Bạn muốn làm tổng thống Hoa Kì

Chia sẻ: Ba Obama | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:15

Thêm vào BST

Báo xấu

173
lượt xem 72
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tài liệu cho những người muốn tìm hiểu về chính trị và các đời tổng thống Hoa Kì

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bạn muốn làm tổng thống Hoa Kì

B n mu n làm t ng th ng Hoa Kì T ng th ng Hoa Kỳ Hoa Kỳ Con d u chính th c Chính tr và chính ph Hoa Kỳ Chính quy n liên bang[hi n] L p pháp[hi n] Hành pháp[hi n] Tư pháp[hi n] B u c [hi n] ðương nhi m ð ng phái[hi n] Chính quy n ti u bang[hi n] Barack Obama t ngày 20 tháng 1, 2009 T ng th ng Hoa Kỳ là nguyên th qu c gia (head of Ngài T ng th ng[1] state) và cũng là ngư i ñ ng ñ u chính ph (head of (Không nghi th c) government) Hoa Kỳ. ðây là viên ch c chính tr cao Ch c danh The Honorable[2] c p nh t v m t nh hư ng và ñư c công nh n như v y (Nghi th c) t i Hoa Kỳ. T ng th ng lãnh ñ o ngành hành pháp c a Tr s Tòa B ch c chính ph liên bang Hoa Kỳ và là m t trong hai viên ch c liên bang duy nh t ñư c toàn qu c Hoa Kỳ b u t i ña 2 nhi m kỳ b n năm Nhi m kỳ lên (ngư i kia là Phó T ng th ng Hoa Kỳ).[3] George Washington Ngư i ñ u tiên gi ch c 30 tháng 4, 1789 Trong s nh ng trách nhi m và quy n h n khác, ði u Hi n pháp Hoa Kỳ kho n II Hi n pháp Hoa Kỳ giao cho T ng th ng hành Thành l p 4 tháng 3, 1789 x m t cách trung thành lu t liên bang, ñưa T ng th ng vào vai trò t ng tư l nh các l c lư ng vũ trang Hoa Kỳ, Lương $400.000 cho phép T ng th ng ñ c các viên ch c tư pháp và Website whitehouse.gov/president hành pháp v i s góp ý và ưng thu n c a Thư ng vi n và cho phép T ng th ng ban l nh ân xá. T ng th ng ñư c dân chúng b u lên m t cách gián ti p thông qua ð i c tri ñoàn trong m t nhi m kỳ b n năm. K t năm 1951, các T ng th ng Hoa Kỳ ch ñư c ph c v gi i h n hai nhi m kỳ theo Tu chính án 22, Hi n pháp Hoa Kỳ. B n mươi ba cá nhân ñã ñư c b u ho c k nhi m trong ch c v T ng th ng Hoa Kỳ. T ng th i gian ph c v c a t t c các t ng th ng là 56 nhi m kỳ b n năm.[4] Ngày 20 tháng 1 năm 2009, Barack Obama tr thành v t ng th ng l n th 44 và hi n t i c a Hoa Kỳ.
Ban ñ u C T ng th ng Hoa Kỳ Năm 1783, Hi p ñ nh Paris (1783) ñã mang l i cho Hoa Kỳ m t n n ñ c l p và hòa bình nhưng v i m t cơ c u chính ph chưa rõ ràng. ð nh Qu c h i L c ñ a ñã phát th o ra Các ñi u kho n H p bang vào năm 1777 có nói ñ n m t h p bang vĩnh vi n nhưng ch cho phép qu c h i - cơ quan liên bang duy nh t - quá ít quy n l c ñ tài tr cho chính mình hay b o ñ m r ng nh ng ngh quy t c a qu c h i có ñư c thi hành hay không. Vi c này m t ph n ph n ánh quan ñi m ch ng-vương quy n trong th i cách m ng và h th ng chính tr M m i này rõ ràng ñư c t o d ng lên ñ ngăn ch n s tr i d y c a m t b o chúa M . Tuy nhiên, trong su t cu c kh ng ho ng kinh t do s s p ñ c a ñ ng ti n L c ñ a theo sau cu c Cách m ng M , s s ng còn c a chính ph M b ñe d a b i s b t n chính tr t i m t s ti u bang, b i nh ng n l c c a nh ng ngư i thi u n mu n dùng chính ph nhân dân ñ xóa n cho h , và b i s b t l c th y rõ c a Qu c h i L c ñ a trong vi c cư ng bách công chúng thi hành b n ph n c a mình t ng ñư c áp d ng trong th i chi n. Qu c h i có v cũng không th tr thành m t di n ñàn h p tác s n xu t trong s các ti u bang khuy n khích phát tri n kinh t và thương m i. ð ñ i phó, H i ngh Philadelphia ñư c tri u t p, b ngoài như có v phát th o ra các tu chính cho Các ñi u kho n H p bang, nhưng thay vào ñó ñã b t ñ u th o ra m t h th ng chính ph m i g m có ngành hành pháp có nhi u quy n l c hơn trong khi v n duy trì h th ng ki m soát và cân b ng quy n l c v i ch ñích là ngăn ch n b t c ai có ý mu n làm ñ vương khi ñang làm t ng th ng. Các cá nhân ch trì Qu c h i L c ñ a trong th i Cách m ng M và dư i Hi n pháp H p bang có ch c danh là "President of the United States in Congress Assembled" (có nghĩa là T ng th ng Hoa Kỳ t i Qu c h i nhóm h p), thư ng vi t t t thành "President of the United States" (T ng th ng Hoa Kỳ). Tuy nhiên, ch c v này có ít quy n l c hành pháp riêng bi t. Sau khi Hi n pháp Hoa Kỳ ñư c thông qua năm 1788, m t ngành hành pháp riêng bi t ñư c t o ra và ñư c T ng th ng Hoa Kỳ lãnh ñ o. Quy n hành pháp c a t ng th ng theo Hi n pháp Hoa Kỳ, b ki m ch b i h th ng ki m soát và cân b ng quy n l c c a hai ngành l p pháp và tư pháp c a chính ph liên bang, ñư c t o ra ñ gi i quy t m t s v n ñ chính tr mà qu c gia non tr ñang ñ i di n và l i ph i ñ i phó v i các th thách trong tương lai trong lúc ñó v n ngăn c n ñư c s tr i d y c a m t k ñ c tài. Trách nhi m và quy n l c Vai trò l p pháp theo ði u kho n I Hi n pháp Quy n l c ñ u tiên ñư c Hi n pháp Hoa Kỳ qui ñ nh dành cho t ng th ng là quy n ph quy t c a t ng th ng ñ i v i các qui trình l p pháp c a Qu c h i Hoa Kỳ. ðo n 2 và 3, Ph n 7, ði u kho n 1, Hi n pháp Hoa Kỳ b t bu c b t c ñ o lu t nào mà Qu c h i Hoa Kỳ thông qua ñ u ph i ñư c trình lên t ng th ng trư c khi tr thành lu t. M t khi ñ o lu t ñã ñư c trình lên thì t ng th ng có ba s ch n l a: 1. Ký văn b n lu t và ñ o lu t s tr thành lu t. 2. Ph quy t văn b n lu t, tr v Qu c h i kèm theo b t c lý do vì sao mình ph n ñ i. ð o lu t s không thành lu t tr khi c hai vi n l p pháp c a Qu c h i bi u quy t v i t l 2/3 phi u thu n ñ g t b s ph quy t c a t ng th ng.
