Báo cáo " Ảnh hưởng của stress nhiệt đến lượng nước uống, thức ăn thu nhận và năng suất sữa của đàn bò lai hướng sữa nuôi tại huyện Nghĩa Đàn, tỉnh Nghệ An trong mùa hè "

Chia sẻ: Tình Yêu | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

59
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo bài viết 'báo cáo " ảnh hưởng của stress nhiệt đến lượng nước uống, thức ăn thu nhận và năng suất sữa của đàn bò lai hướng sữa nuôi tại huyện nghĩa đàn, tỉnh nghệ an trong mùa hè "', luận văn - báo cáo phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo " Ảnh hưởng của stress nhiệt đến lượng nước uống, thức ăn thu nhận và năng suất sữa của đàn bò lai hướng sữa nuôi tại huyện Nghĩa Đàn, tỉnh Nghệ An trong mùa hè "

Tạp chí Khoa học và Phát triển 2008: Tập VI, Số 5: 425-430 ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI ¶NH H¦ëNG CñA STRESS NHIÖT §ÕN L¦îNG N¦íC UèNG, THøC ¡N THU NHËN Vμ N¡NG SUÊT S÷A CñA §μN Bß LAI H¦íNG S÷A NU¤I T¹I HUYÖN NGHÜA §μN, TØNH NGHÖ AN TRONG MïA HÌ Effects of Heat Stress on Water Consumption, Feed Intake and Milk Production of Crossbred Dairy Cows Kept in Nghia Dan District, Nghe An Province in Summer Đặng Thái Hải, Nguyễn Thị Tú Khoa Chăn nuôi & Nuôi trồng thủy sản, Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội TÓM TẮT Theo dõi được tiến hành trên 6 bò lai F1 (50% máu HF) và 6 bò F2 (75% máu HF) nuôi trong nông hộ tại Nghĩa Đàn, Nghệ An trong mùa hè nhằm xác định ảnh hưởng của stress nhiệt đến lượng thức ăn thu nhận, nước uống và năng suất sữa. Kết quả cho thấy khi THI tăng, lượng nước uống cũng tăng, song lượng thức ăn thu nhận và năng suất sữa giảm. Lượng thức ăn thu nhận và năng suất sữa có tương quan âm, còn lượng nước uống có tương quan dương với THI. So với F1, bò F2 bị ảnh hưởng nhiều hơn. Từ khóa: Bò sữa, năng suất sữa, nước uống, stress nhiệt, thức ăn thu nhận. SUMMARY An experiment was conducted to determine effects of heat stress on water consumption, feed intake and milk production in 6 crossbred dairy cows of F1 (50% HF) and 6 of F2 (75% HF) in the summer season in Nghia Dan district, Nghe An province. Results showed that heat stress significantly effected water consumption, feed intake and milk production of the cows. As THI increased the consumption of water was increased, but feed intake and milk production were decreased. Feed intake and milk production had negative correlations while the amount of water consumed had positive correlation with THI. In comparison with F1, F2 cows were more affected. Key words: Dairy cows, feed intake, heat stress, milk production, water consumption. 