Bài thuyết trình: Siêu âm và các ứng dụng cung cấp cho người học các kiến thức: Giới thiệu chung về Siêu âm, cơ sở vật lí của siêu âm, ứng dụng của siêu âm trong y học, ứng dụng của siêu âm trong công nghiệp,...
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Bài thuyết trình: Siêu âm và các ứng dụng
- L/O/G/O
SIÊU ÂM VÀ
CÁC ỨNG DỤNG
- Các Thành Viên Nhóm
Ôn Văn Nghĩa
Dương Thị Mỹ Ngọc
Dương Hoàng Ánh Ngọc
Dương Thị Tuyết Nhung
Mã Thị Nhung
www.themegallery.com
- SIÊU ÂM VÀ CÁC ỨNG DỤNG
Giới thiệu chung về Siêu âm
Cơ sở vật lí của siêu âm
ứng dụng của siêu âm trong y học
ứng dụng của siêu âm trong công nghiệp
www.themegallery.com
- GIỚI THIỆU CHUNG VỀ SIÊU ÂM
Siêu âm là âm thanh(sóng âm) có tần số cao
hơn tần số tối đa mà tai người nghe thấy
được. Tần số tối đa này tùy vào từng
người, nhưng thông thường nó vào cỡ
20000 Hz.
www.themegallery.com
- GIỚI THIỆU CHUNG VỀ SIÊU ÂM
Siêu âm có thể lan truyền trong nhiều môi
trường tương tự như môi trường lan
truyền của âm thanh, như không khí, các
chất lỏng và rắn, và với tốc độ gần
bằng tốc độ âm thanh. Do cùng tốc độ lan
truyền, trong khi tần số cao hơn, bước
sóng của siêu âm thường ngắn hơn bước
sóng của âm thanh. Nhờ bước sóng ngắn,
độ phân giải của ảnh chụp siêu âm
thường đủ để phân biệt các vật thể ở kích
thước cỡ centimét hoặc milimét
www.themegallery.com
- GIỚI THIỆU CHUNG VỀ SIÊU ÂM
Do đó siêu âm được ứng dụng trong chẩn
đoán hình ảnh y khoa (siêu âm y
khoa) hoặc chụp ảnh bên trong các cấu
trúc cơ khí trong kiểm tra không phá hủy,
các ứng dụng quan trắc khác, đo khoảng
cách hay vận tốc. Ngoài ra còn có nhiều
ứng dụng siêu âm khác như làm sạch bằng
siêu âm, hàn siêu âm, ứng dụng siêu âm
trong hóa học, sinh học, ...
www.themegallery.com
- GIỚI THIỆU CHUNG VỀ SIÊU ÂM
Siêu âm có thể được tạo ra từ một số
loại loa, từ dao động của tinh thể áp điện.
Trong tự nhiên, nhiều loài động vật có thể
tạo ra hoặc cảm nhận được siêu âm, ví dụ
như dơi là loài có thị giác kém phát triển
nhưng tạo ra và cảm nhận siêu âm để xác
định các vật thể trong không gian xung
quanh.
www.themegallery.com
- GIỚI THIỆU CHUNG VỀ SIÊU ÂM
1. Cơ chế phát sóng âm:
sóng âm được tạo ra do chuyển đổi năng
lượng từ điện thành các sóng xung tương tự
như phát xạ tia X, phát ra từ các đầu dò, có
cấu trúc cơ bản là gồm áp điện (piezo
electric).
www.themegallery.com
- GIỚI THIỆU CHUNG VỀ SIÊU ÂM
2. Tính chất của siêu âm:
+ Sự lan truyền của sóng sự suy giảm và hấp thụ:
Trong môi trường có cấu trúc đồng nhất, sóng âm lan truyền
theo đường thẳng, và bị mất năng lượng dần gọi là suy
giảm. Sự suy giảm theo luật nghịch đảo của bình phương
khoảng cách. Vận tốc truyền sóng âm phụ thuộc vào độ
cứng và tỷ trọng của môi trường vật chất xuyên qua.
www.themegallery.com
- GIỚI THIỆU CHUNG VỀ SIÊU ÂM
+ Sự phản xạ hay phản hồi:
Trong môi trường có cấu trúc không đồng nhất. Một phần
sóng âm sẽ phản hồi ở mặt phẳng thẳng góc với chùm
sóng âm tạo nên âm dội hay âm vang. Phần còn lại sẽ lan
truyền theo hướng của chùm sóng âm phát ra.
+ Sự khúc xạ, nhiễu âm:
Khi chùm sáng đi qua mặt phẳng phân cách với một góc
nhỏ, chùm âm phát ra sẽ bị thụt lùi một khoảng so với chùm
âm tới còn gọi là nhiễu âm.
www.themegallery.com
- ỨNG DỤNG TRONG Y HỌC
Trong chẩn đoán
Siêu âm rất có hiệu quả trong việc ghi nhận hình ảnh
của mô mềm. Những cấu trúc nằm nông ở bề mặt
như cơ, dây chằng, và não trẻ sơ sinh được khảo sát
với tần số cao (7-18 MHz) có thể cho độ phân giải
cao. Những cấu trúc nằm sâu bên trong cơ thể như
gan, thận được khảo sát với sóng âm có tần số thấp
hơn từ 1 đến 6 MHz cho độ phân giải thấp hơn
nhưng có độ xuyên thấu cao hơn.
www.themegallery.com
- ỨNG DỤNG TRONG Y HỌC
Nguyên lý siêu âm chẩn đoán
- Sử dụng đầu dò phát tần số từ 1 đến 7,5
MHz, đầu dò bằng chất áp điện, nhận và
chuyển thành sóng siêu âm những xung điện
gián đoạn 1024/s
- Khi đi qua cấu trúc đồng nhất về tỷ trọng thì 1
bộ phận sóng sẽ dội trở lại tại vị trí tiếp giáp
giữa 2 cấu trúc khác nhau đó, phần còn lại
tiếp tục đi và cũng sẽ dội trở lại khi gặp các
cấu trúc ở xa hơn.
