BÀI TẬP NHÓM MÔN QUẢN LÝ DI SẢN VÀ PHÁT TRIỂN DU LỊCH

Chia sẻ: Đào Thị Hiên Hiên | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:41

Thêm vào BST

Báo xấu

188
lượt xem 28
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Hưng Yên từ lâu đã được biết đến là một thương cảng sầm uất phát triển kinh tế. Trải qua những biến động của lịch sử, Hưng Yên đã có những bước tiến không ngừng trong sự phát triển, đi lên cùng hòa mình vào sự phát triển chung của đất nước. Vùng đất này không có những địa hình đặc biệt như đồi, núi để khai thác trong hoạt động du lịch mang tính khám phá tự nhiên. Nhưng trái lại, nó có nhiều di sản để phát triển du lịch tâm linh, với những di tích lịch sử,...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: BÀI TẬP NHÓM MÔN QUẢN LÝ DI SẢN VÀ PHÁT TRIỂN DU LỊCH

BÀI TẬP NHÓM MÔN QUẢN LÝ DI SẢN VÀ PHÁT TRIỂN DU LỊCH NHÓM HƯNG YÊN Thành viên: 1. Lưu Thị Quyên 2. Nguyễn Văn Chung 3. Nguyễn Ngọc Khánh 4. Dương Thị Thu Hương 5. Nguyễn Thị Hiền 6. Đỗ Thị Huệ “Thứ nhất kinh kì, thứ nhì Phố Hiến”. 1
Hưng Yên từ lâu đã được biết đến là một thương cảng sầm uất phát tri ển kinh tế. Trải qua những biến động của lịch sử, Hưng Yên đã có nh ững b ước tiến không ngừng trong sự phát triển, đi lên cùng hòa mình vào s ự phát tri ển chung của đất nước. Vùng đất này không có những địa hình đặc biệt như đồi, núi để khai thác trong hoạt động du lịch mang tính khám phá tự nhiên. Nhưng trái lại, nó có nhiều di sản để phát triển du lịch tâm linh, với những di tích lịch s ử, văn hóa đã được nhà nước xếp hạng. Đi về Hưng Yên bạn sẽ được chiêm ngưỡng những di sản văn hóa đặc sắc, được thả hồn vào không gian cổ điển những cũng không kém ph ần hi ện đại của một thành phố trẻ. Thành phố năng động đó cũng không làm mất đi sự trầm mặc, yên tĩnh của một thương cảng nổi tiếng đã trầm tích l ại. Du khách cũng sẽ được đi dạo trên những công viên đầy th ơ mộng, ngắm Đ ảo Cò v ề chiều và đi mua sắm tại Chợ Phố Hiến, được đi thăm Văn Miếu Xích Đằng – nơi thể hiện truyền thống hiếu học của mảnh đất ngàn đời và nghe nh ững câu chuyện kể về truyền thuyết, sự tích các chùa Nôm, chùa Hiến, chùa Chuông… Tất cả những điều đó sẽ làm hài lòng du khách khi đến với Hưng Yên. Hiện nay, Hưng Yên đang được đánh giá là một trong những địa danh có tiềm năng phát triển du lịch không chỉ bởi những điều kiện kinh t ế - xã h ội – an ninh mà còn bởi giá trị của những di sản Hưng Yên đem lại, nó đã tạo nên s ức hấp dẫn, tiềm năng để phát triển du lịch trong những năm tiếp theo. Để đánh giá đầy đủ giá trị các di sản ở Hưng Yên cũng như khả năng khai thác du lịch của các di sản này. Chúng tôi xin đưa ra một số di sản ở Hưng Yên, từ đó mô tả một di sản nổi bật nhất, cùng với đó là đánh giá tiềm năng khai thác du l ịch c ủa di sản đó. 1. Xác định một số di sản trên địa bàn Hưng Yên. 2
Hưng Yên là một trong những mảnh đất có nhiều di sản đặc bi ệt là các di tích lịch sử, văn hóa. Những di tích này đã và đang tồn tại cùng thời gian và trở thành những di sản vô cùng quý giá của tỉnh. Với diện tích là 923 km² n ằm ngay sát với thành phố Hà Nội, từ lâu Hưng Yên đã được bi ết đ ến nh ư m ột vùng đ ất có giá trị văn hóa đặc sắc ở vùng Đồng bằng Bắc Bộ. Đến với Hưng Yên du khách có thể chiêm ngưỡng một số di sản nổi bật sau: - Chùa Chuông nằm ở thôn Nhân Dục, phường Hiến Lam, thành ph ố Hưng Yên, đây là ngôi chùa được mệnh danh là “ph ố Hi ến đ ệ nh ất danh lam”. Với lối kiến trúc, giá trị đặc sắc về ngh ệ thuật. Năm 1992, Chùa Chuông đã được Bộ Văn hóa - Thông tin xếp h ạng là di tích ki ến trúc nghệ thuật. Chùa mang một câu chuyện đẹp đậm ch ất huy ền thoại về tên gọi, chắc chắn sẽ làm hài lòng du khách mỗi khi tới đây. - Đền Quan Lớn hay còn gọi là Đền Xích Đằng thuộc thôn Xích Đằng, phường Lam Sơn, thành phố Hưng Yên. Đền là một trong những ngôi đền linh thiêng ở thành phố Hưng Yên. Thờ Quan Lớn Đệ Tam – một vị quan thời Hùng Duệ Vương. - Đền Tống Trân: cách thành phố Hưng Yên khoảng 20km. Đây là ngôi đền thuộc xã Tống Chân, huyện Phù Cừ, tỉnh Hưng Yên. Đền thờ Trạng Nguyên Tống Chân gắn với câu chuyện tình đẹp giữa Tống Chân – Cúc Hoa. Trong đền còn giữ được 11 sắc phong, 1 th ần ph ả và 1 thần tích cùng nhiều đồ tế tự khác và h ệ thống hoành phi câu đ ối ca ngợi trí tuệ, tài năng đức độ của ngài Tống Trân và mảnh đất đã sinh ra nhân kiệt cho đất nước. - Văn Miếu Xích Đằng: thuộc thôn Xích Đằng, phường Lam Sơn, thành phố Hưng Yên. Đây là nơi thể hiện truyền thống hiếu học của Hưng Yên. Đến với văn miếu, du khách sẽ được tận mắt chứng kiến 9 tấm bia đá, trong đó có 8 tấm bia được lập năm Đồng Khánh th ứ 3, một 3