1. §ÆT VÊN ®Ò NghÜa §μn, NghÖ An ë con lai F1 vμ F2 vÒ §Ó ®¸p øng nhu cÇu cña thÞ tr−êng vÒ c¸c chØ tiªu trªn còng cho xu h−íng t−¬ng s÷a vμ c¸c s¶n phÈm tõ s÷a ngμy mét tù nh− ®μn F1 nu«i t¹i Ba V× (§Æng Th¸i t¨ng, nhiÒu ®Þa ph−¬ng n−íc ta ®· nhËp bß H¶i vμ céng sù, 2008). s÷a vÒ nu«i. Tuy nhiªn, mét trong nh÷ng Bμi viÕt nμy tiÕp tôc th«ng b¸o ¶nh khã kh¨n gÆp ph¶i ®èi víi ngμnh ch¨n h−ëng cña stress nhiÖt ®Õn l−îng n−íc nu«i bß s÷a n−íc ta lμ vÊn ®Ò stress nhiÖt. uèng, thøc ¨n thu nhËn vμ n¨ng suÊt s÷a cña ®μn bß F1 vμ F2 (Holstein Friesian x §Æng Th¸i H¶i vμ céng sù (2006) th«ng Lai Sind) nu«i t¹i NghÜa §μn, NghÖ An b¸o chØ sè nhiÖt Èm THI (temperature trong mïa hÌ. humidity index) cña m«i tr−êng vμ chuång nu«i trong mïa hÌ ë Ba V×, Hμ T©y vμ NghÜa §μn, NghÖ An lu«n cao. VÒ mïa hÌ, 2. VËT LIÖU Vμ PH¦¥NG PH¸P bß F1 (Holstein Friesian x Lai Sind) lu«n §Ò tμi ®−îc thùc hiÖn trªn bß lai trong tr¹ng th¸i stress nhiÖt. Stress nhiÖt h−íng s÷a (Holstein Friesian x Lai Sind) cã ¶nh h−ëng lín ®Õn c¸c chØ tiªu sinh lý: gåm 6 bß F1 vμ 6 bß F2 giai ®o¹n ®ang khai lμm t¨ng nhiÖt ®é c¬ thÓ, nhÞp m¹ch vμ tÇn th¸c s÷a, nu«i trong n«ng hé t¹i huyÖn sè h« hÊp. §ång thêi, c¸c chØ tiªu sinh lý NghÜa §μn, NghÖ An tõ th¸ng 4 ®Õn th¸ng trªn còng cã t−¬ng quan d−¬ng kh¸ chÆt víi 7 n¨m 2007. Bß ®−îc nu«i nhèt, cã ®é ®ång chØ sè THI. Nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu t¹i ®Òu vÒ: løa v¾t s÷a (løa 3 - 5), th¸ng v¾t 425
Ảnh hưởng của stress nhiệt đến lượng nước uống, thức ăn thu nhận... s÷a (tõ th¸ng thø 2 ®Õn th¸ng thø 4) vμ N¨ng suÊt s÷a ®−îc x¸c ®Þnh b»ng n¨ng suÊt s÷a. KhÈu phÇn ¨n ®−îc cung c¸ch c©n trùc tiÕp l−îng s÷a hμng ngμy t¹i cÊp t−¬ng øng víi n¨ng suÊt s÷a. thêi ®iÓm v¾t s÷a. DiÔn biÕn nhiÖt ®é, Èm ®é m«i tr−êng C¸c sè liÖu thu ®−îc trong qu¸ tr×nh ®−îc x¸c ®Þnh qua c¸c sè liÖu cña Tr¹m khÝ theo dâi ®−îc xö lý trªn m¸y tÝnh b»ng t−îng thuû v¨n NghÜa §μn, NghÖ An. phÇn mÒm Excel 7.0 vμ Minitab 14. NhiÖt ®é, Èm ®é chuång nu«i ®o b»ng 3. KÕT QU¶ Vμ TH¶O LUËN nhiÖt kÕ bªn kh« bªn −ít vμo 3 thêi ®iÓm: 9; 13 vμ 17 giê hμng ngμy. 3.1. ¶nh h−ëng stress nhiÖt ®Õn l−îng thøc ¨n, n−íc uèng thu nhËn ChØ sè nhiÖt Èm THI (Temperature Humidity Index) cña tõng thêi ®iÓm ®−îc §èi víi bß trong thêi kú khai th¸c s÷a, tÝnh theo Frank Wiersma (1990): l−îng n−íc uèng, thøc ¨n thu nhËn vμ n¨ng suÊt s÷a cã liªn quan chÆt chÏ víi THI = t bªn kh« + 0,36.t bªn −ít + 41,2 nhau. Bß cã n¨ng suÊt s÷a cμng cao th× L−îng thøc ¨n thu nhËn (T¡TN) ®−îc biÓu hiÖn nμy cμng râ rÖt, nhÊt lμ trong theo dâi ë tõng bß s÷a b»ng c¸ch c©n l−îng ®iÒu kiÖn stress nhiÖt. KÕt qu¶ theo dâi l−îng n−íc uèng, thøc ¨n thu nhËn vμ thøc ¨n cho ¨n vμ thøc ¨n thõa hμng ngμy. n¨ng suÊt s÷a cña ®μn bß nu«i trong n«ng L−îng T¡TN (kg VCK/con/ngμy) = hé