Bài giảng Tài chính tiền tệ: Chương 1 - Lý luận cơ bản về tài chính

Chia sẻ: Lavie Lavie | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:202

Thêm vào BST

Báo xấu

141
lượt xem 12
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng Tài chính tiền tệ: Chương 1 - Lý luận cơ bản về tài chính sau đây giới thiệu tới các bạn những nội dung về tiền đề ra đời và phát triển tài chính; bản chất của tài chính; chức năng của tài chính; hệ thống tài chính. Mời các bạn tham khảo bài giảng để hiểu rõ hơn về những nội dung này.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Tài chính tiền tệ: Chương 1 - Lý luận cơ bản về tài chính

CHƯƠNG 1 LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ TÀI CHÍNH 1
1 Tieàn ñeà ra ñôøi vaø phaùt trieån taøi chính(TC) - Nguyeân nhaân cô baûn: neàn kinh teá H- T - Nguyeân nhaân tröïc tieáp :söï ra ñôøi cuûa nhaø nöôùc 2 Baûn chaát cuûa TC 2.1 Nguoàn taøi chính - Caên cöù veà hình thöùc toàn taïi nguoàn TC bieåu hieän qua 2 daïng: + Tieàn teä (chuû yeáu) Nguoàn TC naøy vaân ñoäng ñoäc laäp trong quaù trình phaân phoái (PP) ñeå hình thaønh vaø söû duïng caùc quyõ tieàn teä (cuaû caùc chuû theå: nhaø nöôùc, doanh nghieäp, caù nhaân) nhaèm ñaùp öùng cho nhöõng muïc tieâu KT vó moâ vaø vi moâ + Hieän vaäät: Nguoàn TC naøy coù khaû naêng tieàn teä hoùa döôùi taùc ñoäng cuûa ngoaïi löïc - Caên cöù veà phaïm vi vaän ñoäng nguoàn TC bao goàm: + Nguoàn TC töø noäi löïc + Nguoàn TC töø ngoaïi löïc 2
- Caên cöù vaøo phöông thöùc huy ñoäng Huy ñoäng theo phöông thöùc cöôõng cheá (thuế,..) Huy ñoäng theo phöông thöùc töï nguyeän (BHXH,…) Huy ñoäng theo phöông thöùc vay (traùi phieáu) 2.2 Baûn chaáât TC : TC phaûn aùnh heä thoáng caùc moái quan heä KT giöõa caùc chuû theå vôùi nhau trong quaù trình phaân phoái nhöõng nguoàn löïc TC - Quan heä KTeá giöõa nhaø nöôùc vaø doanh nghieäp - Quan heä KTeá giöõa nhaø nöôùc vaø daân cö - Quan heä KTeá giöõa nhaø nöôùc vaø caùc cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc, caùc ñôn vò söï nghieäp… - Quan heä KTeá giöõa caùc doanh nghieäp vôùi thò tröôøng - Quan heä KTeá trong noâò boä doanh nghieäp 3
3-Chöùc naêng TC 3.1 Huy ñoäng nguoàn löïc TC Laø moät quaù trình toå chöùc tìm kieám, huy ñoäng caùc nguoàn löïc TC döôùi nhieàu hình thöùc, cô cheá, phöông phaùp ñeå thöïc hieän muïc tieâu ñaõ xaùc ñònh . Nguoàn löïc TC: - caên cöù vaøo hình thöùc huy ñoäng - caên cöù vaøo phaïm vi huy ñoäng - caên cöù vaøo phöông thöùc huy ñoäng… . Qui moâ huy ñoäng phuï thuoäc vaøo nhieàu yeáu toá: nhu caàu voán, khaû naêng khai thaùc nguoàn TC treân thò tröôøng, möùc thu nhaäp, yù thöùc tieát kieäm-ñaàu tö cuûa coâng chuùng, möùc ñoä phaùt trieån cuûa TTTC… 4
+ Caùc chuû theå nhaø nöôùc, doanh nghieäp, caù nhaân khi huy ñoäïng voán seõ vaän duïng nhieàu caùch thöùc ña daïng thích hôïp + Quaù trình huy ñoäng voán caàn ñaûm baûo moái quan heä veà lôïi ích kinh teá giöõa caùc chuû theå tham gia +Huy ñoäng nguoàn löïc TC taïo neân moái quan heä ñieàu tieát voán giöõa caùc khaâu trong heä thoáng TC 5