tấm bia được lập năm Bảo Đại thứ 18 ghi danh những các nhà khoa bảng ở Hưng Yên. Du khách sẽ được hòa mình vào không gian cổ kính, được tận mắt chứng kiến tên của những người đỗ học vị cao của mảnh đất phố Hiến. - Chùa Nôm: đây là ngôi chùa nằm ở làng Nôm, thuộc xã Đại Đồng, huyện Văn Lâm tỉnh Hưng Yên. Chùa Nôm là một trong nh ững ngôi chùa gần như giữ nguyên được vẻ đẹp cổ kính của chùa ở Đồng b ằng Bắc Bộ. Đây là ngôi chùa cổ gắn với câu chuyện truyền thuy ết mang đầy màu sắc linh thiêng. Đến đây, du khách sẽ được hòa mình vào m ột không khí trang trọng, cổ xưa cùng với không gian thoáng đãng chắc chắn sẽ là một sự ngạc nhiên đối với mỗi du khách khi đặt chân đến. Nhận định chung: Cùng với những di sản đã được giới thiệu ở trên ta th ấy Hưng Yên có nhiều đình, đền, chùa. Từ đó ta khẳng định đây là vùng đất có nền văn hóa lâu đời, với một bề dày lịch sử so với cả nước. Những di sản ấy không chỉ có giá trị về mặt văn hóa mà còn có giá trị vô cùng lớn lao về du l ịch, đem l ại s ự phát triển kinh tế. Hưng Yên có nhiều tiềm năng cho việc khai thác du l ịch tâm linh, du lịch khám phá văn hóa truyền thống, những phong tục của vùng đất này. Kết hợp bảo tồn di sản với việc phát triển kinh tế sẽ tạo một động lực mới cho sự phát triển của thành phố trẻ năng động, hòa nhập với sự phát triển của đất nước. Đem di sản vào trong khai thác du lịch s ẽ nâng cao ý th ức c ủa người dân trong việc bảo vệ di sản, góp phần quảng bá hình ảnh du l ịch H ưng Yên, giải quyết vấn đề việc làm ngay tại địa phương. Tuy nhiên, c ần ph ải xem xét thật kỹ giữa các vấn đề khai thác, bảo tồn và phát triển di sản. B ởi ho ạt động du lịch gắn với di sản là một vấn đề mang tính hai mặt. Trong đó có c ả tích cực lẫn tiêu cực. 4
Trong các di sản kể trên đặc sắc mang tính tiêu biểu không thể thiếu đó chính là chùa Chuông, đây là một di tích tôn giáo – tín ngưỡng đặc sắc trên đ ịa bàn thành phố Hưng Yên. Vì vậy, chùa Chuông chính là di sản văn hóa vật th ể với những giá trị đặc sắc. 2. Mô tả di sản chùa Chuông – Hưng Yên. Được biết đến như một điểm dừng chân thứ hai của những thương nhân buôn bán xưa, Hưng Yên là một khu vực làm giáp với kinh kì Thăng Long xưa, Hà Nội nay. Trong tổng số hơn 800 di tích lịch sử, văn hóa trên đ ịa bàn toàn t ỉnh, thành phố Hưng Yên có 17 di tích lịch sử, văn hóa đ ược x ếp h ạng qu ốc gia và 4 di tích lịch sử được xếp hạng cấp tỉnh . Trải qua những thăng trầm biến thiên của lịch sử, Hưng Yên có nhiều di sản thuận lợi cho hoạt động khai thác du lịch. Trong quần thể di tích phố Hiến xưa còn trầm tích lại, không th ể không nh ắc đến Chùa Chuông – một ngôi Chùa cổ kính nằm trong khu trung tâm của thành phố như một bằng chứng sống động nhất của quá khứ còn tồn tại đến ngày nay. Giữa lòng một thành phố trẻ đang đi lên từng ngày trong quá trình đô th ị hóa. Chùa Chuông là một ngôi chùa mang lối kiến trúc độc đáo, với nghệ thuật điêu khắc tài hoa của những người thợ thủ công. Tất cả điều đó đã làm cho chùa Chuông nổi bật, mang một dấu ấn riêng cho mỗi du khách khi đặt chân đ ến n ơi đây. Chẳng biết từ bao giờ, chùa Chuông đã gắn li ền v ới đ ời s ống tâm linh c ủa người dân Hưng Yên nhưng chỉ biết rằng, người ta trân trọng đặt cho chùa có tên là “Phố Hiến Đệ Nhất Danh Lam”. Chùa Chuông hay còn gọi là Kim Chung Tự nằm tại thôn Nhân D ục, phường Hiến Nam, thành phố Hưng Yên, nằm trong quần thể di tích Ph ố Hi ến. Tên gọi của Chùa không có sự thay đổi, nó gắn li ền v ới một câu chuy ện truy ền thuyết mang đậm dấu ấn lịch sử gắn liền với tên gọi “Chùa Chuông”. Mọi người truyền tai nhau kể lại rằng, ngày ấy trong một năm đại h ồng thủy lớn, có 5
một quả chuông vàng trên một chiếc bè trôi dạt. Người dân khắp các nơi khi nhìn thấy chuông thi nhau vớt nhưng không vớt được vì quả chuông quá nặng. Trong khi đó, chỉ có dân làng Nhân Dục mới có thể vớt quả chuông ấy lên đ ược, dân làng cho đó là một điềm lành, là của trời Ph ật ban phúc nên đã xây d ựng lên một ngôi chùa trong đó xây lên lầu khánh để treo chuông. Tương truy ền, khi chuông đánh lên tiếng ngân xa vạn dặm, những báu vật của ph ương Nam l ưu lạc ở phương Bắc cũng cùng nhau tìm về. Chính vì thế bọn ph ương B ắc bàn k ế muốn cướp cho bằng được chuông quý mang về, nhưng nhân dân ta đã biết được dã tâm của chúng nên đã cất giấu chuông đi vào một nơi bí mật. D ần d ần, những người biết nơi cất giấu chuông đều qua đời cả, hậu th ế đến ngày nay cũng không biết chuông đó được giữ ở đâu. Chùa được gọi là Kim Chung T ự có nghĩa là chùa Chuông Vàng và đến ngày nay người ta vẫn th ường g ọi là chùa Chuông. Câu chuyện ấy đã giải thích cho tên gọi của ngôi chùa. Đây là m ột trong những ngôi chùa cổ còn xót lại ở Hưng Yên th ể hiện sự giao thoa văn hóa sâu sắc của một thương cảng sầm uất nổi tiếng được mệnh danh chỉ sau kinh kì Thăng Long. Trong đó, nét đặc sắc nhất là giao thoa về ki ến trúc, điêu