3. Không hành ñ ng gì. Trong trư ng h p này, t ng th ng không ký và cũng không ph quy t văn b n lu t. Sau 10 ngày, không k ch nh t, có hai trư ng h p có th x y ra: o N u Qu c h i v n còn nhóm h p thì ñ o lu t tr thành lu t. o N u Qu c h i không nhóm h p thì văn b n lu t không th tr v Qu c h i ñư c. Lúc ñó ñ o lu t không thành lu t. Trư ng h p này ñư c bi t ñ n là "pocket veto" (t m d ch là "ph quy t gián ti p"). Năm 1996, Qu c h i tìm cách nâng cao quy n ph quy t c a t ng th ng qua ð o lu t ph quy t t ng ph n (Line Item Veto Act). D lu t này cho phép t ng th ng ký thành lu t b t c ñ o lu t chi tiêu nào trong khi ñó có quy n ph quy t các m c chi tiêu nào ñó trong ñ o lu t này, ñ c bi t là b t c kho n chi tiêu m i nào, hay b t c t ng s chi tiêu nào, ho c b t c l i ích v thu có gi i h n m i nào. M t khi t ng th ng ñã ph quy t m t m c nào ñó trong ñ o lu t thì Qu c h i cũng có th tái thông qua m c ñó. N u t ng th ng l i ph quy t thì Qu c h i Hoa Kỳ có th g t b s ph quy t c a t ng th ng b ng cách thông thư ng là bi u quy t v i t l 2/3 phi u thu n t i c hai vi n l p pháp. Trong v ki n t ng Clinton ñ i ñ u Thành ph New York, 524 U.S. 417 (1998), T i cao Pháp vi n Hoa Kỳ ñã phán quy t r ng vi c thay ñ i quy n l c ph quy t như th là vi hi n. ði u kho n Hi n pháp II v quy n l c hành pháp Quy n l c ñ i ngo i và chi n tranh Abraham Lincoln, T ng th ng Hoa Kỳ th 16, ngư i ñã thành công gi v ng liên bang trong th i N i chi n Hoa Kỳ.Có l ñi u quan tr ng nh t trong s nh ng quy n l c c a t ng th ng là quy n l c tư l nh Quân ñ i Hoa Kỳ trong vai trò t ng tư l nh. Trong lúc quy n l c tuyên chi n ñư c hi n pháp ñ t n m trong tay Qu c h i thì t ng th ng là ngư i n m quy n tư l nh và ñi u khi n tr c ti p quân ñ i và có trách nhi m l p k ho ch chi n lư c quân s . Nh ng v khai sinh ra Hi n pháp Hoa Kỳ ñã th n tr ng trong vi c gi i h n các quy n l c c a t ng th ng liên quan ñ n quân s ; Alexander Hamilton gi i thích ñi u này trong bài vi t Federalist s 69: T ng th ng ph i là t ng tư l nh l c quân và h i quân c a Hoa Kỳ. ... ði u này không bao trùm hơn quy n tư l nh t i cao và quy n ñi u khi n các l c lư ng h i quân và quân s ... trong khi ñó quy n l c này c a vua Anh bao trùm c vi c tuyên chi n, tuy n m thành l p quân ñ i và ñ t ra các qui ñ nh ñ i v i các h m ñ i và l c quân. T t c nh ng quy n l c như th ... ph i do qu c h i ñ m trách.[5] Qu c h i, theo Ngh quy t v Quy n l c Chi n tranh, ph i cho phép b t c m t cu c khai tri n quân ñ i nào kéo dài hơn 60 ngày. Ngoài ra, Qu c h i cũng ñ m trách vi c theo d i quy n l c quân s c a t ng th ng qua vi c ki m soát các qui ñ nh và chi tiêu quân s . Song song vi c n m gi các l c lư ng vũ trang, t ng th ng cũng là ngư i n m gi chính sách ngo i giao c a Hoa Kỳ. Qua B Ngo i giao Hoa Kỳ và B Qu c phòng Hoa Kỳ, t ng th ng có trách nhi m b o v ngư i M h i ngo i và công dân ngo i qu c t i Hoa Kỳ. T ng th ng có quy n quy t ñ nh vi c có nên công nh n các qu c gia m i và chính ph m i hay không, và thương thuy t các hi p ñ nh v i các qu c gia khác. Các hi p ñ nh này có hi u l c khi ñư c Thư ng vi n Hoa Kỳ ch p thu n v i 2/3 s phi u tán thành. M c dù không ñư c qui ñ nh trong hi n pháp nhưng t ng th ng ñôi khi cũng có quy n th c hi n nh ng "th a ư c hành pháp" trong quan h ñ i ngo i. Thư ng thư ng, nh ng th a ư c này có liên quan ñ n các v n ñ n m trong ph m vi quy n l c hành pháp; thí d , th a ư c v i m t qu c gia nào ñó mà Hoa Kỳ có l c lư ng quân s hi n di n t i ñó, cách nào ñ m t qu c gia thi hành các hi p ñ nh v b n quy n, hay làm sao ñ th c hi n vi c giao d ch thư t ngo i qu c. Tuy nhiên, th k 21 ñã cho th y r ng có m t s m r ng r t l n v nh ng th a hi p hành pháp như th . Nh ng ngư i ch trích ñã ch ng l i vi c n i r ng vi c s d ng nh ng th a ư c hành pháp như th vì chúng ñã b qua các qui trình t o ra hi p ñ nh và cũng như lo i b s ki m soát và cân b ng quy n l c mà hi n pháp ñã qui ñ nh ñ i v i ngành hành pháp trong quan h ñ i ngo i. Nh ng ngư i ng h ñáp
tr l i r ng nh ng th a ư c như th t o ra m t gi i pháp mang tính th i ñ i khi nhu c u hành ñ ng nhanh chóng, bí m t và ñ ng ñi u ngày càng gia tăng. Quy n l c hành pháp T ng th ng là viên ch c hành chính trư ng c a Hoa Kỳ và như th ông là ngư i ñ ng ñ u ngành hành pháp c a chính ph Hoa Kỳ. Trách nhi m c a t ng th ng là "trông coi vi c lu t pháp ñư c thi hành m t cách trung th c." ð th c hi n b n ph n này, t ng th ng ñư c giao trách nhi m n m gi 4 tri u công ch c ngành hành pháp liên bang. T ng th ng b nhi m r t nhi u công ch c trong ngành hành pháp: m t v t ng th ng s p nh n nhi m s có th thâu nh n ñ n 6.000 viên ch c trư c khi ông nh n ch c và thêm 8.000 ngư i n a trong su t nhi m kỳ c a mình. Các ñ i s , các thành viên N i các Hoa Kỳ, và nh ng viên ch c liên bang khác là ñư c t ng th ng b nhi m v i s góp ý và ưng thu n c a ña s t i Thư ng vi n Hoa Kỳ. Nh ng cu c b nhi m viên ch c ñư c th c hi n vào th i ñi m Thư ng vi n nghĩ h p ch có hi u l c t m th i và s h t h n vào lúc Thư ng vi n nhóm h p l i. Quy n c a t ng th ng sa th i các viên ch c hành pháp t lâu nay là m t v n ñ tranh ch p chính tr . Thông thư ng, t ng th ng có quy n sa th i các viên ch c hành pháp theo ý c a mình.[6] Tuy nhiên, theo lu t ñ nh thì Qu c h i có th ngăn ch n và ki m ch quy n c a t ng th ng khi sa th i các y viên c a các cơ quan ñ c l p ñ c trách v các qui ñ nh ki m soát v các v n ñ ñ c bi t nào ñó hay m t s các viên ch c hành pháp c p th p.[7] T ng th ng có kh năng ñi u hành ph n nhi u ngành hành pháp b ng các s c l nh hành pháp. Nh ng s c l nh này d a vào lu t liên bang hay quy n hành pháp mà Hi n pháp Hoa Kỳ ban cho và vì v y có s c m nh v lu t pháp. Nh ng s c l nh hành pháp này có th b tòa án liên bang xem xét l i ho c có th b vô hi u quá b ng qui trình thay ñ i lu t. Quy n tư pháp T ng th ng cũng có quy n ñ c các th m phán liên bang trong ñó bao g m các ph m phán tòa phúc th m và T i cao Pháp vi n Hoa Kỳ. Tuy nhiên, các th m phán ñư c ñ c này ph i ñư c Thư ng vi n Hoa Kỳ ch p thu n. Th t không d dàng ñ i v i các v t ng th ng có ý ñ nh quay chi u hư ng pháp lý liên bang v phía m t l p trư ng tư tư ng ñ c bi t nào ñó b ng vi c ñ c các v th m phán có tư tư ng ng h l p trư ng ñó. Khi ñ c các th m phán tòa án sơ th m, t ng th ng thư ng tôn tr ng truy n th ng xưa nay là h i thăm ý ki n c a thư ng ngh sĩ Hoa Kỳ ñ i di n cho ti u bang mà th m phán s ñư c ñ c . T ng th ng cũng có th ban hành l nh ân xá hay gi m án và vi c này thư ng hay xãy ra ngay trư c khi k t thúc nhi m kỳ t ng th ng c a mình. T ng th ng George W. Bush ñ c Di n văn v Tình tr ng Liên bang năm 2007, cùng v i Phó t ng th ng Dick Cheney và Ch t ch H vi n Nancy Pelosi phía sau ông. ð c quy n Hành pháp cho phép t ng th ng c t gi thông tin không cho Qu c h i và các tòa án liên bang xem v i lý do vì v n ñ an ninh qu c gia. T ng th ng George Washington là ngư i ñ u tiên giành ñư c ñ c quy n này khi Qu c h i yêu c u xem s ghi chép c a Th m phán trư ng Hoa Kỳ, John Jay có liên quan ñ n m t cu c thương lư ng ñi u ñình không ñư c công b v i Vương qu c Anh. M c dù không có ghi trong Hi n pháp Hoa Kỳ hay trong b t c lu t nào nhưng hành ñ ng c a Washington ñã t o ra ti n l cho ñ c quy n này. Khi T ng th ng Richard Nixon tìm cách s d ng ñ c quy n hành pháp này như m t lý do ñ không giao n p nh ng b ng
