn kinh(hieám nhöng taêng khi coù röôïu)
Roái loaïn veà maùu ( hieám)
Chæ ñònh : PO, boâi taïi choã
Naám moùngchaân (6-12thaùng) moùng tay 4-8 thaùng)
Naám da ( 2-4 tuaàn),
Naám toùc ( 4-6 tuaàn)
- GRISEOFULVIN
Tương tác thuốc
Laø chaát caûm öùng enzym gan
Khoâng neân duøng chung vôùi : röôïu, thuoác ngöøa
thai duøng uoáng,
Caàn thaän troïng khi duøng vôùi
- AVK (choáng ñoâng maùu)
- INH
- Thyroxin
- ciclosporin
- caùc thuoác coù ñoäc tính treân gan.
- FLUCYTOSIN: 5-fluorocytosin
Phổ hẹp: Candida, Cryptococcus, Toluropsis, Aspergilus
Cơ chế tác dụng: trong cơ thể
5-fluorocytosin 5-fluorouracil (5-Fu)
Chất chống chuyển hóa
_
Enzym chuyeân bieät
Tổng hợp DNA
Tổng hợp protein
- FLUCYTOSIN: 5-fluorocytosin
Dễ bị đề kháng thường dùng phối hợp
flucytosin + amphotericin B
Dược động học
Hấp thu tốt qua PO
Phân bố tốt ở các mô, kể cả LCR ( dùng trị viêm
màng não do nấm)
Cần giảm liều ở người suy thận
Có thể gây xáo trộn máu và suy tủy xương
- Dẫn chất IMIDAZOL và TRIAZON (1970s)
Daãn chaát IMIDAZOL
Ketoconazol
Miconazol
Daãn chaát TRIAZOL
Fluconazol
Itraconazol
Phoå khaùng naám roäng : Candida, Cryptococcus,
Blastomyces, Histoplasma, Aspergilus, Coccidioides,
caùc naám da….
- Dẫn chất Imidazol và Triazol: cơ chế TĐ
DC / Imidazol & Triazol
Ưùc
chế
Cytochrom P-450 / tb nấm
Ưùc
chế
14α-metylsterol ergosterol
Tích tụ Thiếu hụt
-
Sự tăng trưởng của nấm
- Dẫn chất Imidazol
Ketoconazol ( NIZORAL® )
Daïng duøng: PO, taïi choã( kem, daàu goäi..)
Haáp thu caàn pH acid ñeå hoøa tan
Phaân taùn nhanh trong cô theå , tröø LCR
Thaûi tröø chuû yeáu qua maät
- Dẫn chất Imidazol
Ketoconazol ( NIZORAL® )
TDP-Ñoäc tính:
Tieâu hoùa : buoàn noân, keùm aên (20%).
Dò öùng da, ruïng toùc.
Roái loaïn noäi tieát ôû nam vaø nöõ, phuï thuoäc
lieàu vaø giaûm khi ngöøng trò lieäu.
Vieâm gan : hieám nhöng raát naëng.
Gaây quaùi thai ôû thuù :
CCÑ ôû phuï nöõ coù thai vaø cho con buù
- Dẫn chất Imidazol
Ketoconazol ( NIZORAL® )
Töông taùc thuoác
Laø chaát öùc cheá enzym gan, do ñoù laøm taêng C
nhieàu thuoác trong cô theå vaø coù theå daãn ñeán
ñoäc tính:
- Phenytoin, cyclosporin, terfenadin, astemizol
cisaprid., ergotamin, corticosteroid…
Chaát khaùng acid vaø ngaên tieát acid
Rifampicin : giaûm C/ ketoconazol trong plasma.
Warfarin , tolbutamid chöa roõ cô cheá)
-. Caùc sulfonyl urea khaùc ??
- Dẫn chất TRIAZOL
Fluconazol và itraconazol
Tác dụng chọn lọc hơn trên Cyt -P450 của nấm
ít tác dụng phụ về nội tiết.
Độc tính tương tự ketoconazol
Dùng trị nhiễm nấm nội tạng
Dạng thuốc
-PO : viên, dịch treo
- IV
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