kh ắc. Chùa Chuông là sản phẩm văn hóa tâm linh được kết tinh giữa các n ền văn hóa khác nhau đặc biệt là văn hóa Hoa – Việt. Với một khung c ảnh r ộng rãi, thoáng đãng nhưng không kém phần cổ kính, tĩnh mịch, ch ắc ch ắn chùa Chuông s ẽ làm hài lòng mỗi du khách khi đặt chân đến nơi đây. Chùa Chuông còn nổi tiếng với câu chuyện truy ền thuyết nói v ề gi ếng Chùa. Người dân trong làng truyền tai nhau kể lại rằng, ngày ấy có m ột anh chàng bán chiếu nghèo, anh là người tốt bụng luôn giúp đỡ mọi người, và làm những việc tốt đó không bao giờ nghĩ đến việc trả ơn. Mặc dù gia đình nghèo khó nhưng anh rất chú tâm đến việc đèn sách, mãi đ ến khoa thi năm Nhâm Ng ọ thời Lê anh mới đỗ tiến sĩ và được phân bổ về quê làm huy ện l ệnh. V ốn đã r ất gần gũi với người dân nghèo nên vị quan mới rất hiểu dân tình. Khi x ử ki ện ông 6
không bao giờ xử kiện oan cho bất cứ người nào, hễ có tội là ông trừng trị nghiêm minh theo pháp luật. Được vị quan thanh liêm và nghiêm minh cai qu ản, dân trong vùng phấn khởi và chịu khó làm lụng như xưa. Danh ti ếng c ủa ông vang khắp phủ. Nhưng một chuyện kì lạ bỗng xảy ra, một hôm sau khi x ử ki ện xong một vụ án oan, ông về nhà và thấy tâm trạng bất an đến nửa đêm thì qua đời. Dân trong huyện tiếc thương ông, sau đó họ chôn cất và rước ông về cửa Phật. 5 năm sau, trong vùng xảy ra hạn hán, nước dưới ao h ồ đều c ạn, n ước giếng trong vùng cũng lần lượt khô cằn. Đã có nhiều người không qua khỏi trong đợt hạn hán, nhân dân trong vùng liền tập trung ở chùa cầu cầu xin ông giúp đỡ. Bỗng nhiên trời nổi cơn dông, mây vần vũ, đất trong vườn chùa bỗng thụt xuống tạo thành một hố lớn, trong miệng hố phun trào lên dòng nước đỏ như máu. Sau đó, nước trong hồ từ từ lắng lại, trở lại màu xanh biếc. Mọi người trong vùng hết sức ngạc nhiên, họ cho rằng linh hồn của vị quan đã cứu giúp người dân. Tất cả nhân dân trong vùng lại càng cảm động, tôn tr ọng và kính phục ông. Điều đặc biệt xảy ra là nước giếng ấy không những trong xanh mà còn có vị ngọt thanh khiết, nước giếng ấy cũng chẳng bao giờ cạn, và nhờ chiếc giếng ấy mà nhân dân thoát khỏi trận hạn hán năm đó. Cũng k ể t ừ đó, nhân dân trong vùng mỗi khi xảy ra vụ tranh chấp, kiện tụng thì c ả bên nguyên và bên bị đều soi mình xuống giếng đó, nếu hình in rõ thì ng ười đó b ị oan và ngược lại. Người ta tôn sùng gọi tên là “giếng thần” có thể phân bi ệt được trắng – đen, chính – tà. Điều này cũng một phần lý gi ải r ằng t ại sao nh ững tháp thờ cao tăng trong chùa bao giờ cũng hướng về phía giếng. Hai câu chuyện truyền thuyết kể trên đã lý giải ngọn ngành về tên g ọi cũng như ý nghĩa văn hóa tâm linh của giếng trong chùa Chuông. Thông qua những câu chuyện ấy ta càng hiểu thêm về vùng đất phố Hiến giàu truy ền thống lịch sử với những con người tốt bụng và giàu tình thương. 7
Chùa Chuông nằm trong quần thể di tích Phố Hiến xưa thuộc thành phố Hưng Yên nay, đây là một trong những ngôi chùa tiêu biểu còn lưu gi ữ nh ững nét giá trị văn hóa đặc sắc. So với chùa Nễ Châu, chùa Hiến thì di ện tích c ủa chùa Chuông gấp khoảng hai lần. Điều này cho thấy, xét về quy mô, chùa Chuông là một trong những ngôi chùa có diện tích lớn trong quần th ể di tích ph ố Hiến xưa của Hưng Yên. Chùa Chuông được xây dựng vào khoảng thế kỉ 15, dưới th ời của nhà Lê, là một trong những ngôi chùa lâu đời ở Hưng Yên. Gắn với câu chuyện truy ền thuyết mang đầy màu sắc tâm linh mà dân làng thôn Nhân D ục về quả chuông vàng và cho đó là điềm may. Chùa Chuông đã được xây d ựng t ừ kho ảng th ời gian đó cho đến nay như một chứng nhân lịch sử cho một th ời kỳ đ ầy nh ững biến động thăng trầm, sự thay đổi của từng triều đại kế ti ếp nhau. Trong khoảng thời gian lịch sử ấy, chùa Chuông cũng được nhân dân làng tôn tạo lại để nó có thể sống cùng với thời gian. Chùa đã trải qua một cuộc trùng tu lớn vào 1707, từ đó đã tạo khuôn chùa hoàn chỉnh hầu nh ư không có sự thay đ ổi cho đ ến tận ngày nay. Thời kháng chiến, ngôi chùa là nơi chôn giấu cán bộ cách mạng và họp mặt của các Đảng viên từ khi Đảng cộng Sản ra đời. Trong những ngày kháng chiến trường kỳ chống Pháp, Mĩ của nhân dân ta, chùa Chuông là nơi nh ững chiến sĩ cách mạng bàn bạc để đưa những quyết sách đánh giặc gi ải phóng dân tộc để chúng ta có được hòa bình như ngày hôm nay. Chùa Chuông không ch ỉ là một công trình tôn giáo tuyệt đẹp thể hiện quan niệm thẩm mĩ của người xưa mà nó còn là lịch sử, là di tích đã chứng kiến biết bao nhiêu những thăng tr ầm biến động của thời gian, của những cuộc khởi nghĩa, của sự hi sinh, mất mát đau thương nhưng cũng không kém phần vinh quang. Cuối 2001 đầu 2002 chùa Chuông đã khởi công tôn tạo lại một s ố công trình, hạng mục có nguy cơ bị mai một, gia cố thêm một s ố c ột g ỗ đang có d ấu 8