ch ng mà Qu c h i Hoa Kỳ ñòi cung c p trong V tai ti ng Watergate, T i cao Pháp vi n Hoa Kỳ ñã phán quy t v Hoa Kỳ ñ i ñ u Nixon, 418 U.S. 683 (1974) r ng ñ c quy n hành pháp không có hi u l c trong trư ng h p m t v t ng th ng c tìm cách tránh né truy t hình s . Khi T ng th ng Bill Clinton tìm cách s d ng ñ c quy n hành pháp có liên quan trong V tai ti ng Lewinsky, T i cao Pháp vi n phán quy t v Clinton ñ i ñ u Jones, 520 U.S. 681 (1997) r ng ñ c quy n hành pháp cũng không ñư c s d ng trong nh ng v thưa ki n dân s . Các v ki n này ñã l p nên ti n l r ng ñ c quy n hành pháp ñư c công nh n tuy nhiên ph m vi gi i h n c a ñ c quy n này v n chưa ñư c ñ nh nghĩa r ràng. ð xu t và ph tr làm lu t M c dù t ng th ng không th tr c ti p gi i thi u lu t nhưng ông có th ñóng m t vai trò quan tr ng trong vi c t o ra lu t, ñ c bi t n u ñ ng chính tr c a t ng th ng chi m ña s gh t i m t ho c hai vi n c a qu c h i. M c dù các viên ch c ngành hành pháp b ngăn c m không ñư c cùng lúc gi gh trong qu c h i và ngư c l i nhưng các viên ch c hành pháp thư ng hay th o ra các qui trình lu t và nh c y vào các Thư ng ngh sĩ và Dân bi u ñ gi i thi u lu t thay cho h . T ng th ng có th t o thêm nh hư ng ñ i v i ngành l p pháp b ng nh ng báo cáo thư ng kỳ mà Hi n pháp b t bu c trư c Qu c h i. Nh ng báo cáo này có th b ng văn b n hay ñư c ñ c trư c Qu c h i. Tuy nhiên trong th i hi n ñ i, các báo cáo này ñư c ñ c trong hình th c "Di n văn v Tình tr ng Liên bang" trong ñó t ng th ng nêu ra nh ng ñ ngh v lu t c a mình cho năm trư c m t. Theo ðo n 2, Ph n 3 c a ði u kho n II, Hi n pháp Hoa Kỳ, t ng th ng có th tri u t p m t ho c c hai vi n c a Qu c h i. Ngư c l i, n u c hai vi n không th ñ ng ý ñư c v i nhau v 1 ngày nhóm h p thì t ng th ng có th ch n 1 ngày cho Qu c h i nhóm h p. Ti n trình b u t ng th ng George Washington, t ng th ng ñ u tiên c a Hoa Kỳ ði u ki n ñ tr thành t ng th ng ðo n 5, Ph n 1, ði u kho n II, Hi n pháp Hoa Kỳ có n ñ nh nh ng ñi u ki n cơ b n mà m t ngư i c n h i ñ ñ tr thành T ng th ng Hoa Kỳ. M t v t ng th ng ph i: là m t công dân M ñư c sinh ra t i Hoa Kỳ;[8] • • ít nh t là 35 tu i; • là thư ng trú nhân t i Hoa Kỳ ít nh t là 14 năm. M t ngư i h i ñ các ñi u ki n nói trên nhưng v n không ñ tư cách ñ gi ch c t ng th ng vì m t trong các ñi u ki n sau ñây: • Tu chính án 22 qui ñ nh r ng không có ngư i nào h i ñ ñi u ki n ñ ñư c b u làm t ng th ng quá hai l n. Tu chính án 22 cũng có nói r r ng n u b t c ngư i nào h i ñ ñi u ki n ñ làm t ng th ng hay quy n t ng th ng trên hai năm c a m t nhi m kỳ mà m t ngư i khác ñư c b u làm t ng th ng (thí d ngư i này thay th m t v t ng th ng b tr t ph ) thì ngư i này ch có th ñư c b u làm t ng th ng m t l n mà thôi. Các h c gi v n còn tranh cãi li u có ph i m t ngư i không còn h i ñ ñi u ki n ñ ñư c
b u làm t ng th ng v n có th ñư c b u làm phó t ng th ng theo như qui ñ nh v tiêu chu n ñã ñư c n ñ nh dư i Tu chính án 12.[9] • Theo ðo n 7, Ph n 3, ði u kho n I, Hi n pháp Hoa Kỳ, sau khi truy t qua nh ng cu c lu n t i, Thư ng vi n Hoa Kỳ có th tư c quy n c a nh ng cá nhân b bu c t i và không cho phép h gi các ch c v liên bang trong ñó g m có c ch c v t ng th ng.[10] • Theo Ph n 3 c a Tu chính án 14, Hi n pháp Hoa Kỳ nghiêm c m không cho m t ngư i h i ñ ñi u ki n (làm t ng th ng) tr thành t ng th ng n u ngư i này ñã tuy n th trung thành ng h Hi n pháp Hoa Kỳ nhưng sau ñó l i n i lo n ch ng Hoa Kỳ. Tuy nhiên, Qu c h i có th h y b l nh c m này b ng t l 2/3 phi u thu n c hai vi n qu c h i. ð c và chi n d ch tranh c Bài chi ti t: B u c sơ b t ng th ng Hoa Kỳ, ð i h i ñ c ng c viên t ng th ng Hoa Kỳ, Tranh lu n b u c t ng th ng Hoa Kỳ, và B u c t ng th ng Hoa Kỳ Trong th i hi n ñ i, chi n d ch tranh c t ng th ng s b t ñ u trư c khi có các cu c b u c sơ b . Hai ñ ng chính tr l n c a Hoa Kỳ (Dân ch và C ng hòa) dùng các cu c b u c sơ b ñ tìm ra m t s ng c viên trong ñ ng c a mình trư c khi ñ i h i ñ c toàn qu c c a ñ ng mình khai m c. T i ñ i h i ñ ng ñ c toàn qu c, ng c viên nào thành công nh t trong các cu c b u c sơ b s ñư c ñ c ra ñ i di n ñ ng c a mình tranh c ch c v t ng th ng. Thư ng thư ng thì ng c viên t ng th ng c a ñ ng s t ch n ra ng c viên phó t ng th ng cho liên danh c a mình và r i ñư c ñ i h i ñ c thông qua cho có l . Các ng c viên t ng th ng sau ñó s tham gia vào các cu c tranh lu n tr c ti p trên truy n hình toàn qu c. M c dù các cu c tranh lu n tr c ti p trên truy n hình toàn qu c ch thu h p vào ph m vi dành riêng cho các ng c viên thu c ñ ng Dân ch và C ng hòa nhưng các ng c viên thu c ñ ng th ba cũng có th ñư c m i tham d , thí d như trư ng h p c a Ross Perot không thu c ñ ng C ng hòa hay Dân ch ñư c m i tham d các cu c tranh lu n vào năm 1992. Các ng c viên s v n ñ ng tranh c kh p nơi t i Hoa Kỳ ñ gi i thích quan ñi m c a h , thuy t ph c c tri b u cho h và v n ñ ng gây qu tranh c . Ph n nhi u ti n trình b u c hi n ñ i hay t p trung quan tâm ñ n vi c chi n th ng các ti u bang chưa r ràng th ng b i (swing states) b ng các cu c vi ng thăm thư ng xuyên c a các ng c viên ñ n các ti u bang ñó hay d a vào chi n d ch v n ñ ng b ng qu ng cáo r m r qua các h th ng truy n thông ñ i chúng. B u c và tuyên th Bài chi ti t: ð i c tri ñoàn Hoa Kỳ và Tuyên th nh m ch c T ng th ng Hoa Kỳ B n ñ Hoa Kỳ bi u thi s phi u ñ i c tri ñư c phân b cho m i ti u bang; 270 phi u ñ i c tri c n có ñ ñ t ñư c ña s trong t ng s 538 phi u ñ i c tri. T ng th ng ñư c b u gián ti p t i Hoa Kỳ. Các ñ i c tri, ñư c g i chung là ñ i c tri ñoàn là nh ng ngư i chính th c b u ch n t ng th ng. Vào ngày b u c , các c tri t i m i ti u bang và ð c khu Columbia s b lá phi u c a mình ñ ch n các ñ i c tri này. M i ti u bang ñư c phân b m t con s ñ i c tri b ng v i t ng s ñ i di n c a h t i c hai vi n c a Qu c h i c ng l i (t ng s dân bi u và thư ng ngh sĩ ñ i di n cho m i ti u bang). Thông thư ng, liên danh nào th ng ñư c nhi u phi u nh t t i m i ti u bang s giành ñư c h t s phi u ñ i c tri c a ti u bang ñó. Như th kh i ñ i c tri th ng c này s ñư c ch n ñ i di n cho ti u bang mình ra b phi u ñ i c tri ñoàn.
