Báo cáo: Chính sách tiền tệ với việc thực hiện mục tiêu ổn đinh kinh tế ở Việt Nam

Chia sẻ: Hà Nguyễn Thúy Quỳnh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:16

Thêm vào BST

Báo xấu

275
lượt xem 107
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

CHƠNG I LÝ LUẬN CHUNG VỀ CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ VỚI VIỆC THỰC HIỆN MỤC TIÊU ỔN ĐỊNH KINH TẾ. I. ỔN ĐỊNH KINH TẾ- MỘT MỤC TIÊU KINH TẾ VĨ MÔ QUAN TRỌNG. Ta biết rằng nhợc điểm lớn nhất của nền kinh tế thị trờng là tự động tạo ra các chu kì kinh doanh, sản lợng thực tế dao động lên xuống xung quanh trục sản lợng tiền năng, nền kinh tế luôn có xu hớng không ổn định.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo: Chính sách tiền tệ với việc thực hiện mục tiêu ổn đinh kinh tế ở Việt Nam

TRƯỜNG …………………. KHOA………………………. ----- ----- TIỂU LUẬN Đề tài: Chính sách tiền tệ với việc thực hiện mục tiêu ổn đinh kinh tế ở Việt Nam
Chính sách tiền tệ với việc thực hiện mục tiêu ổn đinh kinh tế ở Vi ệt Nam CH Ơ NG I L Ý LU Ậ N CHUNG V Ề CH Í NH S Á CH TI ỀN T Ệ VỚ I VI Ệ C TH Ự C HI Ệ N M Ụ C TI Ê U Ổ N ĐỊ NH KINH T Ế . I. Ổ N ĐỊ NH KINH T Ế - M Ộ T M Ụ C TI Ê U KINH T Ế V Ĩ M Ô QUAN TR Ọ NG . Ta bi ế t rằ ng nh ợ c đ i ể m l ớ n nh ấ t c ủ a n ề n kinh t ế th ị tr ờ ng l à t ự độ ng t ạ o ra c á c chu k ì kinh doanh, sả n l ợ ng th ực t ế dao độ ng l ê n xu ố ng xung quanh tr ụ c s ả n l ợ ng ti ề n n ă ng, n ề n kinh t ế lu ô n c ó xu h ớ ng kh ô ng ổ n đị nh. Th à nh t ự u kinh t ế v ĩ m ô c ủ a m ộ t qu ố c gia th ờ ng đợ c đá nh gi á theo ba d ấ u hi ệ u ch ủ y ế u: Ổ n đ inh, t ă ng tr ở ng v à c ô ng b ằ ng x ã h ộ i. Trong đó ổ n đị nh kinh t ế l à m ộ t m ụ c ti ê u quan tr ọ ng h à ng đầ u c ủ a m ộ t n ề n kinh t ế . Ổ n đị nh kinh t ế v ĩ m ô l à ki ể m so á t đợ c gi á c ả , t ỷ gi á , l ã i su ấ t … B ằng vi ệ c duy tr ì v à c ả i thi ệ n c á c c â n đố i l ớ n c ủ a n ề n kinh t ế ph ù h ợ p v ớ i c ơ ch ế th ị tr ờ ng, đặ c bi ệ t l à c â n đố i ti ề n- h à ng, cá n c â n thanh to á n qu ố c t ế , c â n đố i gi ữ a thu- chi ng â n s á ch Nh à n ớ c, c â n đố i v ố n đầ u t, c â n đố i cung c ầ u m ộ t s ố m ặ t h à ng thi ế t y ế u nh ấ t để t ừ đó l à m gi ả m b ớ t nh ữ ng dao độ ng c ủ a chu k ì kinh doanh, gi ả i quy ế t t ố t nh ữ ng v ấ n đề c ấ p b á ch: Tr á nh l ạ m ph á t cao v