Bài giảng phương pháp thí nghiệm trong chăn nuôi và thú y tập 2 part 2

Chia sẻ: Ahfjh Kasjfhka | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

174
lượt xem 36
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Thuật ngữ tin sinh học và sinh học tính toán thường được dùng hoán đổi cho nhau, mặc dù cái trước, nói một cách nghiêm túc, là tập con của cái sau. Những mối quan tâm chính trong các dự án tin sinh học và sinh học tính toán là việc sử dụng các công cụ toán học để trích rút các thông tin hữu ích từ các dữ liệu hỗn độn được thu nhận từ các kĩ thuật sinh học với lưu lượng mức độ lớn. (Lĩnh vực khai phá dữ liệu (data mining) trùng lắp với sinh...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng phương pháp thí nghiệm trong chăn nuôi và thú y tập 2 part 2

Nh ng ñ ng v t ñư c ch n ph i tiêu bi u cho lo i gi ng ñó; không quá khác bi t v ngo i hình và ñ c ñi m sinh lý so v i ñ c ñi m chung c a toàn ñàn. ð i v i m t s thí nghi m b trí theo c p t t nh t dùng nh ng ñ ng v t sinh ñôi cùng tr ng, cùng máu, n a anh em theo cha (theo cùng m t dòng ho c h ). Cu i cùng ta cũng có th s d ng nh ng ñ ng v t không cùng dòng, h nhưng tương ñ i tương t nhau v ngo i hình và m t s tính ch t khác. Ho c các ñ ng v t thí nghi m ñư c ch n m t cách hoàn toàn ng u nhiên t qu n th Tóm l i, ñ t o ra các nhóm tương ñ i gi ng nhau ta cũng có th ch ch n nh ng ñ ng v t cùng gi i, cùng l a tu i, cùng m c ñ tăng trư ng, cùng th ch t, tình tr ng s c kho ... Trong m t s trư ng h p ñ ch n ñư c nh ng c p tương t chúng ta ph i ti n hành nghiên c u sơ b t i thành ph n c a máu, hô h p... • S lư ng ñơn v thí nghi m C n bao nhiêu ñ ng v t? C n ph i ñ sao cho các ñ c tính riêng bi t c a t ng cá th không làm nh hư ng lên k t k t qu c a thí nghi m. ði u gì s x y ra n u s lư ng ñ ng v t quá ít trong thí nghi m? ð tin c y c a k t qu thu ñư c t thí nghi m s không cao ði u gì s x y ra n u s lư ng ñ ng v t quá nhi u trong thí nghi m? Không ph i lúc nào ta cũng c n s lư ng ñ ng v t thí nghi m quá l n. N u quá l n có th gây ra nhi u khó khăn trong quá trình theo dõi ñ i v i t ng cá th , t o ra khó khăn khi mu n t o ra các ñi u ki n ñ ng nh t, cho ñ ng v t ăn... chính là nh ng lý do làm gi m ñ chính xác v m t k thu t c a thí nghi m; ngoài ra còn t o thêm nhi u khó khăn trong quá trình tính toán các ch tiêu theo d i. Nh ng y u t nào làm nh hư ng ñ n s lư ng ñ ng v t tham gia thí nghi m? Ch t lư ng c a ñ ng v t tham gia thí nghi m (gi ng, ñ tu i, th tr ng c a ñ ng v t); càng ñ ng nh t v gi ng thì càng gi m ñư c s ñ ng v t thí nghi m và ngư c l i M c ñ chu n b ñ ñưa vào thí nghi m (m c ñ phát tri n, chu n b cân b ng Tính ch t c a thí nghi m (thí nghi m thăm dò hay mang tính quy t ñ nh) K t qu mong ñ i c a thí nghi m (s sai khác gi a các công th c thí nghi m) Nhi m v ñ t ra ð tu i c a con v t cũng ñóng vai trò quan tr ng trong quá trình ch n dung lư ng m u. Dư i tác ñ ng c a các y u t ngo i c nh, ñ ng v t càng non thì m c ñ bi n ñ ng càng l n (c v m t sinh lý và ngo i hình). B ng dư i ñây cho ta th y s lư ng ñ ng v t tham gia thí nghi m cũng ph thu c r t nhi u vào ñ tu i. S lư ng trong S lư ng trong m t ð tu i ð tu i m t nghi m th c nghi m th c Bê (ñ n 1 năm tu i) Bò ñ 17 l a ba 13 Bê (1 ñ n 2 năm tu i) Bò ñ 16 l ab n 12 Bò ñ l a ñ u Bò ñ a nă m 15 l 11 Bò ñ l a hai Bò ñ 14 l a sáu 10 7