Kh i ñ i c tri th ng c s h p t i th ph c a ti u bang mình vào ngày th hai ñ u tiên sau th tư l n th hai trong tháng 12, kho ng 6 tu n sau khi cu c b u c ñ b phi u c a mình. Lúc ñó h s g i m t b n báo cáo v cu c b phi u ñó ñ n Qu c h i. Phi u c a các ñ i c tri s ñư c phó t ng th ng ñương nhi m trong tư cách là Ch t ch Thư ng vi n m ra và ñ c l n trư c m t phiên h p chung g m có c h vi n và thư ng vi n c a Qu c h i s p t i (Qu c h i này ñư c b u cùng lúc v i cu c b u c t ng th ng). Theo Tu chính án 12, nhi m kỳ c a t ng th ng b t ñ u vào ñúng trưa ngày 20 tháng 1 c a năm theo sau cu c b u c . Vào ngày này, ñư c bi t là ngày nh m ch c, ñánh d u s kh i ñ u nhi m kỳ b n năm c a c t ng th ng và phó t ng th ng. Trư c khi hành x quy n l c ch c v , m t v t ng th ng, theo hi n pháp qui ñ nh, ph i tuyên th nh m ch c: Tôi tr nh tr ng tuyên th (hay xác nh n) r ng tôi s hành x ch c v T ng th ng Hoa Kỳ m t cách trung thành, và s c g ng h t kh năng c a mình b o t n, b o v và che ch Hi n pháp Hoa Kỳ.[11] Măc dù không b t bu c nhưng các t ng th ng có truy n th ng s d ng m t quy n thánh kinh ñ tuyên th nh m ch c và ñ c thêm l i cu i "th xin Thư ng ñ giúp tôi!" ñ k t thúc l i tuyên th . Hơn n a, m c dù không có lu t l nào qui ñ nh r ng l i tuyên th nh m ch c ph i ñư c m t ngư i ñ c bi t nào ñó ch trì nhưng các v t ng th ng thư ng theo truy n th ng là ñư c tuyên th b i Th m phán trư ng Hoa Kỳ. Nhi m kỳ và gi i h n nhi m kỳ Franklin D. Roosevelt ñư c b u b n nhi m kỳ th ng cho ñ ng và sau ñó ñư c b u làm t ng th ng trư c khi Tu chính án 22 ñư c thông qua. nhi m kỳ 3. Năm 1941, Hoa Kỳ lâm tr n trong ð nh Th chi n. Chính vì ð nh Th chi n nên c tri sau ñó l i b u Roosevelt l n th tư vào năm 1944. Nhi m kỳ ch c v t ng th ng và phó t ng th ng là b n năm. George Washington, T ng th ng Hoa Kỳ ñ u tiên, ñã t o ra m t ti n l không chính th c khi ch ph c v hai nhi m kỳ b n năm mà sau ñó ñã ñư c các t ng th ng k nhi m làm theo cho ñ n năm 1940. Trư c th i T ng th ng Franklin D. Roosevelt cũng ñã có hai t ng th ng ñã tìm cách ra tranh c nhi m kỳ ba vì ñư c nh ng ngư i ng h khuy n khích, ñó là T ng th ng Ulysses S. Grant và Theodore Roosevelt. Tuy nhiên c hai ñ u không thành công. Năm 1940, Franklin Roosevelt t ch i ng c nhi m kỳ ba nhưng ñã cho phép ñ ng chính tr c a mình "chiêu m " mình làm ng c viên t ng Sau chi n tranh và ñ ñ i phó v i tình tr ng làm ñ o l n ti n l c a Roosevelt, Tu chính án 22 ñư c thông qua. Tu chính án này nghiêm c m không cho b t c m t ai ñư c b u làm t ng th ng quá hai l n ho c quá 1 l n n u như ngư i ñó ñã ph c v hơn phân n a nhi m kỳ c a m t v t ng th ng khác (thay th ho c làm quy n t ng th ng). T ng th ng Harry S. Truman, ngư i làm t ng th ng khi tu chính án này ñư c thông qua, và vì th theo qui ñ nh c a tu chính án này ñư c mi n nhi m nên ông ñã tìm cách ng c l n th ba nhưng sau ñó rút lui kh i cu c b u c t ng th ng năm 1952. K t khi tu chính án 22 ñư c thông qua, b n v t ng th ng ñã ph c v h t hai nhi m kỳ c a mình: Dwight D. Eisenhower, Ronald Reagan, Bill Clinton và George W. Bush. Jimmy Carter và George H. W. Bush tái ng c l n th hai nhưng b ñánh b i. Richard Nixon ñư c b u vào nhi m kỳ hai nhưng t ch c trư c khi k t thúc nhi m kỳ hai c a minh. Lyndon B. Johnson là t ng th ng duy nh t theo tu chính án 22 có quy n ph c v hơn hai nhi m kỳ vì ông thay th ch c v t ng th ng có 14 tháng sau khi T ng th ng John F. Kennedy b ám sát (ít hơn 2 năm). Tuy nhiên, Johnson rút tên ra kh i cu c b u c sơ b c a ñ ng Dân ch năm 1968 và làm cho ngư i M ng c nhiêm khi tuyên b r ng "Tôi s không tìm cách và tôi s không ch p thu n s ñ c t ñ ng c a tôi cho m t nhi m kỳ n a trong vai trò t ng th ng." Gerald Ford ra tranh c cho m t nhi m kỳ sau khi ph c v 2 năm và 5 tháng cu i trong nhi m kỳ th hai c a T ng th ng Nixon nhưng th t c .
