Bài giảng Quản trị học - Bài 2: Sự phát triển của tư tưởng quản trị

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:32

Thêm vào BST

Báo xấu

76
lượt xem 16
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

"Bài giảng Quản trị học - Bài 2: Sự phát triển của tư tưởng quản trị" được biên soạn nhằm cung cấp các kiến thức về lịch sử ra đời của quản trị; tiến trình phát triển của học thuyết quản lý; quản trị khoa học; các thuyết gia quản trị tổng quát; cách tiếp cận hành vi; cách tiếp cận định lượng; cách tiếp cận quản trị hệ thống; quản trị theo tình huống...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Quản trị học - Bài 2: Sự phát triển của tư tưởng quản trị

BÀI 2 SỰ PHÁT TRIỂN CỦA TƯ TƯỞNG QUẢN TRỊ 1 v2.0014101214
TÌNH HUỐNG DẪN NHẬP • Giả sử bạn là giám đốc của một công ty sản xuất kem lâu năm. Doanh số bán hàng tăng hàng quý trong 4 năm qua. Trong quý này: Doanh số đạt được 17%; sản xuất khoảng 15% dưới dự đoán; tỉ lệ nhân viên vắng mặt khoảng 20% cao hơn quý trước; và việc đi làm muộn tăng đều đặn. Bạn tin chắc chắn rằng các vấn đề này có liên quan đến vấn đề quản lý, nhưng bạn không chắc chắn về các nguyên nhân của chúng hoặc các bước cần thiết để khắc phục chúng. • Bài này sẽ giúp bạn có những cách nhìn nhận về công việc quản lý tại công ty của bạn theo các quan điểm và trường phái khác nhau: Quản trị hành chính, quản trị hành vi, quản trị định lượng hay quản lý từ khía các khía cạnh, trường phái khác nhau này bạn sẽ tìm ra cách thức quản lý có hiệu quả và phù hợp nhất đối với công ty của bạn. 2 v2.0014101214
MỤC TIÊU Học viên cần biết: • Giải thích ý nghĩa của việc nghiên cứu lịch sử môn quản trị học; • Xác định được một số đóng góp lớn trước thế kỷ 20 đối với quản lý; • Tóm lược những đóng góp của những học giả theo quan điểm quản trị một cách khoa học; • Mô tả những đóng góp của các thuyết gia về hành chính; • Tóm tắt cách tiếp cận định lượng đối với quản trị, quản trị theo hệ thống và theo tình huống. 3 v2.0014101214
HƯỚNG DẪN HỌC Học viên cần: • Ôn lại Bài 1 – Tổng quan về quản trị để có hiểu hơn về các khái niệm tổ chức, hiệu quả, các chức năng quản lý,… • Tìm đọc một số tài liệu: Quản trị học, Nguyễn Hải Sản, Nhà xuất bản thống kê, 1998: Chương 2 – Sự phát triển của tư tưởng quản trị (từ trang 36 -67) để có thể hoàn thành bài tập thực hành và trả lời các câu hỏi ôn tập của bài. • Thảo luận với giáo viên và học viên về các vấn đề chưa nắm rõ. 4 v2.0014101214
NỘI DUNG Bài học này sẽ đề cập đến các nội dung sau: • Lịch sử ra đời của quản trị; • Trường phái quản trị cổ điển; • Trường phái quản trị hành vi; • Trường phái quản trị định lượng; • Trường phái quản trị hệ thống; • Xu hướng và các vấn đề cần quan tâm của quản trị hiện đại; • Trường phái quản trị theo tình huống. 5 v2.0014101214
1. LỊCH SỬ RA ĐỜI CỦA QUẢN TRỊ Xây dựng Kim tự tháp – Ai Cập trong một thời gian dài, với sự tham gia của hàng trăm nghìn người. • Ai là người nói cho công nhân những công việc cần làm? • Ai là người đảm bảo rằng trên công trường luôn có đủ đá để công nhân liên tục làm việc? Người quản trị:  Lên kế hoạch những công việc cần làm;  Tổ chức con người và vật liệu để thực hiện;  Lãnh đạo và hướng dẫn công nhân;  Tổ chức kiểm tra để đảm bảo các công việc được thực hiện như kế hoạch. 6 v2.0014101214
