Bài giảng Xử lý nước và chất thải trong chế biến thủy sản: Chương 4 - TS. Nguyễn Phúc Cẩm Tú

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:16

Thêm vào BST

Báo xấu

4
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng "Xử lý nước và chất thải trong chế biến thủy sản" Chương 4 - Quản lý nước và nước thải, tập trung vào các nguyên tắc và biện pháp quản lý hiệu quả nguồn nước và nước thải trong chế biến thủy sản. Nội dung bao gồm lập kế hoạch sử dụng nước, kiểm soát lượng thải, thu gom – phân loại nước thải, giám sát chất lượng nước và tuân thủ các quy định pháp luật về môi trường. Chương học hướng đến phát triển mô hình sản xuất bền vững và thân thiện với môi trường.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Xử lý nước và chất thải trong chế biến thủy sản: Chương 4 - TS. Nguyễn Phúc Cẩm Tú

Chương 4: Quản lý nước và nước thải Chương 4 TS Nguyễn Phúc Cẩm Tú - Khoa Thủy sản
AN TOÀN CỦA NGUỒN NƯỚC CẤP Chương 4 TS Nguyễn Phúc Cẩm Tú - Khoa Thủy sản
Qui phạm vệ sinh chuẩn (SSOP: Sanitary Standard Operating Procedure) Yêu cầu: - Nước sử dụng trong chế biến sản phẩm, làm vệ sinh các bề mặt tiếp xúc với sản phẩm phải đạt yêu cầu tiêu chuẩn 1329/2002/BYT/QĐ của Bộ Y Tế và chỉ thị số 98/83/EC của Hội Đồng Liên Minh Châu Âu về chất lượng nước dùng cho người - Nước dùng cho sản xuất nước đá phải sạch - Không có bất kỳ sự nối chéo nào giữa các đường ống cung cấp nước đã xử lý và chưa qua xử lý; nước làm vệ sinh với nước sản xuất Chương 4 TS Nguyễn Phúc Cẩm Tú - Khoa Thủy sản
Giám sát/quan trắc nguồn nước: - Nguồn nước sử dụng trong CBTS: nước cấp sinh hoạt, nước ngầm và nước biển → tần suất giám sát phải đủ để đảm bảo an toàn Ví dụ: Tần suất kiểm tra của Cty Cổ phần XNKTS Cửu Long – An Giang: Hệ thống bể chứa 300 m3: 6 tháng/01 lần. Hệ thống lọc thô: 1 lần/ngày. Hệ thống làm mềm, lọc tinh: 1 lần/tuần. Đá vảy: 1 lần/tuần Chương 4 TS Nguyễn Phúc Cẩm Tú - Khoa Thủy sản
GIẢM THIỂU PHÁT SINH NƯỚC THẢI Chương 4 TS Nguyễn Phúc Cẩm Tú - Khoa Thủy sản
I. Tổng quan - Các lựa chọn và thực hành quản lý chất thải CBTS đang thay đổi → xử lý “cuối đường ống” (end-of-pipe treatment systems) không phải là lựa chọn duy nhất để bảo vệ môi trường - Do chi phí xử lý “cuối đường ống” cao và chi phí thải bỏ rác gia tăng đã chuyển sự chú ý sang “bảo tồn, tái sử dụng và thu hồi phụ phẩm”  tiết kiệm và sử dụng hiệu quả nước sạch và cải thiện chất lượng nước thải nhà máy - Để giảm thiểu lượng nước thải: + giảm lưu lượng + giảm tải lượng chất ô nhiễm Chương 4 TS Nguyễn Phúc Cẩm Tú - Khoa Thủy sản
II. Sử dụng tiết kiệm và hiệu quả nước cấp - Đóng vai trò then chốt trong chiến lược quản lý nước của nhà máy - Các phương pháp bảo tồn nước bao gồm: + giảm tại nguồn: kiểm tra và sửa chữa rò rỉ, điều chỉnh áp lực nước, thay thế các thiết bị và máy móc không hiệu quả, giảm dùng nước sạch + xử lý nước thải và tái sử dụng: không thể tuần hoàn/tái sử dụng tại nguồn, nhưng có thể tái sử dụng sau khi được xử lý - Một số biện pháp sử dụng nước tiết kiệm: rửa ít dùng nước, rửa nước, tiết kiệm nước rửa, nước chế biến, nước dùng,… Chương 4 TS Nguyễn Phúc Cẩm Tú - Khoa Thủy sản
a. Rửa ít dùng nước (dry cleanup) - Dùng bàn chải, chổi, thiết bị thu gom rác hoặc máy nén khí để làm vệ sinh trước khi dùng nước rửa - Chất thải khô được thu gom đem đi xử lý thay vì nước thải Ví dụ: thu gom máu cá từ nguồn đem đi ủ biogas thay vì rửa nó với nước b. Rửa nước (wet cleanup) - Lắp đặt các thiết bị vệ sinh ít dùng nước: các vòi phun nước dùng áp lực nước/khí cao - Để vệ sinh nhà xưởng/thiết bị, quét và lau bằng khăn ướt trước → giảm đáng kể lượng nước rửa Chương 4 TS Nguyễn Phúc Cẩm Tú - Khoa Thủy sản