Ch c v b tr ng hay tàn t t Xem thêm: Tu chính án 55, Hi n pháp Hoa Kỳ, Th t k nhi m T ng th ng Hoa Kỳ, ð o lu t K nhi m T ng th ng, và Lu n t i t i Hoa Kỳ Gh t ng th ng b b tr ng có th xãy ra trong m t s tình tr ng kh dĩ như sau: qua ñ i, t ch c và b tru t ph . Ph n 4, ði u kho n II, Hi n pháp Hoa Kỳ cho phép H vi n Hoa Kỳ lu n t i các viên ch c cao c p liên bang trong ñó có t ng th ng vì t i "ph n qu c, h i l , ho c t i ñ i hình và nh ng sai trái khác." ðo n 6, Ph n 3, ði u kho n I cho phép Thư ng vi n Hoa Kỳ quy n l c tru t ph các viên ch c b lu n t i b ng vi c bi u quy t v i t l 2/3 s phi u ñ có hi u l c. Tính ñ n nay, H vi n Hoa Kỳ ñã lu n t i hai v t ng th ng: Andrew Johnson năm 1868 và Bill Clinton năm 1998. ð n cu i cùng c hai ñ u không b Thư ng vi n k t t i; tuy nhiên, Johnson ñư c tha b ng b i t l b ng m t lá phi u. Theo Ph n 3, Tu chính án 25, t ng th ng có th chuy n giao quy n l c và trách nhi m c a t ng th ng cho phó t ng th ng, ngư i sau ñó tr thành quy n t ng th ng b ng cách g i 1 l i tuyên b ñ n Ch t ch H vi n Hoa Kỳ và Ch t ch Thư ng vi n T m quy n Hoa Kỳ nói r nh ng lý do vì sao có s chuy n quy n. T ng th ng nh n l i quy n l c và trách nhi m t ng th ng b ng vi c chuy n m t b n thông báo vi t tay ñ n hai viên ch c k trên, nói r vi c nh n l i quy n l c. S chuy n giao quy n l c này có th xãy ra vì nhi u lý do khi t ng th ng nghĩ r ng thích h p; năm 2002 và r i năm 2007, T ng th ng George W. Bush ñã chuy n giao quy n l c t ng th ng ng n ngũi cho Phó T ng th ng Dick Cheney. Trong c hai trư ng h p, vi c chuy n giao quy n l c ñư c th c hi n ñ giúp ti n l i cho 1 quá trình ki m tra y khoa mà khi ñó T ng th ng Bush ph i ñư c gây mê; c hai l n, T ng th ng Bush nh n l i quy n l c sau ñó trong ngày.[12] Theo Ph n 4, Tu chính án 25, phó t ng th ng và ña s viên ch c trong n i các có th chuy n giao trách nhi m và quy n l c t ng th ng t t ng th ng ñ n phó t ng th ng m t khi h chuy n ñ t m t thông báo vi t tay ñ n Ch t ch H vi n Hoa Kỳ và Ch t ch Thư ng vi n T m quy n r ng t ng th ng không th ñ m trách ñư c quy n l c và trách nhi m t ng th ng. N u ñi u này xãy ra, lúc ñó phó t ng th ng s nh n trách nhi m và quy n l c t ng th ng trong vai trò quy n t ng th ng; tuy nhiên, t ng th ng có th tuyên b r ng không có chuy n t ng th ng không th ñ m trách ñư c trách nhi m và quy n l c t ng th ng và như v y t ng th ng có th ti p nh n l i quy n l c và trách nhi m t ng th ng c a mình. N u như phó t ng th ng và n i các v n tranh ch p tuyên b c a t ng th ng thì s vi c ph i ñư c ñưa ra Qu c h i quy t ñ nh. Qu c h i ph i h p trong vòng hai ngày n u Qu c h i ñang trong lúc nghĩ h p ñ quy t ñ nh tính xác th t c a l i tuyên b nói trên. Hi n pháp Hoa Kỳ có nói ñ n s t ch c t ng th ng nhưng không có qui ñ nh v hình th c c a m t s t ch c như th hay nh ng ñi u ki n ñáng ñ t ch c. Theo lu t liên bang, b ng ch c c a vi c t ch c t ng th ng có giá tr duy nh t là m t văn ki n vi t tay ñ c p ñ n hi u l c c a vi c t ch c ñó, ñư c t ng th ng ký tên và ñư c chuy n giao ñ n văn phòng c a b trư ng ngo i giao.[13] Vào ngày 9 tháng 8 năm 1974, khi ñ i m t v i m t cu c lu n t i có th xãy ra vì V tai ti ng Watergate, T ng th ng Richard Nixon ñã tr thành v t ng th ng Hoa Kỳ duy nh t t ch c. Th t k nhi m t ng th ng Hi n pháp Hoa Kỳ có nói r ng phó t ng th ng s tr thành t ng th ng n u như t ng th ng ñương nhi m b tru t ph , qua ñ i hay t ch c. N u như c hai văn phòng t ng th ng và phó t ng th ng ñ u b b tr ng hay có ngư i b thương t t tàn ph thì viên ch c k ti p trong th t k nhi m t ng th ng s là Ch t ch H vi n Hoa Kỳ. Th t k nhi m sau ñó ñư c m r ng xu ng ñ n Ch t ch Thư ng vi n T m quy n, r i ñ n các thành viên n i các v i m t th t ñã ñư c ñ nh trư c. Dư i ñây là danh sách th t k nhi m t ng th ng hi n th i,[14] như ñã ñư c ghi r chi ti t trong Hi n pháp Hoa Kỳ và ð o lu t K nhi m T ng th ng năm 1947 (B n m u:USCode) và các tu chính án sau này ñ thêm vào các b trư ng m i ñư c thành l p. ð ng chính tr
C ng hoà Chú thích Dân ch ð cl p # Văn phòng Viên ch c hi n t i 1 Phó t ng th ng Joe Biden 2 Ch t ch H vi n Nancy Pelosi 3 Ch t ch Thư ng vi n T m quy n Daniel Inouye 4 B trư ng Ngo i giao Hillary Rodham Clinton 5 B trư ng Ngân kh Timothy Geithner Robert Gates[15] 6 B trư ng Qu c phòng 7 B trư ng Tư pháp Eric Holder 8 B trư ng N i v Ken Salazar 9 B trư ng Nông nghi p Tom Vilsack 10 B trư ng Thương m i Gary Locke 11 B trư ng Lao ñ ng Hilda Solis 12 B trư ng Y t và D ch v Nhân sinh Kathleen Sebelius 13 B trư ng Gia cư và Phát tri n ðô th Shaun Donovan 14 B trư ng Giao thông Ray LaHood 15 B trư ng Năng lư ng Steven Chu 16 B trư ng Giáo d c Arne Duncan 17 B trư ng C u Chi n binh Eric Shinseki 18 B trư ng N i an Janet Napolitano B ng l c L ch s lương t ng th ng Lương tính theo giá tr ñô la M năm 2009 Ngày l p Lương dollars 24 tháng 9, 1789 $25.000 $566.000 3 tháng 3, 1873 $50.000 $865.000 4 tháng 3, 1909 $75.000 $1.714.000 19 tháng 1, 1949 $100.000 $906.000 20 tháng 1, 1969 $200.000 $1.175.000 20 tháng 1, 2001 $400.000 $487.000 Ngu n:[16][17][18] T ng th ng Hoa Kỳ nh n ñư c ti n lương là $400.000/năm cùng v i 1 tài kho n chi tiêu $50.000/năm, m t tài kho n $100.000 không tính thu dành cho du hành và $19.000 cho gi i trí.[19][20] Vi c tăng lương t ng th ng g n ñây nh t ñã ñư c Qu c h i Hoa Kỳ và T ng th ng Bill Clinton ch p thu n vào năm 1999 và có hi u l c vào năm 2001. Tòa B ch c Washington, D.C. ph c v trong vai trò là nơi cư ng dành cho t ng th ng; ông ñư c quy n s d ng toàn b nhân viên và cơ s c a tòa nhà này trong ñó g m có các d ch v chăm sóc s c kh e, gi i trí, giúp vi c nhà, và an ninh. Cơ s H tr H i quân Thurmont, n i ti ng v i bi t danh Tr i David, là m t tr i quân s n m trên núi trong Qu n Frederick, Maryland ñư c dùng làm nơi nghĩ ngơi mi n quê cũng như ñư c dùng ñ b o v t ng th ng và khách m i c a ông khi có m c báo ñ ng cao. Blair House, n m g n Tòa C u Văn phòng
Hành chính Khu ph c h p Tòa B ch c và Công viên Lafayette, là m t tòa nhà ph c h p g m có b n ngôi nhà ph dính li n nhau có t ng di n tích sàn r ng hơn 70.000 foot vuông (6.500 m2) và ph c v trong vai trò c a m t nhà khách chính th c c a t ng th ng và nó cũng là nơi cư ng th hai c a t ng th ng khi c n thi t.[21] ð du hành b ng ñư ng b , t ng th ng s d ng công xa t ng th ng, ñây là m t chi c xe limousine b c thép ñư c ch t o v i sư n xe Cadillac ñư c c i ti n r t nhi u.[22] M t trong hai phi cơ Boeing VC-25 gi ng nhau, phiên b n c i ti n r t nhi u t lo i phi cơ ch khách Boeing 747-200B, ph c v t ng th ng trên nh ng ño n ñư ng du hành dài. Chúng ñư c g i tên là Air Force One khi t ng th ng có m t trên phi cơ.[23][24] T ng th ng cũng dùng m t chi c tr c thăng c a Th y quân L c chi n Hoa Kỳ, ñư c g i tên là Marine One khi t ng th ng lên chi c phi cơ tr c thăng này. S M t v Hoa Kỳ có nhi m v b o v t ng th ng ñương nhi m và gia ñình c a ông. Như m t ph n c a công vi c b o v h , t ng th ng, ñ nh t phu nhân, con cái và thân nhân g n khác c a h , các y u nhân khác hay nh ng ñ a ñi m khác ñ u có m t danh do S M t v Hoa Kỳ ñ t.[25] Lúc ñ u vi c s d ng nh ng m t danh như th là vì m c ñích an ninh và có l ch s tr v th i kỳ mà vi c liên l c ñi n t có y u t nh y c m chưa ñư c mã hóa; ngày nay, các m t danh này ch ph c v vì m c ñích ng n ng n, rõ ràng và theo truy n th ng.[26][27] • Ti n nghi c a t ng th ng • • • Blair House Air Force One Tòa B ch c • • • Công xa T ng th ng Marine One Tr i David H u t ng th ng Các t ng th ng Gerald Ford, Richard Nixon, George H. W. Bush, Ronald Reagan và Jimmy Carter khai m c Thư vi n T ng th ng Ronald Reagan năm 1991.