t¹i NghÜa §μn, NghÖ An ®· cho thÊy, L−îng T¡TN × %VCK cña T¡. trong thêi gian theo dâi, bß F1 vμ F2 t−¬ng øng thu nhËn trung b×nh 11,50 vμ 12,21 Bß s÷a ®−îc uèng n−íc tù do; l−îng kg VCK/con/ngμy vμ uèng t−¬ng øng 40,28 n−íc uèng cña tõng bß ®−îc x¸c ®Þnh vμ 48,33 lÝt n−íc. HÖ sè biÕn ®éng (Cv%) th«ng qua l−îng n−íc cho vμo m¸ng vμ cña l−îng thøc ¨n thu nhËn (T¡TN), n−íc l−îng cßn thõa hμng ngμy. uèng vμ n¨ng suÊt s÷a ë F2 lu«n cã gi¸ trÞ L−îng n−íc tiªu thô (lÝt/con/ngμy) = cao h¬n F1. ë c¶ ba chØ tiªu, cã sù sai kh¸c L−îng cho uèng - L−îng cßn thõa. gi÷a hai bß F1 vμ F2 (P
Đặng Thái Hải, Nguyễn Thị Tú Sù thu nhËn thøc ¨n vμ n−íc uèng cña stress nhiÖt (B¶ng 2). Khi THI t¨ng th× bß phô thuéc vμo rÊt nhiÒu yÕu tè: chÊt l−îng n−íc uèng còng t¨ng (§å thÞ 1, 2 vμ 3). l−îng thøc ¨n, tr¹ng th¸i sinh lý cña con §iÒu nμy hoμn toμn hîp lý, con vËt uèng vËt, v.v… Song ®iÒu kiÖn chuång nu«i nh− n−íc nhiÒu h¬n khi bÞ stress nhiÖt ®Ó bï nhiÖt ®é vμ ®é Èm thÓ hiÖn tæng hîp qua l¹i l−îng n−íc mÊt ®i qua må h«i vμ h¬i chØ sè THI còng lμ yÕu tè quan träng. thë. Kh«ng nh÷ng thÕ, sù truyÒn nhiÖt tõ L−îng T¡TN vμ n¨ng suÊt s÷a cã c¬ thÓ vμo thøc ¨n vμ n−íc uèng còng t−¬ng quan ©m, ng−îc l¹i l−îng n−íc gióp con vËt th¶i ®i l−îng nhiÖt d− thõa. uèng lu«n cã t−¬ng quan d−¬ng víi chØ sè Ng−îc l¹i víi l−îng n−íc uèng, l−îng THI chuång nu«i (THICN). T−¬ng quan T¡TN cña c¶ F1 vμ F2 ®Òu cã t−¬ng quan gi÷a chØ sè THI víi l−îng n−íc uèng chÆt ©m víi THI. BiÓu hiÖn nμy kh«ng râ ë bß h¬n so víi l−îng T¡TN vμ n¨ng suÊt s÷a. F1, nh−ng kh¸ râ ë F2 (B¶ng 2 vμ ®å thÞ L−îng T¡TN vμ n−íc uèng ë F1 ®Òu cã hÖ 3). §iÒu ®ã cã nghÜa lμ khi c¸c chØ sè m«i sè biÕn ®éng Cv% thÊp h¬n F2 cho thÊy tr−êng t¨ng lªn th× l−îng T¡TN cña bß F2 tÝnh æn ®Þnh cña bß F1 tr−íc c¸c t¸c nh©n gi¶m (§å thÞ 3). §å thÞ 1. T−¬ng quan gi÷a l−îng n−íc uèng cña bß F1 víi THI chuång nu«i N−íc uèng F1 = - 17,3 + 0,719 THICN (r = 0,40; P = 0,005) §å thÞ 2. T−¬ng quan gi÷a l−îng n−íc uèng cña bß F2 víi THI chuång nu«i N−íc uèng F2 = -19,1 + 0,871.THICN (r = 0,74; P = 0,000) 427
Ảnh hưởng của stress nhiệt đến lượng nước uống, thức ăn thu nhận... §å thÞ 3. T−¬ng quan gi÷a l−îng T¡ thu nhËn cña F2 víi THI chuång nu«i VCK F2 = 25,0 – 0,159.THI CN (r = 0,65; P = 0,000) ¶nh h−ëng cña stress nhiÖt ®Õn l−îng cao vμ cã thÓ liªn quan ®Õn søc chøa cña T¡TN vμ n−íc uèng ë bß F1, F2 trong d¹ dμy (Silanikove, 1992). Gi¶m l−îng nghiªn cøu nμy còng phï hîp víi nhiÒu thøc ¨n th« ¨n vμo khi stress nhiÖt lμm c«ng bè cña c¸c t¸c gi¶ kh¸c. gi¶m s¶n xuÊt axit bÐo bay h¬i trong d¹ cá, Theo Umberto vμ cs. (2002), vÒ mïa thay ®æi tû lÖ gi÷a acetate vμ propionate, hÌ l−îng T¡TN ë bß s÷a thÊp h¬n 19,8 % gi¶m pH (Collier vμ cs., 1982). Bß thÝch (P