hiệu đổ sập. Dựa trên sự tham vấn của ban quản lý di tích t ỉnh, chùa Chuông đã chọn giải pháp bảo tồn nguyên trạng nhằm bảo tồn những giá trị của khu di tích nhưng cũng đồng thời giữ gìn những gì nguyên sơ nhất mà di tích đó để lại. 7/2003 nhà hậu đường chính thức được khánh thành có 5 gian với k ết c ấu vì kèo quá giang, đường kính hang cột cái là 140cm, hai chuông còn lại là gác chuông, gác khánh bên cạnh một không gian cổ kính vốn tồn tại từ trước c ủa chùa Chuông tạo thêm sự bề thế cho ngôi chùa cũng nh ư đáp ứng thêm nhu c ầu tâm linh của các Phật tử. Công trình mới đây nhất được hoàn thành là vào 2012 nhà chùa đã quy ết định mở rộng thêm cảnh quan bằng cách mở rộng gian bên cạnh của vườn để đáp ứng nhu cầu ở lại nghỉ ngơi của khách thập phương. Quang cảnh cùa chùa ngày càng mở rộng, những ghế đá được công đức bên cạnh giếng nước mang đầy truyền thuyết linh thiêng một thời. Ta nhìn thấy ở chùa Chuông là nét kiến trúc cổ xưa gửi gắm trong đó là quan niệm của cha ông ta về triết lý nhà Phật, về luật nhân - quả khuyên răn con người hướng thiện cùng với khuôn viên chùa luôn mang cho người ta cảm giác thoát tục nhưng cũng không kém phần nhập thế. Sự độc đáo đó trong kiến trúc chùa Chuông hầu như được bảo tồn nguyên trạng, giữ nguyên nh ững nét đặc sắc đó đến ngày nay. Trải qua quá trình trùng tu, tôn tạo từ khi chùa được xây d ựng cho đ ến nay, sự tôn kính của nhân dân dành cho ngôi chùa như ăn sâu vào trong tiềm th ức của mỗi người dân Hưng Yên. Từ khi mới được xây dựng, chùa đã có tiếng là linh thiêng, cho đến nay mỗi dịp ngày Rằm, mùng Một hay những ngày lễ l ớn quan trọng của Phật Đản và đặc biêt là ngày Tết, không ch ỉ người dân địa phương mà còn thu hút một lượng lớn khách du lịch từ những địa phương khác trong cả nước đến tham dự. Thấy được sức hút cũng như giá trị độc đáo của chùa, các cơ quan văn hóa đã quyết định đưa Chùa Chuông Hưng Yên trở thành 9
một điểm du lịch, đem di sản này vào khai thác du lịch. S ự phát tri ển ấy c ủa chùa Chuông đã tạo một điểm nhấn không thể bỏ qua trong mỗi chương trình du lịch khi du khách đến thăm quần thể di tích phố Hiến. Cùng song hành với những ngôi chùa khác trong quần thể di tích của một thời kỳ lịch sử đầy s ống động ấy, chùa Chuông là một di sản vô cùng quý giá không ch ỉ có giá tr ị v ề m ặt văn hóa mà còn đem lại những giá trị du lịch, tạo nên bản sắc văn hóa, tiềm năng du lịch cho Phố Hiến – Hưng Yên. Chùa Chuông là một trong những ngôi chùa thể hiện s ự giao thoa gi ữa những nền văn hóa lớn. Là một trong những thương cảng lớn xưa thời Ph ố Hiến chỉ sau Thăng Long và được so sánh cùng thời với Hội An. Ph ố Hi ến xưa không chỉ tạo ra một luồng giao thông giao lưu buôn bán thuận lợi giữa nh ững thương lái với nhau mà nó còn trực tiếp mở ra luồng giao lưu, tiếp biến giữa các nền văn hóa lớn. Nếu như ở Hội An ta thấy trong kiến trúc các ngôi Chùa, Quán đều mang đậm kiến trúc, dấu ấn của người Hoa thì ở Phố Hiến, một trong những nơi buôn bán không kém phần sầm uất cũng ít nhiều th ể hi ện nét ki ến trúc có sự giao thoa độc đáo này. Tuy nhiên, ta th ấy trong ki ến trúc chùa Chuông có sự ảnh hưởng của văn hóa người Hoa nhưng sâu thẳm bên trong nó lại là linh hồn của kiến trúc người Việt cổ còn để lại. Đó là sự tài hoa của nh ững người thợ không phải được tuyển chọn tài giỏi ở khắp nơi trong cung cấm mà chính là những người thợ dân gian “không ai nhớ mặt đặt tên”. Những người thợ ấy đã góp phần tạo nên linh hồn của chùa Chuông mang đậm ch ất Vi ệt còn s ống mãi cho đến tận ngày hôm nay. Kiến trúc cũng như khuôn viên của ngôi chùa được chia làm các phần chính sau: đầu tiên đó chính là cổng Tam Quan, con đường thông thẳng tới nhà Tiền Đường, Tòa Thượng Điện, nhà Mẫu, và hai dãy hành lang hai bên. Người ta thấy ở chùa Chuông một lối kiến trúc độc đáo, đặc sắc, chính đi ều này đã t ạo 10
nên những giá trị mà không phải ngôi chùa nào cũng có được. Chùa được thiết kế theo kiểu “Nội công ngoại quốc liên hoàn” mang nhiều sự khác biệt thú vị: Nét đặc sắc đầu tiên trong kiến trúc, đó là cổng Tam Quan . Cũng như bao ngôi chùa khác ở làng quê Bắc Bộ, cổng Tam Quan là nh ững ấn tượng đ ầu tiên khi ta bước chân vào ngôi chùa. Cổng Tam Quan không chỉ cho thấy sự bề thế của ngôi chùa mà còn cho thấy những nét kiến trúc độc đáo tạo nên dấu ấn riêng của từng ngôi chùa ta đặt chân đến. Theo quan niệm dân gian xưa, c ổng Tam Quan luôn là số lẻ vì nó là con số tạo nên s ự d ư th ừa đ ồng th ời cũng là ti ền đ ề cho sự phát triển. Cổng Tam Quan ra đời vào thế kỉ 19 dưới thời nhà Nguy ễn, chịu ảnh hưởng khá sâu sắc của lối mỹ thuật Trung Quốc, điển hình ta có th ể quan sát chính là hình ảnh Rồng được đắp trên bè mặt cổng, cùng với các hoa văn, họa tiết được trang trí khéo léo