Các t ng th ng George H. W. Bush, Barack Obama, George W. Bush, Bill Clinton, và Jimmy Carter t i Văn phòng B u d c ngày 7 tháng 1 năm 2009. B t ñ u vào năm 1959, t t c các c u t ng th ng còn s ng ñư c nh n ti n hưu b ng, m t văn phòng làm vi c và m t ban nhân s . Ti n hưu b ng ñã ñư c tăng nhi u l n v i s ch p thu n c a Qu c h i. Các t ng th ng v hưu hi n nay nh n ñư c ti n hưu b ng theo ti n lương c a các b trư ng n i các c a chính ph ñương nhi m là $191.300 tính ñ n năm 2008.[28] M t s c u t ng th ng cũng nh n ñư c ti n hưu b ng qu c h i.[29] ð o lu t C u T ng th ng, như ñã ñư c tu chính, cũng cung c p cho các c u t ng th ng qu du hành và nh ng ñ c quy n ưu tiên. Tính ñ n năm 1997, t t c các c u t ng th ng và gia ñình c a h ñ u ñư c S M t v Hoa Kỳ b o v cho ñ n khi t ng th ng qua ñ i. C u t ng th ng cu i cùng ñư c S M t v Hoa Kỳ b o v tr n ñ i là Bill Clinton. Các c u t ng th ng v sau này như George W. Bush và các c u t ng th ng tương l i s ñư c S M t v Hoa Kỳ b o v t i ña là 10 năm sau khi r i nhi m s .[30] M t s t ng th ng có nghi p v n i b t sau khi r i nhi m s . Thí d n i b t g m có William Howard Taft tr thành Th m phán trư ng Hoa Kỳ và Herbert Hoover làm vi c trong chương trình tái t ch c chính ph sau ð nh Th chi n. Grover Cleveland th t b i trong cu c tái ng c ch c v t ng th ng vào năm 1888 nhưng l i ñ c c t ng th ng 4 năm sau ñó vào năm 1892. Hai c u t ng th ng ph c v t i Qu c h i Hoa Kỳ sau khi r i Tòa B ch c: John Quincy Adams ñư c b u vào H vi n Hoa Kỳ, ph c v ñó 17 năm và Andrew Johnson tr l i Thư ng vi n Hoa Kỳ năm 1875. John Tyler ph c v trong Qu c h i t m th i c a Liên minh mi n Nam Hoa Kỳ trong th i N i chi n Hoa Kỳ và ñư c b u vào H vi n Liên minh mi n Nam nhưng qua ñ i trư c khi h viên này nhóm h p. G n ñây hơn, Richard Nixon ñã th c hi n r t nhi u chuy n du hành ngo i qu c ñ n các qu c gia như Trung Qu c, Nga và ñư c ca ng i như m t chính khách lão thành.[31] Jimmy Carter tr thành ngư i v n ñ ng cho nhân quy n trên toàn c u, giám sát b u c và phân gi i qu c t và là ngư i nh n Gi i Nobel Hòa bình. Bill Clinton ñã làm m t s công vi c như m t chính khách lão thành, n i b t nh t là vi c ông th c hi n các cu c ñi u ñình d n ñ n vi c B c Hàn th hai nhà báo M là Laura Ling và Euna Lee. Bill Clinton cũng tích c c ho t ñ ng chính tr t khi r i nhi m s . Ông ñã làm vi c cùng v i phu nhân c a mình là Hillary Clinton trong chi n d ch tranh c t ng th ng c a bà. Hi n th i có b n c u t ng th ng còn s ng:Các c u Jimmy Carter (D), ph c v t năm 1977–1981 t ng th ng còn s ng • •
George H. W. Bush (R), ph c v t năm 1989–1993 • George W. Bush (R), ph c v t năm 2001–2009 • Bill Clinton (D), ph c v t năm 1993–2001 Thư vi n t ng th ng Bài chi ti t: Thư vi n t ng th ng M i t ng th ng k t Herbert Hoover ñã xây d ng m t kho sách ñư c bi t v i tên g i là thư vi n t ng th ng ñ lưu gi và giúp b n ñ c có th tìm ñ c các bài vi t, tài li u và nh ng văn ki n khác c a t ng th ng. Các thư vi n này khi hoàn thành s ñư c làm ch ng thư giao cho Cơ quan Qu n tr Văn kh và H sơ Qu c gia Hoa Kỳ b o trì; ngân qu ban ñ u ñ xây d ng và trang b m i thư vi n ph i là ngân qu tư nhân, không ph i ngân qu liên bang. Hi n th i có t t c 13 thư vi n t ng th ng trong h th ng c a Cơ quan Qu n tr Văn kh và H sơ. Cũng có m t s thư vi n t ng th ng ñư c chính quy n ti u bang và qu tư nhân b o trì, thí d như B o tàng và Thư vi n T ng th ng Abraham Lincoln ñư c ñi u hành b i ti u bang Illinois. Ch trích Nh ng ch trích ñ i v i t ng th ng thư ng rơi vào m t trong các m c sau ñây: T ng th ng quá quy n l c ða s nh ng ngư i l p qu c Hoa Kỳ kỳ v ng r ng Qu c h i Hoa Kỳ, ñư c nói ñ n trư c tiên trong Hi n pháp Hoa Kỳ, s là ngành có nhi u nh hư ng chi ph i chính ph . H không mu n hay kỳ v ng ñ n m t ngành hành pháp m nh m .[32] Tuy nhiên, vô s nh ng ngư i ch trích ngày nay cho r ng t ng th ng quá nhi u quy n l c,[33][34] không b ki m soát và cân b ng quy n l c[35] và b n ch t gi ng như "ñ vương".[36] Ngư i ch trích là Dana D. Nelson tin r ng các v t ng th ng su t hơn 30 năm qua ñã tìm cách ti n t i vi c n m tr n, không phân chia quy n l c t ng th ng ñ i v i ngành hành pháp và các cơ quan c a ngành."[37] Bà ch trích nh ng ngư i ng h hành pháp ñơn nh t vì ñi u ñó khi n m r ng "nhi u quy n l c hành pháp không b ki m soát v n ñã t n t i – thí d như nh ng l nh hành pháp, s c l nh, tuyên cáo, giác thư, ch th an ninh qu c gia – ñã cho phép t ng th ng hành x r t nhi u chính sách ñ i n i và ñ i ngo i mà không c n s tr giúp, can thi p ho c ưng thu n t Qu c h i."[37] Nh ng h c gi v hi n pháp ñã ch quy n l c quá m c c a t ng th ng[38] và cho r ng t ng th ng gi ng như "nh ng nhà ñ c tài l p hi n" có "ñ ng cơ ñ tuyên b tình tr ng kh n c p" nh m n m l y quy n l c "g n gi ng như ñ c tài."[39] David Sirota nh n th y có m t mô hình "v i m c tiêu cung c p m t cơ s h p pháp cho quy n l c t i cao toàn ph n c a Tòa B ch c ñ i v i toàn chính ph ."[40][41] M t ngư i ch trích khác vi t r ng quy n l c t ng th ng m r ng là "m i ñe d a l n nh t chưa t ng th y ñ i v i s t do cá nhân và lu t pháp dân ch ."[42] Hình nh và quan h công chúng M t s ngư i cho r ng hình nh c a t ng th ng có chi u hư ng b các viên ch c hành pháp ñ c trách quan h công chúng và chính t ng th ng ng y t o lên. M t ngư i ch trích di n t t ng th ng gi ng như "gi i lãnh ñ o b tuyên truy n" mà có m t "quy n l c mê ho c quanh ch c v này";[43] m t ngư i ch trích khác di n t hi n tư ng quanh ch c v t ng th ng b ng t "cult", có nghĩa là s sùng bái[41] Nh ng quan ch c ñi u hành v quan h công chúng c a chính ph ñã giàn c nh m t cách mưu m o nh ng d p ghi hình có t ng th ng ñang tươi cư i v i ñám ñông cũng ñang tươi cư i cho các máy quay thu hình; ch ng h n v m t bu i ghi hình truy n hình, nh ng khán gi xem truy n hình ñã b y u t hình nh c a t ng th ng chi ph i hơn là câu chuy n th t v bu i thu hình ñó.[44] M t ngư i ch trích vi t r ng hình