Trong quá trình thi t k thí nghi m cũng c n ph i chú ý r ng, nhu c u dinh dư ng c a ñ ng v t luôn thay ñ i tuỳ theo vào ñ tu i c a. Trong thí nghi m c a Kurilo, hàm lư ng lyzin ñư c b sung vào kh u ph n ăn c a l n con nuôi v béo thay ñ i theo t ng giai ño n phát tri n. Giai ño n I II III Tr ng lư ng cơ th (kg) 35 - 60 61 - 100 101 - 135 1 Lizin (%) 5,5 5,0 4,7 Công th c tính s lư ng ñ ng v t tham gia thí nghi m? Không có m t công th c nào có th tho mãn ñ ng th i nhi u ñi u ki n k trên; tuy nhiên các nhà khoa h c cũng c g ng ñưa ra m t s cách xác ñ nh dung lư ng m u. Mitchel và Greendley ñã ñưa ra công th c ñ tính dung lư ng m u như sau: 2   1  1,849C v 2 + C 2  n=  2   100C     Trong ñó s lư ng ñ ng v t thí nghi m c n xác ñ nh n- h s bi n ñ ng c a tính tr ng c n nghiên c u Cv - C- S sai khác mong nhóm theo m t tính tr ng nghiên c u gi a 2 nhóm S lư ng ñ ng v t trong m t nhóm (ñ i v i ñ i gia súc và l n, gi s Cv = 17%) S lư ng ñ ng v t S lư ng ñ ng v t S sai khác mong S sai khác mong ñ i v kh i lư ng ñ i v kh i lư ng c n thi t cho m t c n thi t cho m t gi a 2 nhóm (%) nhóm gi a 2 nhóm (%) nhóm 50 1 12,5 13 40 2 10 20 30 3 7,5 36 20 5 5 80 17,5 7 2,5 317 15 9 Giáo sư Arandi ñưa ra công th c ñ xác ñ nh dung lư ng m u như sau: σ2 n = 2K 2 D2A Trong ñó - s lư ng ñ ng v t n 1 % lizin ñư c tính so v i toàn b lư ng protein thô trong kh u ph n 8
σ2 - phương sai - s sai khác mong ñ i gi a 2 nhóm DA K -h s N u mu n ñ t ñư c m c tin c y P = 0,95 thì giá tr K = 3,29 σ2 2 n = 2 × 3,29 D2 A Ho c theo Pearson và Hartley (không ñ c p ñ n trong khoá h c này), thì ta có th dùng các ñư ng cong cho s n ñ xác ñ nh dung lư ng m u c n thi t. Trong trư ng h p này, dung lư ng m u s ph thu c vào s sai khác mong ñ i gi a các nghi m th c, m c sai l m lo i I (α) và m c sai l m lo i II (β) t n∑ τi 2 φ 2 = i =1 tσ 2 Trong ñó - s ñ ng v t c n thi t cho m t nghi m th c n t - s nghi m th c τi - sai khác mong ñ i c a nghi m th c th i v i µ σ 2 - Phương sai c a qu n th c n nghiên c u . Lưu ý r ng, trong m t thí nghi m có t t c các ñi u ki n thu n thì s ñ ng v t trong m t nhóm không th ít hơn 6 -8; trong ñi u ki n cho phép, s ñ ng v t t i thi u nên th p nh t là 12 con. . 2.3. Xác ñ nh các ngu n gây bi n ñ ng • Các ki u bi n ñ ng - trong m t nghi m th c ta có th b trí 1 ho c nhi u các ñơn v thí nghi m và gi a các ñơn v thí nghi m có s khác nhau thư ng g i là s bi n ñ ng. Ngu n bi n ñ ng có th trong quá trình b trí thí nghi m ta tác ñ ng lên ñ i tư ng nghiên c u ho c là nh ng ngu n bi n ñ ng không th ki m soát ñư c. Có các ki u bi n ñ ng sau ñây: Bi n ñ ng ki m soát ñư c Bi n ñ ng có th quan sát ñư c Bi n ñ ng không th ki m soát ñư c • M t s v n ñ khác Xác ñ nh lo i bi n nghiên c u (ñ nh tính, ñ nh lư ng...) L a ch n các công th c thí nghi m ðơn v ño Các giá tr th p phân (sau d u ph y l y bao nhiêu s ) K ho ch th c hi n (ñ a ñi m, ngày, gi ...) Phán ñoán các trư ng h p d i do K ho ch ki m soát các công công ño n nghiên c u. 9
