2010<br />
TRƢỜNG ĐẠI HỌC<br />
BÁCH KHOA HÀ NỘI<br />
VIỆN CÔNG NGHỆ<br />
THÔNG<br />
TIN<br />
VÀ<br />
TRUYỀN THÔNG<br />
<br />
[BÀI GIẢNG TIN HỌC ĐẠI<br />
CƢƠNG - IT1110]<br />
[Type the abstract of the document here. The abstract is typically a short summary of the contents of the<br />
document. Type the abstract of the document here. The abstract is typically a short summary of the<br />
contents of the document.]<br />
<br />
THÔNG TIN MÔN HỌC<br />
Trình độ:<br />
Sinh viên đại học các ngành<br />
Khối lƣợng:<br />
<br />
4(3-1-1-8)<br />
<br />
<br />
<br />
Lý thuyết: 45 tiết<br />
<br />
<br />
<br />
Bài tập/BTL:<br />
<br />
15 tiết (bài tập, thảo luận)<br />
<br />
<br />
<br />
Thí nghiệm:<br />
<br />
5 bài (x 3 tiết) (thực hành)<br />
<br />
Mô tả vắn tắt nội dung:<br />
Khái niệm thông tin, biểu diễn thông tin trong máy tính. Hệ thống máy tính: phần cứng, phần<br />
mềm, hệ điều hành, mạng máy tính. Giải quyết bài toán bằng máy tính. Các cấu trúc lập trình cơ<br />
bản..<br />
<br />
2<br />
<br />
MỤC LỤC<br />
<br />
PHẦN 1. TIN HỌC CĂN BẢN .............................................................................. 8<br />
I.1. Thông tin và biểu diễn thông tin (5T lý thuyết)............................................. 8<br />
I.1.1. Các khái niệm cơ bản về thông tin và tin học (1T lý thuyết) ............................................8<br />
I.1.1.1. Thông tin và xử lý thông tin.......................................................................................8<br />
a. Thông tin - Dữ liệu – Tri thức.......................................................................................8<br />
b. Qui trình xử lý thông tin ...............................................................................................9<br />
I.1.1.2. Máy tính điện tử và phân loại ....................................................................................9<br />
a. Lịch sử phát triển của máy tính điện tử ........................................................................9<br />
b. Phân loại máy tính điện tử ..........................................................................................10<br />
I.1.1.3. Tin học và các ngành công nghệ liên quan ..............................................................10<br />
a. Tin học ........................................................................................................................10<br />
b. Công nghệ thông tin (Information Technology - IT)..................................................11<br />
c. Công nghệ thông tin và truyền thông ..........................................................................11<br />
I.1.2. Biểu diễn dữ liệu trong máy tính (4T lý thuyết) .............................................................11<br />
I.1.2.1. Biểu diễn số trong các hệ đếm .................................................................................11<br />
a. Hệ đếm cơ số b............................................................................................................11<br />
b. Hệ đếm thập phân (Decimal system, b=10)................................................................12<br />
c. Hệ đếm nhị phân (Binary system, b=2) ......................................................................13<br />
d. Hệ đếm bát phân (Octal system, b=8) ........................................................................13<br />
e. Hệ đếm thập lục phân (Hexa-decimal system, b=16) .................................................13<br />
f. Chuyển đổi một số từ hệ thập phân sang hệ đếm cơ số b ...........................................14<br />
I.1.2.2. Biểu diễn dữ liệu trong máy tính và đơn vị thông tin ..............................................14<br />
a. Nguyên tắc chung .......................................................................................................14<br />
b. Đơn vị thông tin ..........................................................................................................15<br />
I.1.2.3. Biểu diễn số nguyên .................................................................................................16<br />
a. Số nguyên không dấu ..................................................................................................16<br />
b. Số nguyên có dấu ........................................................................................................16<br />
c. Tính toán số học với số nguyên ........................................................................................17<br />
Cộng/ trừ số nguyên ........................................................................................................17<br />
Nhân/ chia số nguyên......................................................................................................17<br />
I.1.2.4. Biểu diễn số thực......................................................................................................18<br />
a. Nguyễn tắc chung .......................................................................................................18<br />
b. Chuẩn IEEE754/85 .....................................................................................................19<br />
I.1.2.5. Biểu diễn ký tự .........................................................................................................20<br />
a. Nguyên tắc chung .......................................................................................................20<br />
b. Bộ mã ASCII ..............................................................................................................20<br />
c. Bộ mã Unicode ...........................................................................................................22<br />
<br />
I.2. HỆ THỐNG MÁY TÍNH (7 tiết) ................................................................. 23<br />
I.2.1. Hệ thống máy tính (3T lý thuyết)................................................................................23<br />
<br />
3<br />
<br />
a. Mô hình cơ bản của máy tính......................................................................................23<br />
b. Bộ xử lý trung tâm – CPU ..........................................................................................25<br />
c. Bộ nhớ .........................................................................................................................26<br />
d. Hệ thống vào-ra ..........................................................................................................27<br />
e. Liên kết hệ thống (buses) ............................................................................................29<br />
I.2.1.2. Phần mềm máy tính .................................................................................................30<br />
a. Dữ liệu và giải thuật ....................................................................................................30<br />
b. Chương trình và ngôn ngữ lập trình ...........................................................................35<br />
c. Phân loại phần mềm máy tính .....................................................................................37<br />
I.2.2. Mạng máy tính (2T lý thuyết) .....................................................................................37<br />
I.2.2.1. Lịch sử phát triển của mạng máy tính ......................................................................37<br />
I.2.2.2. Phân loại mạng máy tính ..........................................................................................38<br />
I.2.2.3. Các thành phần cơ bản của một mạng máy tính ......................................................38<br />
I.2.2.4. Mạng Internet ...........................................................................................................40<br />
I.2.3. Giới thiệu hệ điều hành (2T lý thuyết) ........................................................................41<br />
I.2.3.1. Các khái niệm cơ bản ...............................................................................................41<br />