c. Tiết kiệm nước rửa - Dùng nước tái sinh để rửa các đồ chứa theo chuỗi: đầu tiên dùng nước có phẩm chất thấp, sau đó nước có phẩm chất trung bình/cao  giúp giảm tổng thể tích nước dùng d. Tiết kiệm nước trong chế biến - Nước chế biến dùng để nấu: dùng phương pháp nấu “khô” thay thế cho nấu “ướt” - Thay đổi phương pháp chế biến và bảo quản Chương 4 TS Nguyễn Phúc Cẩm Tú - Khoa Thủy sản
e. Tiết kiệm nước sử dụng - Nước dùng cho mục đích nồi hơi/làm mát → phải dùng nước có chất lượng cao để giảm tần suất vệ sinh và thay nước - Thiết kế nồi hơi/làm mát có ảnh hưởng lượng nước dùng  giúp giảm tổng thể tích nước dùng f. Trữ nước mưa - Nước mưa có thể thu gom và sử dụng cho các mục đích không phải ăn uống như: dùng trong nhà vệ sinh, rửa sàn/xe cộ, làm mát/nồi hơi Chương 4 TS Nguyễn Phúc Cẩm Tú - Khoa Thủy sản
III.Giảm phát thải chất ô nhiễm - Các phương pháp sử dụng tiết kiệm và hiệu quả nước cấp cũng sẽ đưa đến việc giảm tải lượng chất ô nhiễm → biện pháp rửa ít dùng nước có hiệu quả nhất Ví dụ: tách máu cá và nội tạng khỏi nước thải có thể giảm tải lượng chất hữu cơ 50 – 60% (hoặc hơn) - Sử dụng sàng tiếp tuyến (tangential screen) có thể giảm tải lượng chất thải (50%) ở các nhà máy chế biến tôm lăn bột/đông lạnh Chương 4 TS Nguyễn Phúc Cẩm Tú - Khoa Thủy sản
IV. Tái sinh/tái sử dụng nước thải - Recycled/reused/reclaimed wastewater - Do dân số tăng nhanh, sự ô nhiễm cả nước ngầm, nước mặt, nguồn lợi nước phân bố không đều và khô hạn → tìm kiếm các nguồn nước mới phục vụ sinh hoạt/sản xuất  tái sử dụng nước - Tái sử dụng nước bao gồm: xử lý nước thải, trữ và phân phối nước đã dùng một lần → “nước tái sinh” là nước thải đã được xử lý, dùng cho các mục đích có lợi - Nước tái sinh cũng có thể là nước thải có mức độ ô nhiễm nằm trong giới hạn cho phép Chương 4 TS Nguyễn Phúc Cẩm Tú - Khoa Thủy sản
- Do nước thải của các nhà máy chế biến có mức ô nhiễm cao → có trạm xử lý nước thải riêng và các kỹ thuật để tái sử dụng nước thải - Tái sử dụng nước có thể giảm lượng nước dùng, giảm lưu lượng nước thải → giảm công suất trạm xử lý nước thải - Nước CBTS không được tái sử dụng bừa bãi → phải đáp ứng tiêu chuẩn an toàn Không chứa các vi sinh vật gây bệnh Không chứa các hóa chất độc hại Không chứa các vật liệu/hợp chất làm mất màu, mùi và vị của sản phẩm Chương 4 TS Nguyễn Phúc Cẩm Tú - Khoa Thủy sản
1) Kỹ thuật tái sử dụng nước - Lựa chọn kỹ thuật tái sử dụng nước phụ thuộc vào đặc tính và thành phần nước thải, cũng như yêu cầu chất lượng nước dùng - Kỹ thuật xử lý nước thải gồm: Xử lý sơ bộ: xử lý các cặn lơ lửng to bằng rây/sàng hoặc lắng Xử lý sơ cấp: tạo bông, keo tụ, lắng và tuyển nổi Xử lý thứ cấp: thường dùng vi sinh vật để xử lý BOD, COD, dinh dưỡng và mùi Xử lý bậc cao/đặc biệt: màng, than hoạt tính, hiệu chỉnh pH, trao đổi ions Chương 4 TS Nguyễn Phúc Cẩm Tú - Khoa Thủy sản
2) Xây dựng kế hoạch tái sử dụng nước - Lựa chọn kỹ thuật tái sử dụng nước phụ thuộc vào đặc tính và thành phần nước thải, cũng như yêu cầu chất lượng nước dùng - Nước thải phát sinh từ nhiều điểm khác nhau. Các loại nước thải này khác nhau về lưu lượng và nồng độ chất ô nhiễm, và đòi hỏi các kỹ thuật xử lý đặc thù - Khi xây dựng kế hoạch tái sử dụng nước → tách riêng các loại nước thải theo lưu lượng/nồng độ - Khả năng tuần hoàn/tái sử dụng nước thải phụ thuộc vào nhu cầu nước dùng, kỹ thuật xử lý, chính sách của công ty cũng như tiềm năng thu hồi phụ phẩm Chương 4 TS Nguyễn Phúc Cẩm Tú - Khoa Thủy sản
3) Ưu và nhược điểm của tái sử dụng nước Ưu điểm: - tạo ra một nguồn nước cấp thay thế - không dựa hoàn toàn vào nguồn nước thô - rất có ích trong mùa khô hạn - giảm lượng nước thải → tiết kiệm chi phí, môi trường và năng lượng - thúc đẩy kế hoạch quản lý nước bền vững Nhược điểm: - lý do sức khỏe và an toàn → chỉ sử dụng gián tiếp Chương 4 TS Nguyễn Phúc Cẩm Tú - Khoa Thủy sản