2.4. L p sơ ñ thí nghi m ho c quan sát Tuỳ theo mô hình thí nghi m ho c quan sát mà ta có m t sơ ñ thí nghi m thích h p. Sơ ñ thí nghi m ñư c v trên gi y ho c trên máy tính; bao g m cách phân các ñơn v thí nghi m vào các công th c khác nhau. 2.5. L a ch n mô hình th ng kê ñ phân tích s li u ð i v i m i m t mô hình thí nghi m, ta s ch n ra m t mô hình th ng kê ñ phân tích s l i u. • V i thí nghi m ch có m t lô duy nh t (nghi m th c duy nh t), nh m so sánh v i giá tr c a qu n th (so sánh m t phương th c chăn nuôi m i v i phương pháp hiên có hay m t kh u ph n m i v i kh u ph n hi n có c a tr i...); ta s d ng phép th z n u bi t phương sai qu n th ho c phép th t n u không bi t phương sai qu n th . • V i thí nghi m có 2 lô (2 nghi m th c); ta s d ng phép th z n u bi t phương sai qu n th ho c phép th t n u không bi t phương sai qu n th . • V i thí nghi m t 3 lô tr lên (3 nghi m th c tr lên) ta dùng phép phân tích phương sai ñ so sánh. • ð i v i các thí nghi m d li u thu th p d ng bi n ñ nh tính ta có th dùng phép th χ2 ho c phép th z khi dung lư ng m u l n. • Ngoài ra chúng ta còn có m t s mô hình khác như phân tích h i quy (logistic, binary...), th ng kê phi tham s ñ phân tích s li u cho phù h p (s không ñ c p ñ n trong khoá h c này). 2.6. Ti n hành thí nghi m • Chu n b ñ ng v t thí nghi m • B ñ ng v t vào các công th c thí nghi m B trí ñ ng v t vào các công th c thí nghi m ph i theo các nguyên t c sau ñây: Ng u nhiên - ð ng v t b trí vào các công th c thí nghi m theo nguyên t c hoàn toàn ng u nhiên. Chúng ta có th s d ng các phương pháp sau ñ phân ñ ng v t v các kh u ph n m t cách ng u nhiên: o Tung ñ ng xu (x p, ng a) o Dùng các quân bài o B ng s ng u nhiên (xem ph l c) o Dùng máy tính ð ng ñ u - ð i v i ñ ng v t trong cùng m t nhóm s sai khác v kh i lư ng không vư t quá ngư ng 15% và gi a các nhóm khác nhau không quá 5%. S lư ng (tham kh o m c 1.2.2) • Giai ño n trư c thí nghi m Giai ño n cân b ng - nhi m v chính c a giai ño n này là ki m tra s ñ ng ñ u c a các nhóm nghiên c u. ð ng v t giai ño n này cho ăn cùng m t ch ñ và ñi u ki n chu ng tr i như nhau. Th i gian c a giai ño n này ph thu c vào y u t nghiên c u, nhưng thông thư ng không dư i 2 tu n (15 ngày). Trong tư ng h p c n thi t chúng ta ph i can thi p ñ làm cân b ng 2 nhóm. Ki m tra k lư ng tình tr ng s c kho , kh năng cho s n ph m, ph n ng ñ i v i các y u t môi trư ng bên ngoài...ð c bi t ki m tra k lư ng tình tr ng s c kho c a t ng 10
con v t ñ k p th i phát hi n ra m t s b nh truy n nhi m, b nh mãn tính, r i lo n tiêu hoá, giun sán; nh ng b nh này nh hư ng r t l n ñ n s tăng trư ng. Trong giai ño n này có th chuy n con v t t nhóm này qua nhóm khác, th m chí có th thay m i. Giai ño n thích nghi - thư ng kéo dài trên m t tu n (7 ngày). M c ñích chính c a giai ño n này là t ng bư c cho ñ ng v t làm quyen v i ch ñ thí nghi m và tránh không làm cho con v t b c ch , không làm thay ñ i ñ t ng t ñi u ki n s ng và ch ñ ăn u ng. Trong giai ño n này không ñư c chuy n con v t t lô này qua lô khác cũng như không ñư c thay th chúng. Ti n hành theo dõi, ghi chép riêng bi t t ng con nhưng không ñưa các s li u này vào quá trình x lý s li u nghiên c u. Nên lưu ý r ng giai ño n này có th b qua n u trong giai ño n cân b ng không có s chuy n ñ i con v t t lô này qua lô khác, không có s thay m i và các y u t nghiên c u không ñòi h i con v t nhi u ñ thích nghi. • Giai ño n thí nghi m (giai ño n chính) Trong giai ño n này không ñư c chuy n ñ ng v t t lô này qua lô khác cũng như không ñư c thay th chúng. Lo i b con v t ch trong trư ng h p d i do, Con v t b lo i th i cũng ph i ñư c ghi chép nguyên nhân d n ñ n