Đặng Thái Hải, Nguyễn Thị Tú 3.2. ¶nh h−ëng cña stress nhiÖt ®Õn phôc ngay mμ t¨ng rÊt chËm vμo nh÷ng n¨ng suÊt s÷a ngμy sau ®ã. KÕt qu¶ b¶ng b¶ng 1 cho thÊy n¨ng suÊt s÷a cña bß F1 æn ®Þnh h¬n F2 ¶nh h−ëng cña stress nhiÖt ®Õn n¨ng (chØ sè Cv% cña bß F1 lμ 4,00 trong khi gi¸ suÊt s÷a lμ mét vÊn ®Ò thu hót nhiÒu sù trÞ nμy ë bß F2 lμ 7,59). §iÒu nμy còng quan t©m cña ng−êi ch¨n nu«i vμ c¸c nhμ ®−îc thÓ hiÖn qua ®å thÞ 4. nghiªn cøu vÒ bß s÷a trªn thÕ giíi. KÕt Ggièng nh− l−îng T¡TN, n¨ng suÊt qu¶ theo dâi cña chóng t«i còng cho thÊy s÷a cã t−¬ng quan ©m víi chØ sè THI; khi stress nhiÖt ¶nh h−ëng ®Õn n¨ng suÊt s÷a THI t¨ng, s¶n l−îng s÷a gi¶m (B¶ng 2). cña bß thÝ nghiÖm. BiÓu hiÖn nμy râ á bß F2 (®å thÞ 5). So víi N¨ng suÊt s÷a lμ mét tÝnh tr¹ng sè c¸c hÖ sè t−¬ng quan cña l−îng T¡TN vμ l−îng cã hÖ sè di truyÒn thÊp. N¨ng suÊt n−íc uèng, hÖ sè t−¬ng quan gi÷a n¨ng s÷a cña bß F1, F2 chÞu sù t¸c ®éng cña suÊt s÷a víi THI cã gi¸ trÞ thÊp h¬n, ë c¶ bß nhiÒu yÕu tè trong ®ã cã yÕu tè m«i tr−êng. F1 vμ F2 (®Æc biÖt lμ bß F1, b¶ng 2). ThËt C¸c yÕu tè stress nhiÖt kh«ng trùc tiÕp mμ vËy, kh«ng chØ stress nhiÖt, n¨ng suÊt s÷a gi¸n tiÕp t¸c ®éng th«ng qua l−îng T¡TN, cßn chÞu ¶nh h−ëng bëi nhiÒu yÕu tè kh¸c, l−îng n−íc uèng vμo vμ tõ ®ã ¶nh h−ëng nh− dinh d−ìng ch¼ng h¹n, c¸c yÕu tè nμy tíi n¨ng suÊt s÷a. Khi THI t¨ng cao bÊt cã thÓ hoÆc kh«ng liªn quan g× ®Õn m«i th−êng l−îng T¡TN gi¶m nh−ng s¶n tr−êng (Fuquay, 1981). Xu h−íng chung lμ l−îng s÷a kh«ng gi¶m ngay, nÕu qu¸ tr×nh chØ sè THI t¸c ®éng ®Õn n¨ng suÊt s÷a bß nμy kÐo dμi n¨ng suÊt s÷a míi gi¶m. Tuy F2 m¹nh h¬n bß F1 vμ chØ sè THI chuång vËy, nÕu sau ®ã THI gi¶m vμ l−îng T¡TN nu«i cã t−¬ng quan cao h¬n lμ THI m«i t¨ng nh−ng s¶n l−îng s÷a kh«ng kh«i tr−êng. §å thÞ 4. ¶nh h−ëng cña chØ sè THI ®Õn n¨ng suÊt s÷a §å thÞ 5. T−¬ng quan gi÷a n¨ng suÊt s÷a bß F2 víi THI chuång nu«i NSS F2 = 23,1 - 0,137.THICN (r = - 0,51; P = 0,000) 429
Ảnh hưởng của stress nhiệt đến lượng nước uống, thức ăn thu nhận... Beede vμ Collier (1986) còng th«ng b¸o §Æng Th¸i H¶i, NguyÔn ThÞ Tó (2008). r»ng, stress nhiÖt cã ¶nh h−ëng tiªu cùc “¶nh h−ëng cña stress nhiÖt ®Õn mét sè ®Õn n¨ng suÊt gia sóc th©m canh ë Hoa Kú chØ tiªu sinh lý cña ®μn bß lai h−íng s÷a vμ c¸c vïng nhiÖt ®íi, cËn nhiÖt ®íi kh¸c. nu«i t¹i huyÖn NghÜa §μn, tØnh NghÖ §èi víi bß ®ang v¾t s÷a, nhiÖt ®é trªn 250C An trong mïa hÌ”. Khoa häc vμ ph¸t lμm gi¶m l−îng T¡TN, gi¶m n¨ng suÊt s÷a triÓn, Tr−êng §HNN I; TËp VI sè vμ tèc ®é trao ®æi chÊt. TÊt c¶ c¸c ®¸p øng 1/2008; Trang 26-32. nμy ®Òu nh»m gi¶m th©n nhiÖt. Fuquay, J. W. (1981). Heat stress as it affects animal production. J. Anim. 4. KÕT LUËN Sci. 32: 