nhất là hình ảnh th ầy trò Đường Tăng T ạng sang Tây Trúc lấy kinh mang đậm màu sắc trong những câu chuyện kể của người Trung Hoa. Cổng Tam Quan cho thấy sự giao thoa của hai nền văn hóa Hoa – Việt đặc sắc không kém phần bản sắc. Trong ảnh h ưởng mang đ ậm d ấu ấn người Hoa ấy, hiện lên chính là nét văn hóa của người Vi ệt không th ể b ị hòa lẫn. Trên cơ sở văn hóa người Hoa ấy, người Việt đã cải biến theo lối Việt th ể hiện qua mặt kiến trúc mặt nguyệt hình tròn khoét thông phía ngọn c ủa c ổng, còn phần dưới đế là hình chữ nhật theo quan niệm trời tròn – đất vuông, m ột quan niệm mang đậm chất Việt. Chúng ta sẽ phát hiện ra nét đặc s ắc ngay t ừ cổng Tam Quan của ngôi chùa này. Bước qua cổng Tam Quan ta sẽ thấy một con đường được làm bằng đá thông qua một chiếc hồ nhỏ, cầu đá dài khoảng 10m, rộng 2,2m được ghép bằng những phiến đá màu xanh dài 2m rộng 2.2m. Hai bên cạnh đó chính là hình tượng hai con nghê – một con vật thiêng đậm ch ất văn hóa Việt. Con đ ường đó, người ta thường gọi là con đường nhất chính đạo thể hiện quan niệm tri ết lý của đạo Phật sâu sắc. Đây là con đường chính, duy nhất thoát kh ỏi b ể kh ổ c ủa 11
cuộc đời. Muốn làm được như vậy con người không còn cách nào khác phải làm nhiều việc Thiện. Con đường chính đạo được bắc qua hồ nhỏ cũng mang ý nghĩa gột rửa tội lỗi của chúng sinh. Cũng theo quan niệm phong thủy x ưa, đ ặt hồ nước ở trước chùa có thể trừ ma quỷ. Con đường nhất chính đ ạo đã t ạo nên một điểm nhấn, tính thiêng cho ngôi chùa, tạo một cảm giác yên bình, thanh thản thoát khỏi cuộc sống còn bộn bề nhiều lo toan cho mỗi khi du khách đặt chân đến nơi đây. Nét đặc sắc thứ 2 trong kiến trúc chính là nhà Tiền Đường có 5 gian 2 trái, gian đầu hồi nảy ra phía trước tạo nên một vẻ chắc nịch cho khu di tích. T ừ nhà Tiền Đường nối đến Thượng Điện là một khoảng sân rộng ở gi ữa có 2 cây hương đá mang một ý nghĩa văn hóa sâu sắc. Cây hương đá hay còn gọi là “thạch trụ” tức là trục vũ trụ, gạch nối giữa trời và đất. Tuy nhiên ở đây ta có thể thấy rõ nét đặc sắc của chùa Chuông mà không phải ngôi chùa nào ở Việt Nam cũng có được đó chính là sự trống trải của nhà Tiền Đường. Thông thường nhà Tiền Đường thường được bài trí bằng những pho tượng lớn tập trung chủ yếu là các pho Hộ Pháp, ban Đức Ông, ban Thánh Hiền với ý nghĩa Ph ật Pháp. Theo quan niệm của Phật Giáo, nhà Tiền Đường còn là nơi kiểm tra, quan sát, giám sát những người đi lễ chùa. Kiến trúc này ta có th ể nhìn thấy rõ ở chùa Bút Tháp, chùa Thánh Ân, chùa Keo… nhưng ta lại thấy chùa Chuông đi ngược lại với lối sắp xếp đó: Hộ pháp được bài trí gần Phật đi ện, t ượng Đ ức Ông và Thánh Hiền được bài trí về phía sau của hai dãy hành lang, nằm ngang so v ới nhà Hậu đường nơi thờ Mẫu. Theo đó, khi xây dựng lên nét kiến trúc này, người xưa tạo nên một sự khác biệt khi đi cúng lễ ở chùa độc đáo chính là ng ười đi l ễ muốn được trình báo với Ban Đức Ông để được vào Thập đi ện th ắp h ương thì phải đi qua Tiền đường đến Phật điện rồi xuôi theo hành lang đi đế cùng m ới được gặp ban Đức Ông. 12
Với nét kiến trúc Nội công ngoại Quốc thường thấy ở những ngôi chùa Việt nhưng điểm đặc sắc trong kiến trúc của chùa Chuông có lẽ là ngôi chùa được thiết kế theo lối liên hoàn khép kín giữa tiền đường và h ậu đường đó là những dãy nhà bao quanh ngôi chùa tạo nên một sự khép kín. Nó đã góp ph ần tạo nên tính thiêng và sự uy nghi cho ngôi chùa. Nhà Hậu cung mới được trùng tu có 5 gian với lối vì kèo quá gian, đ ường kính cột cái là 140 cm, hai gian còn lại là gác chuông, gác khánh. Cùng với đó còn có nhà Tổ với 5 gian bên cạnh tòa Tam Đường. Trong khuôn viên chùa còn có 2 chiếc giếng hình tròn và điều đặc sắc ở đây là những tháp Mộ trong chùa đều hướng về phía giếng. Giá trị tiếp theo của kiến trúc chùa Chuông đó chính là nhà hai dãy nhà hành lang đầu phía Đông và phía Tây nối nhà Tiền đường và nhà M ẫu v ới ki ến trúc theo kiểu kèo cầu quá giang đơn giản. Điểm đặc sắc ở đây là nó được bố trí, bài trí đối xứng các lớp khác nhau. Người ta thấy ở đó là động “Thập đi ện Diêm Vương”, thấy ở đó là những nhục hình trải qua khi con người xuống âm giới mang một ý nghĩa nhân văn vô cùng sâu sắc. Trong quan ni ệm đ ạo Ph ật người ta vẫn thường nhắc đến quy luật nhân – quả. Con người luôn tin r ằng nếu làm việc Thiện tích đức ở trên trần gian thì xuống dưới Âm phủ sẽ không phải chịu nhục hình, tra tấn. Còn ngược lại, nếu làm việc xấu sẽ không tránh khỏi báo ứng. Nhìn những tấm hình được điêu khắc về những cảnh khổ ải mà con người phải trải qua ở Âm phủ như một lời cảnh tình cho nh ững ai đang làm việc không tốt, răn dạy con người hướng Thiện. Ta nhìn thấy trong đó là ước vọng của người xưa về quy luật nhân – quả của đạo Phật. Tiếp đến đó là Bát Bộ Kim Cương cùng với 18 pho “Thập bát La Hán” với tư th ế r ất sinh đ ộng và những khuôn mặt, dáng vẻ khác nhau. Nhìn vào trong các pho tượng ta có thể thấy đầy đ ủ nh ất giá tr ị c ủa Chùa Chuông đối với mặt mỹ thuật. Tượng chính là một s ản ph ẩm t ưởng t ượng c ủa 13