lo i th i. • Giai ño n sau thí nghi m. • Ví d mô hình b trí thí nghi m trư ng h p ñơn gi n nh t Giai ño n trư c thí nghi m Giai ño n chính ði u ki n chăn ði u ki n chăn nuôi th c t + t ng ði u ki n chăn nuôi th c t bư c ñưa y u t nghiên c u vào nuôi th c t + y u t nghiên c u 2.7. Thu th p s li u Tuỳ theo t ng thí nghi m c th mà ti n hành thu th p s li u. Có th s li u thu th p vào nhi u th i ñi m khác nhau, cũng có th thu th p ngay sau khi k t thúc thí nghi m. 2.8. Phân tích s li u ð i v i các mô hình thí nghi m ñư c thi t k tho mãn các ñi u ki n nêu trên thì không g p nhi u khó khăn trong quá trình phân tích x lý. Chú ý trong quá trình thu th p s li u không th tránh kh i s sai s ho c có nh ng s li u không ñi n hình cho toàn b các quan sát. • Các sai l m hay m c ph i Do con ngư i gây ra Do sai s c a các d ng c • Phát hi n các s li u không ñi n hình Ta có th phát hi n các s li u không ñi n hình theo nguyên t c µ ± 3σ Ho c b ng cách mô t s li u ñ phát hi n ra nh ng giá tr không bình thư ng • Lo i b nh ng giá tr không ñi n hình Nh ng s li u không ñi n hình có th lo i b trư c khi ti n hành phân tích, nhưng cũng c n lưu ý r ng trư c khi lo i b ta c n ph i tìm hi u nguyên nhân t i sao. Có th chính nh ng giá tr này s cho ta bi t m t s thông tin quan tr ng liên quan ñ n thí nghi m. 2.9. Vi t báo cáo (ph n này s ñ c p cu i kỳ) 11
3. B trí thí nghi m 1 nhân t 3.1. Thí nghi m ki u hoàn toàn ng u nhiên 3.1.1. Gi i thi u ðây là phương pháp nghiên c u cơ b n và t ng h p trong chăn nuôi, ñư c s d ng ñ b trí thí nghi m khi ch nghiên c u m t y u t thí nghi m; ví d ta nghiên c u nh hư ng c a th c ăn ñ n tăng tr ng, t n dư thu c kháng sinh trong cơ th v t nuôi... ñây chúng ta ch xem xét ñ n m t y u t thí nghi m còn các y u t phi thí nghi m khác ta gi s r ng không có s sai khác có h th ng gi a các ñơn v thí nghi m. Ví d t t c các con v t ñư c ch n cùng m t l a tu i, t t c các tr i ñ u s d ng các th c ăn như nhau... ð i v i thí nghi m này, các ñơn v thí nghi m ñư c b trí m t cách ng u nhiên vào các nghi m th c (công th c thí ngh êm). 3.1.2. Ví d Ti n hành m t thí nghi m ñ so sánh m c ñ tăng tr ng 3 kh u ph n ăn khác nhau (kh u ph n 1, 2, 3 tương ng v i các ch cái A, B, C) trên 15 ñơn v thí nghi m (ñ ng v t thí nghi m). ðây là m t ví d v thí nghi m có 1 y u t thí nghi m (kh u ph n ăn) v i t = 3 nghi m th c (kh u ph n 1, 2 và 3) và n = 5 l n l p l i trong m i nghi m th c (kh u ph n) Xây d ng sơ ñ thí nghi m và b trí ñ ng v t vào các công th c thí nghi m 3.1.3. •V sơ ñ thí nghi m - ð i v i các thí nghi m 1 nhân t ta s xây d ng m t b ng có c t b ng chính s nghi m th c và s hàng b ng s ñ ng v t trong m t nghi m s th c + 1. ð i v i ví d nêu ph n trên ta có th xây d ng b ng sơ ñ thí nghi m như sau: • ðánh s cho t ng ñ ng v t thí nghi m (n u ñ ng v t chưa ñư c ñánh s ) - M c ñích chính c a vi c ñánh s là thu n ti n cho vi c chia lô cũng như trong su t quá trình theo dõi t ng cá th . ví d trên, gi s 15 ñ ng v t ñư c ñánh s t s 1 ñ n 15 • Phân ñ ng v t v các nghi m th c theo phương th c hoàn toàn ng u nhiên. Ta s ti n hành phân 15 ñ ng v t trên v 3 kh u ph n ăn khác nhau, m i kh u ph n s có 5 ñ ng v t. Chúng ta có th s d ng các phương pháp sau ñ phân ñ ng v t v các kh u ph n m t cách ng u nhiên: o Tung ñ ng xu (x p, ng a) o B ng s ng u nhiên o Dùng máy tính 12