164-174. Stress nhiÖt ®· ¶nh h−ëng ®Õn l−îng Maltz. E., K. Olsson, S. M. Glick, F. Fyhrquist, thøc ¨n, n−íc uèng thu nhËn vμ n¨ng suÊt N. Silanikove, l. Chosniak and A. Shkolnik. s÷a cña ®μn bß lai F1 vμ F2 nu«i t¹i NghÜa (1984). Homeostatic response to water §μn, NghÖ An. deprivation or hemorrhage in lactating and So víi F1, bß F2 bÞ ¶nh h−ëng bëi stress non lacating Bedouin goats. Comp. nhiÖt nhiÒu h¬n. Biochem. Physiol. 77A (1984), Pp. 79-84. L−îng thøc ¨n thu nhËn, n¨ng suÊt NRC (1989). Nutrient Requirement of s÷a cã t−¬ng quan ©m, l−îng n−íc uèng cã Dairy cattle, National Academy Press, t−¬ng quan d−¬ng víi chØ sè THI cña Washington DC (6th edition update). chuång nu«i. Schneider, P. L., D. K. Beede and C. J. Wilcox (1988). Nycterohemeral patterns TμI LIÖU THAM KH¶O of acid-base status, mineral concentrations and digestive function of Albright, J. L. and C. W. Alliston (1972). lactating cows in natural or chamber Effects of varying the environment upon heat stress environments. J. Anim. Sci. performance of dairy cattle. J. Anim. Sci. 66 (1988), Pp. 112-125. 32, Pp. 566-577. Silanikove, N. (1992). Effects of water Anderson, M. (1985). Effects of drinking scarcity and hot environment on water temperature on water intake and appetite and digestion in ruminants a milk yield of tied up dairy cows. Livest. review. Livest. Prod. Sci. 30 (1992), Prod. Sci. 12, Pp. 329-338. Pp. 175-194. Beede, D. K. and R. J. Collier (1986). Umberto Bernabucci, Nicola Lacetera, Bruno Potential nutritional strategies for Ronchi, Alessandro Nardone (2002). Effects intensively managed cattle during of the hot season on milk protein fractions thermal stress. J. Anim. Sci. 62: 543-554. in Holstein cows. www.edpsciences.org. Collier, R. J., D.K. Beede, W.W. Page 25 of 31. Thatcher, L. A. Israel and C. J. Wilcox Umberto, B.; Nicola, L.; Bruno, R. and (1982). Influences of environment and Alesandro, N. (2002). Effects of the hot its modification on dairy animal season on milk protein faction in Holstein health and production. J. Dairy Sci. cows. Animal Research 51: 25-33. 65: 2213-2227. West, J. W. (1994). Interaction of energy §Æng Th¸i H¶i, NguyÔn ThÞ Tó (2006). and bovine somatotropin with heat “¶nh h−ëng cña stress nhiÖt ®Õn mét sè stress. J. Dairy Sci. 77: 2091- 2102. chØ tiªu sinh lý, l−îng thøc ¨n vμ n−íc Wiersma F. (1990). Temperature - humidity uèng thu nhËn cña bß lai F1 (50% HF) index table for dairy producer to estimate nu«i t¹i Ba V× trong mïa hÌ”. Khoa häc heat stress for dairy cows, Department of kü thuËt n«ng nghiÖp, Tr−êng §HNN I; Agricultural Engineering, The University TËp IV sè 3/2006; Trang 217-222. of Arizona, Tucson, 1990. 430