những người thợ thủ công xưa làm ra, nó không chỉ thể hiện sự tài hoa, khéo léo của những người thợ xưa mà còn thể hiện một tình yêu, niềm tin mãnh li ệt c ủa nhân dân dành cho Đạo Phật. Ta thấy trong chùa Chuông còn lưu giữ rất nhiều pho tượng quý. Những bức tượng Phật trong chùa th ể hiện sự phong phú, đa dạng. Thêm vào đó, những nét điêu khắc được khắc họa rất tài tình trên khuôn mặt của bức tượng, khiến những bức tượng đó không tô đậm, cầu kì mà đậm chất giản đơn. Đến với chùa Chuông ta sẽ được ngắm những bức tượng Phật với khuôn mặt hiền hòa, giản dị và mang tính thoát tục nhưng cũng không kém phần nhập thế. Thoát tục bởi khuôn mặt với những đ ường nét tinh t ế, uy ển chuyển cho thấy mỗi người thợ khi tạc tượng đều thể hiện s ự tôn vinh dành cho nhà Phật. Nhập tục bởi những tư thế được khắc họa dường như rất đỗi đời thường. Không chỉ có tượng Phật mà tượng các vị La Hán, Bát Bộ Kim Cương cũng được người dân khắc họa một cách điêu luyện. Từ những khuôn đất có v ẻ vô hồn, cứng nhắc, bằng bàn tay khéo léo đầy tài hoa c ủa nh ững ng ười th ợ nh ư đã thổi hồn vào từng bức tượng đặc biệt là tượng các vị La Hán. Hiếm chùa nào ở Bắc Bộ nói riêng và cả nước Việt Nam nói chung có những pho tượng đặc sắc và sống động đến thế. Những hình mẫu được khắc họa trên bức tượng La Hán là những đường nét tinh tế, uyển chuyển. Người ta thấy trong nh ững bức tượng La Hán đó không có khuôn mặt nào giống nhau cả, m ỗi b ức tượng l ại đem cho du khách những cảm nhận khác nhau, những trạng thái tinh thần khác nhau. Những pho tượng ấy cũng được đặt khắc họa trong những tư th ế khác nhau tạo nên một sự thú vị cho du khách mỗi khi đến với nơi đây. Nh ững đường nét tinh tế ấy đã tạo nên một nét hấp dẫn riêng biệt cho ngôi chùa. Giá tr ị mĩ thuật còn được thể hiện ở những nét điêu khắc vô cùng sống động miêu tả cuộc sống của con người sau khi chết sẽ bị Thập điện Diêm Vương xét h ỏi. Bằng những nét điêu khắc tả cảnh mộc mạc nhưng không kém phần gân guốc, điêu luyệt, nó đã tạo nên một nét đặc tả đem lại cho ta cảm giác l ạnh ng ười khi nhìn 14
thấy những cảnh tra tấn đau khổ của con người khi làm những việc không tốt. Từ những nét vẽ sống động ấy, đã có tác động nhận thức đến người dân sâu sắc, khuyên con người từ bỏ những việc làm không tốt, hướng họ đến nh ững giá trị Chân – Thiện – Mĩ. Tất cả nét trạm trổ điêu khắc đầy tài hoa đó đã t ạo những giá trị về phương diện mỹ thuật cho chùa Chuông. Ngoài ra những tấm hoành phi, câu đối được viết rất đăng đối v ới nh ững đường nét tài hoa, nghệ sĩ được khắc họa đầy đủ trong chùa Chuông ch ắc ch ắn sẽ tạo ra một giá trị văn hóa hài hòa không kém phần đặc sắc khi đến với ngôi chùa này. Những hình ảnh ấy càng tạo nên điểm nhấn cho ngôi chùa này, nh ững hoa văn trang trí một cách tinh xảo, điêu luyện, đường nét chạm khắc thể hiện sự tài hoa của người nghệ nhận, ta như thấy được một công trình mỹ thuật hoàn hảo hiện ra trước mắt từ cổng Tam quan nhìn vào đến khi đặt chân vào chùa. Sự chạm khắc tinh tế đó không chỉ đem lại cho du khách thỏa mãn nhãn quan mà còn gợi mở cho du khách về những giá trị nghệ thuật đích thực. Đặc sắc nữa đó là phần Hậu điện ở hai bên tả và hữu là hai chóp có hình dạng, kích thước giống với Phương Đình được nhô cao hẳn lên đó là ph ần gác Chuông, gác Khánh, đây là một điểm cơ bản của chùa Chuông khác biệt so với các ngôi chùa trong và ngoài vùng. Chính những điểm khác biệt ấy đã tạo nên một điểm ấn tượng cho những du khách mỗi khi đặt chân đến ngôi chùa này - Một ngôi chùa mang đậm nét đặc sắc về nghệ thuật kiến trúc, từ lâu đã đi sâu vào đời sống tâm linh của người dân Hưng Yên. Những cổ vật trong chùa Chuông cũng là một điểm nhấn tạo nên tính đ ặc sắc cho chùa Chuông: được bảo tồn cho đến ngày nay có một giá trị đặc sắc không chỉ đối với di sản này mà đối với những giá trị văn hóa đặc s ắc c ủa c ả đất nước Việt Nam. Trong chùa lưu giữ cổ vật đặc sắc đó chính là tấm bia đá và cây hương đá. Ngoài ta còn một số cổ vật khác như 2 đôi nghê đá th ời Lê được chạm khắc hết sức sinh động, 1 khánh đá dài 1.5m ch ạm l ưỡng long ch ầu 15