nh c a John F. Kennedy ñư c di n tã hư c u m t cách th n tr ng v i ñ y ñ chi ti t nh m "v ra m t huy n tho i" có liên quan ñ n s ki n PT 109[45] và tuyên b r ng Kennedy ñã hi u cách s d ng hình nh ñ nâng cao tham v ng t ng th ng c a mình.[46] Ngay c tang l t ng th ng cũng ñư c s p ñ t c n th n v i giá tr năng su t cao nh m t o ra m t c m xúc v "uy quy n ñ vương".[47] K t qu là ngư i M có nh ng kỳ v ng không th c ti n t t ng th ng, ngư i ñư c kỳ v ng "lèo lái n n kinh t , ch ng k thù, d n d t th gi i t do, an i n n nhân l c xoáy, làm lành h n qu c gia và b o v ngư i mư n n ch ng l i nh ng lo i ti n phí n hình mà các lo i th tín d ng áp ñ t."[48] Chi tiêu thâm th ng Trong su t 100 năm qua, ít có v t ng th ng nào tinh thông trong vi c ki m ch m c chi tiêu n m trong gi i h n. Các t ng th ng h a h n ki m soát chi tiêu nhưng trên th c t ñã khó ki m soát n i ngân sách.[49] Mô hình l ch s dài h n ñ i v i vi c chi tiêu c a chính ph Hoa Kỳ là có chút ít th ng dư tr khi qu c gia g p ph i suy soái kinh t hay chi n tranh, và mô hình này ñã kéo dài cho ñ n th p niên 1980.[50] T ng th ng Ronald Reagan ñã làm gia tăng thâm th ng chi tiêu r t ñáng k trong lúc qu c gia không b kh ng ho ng kinh t hay chi n tranh, và nh ng thâm th ng ngân sách này, tính theo ph n trăm GDP, tăng lên t 1,6% năm 1979 ñ n 4,0% và 6,0% trong ph n l n th p niên 1980[51] m c dù có m t th i gian dài b n năm có th ng dư, b t ñ u t năm 1998 trong th i T ng th ng Bill Clinton và T ng th ng George W. Bush. Sau s ki n 11 tháng 9, chi tiêu thâm th ng tr l i dư i th i T ng th ng Bush m c ñ cao.[51] Năm 2009, văn phòng ngân sách ư c tính t ng s n liên bang s lên ñ n $12 và gi ngàn t ñô la, trong ñó g m có $565 t ñô la ti n l i ph i tr , hay 4 ph n trăm GDP.[52] Trong 1 th p niên ñ u c a th k 21, $632 t ñã ñư c thêm vào ngân sách.[53] Năm 2009, theo ư c tính, Hoa Kỳ có th b b t bu c mư n n g n $9,3 ngàn t trong vòng 10 năm t i.[54] M t ngư i ch trích ñ ng th i cũng là m t thư ng ngh sĩ c nh báo r ng ñi u này "g n như t o ra m t k ch b n mà trong ñó qu c gia này s lâm vào tình tr ng phá s n."[54] Năm 2009, T ng th ng Barack Obama th a k 1 ngân sách thâm th ng choáng váng lên ñ n 10% GDP.[51] M c ñ cao nh ng vi c làm liên bang ñư c mang ñ n t chương trình New Deal c a T ng th ng Franklin D. Roosevelt v n ñư c duy trì m c ñ ñ u so v i s tăng trư ng dân s và kinh t . Thí d , năm 1962 có kho ng 13,3 nhân công liên bang cho m i 1000 ngư i trong khi ñó vào năm 2007 ch có 8,7 nhân công liên bang cho m i 1000 ngư i, t ng c ng gi m kho ng 1 tri u vi c làm.[55] Dù v y, t ng s nhân s liên bang năm 2007 là 4.127.000 làm vi c trong các cơ quan c a chính ph liên bang. Ngoài ra, con s nhân viên làm vi c cho ti u bang và chính quy n ñ a phương ñã tăng g p ñôi k t th p niên 1960.[55] Chi tiêu c a chính ph liên bang t năm 1940–nay Th p niên Chi tiêu tính theo % GDP Th ng dư (+) hay Thâm th ng (-)? 1940 -9,67 Thâm th ng 1950 -0,39 Thâm th ng 1960 -0,79 Thâm th ng 1970 -2,37 Thâm th ng 1980 -3,93 Thâm th ng 1990 -2,16 Thâm th ng 2000 -1,62 Thâm th ng Ghi chú: Thâm th ng l n nh t là th i ð nh Th chi n. 1998–2002 có th ng dư. ð cho ng n g n, các con s hàng năm ñư c k t h p l i thành con s trung bình cho 10 năm. Ngu n: S th ng kê Chính ph Hoa Kỳ.[50] Quy n l c ñ i v i l p pháp và ngân sách M t s ngư i ch trích t cáo r ng các t ng th ng ñã l n chi m nhi u quy n l c quan tr ng thu c l p pháp và ngân sách mà thông thư ng ph i thu c v Qu c h i Hoa Kỳ. T ng th ng ki m soát m t s lư ng l n các cơ quan liên bang ñ c trách vi c t o ra nh ng qui ñ nh lu t l nhưng ch có ít s theo d i c a qu c h i. M t ngư i ch trích khác t cáo r ng t ng th ng có th b nhi m m t "ñ i quân g m nhi u 'sa hoàng' o – nh ng ngư i này hoàn toàn không có trách nhi m gì v i Qu c h i nhưng ñư c giao phó nhi m v d n ñ u nh ng n l c v chính sách l n c a Tòa B ch c".[56] Các t ng th ng ñã b ch trích vì th c hi n nh ng tuyên b b ng văn thư ñ gi i thích h hi u m t ñ o lu t ra sao hay có k ho ch gì ñ th c thi ñ o lu t này (signing statements) khi ký các ñ o lu t qu c h i. Nh ng ngư i ch trích di n t hành ñ ng này là ngư c l i tinh th n c a Hi n pháp Hoa Kỳ.[57] Nh ng tuyên b b ng văn thư như th "làm l t cán cân quy n l c gi a Qu c h i và Tòa B ch c m t ít theo chi u có l i cho ngành hành pháp"[58] và chúng ñã ñư c b n t ng th ng trư c ñây s d ng.[59][60] Hành vi này b H i
Lu t sư M ch trích là b t h p hi n.[61] M t ngư i ch trích là George F. Will nh n th y "m t ngành hành pháp càng ngày càng phình to ra" và "s lu m c a Qu c h i". Ông cho r ng di n bi n này ñã và ñang ti p t c kéo dài "hàng th p niên"[62] và ông cũng ñã ch trích "s lu m " c a Qu c h i.[62] L m quy n ðôi khi các t ng th ng dùng ñ n các ho t ñ ng ngoài pháp ch và b t h p pháp, ñ c bi t là trong th i chi n. T ng th ng Abraham Lincoln ñã ñình ch lu t b o h giam gi (habeas corpus) trong th i N i chi n Hoa Kỳ;[63] Woodrow Wilson t ng giam nh ng ph n t tình nghi là c ng s n mà không ñưa ra xét x trong v b ráp Palmer;[63] và Franklin Roosevelt giam c m trên m t trăm ngàn ngư i M g c Nh t trong th i ð nh Th chi n.[63] Franklin D. Roosevelt s d ng nh ng nhà ñi u tra liên bang ñ nguyên c u h sơ tài chính và thu c a nh ng nhà chính tr ñ i l p.[64] Trong m t n l c nh m ngăn ng a kh ng b , George W. Bush cho phép nghe lén trên h th ng ñi n tho i mà không c n l nh t tòa án. Hành ñ ng này[65] cũng như vi c tra tr n và t ch i quy n pháp lý c a nh ng ngư i b giam gi ñã b tòa án liên bang phán quy t là vi hi n.[66] Richard Nixon ph m vô s lu t l khi yêu c u m t nhóm ngư i ñ t nh p văn phòng c a m t nhà tâm lý h c thu c ñ ng ñ i l p cũng như văn phòng c a y ban Qu c gia ð ng Dân ch Hoa Kỳ r i tìm cách che d u s nhúng tay c a Tòa B ch c qua vi c mua chu c nh ng nhân ch ng trong m t s ki n mà sau ñó tr thành v tai ti ng Watergate.[67] Hành ñ ng c a Nixon theo 1 khía c nh nào ñó ñã ñư c Alexis de Tocqueville tiên tri trong m t cu n sách xu t b n vào năm 1835 có t a ñ là Democracy in America (Dân ch t i M ). Tocqueville cho r ng s vi c t ng th ng có th tái c là m t ñi u nghiêm tr ng ñáng quan tâm vì t ng th ng ra tái tranh c s b mê ngo c, không ch làm m t tính công b ng c a mình mà còn dùng c m t b máy qu c gia ñ s ñ giúp h tái th ng c .