1. LỊCH SỬ RA ĐỜI CỦA QUẢN TRỊ (tiếp theo) • Hình thức doanh nghiệp, công ty đầu tiên xuất hiện tại Venice, Italy, thế kỷ 15:  Dây chuyền đóng và lắp ráp tàu chiến qua các kênh;  Hệ thống kho chứa và hệ thống lưu trữ nguyên vật liệu, quản lý lực lượng lao động, và hệ thống kế toán ghi chép doanh thu và chi phí. • Tổ chức và hoạt động quản lý đã tồn tại từ hàng ngàn năm trước. 7 v2.0014101214
1. LỊCH SỬ RA ĐỜI CỦA QUẢN TRỊ (tiếp theo) Những sự kiện quan trọng trước Thế kỷ 20: • Tìm hiểu về bản chất của sự hưng thịnh của các quốc gia “An inquiry into the nature and causes of Wealths of Nations” – Adam Smith, 1776: Phân công lao động – chia nhỏ các công việc thành những thao tác tỉ mỉ hơn và lặp đi lặp lại, nhờ đó tăng được năng suất 10 đinh/người/ngày lên tới 48.000 đinh/10người/ngày • Cách mạng Công nghiệp (Thế kỷ 18 tại Anh)  Thay thế lao động thủ công bằng máy móc, công xưởng xuất hiện;  Các tổ chức lớn hơn đòi hỏi hoạt động quản lý chính tắc (dự báo nhu cầu, đảm bảo cung cấp nguyên vật liệu, phân công lao động v.v.). 8 v2.0014101214
2. TIẾN TRÌNH PHÁT TRIỂN CỦA HỌC THUYẾT QUẢN LÝ Các học thuyết Quản lý Lịch sử môn Trường phái Trường phái Trường phái Quản trị học quản lý cổ điển quản lý theo quản lý Hành vi định lượng tổ chức Quản lý mang Những ví dụ Những người tính Khoa học ban đầu về QL ủng hộ đầu tiên Các thuyết gia Adam Smith Quản trị Nghiên cứu tổng quát của Cách mạng Hawthorne Công nghiệp 9 v2.0014101214
3. QUẢN TRỊ KHOA HỌC Lý thuyết của Taylor F.W. Taylor (1856-1915) – Các nguyên tắc của Quản trị khoa học 1911: • Dùng các phương pháp khoa học để tìm ra “cách tốt nhất” để thực hiện một công việc; • Dựa trên quan điểm cải thiện năng suất và hiệu năng của lao động thủ công; • Ứng dụng phương pháp khoa học cho các công việc tại phân xưởng sản xuất; • Tăng NSLĐ của công nhân bốc xếp gang bằng cách:  Bố trí đúng người;  Cung cấp đúng dụng cụ lao động;  Có hướng dẫn cụ thể;  Thưởng bằng tiền. 10 v2.0014101214
NGUYÊN TẮC QUẢN TRỊ CỦA TAYLOR • Xây dựng những quy luật làm việc một cách khoa học cho mỗi phần việc của từng cá nhân, tránh cách làm việc tự nhiên; • Lựa chọn nhân viên một cách khoa học, sau đó huấn luyện, đào tạo và phát triển họ để thực hiện các công việc mô tả ở bước 1; • Giám sát nhân viên để đảm bảo rằng mọi công việc đều được hoàn thành theo đúng các nguyên tắc khoa học đã được xây dựng; • Phân chia công việc và trách nhiệm tương đối công bằng giữa người quản lý và nhân viên. Người quản lý chịu trách nhiệm cho những công việc phù hợp với khả năng của họ hơn là nhân viên. 11 v2.0014101214
LÝ THUYẾT CỦA FRANK AND LILLIAN GILBRETH • Sử dụng những hình vẽ về cử động để nghiên cứu sự vận động của tay và cơ thể; • Loại bỏ những cử động không cần thiết; • Microchronometer: Máy bấm nhịp; • Therbligs – hệ thống phân loại 17 cử động tay cơ bản; • Ví dụ: Giảm số lượng cử động để xây 1 viên gạch từ 18 xuống 5. 12 v2.0014101214
KÝ HIỆU THERBLIGS Ký hiệu Tên Ký hiệu Tên Tìm kiếm Kiểm tra Tìm thấy Chơ đơi (chơ đơi tất yếu) Lựa chon Rơi tay Cầm, nắm, nhặt Di chuyển không Di chuyển có hàng Cầm chặt (thực hiện thao tác) Đổi tư thế, hướng Nghỉ Lắp Chuẩn bị Chơ đơi có thể Sử dụng tránh được Tháo Suy nghĩ 13 v2.0014101214
PHÂN TÍCH CÔNG VIỆC (THERBLIGS) 1. Lấy một cái bút chì Với tay đến bút chì (Transport Empty) 2. Nắm bút chì (Grasp) 3. Nhấc bút chì lên (Disassemble) 4. Di chuyển bút chì (Transport Loaded) về (Assemble) 5. Đặt bút chì vào vị trí (Release Load) 6. Thả bút chì ra (Transport Empty) 7. Đưa tay về vị trí cũ 14 v2.0014101214