nguyệt, 1 chuông cao 1.15m, 1 chuông cao 1.05m, 84 pho tượng, 18 bát h ương sành sứ trong đó có nhiều bát hương cổ, nhiều đại tự, hoành phi, câu đ ối. Trong đó đặc sắc nhất phải kể đến đó chính là tấm bia đá đ ược l ưu giữ trong ngôi chùa. Đây là nguồn tài liệu quý báu lưu giữ lại một quá trình phát triển dài của lịch sử vùng đất Hưng Yên từ khi là một thương cảng sầm uất Ph ố Hiến. Trong đó, tấm bia đá được xem như một cổ vật vô cùng có giá trị đối với Hưng Yên, tấm bia cao 165 cm, rộng 110 cm. Nhìn vào đó, ta có thể thấy một lịch sử phát triển lâu dài của nơi đây. Tấm bia đá được đúc vào năm Tân Mão Vĩnh Th ịnh thứ 7 năm 1771 dưới triều nhà Lê. Trên bia trang trí hình r ồng ch ầu m ặt tr ời, có vòng xoáy kiểu vòng âm dương, diềm bia chạm nhánh lá, dây hoa, hoa sen, mây dài mảnh được đặt trên bệ gạch. Phần đầu bia giới thiệu việc lập bia do viên hương lão, thiền tăng sãi thuộc thôn Nhân Dục huyện Kim Động tỉnh Hưng Yên. Tiếp theo, tấm bia đá này miêu tả đầy sống động danh thắng thắng cảnh chùa Chuông. Theo ghi chép trước đây chùa có cảnh quan đẹp, quanh năm cây c ối t ốt tươi. Ngoài ra, bia đá còn ghi lại một số hoạt động thủ công, tên làng ngh ề th ủ công phố Hiến xưa. Nhìn vào đó ta có thể thấy hình ảnh của những hoạt động thương nghiệp, giao lưu, trao đổi hàng hóa của người dân Phố Hiến xưa, thấy được sự sầm uất cùng với lịch sử buôn bán của một thương cảng một thời chỉ đứng sau kinh kỳ Thăng Long. Tiếp đó, khi nhìn vào tấm bia đá ta có thể th ấy đ ược nh ững ng ười đã công đức để xây dựng cũng như trùng tu ngôi chùa để nó tồn tại cho đến ngày hôm nay. Theo khảo sát, những người có công trong việc xây dựng và trùng tu ngôi chùa có sự giúp sức góp công nhiều của người Hoa. Một s ố ng ười Hoa đóng góp công lớn vào việc xây dựng chùa nh ư: Sãi Đĩnh Lang, ch ủ tàu H ải Nam nước Đại Minh, Hứa Văn Tường chủ tàu Quảng Đông, Đào Phán Quang trưởng tàu Nam Hải và nhân dân một số phường phố Hiến đóng góp lúc bấy giờ như phường Hàng Bè, phường Hàng Sũ, phường Nhiễm Tác… 16
Khi đến với chùa Chuông, du khách sẽ được tận mắt chứng kiến những nét đặc sắc nghệ thuật và được chiêm ngưỡng cổ vật vô cùng quý giá c ủa - mảnh đất này, nơi lưu giữ thời gian quá khứ của một thời Phố Hiến. Chùa Chuông thờ tự các vị Phật trong Phật giáo mang tính tiêu bi ểu cho Phật giáo Đại thừa như: Đức Phật Thích Ca Mâu Ni, Quan Th ế Âm B ồ Tát, Văn Thù Bồ Tát, Thế Hiền Bồ Tát… ngoài ra còn có Ngọc Hoàng cùng Nam Tào và Bắc Đẩu. Một điểm đặc sắc trong hệ thống thờ tự của chùa Chuông chính là chùa thờ Chuông. Chuông được đem vào thờ gắn liền với câu chuy ện s ự tích của quả chuông vàng trôi trên sông được dân làng vớt vào, người dân làng cho đây là một điềm may, của trời đất ban tặng cho vùng đất này nên đã cho xây dựng ngôi chùa để thờ tự. Câu chuyện về chiếc chuông gắn nhiều với sự kì lạ nhưng lý giải đằng sau đó chính là niềm tin của người dân vào sự phù trợ của các thần linh. Nó không chỉ thể hiện ở những giá trị vật chất mà còn hiện h ữu cả những giá trị tinh thần được bồi đắp qua nhiều th ế h ệ những ng ười đi tr ước cho đến tận bây giờ. Cho đến ngày nay, những vị sư trụ trì quá c ố trong chùa ngoài việc xây tháp cũng được thờ như thể hiện lòng thành kính trọng nhất đ ối với những người đi trước. Không chỉ nhắc đến kiến trúc, giá trị mĩ thuật và nh ững cổ vật mà chùa Chuông lưu giữ, một trong những đỉnh cao thể hiện nét đặc s ắc c ủa chùa Chuông chính là những ngày Lễ chính của chùa. Bình thường, vào nh ững ngày Rằm, mùng Một, số lượng người đến chùa lớn. Những ngày lễ chính của chùa diễn ra trong năm như ngày Lễ Phật Đản, ngày Vu Lan báo hiếu, ngày gi ải Vía Phật, Lễ tết… những ngày lễ lớn này thu hút một lượng khách du lịch từ khắp nơi trong cả nước lớn. Vào những ngày Lễ này, nhà chùa làm nh ững nghi l ễ cúng Phật mang tính đặc trưng, những con nhang, đệ tử cùng nhau dâng lễ vật cúng Phật trước sự chứng kiến của hàng nghìn du khách. Đây là đi ều thú v ị thu hút sự quan tâm, chú ý của nhiều người. Đặc sắc những giá trị văn hóa tinh th ần 17
của chùa Chuông không chỉ được tôn vinh thông qua những ngày lễ lớn mà nó còn thể hiện trong điện ảnh. Chùa Chuông được đưa vào trong điện ảnh dưới góc nhìn sáng tạo của đạo diễn, nó đã khắc họa cả một thời đại Việt Nam th ế kỉ 20 được kết tinh trong bộ phim, đem lại cho khan giá những cảm nh ận tinh t ế nhất. Chùa Chuông từng được đạo diễn Việt Linh lấy làm bối cảnh khá nhi ều trong bộ phim “Mê Thảo thời vang bóng”. Với góc nhìn khám phá trong đi ện ảnh, những giá trị văn hóa, kiến trúc, nghệ thuật đã được thể hiện trong tác phẩm điện ảnh này. Hiện nay, việc bảo tồn và phát triển những giá trị của di sản đang được ban quản lý di tích hết sức quan tâm. Đặc biệt là các l ần trùng tu chùa đ ều đ ược các ban ngành đoàn thể có trách nhiệm tư vấn nhằm bảo lưu những giá trị cổ truyền của di sản. Việc bảo tồn di sản là một trong nh ững vấn đề trọng tâm hàng đầu đặt ra hiện nay. Và chùa Chuông là một minh ch ứng s ống động cho quá trình tu tạo thành công, tăng tuổi th ọ cho di sản mà không làm m ất đi nh ững giá trị ban đầu của nó. Chúng ta vẫn có thể nhìn ngắm toàn