[68] Phát ñ ng chi n tranh mà không có s tuyên chi n t Qu c h i M t s ngư i ch trích t cáo r ng ngành hành pháp ñã l n quy n tuyên chi n, v n ñã ñư c Hi n pháp Hoa Kỳ giao phó cho Qu c h i.[69][70][71] M c dù trong l ch s các t ng th ng ñã kh i ñ ng ti n trình ti n t i chi n tranh nhưng h ñ u xin phép và nh n ñư c l nh tuyên chi n chính th c t Qu c h i Hoa Kỳ trong Chi n tranh 1812, Chi n tranh Mexico–M , Chi n tranh Tây Ban Nha-M , ð nh t Th chi n, và ð nh Th chi n.[72][73] Tuy nhiên, các t ng th ng ñã không nh n ñư c l nh tuyên chi n chính th c ñ i v i các hành ñ ng quân s khác trong ñó có s vi c T ng th ng Theodore Roosevelt ñưa quân vào Panama năm 1903,[72] Chi n tranh Tri u Tiên,[72] Chi n tranh Vi t Nam,[72] các v xâm chi m Grenada[74] và Panama (1990).[75] Tuy nhiên dù không có s tuyên chi n chính th c t Qu c h i, t ng th ng ñã ñư c Qu c h i ch p thu n ti n hành Chi n tranh Iraq l n th nh t vào năm 1991[76][77] và Chi n tranh Iraq l n th 2 năm 2003[78][79] Năm 1993, m t ngư i ch trích vi t r ng "Quy n tuyên chi n c a Qu c h i ñã tr thành ñi u kho n b xem thư ng r ràng nh t trong Hi n pháp Hoa Kỳ."[80] Ưu th b u c c a ñương kim t ng th ng Các ñương kim t ng th ng tìm cách tái c cho nhi m kỳ 2 ñ u có l i th hơn ñ i th c a mình,[81] và nh ng ngư i ch trích t cáo r ng ñ u này là không công b ng. T năm 1936, trong 13 l n b u c t ng th ng có ñương kim t ng th ng ng c thì ñã có ñ n 10 l n ñương kim t ng th ng th ng c và ñ i th ch th ng có 3 l n (xem b n dư i ñây). Các ñương kim t ng th ng tái tranh c luôn có ñư c l i th mà ñ i th c a h không có, trong ñó ph i k ñ n quy n l c d n d t gi i truy n th ng ñưa tin nhi u hơn và gây nh hư ng v i nh ng s ki n cũng như s d ng nhi u ngu n tài tr c a chính ph .[82] M t thông tín viên ghi nh n r ng "g n như t t c ñương kim t ng th ng ñ u gây qu nhi u hơn ñ i th c a mình". ði u này ñã mang l i th hơn cho nh ng ñương kim t ng th ng.[83] y ban hành ñ ng chính tr trao ph n l n s ti n c a h cho các ñương kim t ng th ng vì h là nh ng ngư i d th ng c hơn.[84] M t nhà d báo chính tr cho r ng nên c ng thêm 5 ph n trăm s ñi m vào trong k t qu tái c kh dĩ c a m t ñương kim t ng th ng cho dù các tình hu ng như s phát tri n kinh t và l m phát có th làm nh hư ng ñ n k t qu b u c .[85][86] Các cu c b u c t ng th ng t năm 1936 có ñương kim t ng th ng N ăm ng viên Phi u b u ng viên Phi u b u Th ng c Ghi chú [87] 8 ðương kim 1936 Roosevelt 523 Landon [88] 82 ðương kim 1940 Roosevelt 449 Willkie [88] 99 ðương kim 1944 Roosevelt 432 Dewey [88] 189 ðương kim 1948 Truman 303 Dewey [88] 73 ðương kim 1956 Eisenhower 457 Stevenson [88] 52 ðương kim 1964 Johnson 486 Goldwater [88] 17 ðương kim 1972 Nixon 520 McGovern
[88] 240 ð i th 1976 Carter 297 Ford [88] 49 ð i th 1980 Reagan 489 Carter [88] 13 ðương kim 1984 Reagan 525 Mondale [88] 168 ð i th 1992 Clinton 370 GHW Bush [88] 159 ðương kim 1996 Clinton 379 Dole [89] 252 ðương kim 2004 GW Bush 286 Kerry Ghi chú: các cu c b u c không có s tham d c a ng c viên ñương kim t ng th ng cũng như các cu c b u c có các ng c viên thu c ñ ng th 3 ñ u không ñư c ñưa vào danh sách này. S phi u ñư c ghi trên danh sách là s phi u ñ i c tri ñoàn. L m d ng quy n ân xá Các t ng th ng ñã b ch trích vì l m d ng quy n l c này. Thí d , Gerald Ford ñã ân xá ngư i ñã t ng ch n mình làm phó t ng th ng trư c ñó, Richard Nixon; Quy t ñ nh c a T ng th ng Ford ñã b ch trích như là 1 hành ñ ng l m d ng quy n ân xá.[90] Các t ng th ng cũng b ch trích vì nh ng quy t ñ nh ân xá khá. George H W Bush ân xá cho m t viên ch c b tình nghi d u di m các tài li u có liên quan ñ n v tai ti ng Iran-Contra.[91] Bill Clinton ñ xu t 140 l nh ân xá trong nh ng ngày cu i cùng còn t i ch c,[92] ân xá cho nh ng ngư i ñào ph m[92] và nh ng ngư i ñóng góp qũy v n ñ ng tranh c n i ti ng.[92] George W Bush gi m án cho m t nhân viên văn phòng b truy t vì che d u s dính líu c a chính ph trong v Valerie Plame Wilson.[93][94] ði u hành chính sách ngo i giao Vì không có b t bu c là các ng c viên t ng th ng ph i tinh thông v ngo i giao, quân s hay chính sách ngo i giaose và vì các t ng th ng t ñi u hành các chính sách ngo i giao nên ch t lư ng t o ra quy t ñ nh khá khác nhau t t ng th ng này ñ n t ng th ng khác. Nhi u ñánh giá ñư c các nhà chuyên môn v chính sách ngo i giao l p thành danh sách g m nh ng thành công và th t b i trong n a th k trư c. Nh ng thành công quan tr ng trong n a th k trư c g m có vi c Liên Xô s p ñ và tránh ñ xãy ra ð tam Th chi n[95] cũng như vi c x lý cu c Kh ng ho ng tên l a Cuba năm 1962.[96] Nhưng vô s quy t ñ nh c a t ng th ng ñã b ch trích trong ñó có v xâm nh p V nh con l n t i Cuba,[97] nh ng ch n l a quân s ñ c bi t,[98] trao ñ i vũ khí ñ l y con tin v i Iran,[99] và nh ng quy t ñ nh kh i ñ ng chi n tranh.[99][100][101] Vi c chi m ñóng theo sau Chi n tranh Iraq b ch trích là "không có k ho ch m t cách thê th m" và toàn b chi n lư c v i Iraq b g i là m t "vi c t ñánh b i mình và làm cho ñ ng minh xa lánh"[102] M t ngư i ch trích nh n th y r ng có m t chi u hư ng "quân s hóa chính sách ngo i giao c a Hoa Kỳ."[103] Các t ng th ng b t cáo là ng h nh ng nhà ñ c tài như qu c vương c a Iran,[104] Pervez Musharraf c a Pakistan,[105] và Ferdinand Marcos c a Philippines.[106] Toàn b chi n lư c có liên quan ñ n Trung ðông b ch trích[107] cũng như vi c x lý v n ñ B c Hàn[107] và Iran.[108] Nh ng ngư i ch trích ñã t cáo r ng n n chính tr lư ng ñ ng ñã can thi p vào chính sách ngo i giao.[109] ðav T ng th ng Hoa Kỳ là viên ch c chính tr cao nh t t i Hoa Kỳ xét v m t nh hư ng và công nh n. Vì ñ a v c a Hoa Kỳ trong vai trò siêu cư ng duy nh t còn l i trên th gi i nên T ng th ng Hoa Kỳ thư ng ñư c xem là cá nhân quy n l c nh t trên th gi i[110] và ñư c g i theo thông l là Nhà lãnh ñ o c a Th gi i T do.