a. Khái niệm hệ điều hành ..............................................................................................41<br />
b. Tệp (File) ....................................................................................................................41<br />
c. Quản lý tệp của hệ điều hành ......................................................................................42<br />
I.2.3.2. Hệ lệnh của hệ điều hành .........................................................................................43<br />
I.2.3.3. Hệ điều hành Windows ............................................................................................44<br />
a. Sự ra đời và phát triển .................................................................................................44<br />
b. Khởi động và thoát khỏi Windows XP .......................................................................44<br />
c. Một số thuật ngữ và thao tác thường sử dụng .............................................................45<br />
d. Cấu hình Windows (Control Panel) ............................................................................47<br />
e. Windows Explorer ......................................................................................................52<br />
<br />
I.3. Các hệ thống ứng dụng (4T lý thuyết) .......................................................... 56<br />
I.3.1. Các hệ thống quản lý thông tin........................................................................................56<br />
I.3.1.1. Các khái niệm về thông tin và Hệ thống quản lý thông tin ..........................................56<br />
I.3.1.2. Phân loại...................................................................................................................56<br />
a. Phân loại theo cấp bậc quản lý ....................................................................................56<br />
b. Phân loại theo chức năng nghiệp vụ ...........................................................................59<br />
c. Phân loại theo quy mô tích hợp ..................................................................................60<br />
I.3.2. Hệ thông tin bảng tính .....................................................................................................62<br />
I.3.3. Hệ quản trị cơ sở dữ liệu .................................................................................................67<br />
I.3.3.1. Cơ sở dữ liệu ............................................................................................................67<br />
a. Khái niệm về Cơ Sở Dữ Liệu......................................................................................67<br />
b. Hệ quản trị cơ sở dữ liệu.............................................................................................72<br />
I.3.4. Các hệ thống thông minh ................................................................................................76<br />
<br />
PHẦN II. GIẢI QUYẾT BÀI TOÁN .................................................................. 77<br />
4<br />
<br />
II.1. Thuật toán(4 tiết LT) .................................................................................... 77<br />
II.1.1. Định nghĩa thuật toán .....................................................................................................77<br />
II.1.2. Biểu diễn thuật toán .......................................................................................................78<br />
II.1.2.1. Ngôn ngữ lưu đồ .....................................................................................................79<br />
II.1.2.2. Mã giả .....................................................................................................................83<br />
II.1.3. Thuật toán đệ qui ...........................................................................................................84<br />
II.1.4. Một số thuật toán thông dụng ........................................................................................85<br />
II.1.4.1. Thuật toán số học ....................................................................................................85<br />
II.1.4.2. Thuật toán về dãy ...................................................................................................86<br />
II.1.5. Thuật giải heuristic ........................................................................................................87<br />
II.1.5.1. Thuật giải – Sự mở rộng khái niệm của thuật toán .................................................87<br />
II.1.5.2. Thuật giải heuristic .................................................................................................87<br />
<br />
II.2. Giải quyết bài toán (4 tiết LT, 2 tiết BT) .................................................... 88<br />
II.2.1. Khái niệm về bài toán ....................................................................................................88<br />
II.2.2. Các bước giải quyết bài toán bằng máy tính ..................................................................89<br />
<br />
Bài tập về Thuật toán (2 tiết BT) ......................................................................... 90<br />
II.2.3. Các phương pháp giải quyết bài toán bằng máy tính .....................................................90<br />
II.2.3.1. Giải quyết bài toán theo hướng xác định trực tiếp lời giải: ....................................90<br />
II.2.3.2. Giải quyết bài toán theo hướng tìm kiếm lời giải ...................................................91<br />
II.2.4. Phân loại bài toán ...........................................................................................................91<br />
II.2.4.1. Độ phức tạp thuật toán ............................................................................................91<br />
II.2.4.2. Phân loại bài toán ...................................................................................................93<br />
<br />
PHẦN 3. LẬP TRÌNH .......................................................................................... 95<br />
III.1. Tổng quan về ngôn ngữ C (3 tiết LT) ........................................................ 95<br />
III.1.1. Lịch sử phát triển ..........................................................................................................95<br />
III.1.2. Các phần tử cơ bản của ngôn ngữ C .............................................................................96<br />
1.2.1. Tập kí tự ................................................................................................................96<br />
1.2.2. Từ khóa .................................................................................................................96<br />
1.2.3. Định danh..............................................................................................................97<br />
1.2.4. Các kiểu dữ liệu ....................................................................................................98<br />
1.2.5. Hằng ......................................................................................................................99<br />
1.2.6. Biến .....................................................................................................................100<br />
1.2.7. Hàm.....................................................................................................................100<br />
1.2.8. Biểu thức .............................................................................................................101<br />
1.2.9. Câu lệnh ..............................................................................................................101<br />
1.2.10. Chú thích ...........................................................................................................102<br />
III.1.3. Cấu trúc cơ bản của một chương trình C ....................................................................102<br />
<br />
5<br />
<br />