cảnh chùa Chuông với những nét nguyên sơ nhất từ khi nó ra đời, chịu nhiều ảnh hưởng của lần trùng tu lớn mang đậm kiến trúc nhà Lê. Những hoa văn trên c ổng tam quan, mái chùa đều được giữ gìn và bảo lưu theo th ời gian. Ngôi chùa vẫn là n ơi sinh ho ạt tâm linh cho các Phật tử, hàng năm thu hút rất nhiều khách tham quan đặc biệt là vào ngày Tết, các ngày Rằm, mùng Một, ngày lễ Phật Đản. Hiện tại, dưới sự trụ trì của sư Tích Thanh Khuê, chùa Chuông đã và đang bảo lưu đ ược nh ững giá trị truyền thống và phát triển hơn nữa trong du lịch. Có thể nói, ngay từ khi ra đời, chùa Chuông đã là một điểm đến tâm linh đầy tin cậy cho Phật tử không chỉ trong vùng mà còn t ừ nhi ều n ơi khác đ ến. Do đó, chẳng biết chính xác lúc chùa Chuông được chính th ức đưa vào khai thác du lịch là năm nào. Chỉ biết rằng, từ xưa, chùa Chuông đã nổi tiếng kh ắp gần xa được mệnh danh là “Phố Hiến đệ nhất danh lam”. Đây là một tên gọi thể hiện 18
tiếng của chùa Chuông so với những chùa khác trong khu vực, đồng th ời cũng thể hiện sự hấp dẫn khách du lịch của điểm đến đầy linh thiêng này. Từ nh ận thức tiềm năng to lớn đó, trung tâm xúc tiến du lịch tỉnh Hưng Yên và sở Văn hóa – Du lịch tỉnh đã xây dựng những tour du lịch tâm linh đ ến chùa Chuông. Nằm trong quần thể di tích lịch sử phố Hiến, chùa Chuông là m ột đi ểm đ ến du lịch trong những chương trình du lịch của tỉnh. Là mũi nhọn kinh tế thu hút khách du lịch đến đây bởi sự linh thiêng của ngôi chùa cũng nh ư nh ững nét ki ến trúc độc đáo mà không phải ngôi chùa nào cũng có được. Được xây dựng vào thế kỉ XV thời nhà Lê, trải qua quá trình phát tri ển và nhiều lần trùng tu, tôn tạo, ngôi chùa vẫn giữ nguyên được những nét cổ kính và giá trị văn hóa riêng của nó. Chính vì lẽ đó, năm 1992 chùa đã được bộ văn hóa thông tin xếp nhận là công trình kiến trúc ngh ệ thuật. V ới nh ững giá tr ị đ ộc đáo ở chùa Chuông, chắc hẳn sẽ làm hài lòng mỗi du khách khi đặt chân đến vùng đất này. Qua nhìn ngắm chùa Chuông người ta mới thấm thía những giá trị của Phật giáo, chiêm nghiệm về bản thân mình, về quy luật nhân qu ả. Thoát kh ỏi không khí xô bồ, phồn hoa của đô th ị náo nhi ệt, đ ến chùa chuông ta s ẽ có đ ược những phút giây thoải mái trong tâm hồn, th ư giãn, thoát kh ỏi nh ững ham mu ốn vật chất đời thường, gột rửa tâm hồn để lòng mình luôn trong sáng, thanh thản. 3. Đánh giá khả năng phát triển du lịch của di sản. 3.1. Khả năng thu hút khách 3.1.1. Tính hấp dẫn. Trước hết, tính hấp dẫn được hiểu là chỉ tiêu quan trọng nhất để đánh giá di sản đó có làm du lịch được không? Có đưa vào khai thác du l ịch đ ược không? Nó quyết định động cơ của khách du lịch. Như trên đã mô tả qua về di tích thắng cảnh chùa Chuông là một trong những di tích có sức h ấp d ẫn khách du lịch lớn: 19
Thứ nhất, đó là tính tiêu biểu. Chùa Chuông đại diện cho quần thể di tích Phố Hiến xưa. Là điểm đến tâm linh tiêu biểu c ủa H ưng Yên. Dân gian v ẫn thường có câu: “Thứ nhất kinh kì, thứ nhì phố Hiến” Phố Hiến xưa là một thương cảng sầm uất đông người qua l ại, là n ơi giao thoa giữa các nền văn hóa khác nhau. Cùng với Hội An, phố Hiến đã t ạo cho mình những nét văn hóa, bản sắc riêng như một ch ứng nhân cho th ời kì phát triển của lịch sử nước ta. Thương cảng phố Hiến không chỉ phát triển kinh tế mà còn để lại những công trình tôn giáo, tín ngưỡng đặc sắc mang đ ậm d ấu ấn Hoa – Việt. Những giá trị văn hóa đặc sắc mà phố Hiến còn để lại cho đến ngày nay sẽ có ý nghĩa sâu sắc không chỉ đối với bản thân di s ản ấy mà còn có ý nghĩa về mặt lịch sử cũng như phát triển du lịch của nơi đây. Chùa Chuông là một công trình tôn giáo tín ngưỡng tiêu bi ểu nằm trong quần thể di tích phố Hiến. Nhắc đến chùa Chuông để ta th ấy đ ược t ương quan so sánh cũng như những điểm khác biệt trong quần thể di tích phố Hiến khiến nó trở nên tiêu biểu và độc đáo. Xét về quy mô, nếu xét về các ngôi chùa khác trong quần thể di tích như chùa Nễ Châu, chùa Hiến, đình Hiến… thì quy mô của nó tăng lên gấp 2 lần. Điều này đồng nghĩa với vi ệc xét v ề quy mô thì chùa Chuông có bề thế và rộng lớn hơn các ngôi chùa khác. Chùa Chuông còn đ ại diện cho sự giao thoa văn hóa Hoa – Việt nhìn thấy rõ rệt trong nét kiến trúc của quần thể di tích phố Hiến. Tuy nhiên, ở chùa Chuông ta có th ể nhìn th ấy tiêu biểu nhất thể hiện rõ nhất ở cổng Tam Quan. Chính điều này đã đem một nét tiêu biểu cho ngôi chùa. Nó làm cho chùa Chuông mang đậm dấu ấn giao thoa của các nền văn hóa nhưng cũng không kém phần bản sắc Việt th ể hi ện sự ti ếp biến văn hóa khéo léo, tài hoa của những người thợ lúc bấy giờ. Chính vì nh ững giá trị ấy đã tạo nên một nét tiêu biểu khiến cho chùa Chuông tr ở thành m ột trong những di sản tiêu biểu nằm trong quần thể di tích phố Hiến. 20