Bài giảng Sán lá phổi ( Paragonimus westermani hay Paragonimus ringeri ).

Chia sẻ: Bui Ngoc Ngu | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:14

Thêm vào BST

Báo xấu

252
lượt xem 33
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng Sán lá phổi (Paragonimus westermani hay Paragonimus ringeri) được biên soạn với mục đích: mô tả được đặc điểm sinh học, chu kỳ của sán lá phổi, phân tích được yếu tố nguy cơ quan trọng liên quan đến nhiễm sán lá phổi, giải thích được các tác hại và biến chứng do sán lá phổi gây ra, trình bày được cách chẩn đoán định hướng và chẩn đoán xác định bệnh sán lá phổi, phân tích được nguyên tắc điều trị và biện pháp phòng chống bệnh sán lá phổi.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Sán lá phổi ( Paragonimus westermani hay Paragonimus ringeri ).

Sán lá phổi ( Paragonimus westermani hay Paragonimus ringeri ) 1
I. Mục tiêu 1. Mô tả được đặc điểm sinh học, chu kỳ của sán lá phổi . 2. Phân tích được yếu tố nguy cơ quan trọng liên quan đến nhiễm sán lá phổi là tập quán ăn tôm, cua nướng hoặc nấu chưa chín . 3. Giải thích được các tác hại và biến chứng do sán lá phổi gây ra. ra. 4. Trình bày được cách chẩn đoán định hướng và chẩn đoán xác định bệnh sán lá phổi. phổi. 5. Phân tích được nguyên tắc điều trị và biện pháp phòng chống bệnh sán lá phổi 2
II. Nội dung Sán lá phổi ký sinh trong phổi, gây viêm phổi. Trước phổi. đây bệnh sán lá phổi rất hiếm gặp ở Việt Nam. Nhưng Nam. cuối năm 1993, đầu năm 1994, viện sốt rét - ký sinh trùng 1993, 1994, - côn trùng trung ương đã nghiên cứu phát hiện ra một số ổ bệnh ở các tỉnh miền núi phía bắc như Lai Châu, Sơn La, Hoà Bình... Bình... 3
1. Đặc điểm sinh học, chu kỳ của sán lá phổi 1.1. Đặc điểm sinh học - Sán lá phổi trưởng thành có hình hạt cà phê, màu nâu đỏ. Kích thước 7-12 x 4-5 x 3,5-5 mm, ống tiêu hoá đỏ. ngoằn ngoèo, buồng trứng chia làm 2 thuỳ ôm lấy 2 bên ống tiêu hoá. Tinh hoàn chia nhánh ít. Tử cung cuộn hoá. ít. khúc, nằm trước tinh hoàn. lỗ sinh dục ở bờ sau hấp khẩu hoàn. bụng. bụng. -Trứng SLP hình bầu dục, mầu nâu vàng, vỏ mỏng có nắp ở đầu trên. Nhân là một đám tế bào có nhân triết trên. quang. quang. KT 80-100 x 50-60 m. 80- 50- 4
Hình thể của sán lá phổi 5
Hình thể của ấu trùng sán lá phổi 6
1. Đặc điểm sinh học, chu kỳ của sán lá phổi 1.2. Chu kỳ Sán ký sinh trong phổi, sán đẻ trứng, trứng theo đờm hoặc phân (nếu là trẻ em) ra ngoại cảnh, gặp nước ao hồ, sông suối sẽ phát triển thành ấu trùng lông. ấu trùng lông lông. bơi lội trong nước tìm đến các loại ốc thuộc giống Melania để ký sinh và phát triển thành bào ấu. Từ một bào ấu phát ấu. triển thành nhiều ấu trùng đuôi. Ấu trùng đuôi rời ốc, tìm đuôi. đến vật chủ trung gian thứ hai là cua, tôm nước ngọt. Khi người hoặc động vật có vú ăn phải nang trùng còn sống vào tới ruột non, ấu trùng thoát nang chui qua thành ruột, qua phúc mạc, cơ hoành tới phổi ký sinh. Sán sống được 6-16 sinh. năm. năm. 7
chu kỳ của sán lá phổi 8