4. CÁC THUYẾT GIA QUẢN TRỊ TỔNG QUÁT Lý thuyết của Henri Fayol Henri Fayol (1841-1925) • Quan tâm đến việc làm sao để toàn bộ tổ chức trở nên hiệu quả hơn; • Tập trung vào hoạt động của mọi người quản lý; • Phát triển lý thuyết giúp hình thành hoạt động quản lý hiệu quả  Đề xuất một tập hợp chung các chức năng quản lý;  Xuất bản cuốn nguyên tắc quản lý – Những qui luật quản lý cơ bản và có thể truyền đạt cho người khác. 15 v2.0014101214
NGUYÊN TẮC QUẢN LÝ CỦA HENRIFAYOL 1. Phân chia công việc, chuyên môn hóa 2. Quyền hạn, Người quản lý phải có khả năng ra lệnh 3. Kỷ luật 4. Tính thống nhất của mệnh lệnh 5. Định hướng thống nhất 6. Xếp lợi ích cá nhân thấp hơn lợi ích chung 7. Trả công hợp lý 8. Tập trung hóa 9. Chuỗi định hướng 10. Trật tự 11. Công bằng 12. Sự ổn định của các vị trí nhân sự 13. Sáng tạo 14. Tinh thần tập thể 16 v2.0014101214
LÝ THUYẾT CỦA MAX WEBER Max Weber • Phát triển lý thuyết về cơ cấu quyền hạn và mô tả tổ chức dựa trên các mối quan hệ về quyền hạn • Hành chính – Loại hình tổ chức lý tưởng:  Phân công lao động;  Hệ thống cấp bậc được xác định rõ ràng;  Luật lệ và qui định chi tiết;  Mối quan hệ khách quan (không để tình cảm chi phối). 17 v2.0014101214
TỔ CHỨC HÀNH CHÍNH LÝ TƯỞNG CỦA WEBER Công việc được chia nhỏ thành những thao Các vị trí được tổ Người quản lý là tác đơn giản, đều đặn chức theo thứ bậc chuyên gia về nghề và rõ ràng với chuỗi mệnh lệnh nghiệp, không phải rõ ràng là chủ của đơn vị họ quản lý Phân công lao động Thứ bậc Định hướng quyền hạn nghề nghiệp Một tổ chức hành chính cần có Lựa chọn Khách quan chuẩn tắc Luật lệ và Nội quy chính tắc Nhân viên được tuyển chọn dựa Áp dụng thống nhất trên các phẩm chất các nội qui và kiểm Hệ thống văn bản các kỹ thuật tra, không phải luật lệ và quy trình theo từng cá nhân hoạt động tiêu chuẩn 18 v2.0014101214
5. CÁCH TIẾP CẬN HÀNH VI • Hành vi tổ chức: Nghiên cứu hành động của con người trong công việc; • Những người ủng hộ đầu tiên:  Cuối thế kỷ 18 – đầu thế kỷ 19;  Tin rằng con người là tài sản quý giá nhất của tổ chức;  Các ý tưởng tạo tiền đề cho các chương trình quản trị nhân sự khác nhau:  Tuyển chọn nhân viên;  Khích lệ nhân viên. 19 v2.0014101214
5.1. NHỮNG HỌC GIẢ ĐẦU TIÊN CỦA QUẢN TRỊ HÀNH VI • Quan tâm đến những môi trường làm việc đáng phê phán; • Đề xuất môi trường làm việc lý tưởng; • Người QL thực sự cho rằng • Cho rằng tiền đầu tư vào con người là tổ chức là hệ thống xã hội khoản đầu tư thông minh. đòi hỏi sự hợp tác; • Tin tưởng rằng công việc của người quản lý là giao Robert Owen tiếp và khích lệ nỗ lực của nhân viên. Cuối thế kỷ 18 Chester Barnard NHỮNG HỌC GIẢ Hugo Munsterberg ĐẦU TIÊN 1930s Đầu thế kỷ 20 Mary Parker Follet • Một trong số những người đầu Đầu thế kỷ 20 • Phát triển môn tâm lý học tiên nhận ra rằng tổ chức có thể công nghiệp – nghiên cứu con được xem xét từ quan điểm cá người khi làm việc; nhân và nhóm. • Đề xuất sử dụng các bài kiểm • Đề xuát các ý kiến định hướng tra tâm lý để lựa chọn nhân con người hơn những người theo viên, các khái niệm về lý đuổi quản lý khoa học; thuyết học tập để đào tạo • Tư duy tổ chức nên dựa trên dựa nhân viên, và NC hành vi con vào nguyên tắc hành xử nhóm. người để thúc đẩy nhân viên. 20 v2.0014101214