3.2-Phaân boå nguoàn löïc TC Laø quaù trình söû duïng phaân chia nguoàn löïc TC ñaõ huy ñoäng theo moät cô caáu hôïp lyù ñeå mang laïi söï hoaït ñoäng hieäu quaû +Quaù trình phaân boå nguoàn löïc TC ñöôïc thöïc hieän chuû yeáu döôùi hình thöùc gía trò +Tuøy theo chuû theå laø nhaø nöôùc, doanh nghieäp hay caù nhaân seõ aûnh höôûng ñeán phaïm vi phaân boå, caùch thöùc phaân boå, muïc tieâu kinh teá taùc ñoäng ôû taàm vó moâ hay vi moâ… +Quaù trình phaân boå TC caàn ñaûm baûo moái quan heä giöõa Tích luõy-ñaàu tö-tieâu duøng. +Quaù trình phaân boå TC cuõng ñoàng thôøi laø quaù trình sö ûduïng haøng loaït caùc coâng cuï TC thích hôïp 6
3.3- Kieåm tra TC Kieåm tra TC laø moät quaù trình toå chöùc kieåm tra, ñaùnh giaù vieäc huy ñoäng vaø söû duïng nguoàn löïc TC + Kieåm tra TC luoân gaén lieàn vôùi 2 chöùc naêng treân vaø laø söï caàn thieát mang tính khaùch quan nhaèm naâng cao hieäu quaû cuûa toaøn boä quaù trình PP +Ñaëc tröng cuûa kieåm tra TC laø kieåm tra baèng ñoàng tieàn caùc hoïat ñoäng TC +Chuû theå cuûa kieåm tra TC laø caùc chuû theå phaân phoái nguoàn TC ngoaøi ra Nhaø nöôùc vôùi vai troø quaûn lyù neàn kinh teá cuõng tham gia thöïc hieän kieåm tra +Quaù trình kieåm tra TC ñöôïc thöïc hieän lieân tuïc, roäng raõi, thöôøng xuyeân trong caùc lónh vöïc khaùc nhau qua taát taû caùc khaâu cuûa heä thoáng TC 7
Để phát huy hiệu quả chức năng này , họat động kiểm tra TC nhất thiết phải được sự hỗ trợ từ nhiều yếu tố: độ tin cậy của các thông tin TC, phương pháp thanh tra, qui trình thanh tra, nguồn nhân lực, cơ sở vật chất kỹ thuật, kỷ luật TC… 4- Hệ thống TC 4.1 Khái niệm và cơ cấu - Hệ thống TC là tổng thể các bộ phận cấu thành nên, gắn liền với việc huy động, sử dụng các nguồn lực TC, được tạo lập trong một môi trường kinh tế xã hội cụ thể 8
Sơ đồ 1.3: Cấu trúc hệ thống tài chính Các định chế tài chính Voán Các chủ thể cung vốn 1Tài chính công Các chủ thể có nhu cầu vốn 1Tài chính công 2Tài chính doanhnghiệp 2Tài chính doanh nghiệp 3Tài chính cá nhân hoặc hộ gia đình Thị trường 3Tài chính cá nhân hoặc hộ tài chính gia đình Vốn Vốn 9
. Cơ cấu hệ thống tài chính gồm: Thị trường tài chính. Các định chế tài chính - những kiến tạo thị trường. Cơ sở hạ tầng tài chính của hệ thống tài chính. 4.2Đặc điểm các bộ phận của hệ thống tài chính - Thị trường tài chính - Các định chế tài chính . Tài chính công . Tài chính doanh nghiệp . Các trung gian tài chính . Tài chính cá nhân hoặc hộ gia đình 10
10 NỀN KINH TẾ LỚN NHẤT THẾ GIỚI NƯỚC GDP ( TỈ USD ) MỸ 10.948,6 NHẬT 4300,9 ĐỨC 2403,2 ANH 1794,9 PHÁP 1757,6 ITALIA 1468,3 TRUNG QUỐC 1417,0 CANADA 856,5 TÂY BAN NHA 838,7 MÊHICÔ 626,1 Nguồn: Tạp chí NH số 1+2 /2006 11
 Một số chỉ tiêu KTvĩ mô của Việt Nam  *Giaiđọan từ 1995 - 2000  Năm 95 96 97 98 99 2000  %GDP 9,5 9,3 8,2 5,8 4,8 6,75  Đầu tư/GDP 27,3 27,9 27,6 23,6 26 27,2  CƠ CẤU VỐN (%):  _Vốn nhà nước 38,3 45,2 48,1 53,5 58,7 57,5  -Vốn ngòai QD 29,4 26,2 20,6 21,3 24,0 23,8  _Vốn FDI 32,2 28,6 31,2 25,2 17,3 18,7  HỆSốICOR 3,1 3,1 3,8 4,6 6,9 5,0  -PHÂN BỔ VỐN ĐẦU TƯ (%):  -Nông nghiệp 13,3 13,0 13,1 12,8 14,1 14,4  Công nghiệp 34,1 35,0 33,9 35,6 37,0 36,8  -Dịch vu 52,6 51 53 51,6 48,9 48,8 12