2. Đặc điểm dịch tễ bệnh sán lá phổi Nguồn bệnh là người, và các động vật có vú có sán trong cơ thể. Mầm bệnh là nang trùng, đường nhiễm là đường nhiễm là đường tiêu hoá 2.1. Các yếu tố nguy cơ nhiễm sán lá phổi - Nuôi cá bằng phân tươi - Phóng uế xuống nước - ăn cua, tôm nướng hoặc chưa nấu chín 9
2. Đặc điểm dịch tễ bệnh sán lá phổi 2.2. Đặc điểm dịch tễ sán lá phổi ở Việt Nam Trước đây bệnh sán lá phổi hiếm gặp ở Việt Nam, nhưng hiện nay đã có nhiều ổ bệnh sán lá phổi được phát hiện ở các tỉnh miền núi + Tháng /1994 Cao Văn Viên đã phát hiện được ổ bệnh ở Sìn Hồ - Lai Châu có tỉ lệ nhiễm SLP 20- 0% 20- + Cuối năm 199 , đầu năm 1994, Viện sốt rét ă ký sinh trùng 1994, ă côn trùng Trung ương cũng đã điều tra và xác định được một số ổ bệnh ở các tỉnh miền núi phía bắc như: như: Thuận Châu ă Sơn La ( 9, 45% ) 45% Mộc Châu ă Sơn La (15% ) 15% Đà Bắc ă Hoà Bình ( 11,25% ) 11,25% Thị xã Hà Giang ( 1% ) + Tháng 7/2001, bộ môn KST trường ĐH TN đã phát hiện 2001, ra một ổ bệnh nữa ở Long Khánh - Bảo ên - Lào Cai. Bằng xét Cai. nghiệm đờm trực tiếp đã phát hiện thấy 7/ 46 mẫu xét nghiệm có trứng SLP ( 15,21% ) 15,21% 10
3. Tác hại và biến chứng của bệnh sán lá phổi 3.1. Tác hại của sán lá phổi Sán thường ký sinh ở phổi gây ra hiện tượng ho kéo dài, đờm lẫn máu, khó thở, đau ngực. Triệu chứng giống lao. Nếu ngực. lao. ở các cơ quan khác tuỳ vị trí mà có những triệu chứng khác nhau. nhau. * Sán thường ký sinh trong những nang sán to bằng đầu ngón tay trong phổi. Trong nang thường có 2 sán và một ít phổi. chất dịch mủ đỏ. Xung quanh sán thường có tổ chức xơ, phía đỏ. bên ngoài vùng xơ có nhiều bạch cầu toan tính và tế bào khổng lồ. lồ. 3.2. Biến chứng của bệnh sán lá phổi Nếu sán ở các phủ tạng khác, triệu chứng rất phức tạp tuỳ theo phủ tạng bị sán ký sinh: Sán ở não, bệnh nhân thường có sinh: cơn động kinh, sán ở gan gây áp xe gan, ở xoang bụng gây đau bụng 11
4. Chẩn đoán bệnh sán lá phổi 4.1. Chẩn đoán định hướng lâm sàng Dựa vào các triệu chứng giống lao nhưng không có vi khuẩn lao, không gầy sút nhanh, không có những cơn sốt vào buổi chiều. chiều. 4.2. Chẩn đoán xét nghiệm Xét nghiệm đờm trực tiếp hoặc tập trung trứng trong đờm bằng cách: Lấy đờm ở chỗ có máu, hoà với một lượng tương cách: đương dung dịch kiềm NaOH 5% hoặc KOH 5% lắc 5 phút rồi đun cách thuỷ đợi nóng lấy ra ly tâm và mang cặn ra soi (mục đích để tách trứng khỏi chất nhầy). nhầy). Tại các tuyến y tế cơ sở, nếu có kính hiển vi thì có thể phát hiện đờm để tìm trứng sán 12
5. Điều trị 5.1. Nguyên tắc điều trị 5 Chọn thuốc ít độc, dễ uống và có hiệu quả cao 5.2. Thuốc Dùng Praziquantel 13
6. Phòng bệnh 6.1. Nguyên tắc - Tác động vào nguồn bệnh bằng cách điều trị người bệnh - Vệ sinh môi trường, không để cho trứng sán xuống nước - Vệ sinh cá nhân, vệ sinh ăn uống 6.2. Biện pháp 6 - Tuyên truyền, GDSK về tác hại và cách phòng chống bệnh SLP trong nhân dân - Vệ sinh môi trường: Không dùng phân tươi để nuôi cá, trường: không đi đại tiện xuống ao hồ, sông, suối - Vệ sinh ăn uống: không ăn cua, tôm chưa nấu chín. uống: chín. - Phát hiện sớm, điều trị tích cực bệnh người 14