- Âm dội về qua đầu dò được tiếp nhận ở bộ
phận khuếch đại rồi biến thành tín hiệu trên
màn hiện sóng, có thể chụp hoặc ghi lại trên
giấy ảnh.
www.themegallery.com
- ỨNG DỤNG TRONG Y HỌC
1. Siêu âm tim
Hình siêu âm tim cho thấy 2 tâm thất và 2
tâm nhĩ Một siêu âm tim không bình thường. Máu
tuôn từ tâm thất trái sang tâm thất phải
theo lỗ khuyết giữa hai thất
www.themegallery.com
- ỨNG DỤNG TRONG Y HỌC
2. Siêu âm mắt
www.themegallery.com
- ỨNG DỤNG TRONG Y HỌC
3. Siêu âm thai nhi
Siêu âm thai là phương
pháp ghi lại hình ảnh
thai nhi và các cơ quan
trong vùng chậu của
người mẹ trong suốt
thai kỳ. Nhờ siêu âm,
không những nhìn thấy
được sự phát triển, giới
tính của bé… mà còn
biết được liệu bé có bị
mắc các dị tật bẩm sinh
hay không.
www.themegallery.com
- ỨNG DỤNG TRONG Y HỌC
Ngoài ra siêu âm còn có thể áp dụng được:
·Nội tiết
·Tiêu hóa
·Niệu, dùng để xác định lượng nước tiểu bị giữ lại trong bàng
quang.
·Cơ xương khớp, dùng để khảo sát gân cơ, cơ, thần kinh và bề
mặt xương.
·Siêu âm nội mạch (Intravascular ultrasound, VD như dùng siêu
âm để hướng dẫn hút dịch, kim chọc dò, hướng dẫn tiêm)
·Hình ảnh học can thiệp, sinh thiết, chọc hút dịch, truyền máu
trong tử cung.
·Siêu âm tăng độ tương phản (Contrast-enhanced ultrasound)
www.themegallery.com
- ỨNG DỤNG TRONG Y HỌC
Trong điều trị
1. Tác dụng cơ học:
Tác dụng đầu tiên của siêu âm trong điều trị là tác dụng cơ
học, do sự lan truyền của sóng siêu âm , gây nên những
thay đổi áp lực tương ứng với tần số siêu âm, tạo nên hiện
tượng gọi là “xoa bóp vi thể”. Với tần số càng lớn (3MHz),
sự thay đổi áp lực nhanh hơn so với tần số thấp (1MHz).
Sự thay đổi áp lực gây ra:
- Thay đổi thể tích tế bào.
- Thay đổi tính thấm màng tế bào.
- Tăng chuyển hóa.
Tác dụng cơ học phụ thuộc vào cường độ siêu âm
(W/cm2) và chế độ liên tục hay xung.
www.themegallery.com
- ỨNG DỤNG TRONG Y HỌC
2. Tác dụng nhiệt:
Sự sinh nhiệt trong tổ chức do tác dụng của siêu âm là do hiện
tượng cọ xát chuyển từ năng lượng cơ học sang năng lượng
nhiệt. Đối với siêu âm, có thể tác động tới độ sâu 1/2 từ 3-
5cm.
Để tăng nhiệt độ mô mềm ở độ sâu trên 8cm, cần dùng siêu
âm với cường độ lớn hơn 1,5w/cm2. ở độ sâu dưới 8cm có thể
dùng siêu âm cường độ 1w/cm2. Khi nghiên cứu tác dụng
sóng ngắn, vi sóng và siêu âm để làm tăng nhiệt độ khớp háng
thì thấy chỉ có siêu âm mới có thể làm tăng nhiệt độ tới mức
có hiệu lực điều trị.
www.themegallery.com
- ỨNG DỤNG TRONG Y HỌC
3. Tác dụng sinh học:
Từ tác dụng cơ học và tác dụng sinh nhiệt dẫn đến hàng
loạt tác dụng sinh học tạo nên hiệu quả siêu âm điều trị là:
- Tăng tuần hoàn và dinh dưỡng do tăng nhiệt độ, tăng tính
thấm của mạch máu và tổ chức.
- Giãn cơ do kích thích trực tiếp của siêu âm lên các thụ
cảm thể thần kinh.
- Tăng tính thấm của màng tế bào.
- Kích thích quá trình tái sinh tổ chức.
- Tác dụng lên hệ thần kinh ngoại vi.
- Giảm đau.
www.themegallery.com
- ỨNG DỤNG TRONG Y HỌC
Ngoài ra siêu âm còn có tác dụng
· Làm sạch răng.
·Nguồn sóng siêu âm có thể dùng để tạo nhiệt năng cục bộ
trong mô sinh học, chẳng hạn như điều trị bằng lao động liệu
pháp, vật lý trị liệu và điều trị ung thư.
·Sóng siêu âm tập trung có thể dùng tạo ra nhiệt năng tập
trung để điều trị các nang và khối u (lành tính hoặc ác tính).
·Kích thích phát triển xương và khả năng phá vỡ hàng rào
máu não để giúp cho sự thâm nhập của thuốc.
www.themegallery.com
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