 *Giai đoạn từ 2001-2006  NĂM 01 02 03 04 05 06  _%GDP 6,9 7,0 7,3 7,69 8,4 8,5  _Đầutư/GDP 34 36 37,8 38,6 40,0 41,0  _Cơ cấu vốn đầu tư(%)  -Vốn nhà nước 59,8 56,3 54,0 53,6 53,1 50,1  -Vốn dân doanh 22,6 26,2 29,7 30,9 32,4 33,6  -Vốn FDI 17,6 17,5 16,3 15,5 14,5 16,3  Hệ số ICOR 5,1 5,2 5,1 4,9 4,6 4,2  _Phân bổ vốn đầu tư(%):  +Nông nghiệp 9,5 8,8 8,5 8,5 8,4 8,5  +Công nghiệp 42,4 42,3 41,3 41,4 40,4 41,4  +Dịch vụ 48,1 48,9 50,2 50,1 51,2 50,1  Nguờn : Tởng cục thớng kê 13
 *CƠ CẤU NGÀNH KT TRONG GDPøNĂM 2003  CỦA MỘT SỐ NƯỚC(%)  NƯỚC NÔNG-LÂM CÔNG NGHIỆP DỊCH VỤ  THỦYSẢN XÂY DỰNG  _TRUNG QUỐC 14,8 52,9 32,3  _HÀN QUỐC 3,2 34,6 62,2  _INDONESIA 16,6 43,6 39,9  _MALAYSIA 9,5 48,6 41,9  PHILIPPINES 14,5 32,3 53,2  _THÁI LAN 8,8 41,4 48,8  _VIỆT NAM 22,5 39,5 38,0 14
 ĐẦUàTƯ CHO NÔNG NGHIỆP CÓ “BẤT CÔNG”?  Nông nghiệp nước ta hiện chiếm 20%GDP(2005)  _3/4 dân số sống ở nông thôn  _60% lực lượng lao độngcả nước  _Vốn đầu tư cho nông nghiệp chỉ có 8% vốná đầu tư tòan XH.Riêng vốn từ NSNN cho đauà tư phát triển nông thôn hàng năm chưa tới 15%  _Theo khảo sát của WB:  2003-2005 %DSỐ USD/người %GDP  MY 19 21.919 3,4  ÚC 12 23.066 1  MALAYSIA 33,8 2898 9,2  THÁI LAN 67,9 554 10,1  TRUNG QUỐC 60,5 292 12,7  VIỆT NAM 74 182 21,7 15
 TÌNH HÌNH HUY ĐỘNG VỐN FDI Ở VIỆT NAM PHÂN THEO NGÀNH  GIAI ĐOẠN TỪ 1988- 2005 (chỉ tính các dự án còn hiệu lực) Đ/V :triệu USD  NGÀNH SỐ DỰ ÁN VỐN ĐĂNG KÝ VỐN THỰC HIỆN   CÔNG NGHIỆP 3983 30.670 18455  NÔNG –LÂM  THỦY SẢN 772 3.723 1816  DỊCH VỤ 1163 16.134 6.693  _________________________________________________________  TỔNG 5918 50527 26964  THEO KH TỪ 2006_2010 BÌNH QUÂN THU HÚT :  4_5 tỉ USD vốn thực hiện /1 năm  6_7 tỉ USD vốn cấp mới & mở rộng ( Riêng năm 2006 đã thu hút 10 tỷ USD )  Nguồn : Bộ KH-ĐT 16
 LƯỢNG KIỀU HỐI QUA CÁC NĂM (Đ/V:triệu USD)  NĂM SỐ TIỀN  1993 141  1994 250  1995 285  1996 469  1997 400  1998 950  1999 1200  2000 1757  2001 1820  2002 2100  2003 2700  2004 3200  2005 4000  2006 4700  Nguồn: Tổng cục Thống Kê 17
 TÌNH HÌNH HUY ĐỘNG ODA từ 1993-2006  Đ/v : tr USD 93-95 96-2000 01-05 2006 - VỐN CAM KẾT 6131 11546 14889 4.450 - VỐN KÝ KẾT 4859 9003 11706 3066 - VỐN GIẢI NGÂN 1875 6142 7.887 1780 - NGUỒN : Bộ KH-ĐT 18
 DÒNG VỐN NƯỚC NGOÀI CHẢY VÀOCÁC THỊ TRƯỜNG MỚI  Thời kỳ 2003-2006 (D(/V :tỉ USD)  2003 2004 2005 2006*  1-DÒNG VỐN TƯ NHÂN: 213,7 317,4 342,2 317,8  2-DÒNG VỐN TÀI TRỢ: -21,4 -30,6 -50,4 -24,2  *TỪ CÁC TỔ CHỨC QUỐC TẾ -6,6 -16,4 -23,9 -12,4  *TÍN DỤNG SONG PHƯƠNG -14,8 -14,2 -26,5 -11,8  ____________________________________________________________-  _TỔNG 192,3 286,8 294,8 293,6  Nguồn: Viện tài chính quốc tế 19
 DỰ BÁO NHU CẦU VỐN ĐẦU TƯ VIỆT NAM  GIAI ĐOẠN 2006-2020  GIAI ĐOẠN 2006-2010 2010-2020  TỔNG NHU CẦU VỐN(TỈ USD) 84-98 250-280  %GDP bq 7 8-8,5  HỆ SỐ ICOR 4,0-4,5 4,5-5  ĐẦU TƯ/GDP (%) 36-40 40  TIẾT KIỆM /GDP(%) 30 40 20