à th ấ t nghi ệ p nhi ề u. Ổ n đị nh kinh t ế -m ộ t m ụ c ti ê u kinh t ế v ĩ m ô quan tr ọ ng v ì : Th ứ nh ấ t: ổ n đị nh kinh t ế v ĩ m ô l à m ộ t đ i ề u ki ệ n cơ b ả n c ủ a s ự ph á t tri ển x ã h ộ i, đặ c bi ệ t l à ho ạ t độ ng sả n xu ấ t kinh doanh. Th ứ hai: ổ n đị nh kinh t ế v ĩ m ô l à m ộ t ch ức n ă ng quan tr ọ ng c ủ a nh à n ớ c trong vai tr ò qu ả n l ý n ê n kinh t ế th ị tr ờ ng. Trong n ề n kinh t ế th ị tr ờ ng Nh à n ớ c s ẽ tr ự c ti ế p can thi ệ p v à o vi ệ c đ i ề u h à nh s ả n xu ấ t kinh doanh, m à l à m t ố t ch ứ c n ă ng đị nh h ớ ng cho s ự ph á t tri ể n x ã h ộ i (Bao g ồ m c ả chi ế n l ợ c, quy ho ạ ch, k ế ho ạ ch) đẩ y m ạnh vi ệc x â y d ự ng v à ho à n thi ệ n h ệ
th ố ng th ể ch ế , ổ n đị nh kinh t ế v ĩ m ô , qu ả n l ý t ố t kinh t ế nh à n ớ c, đả m b ả o vi ệ c th ực hi ện ti ế n b ộ v à c ô ng b ằ ng x ã h ộ i. Th ứ ba: Trong th ự c tr ạ ng c ủ a kinh t ế v ĩ m ô hi ện nay, b ê n c ạ nh nh ữ ng k ế t qu ả t í ch c ự c đã xu ấ t hi ệ n m ộ t s ố h ạ n ch ế , b ất c ậ p v à đứ ng tr ớ c nh ững th á ch th ứ c kh ô ng nh ỏ . II. KH Á I NI Ệ M V À C Ô NG C Ụ C Ủ A CH ÍNH S Á CH T Ề N T Ệ . 2.1. Kh á i ni ệ m _ Ch í nh sá ch ti ề n t ệ , l à m ộ t b ộ ph ậ n trong t ổ ng th ể h ệ th ố ng ch í nh s á ch kinh t ế c ủ a nh à n ớ c để th ự c hi ệ n vi ệ c qu ả n l ý v ĩ m ô đố i v ơ i n ề n kinh t ế nh ằ m đạ t đợ c nh ững m ụ c ti ê u kinh t ê -x ã h ộ i trong t ừng giai đ o ạn nh ấ t đị nh. Ch í nh s á ch ti ề n t ệ c ó th ể đợ c hi ể u theo ngh ĩ a r ộ ng v à ngh ĩ a th ô ng th ờ ng. Theo ngh ĩ a r ộ ng th ì ch í nh sá ch ti ề n t ệ l à ch í nh s á ch đ i ề u h à nh to à n b ộ kh ố i l ợ ng ti ề n t ệ trong n ề n kinh t ế qu ố c d â n nh ằ m t á c độ ng đề n b ố n m ụ c ti ê u l ớ n c ủ a kinh t ế v ĩ m ô , tr ê n c ơ sở đó đạ t m ụ c ti ê u c ơ b ả n l à ổ n đị nh ti ề n t ệ , gi ữ v ữ ng s ức mua c ủ a đồ ng ti ề n, ổ n đị nh gi á cả h àng h ó a. Theo ngh ĩ a th ô ng th ờ ng l à ch í nh s á ch quan t â m đế n kh ố i l ợ ng ti ề n cung ứ ng t ă ng th ê m trong th ờ i k ì t ớ i (th ờ ng l à m ộ t n ă m) ph ù h ợp v ớ i m ức t ă ng tr ở ng kinh t ế d ự ki ế n v à ch ỉ số l ạ m ph á t n ế u c ó , t ấ t nhi ê n c ũ ng nh ằ m ổ n đị nh ti ề n t ệ v à ổ n đị nh gi á c ả h à ng h ó a. Ch ú ng ta có th ể kh ẳ ng đị nh r ằ ng, n ế u nh ch í nh s á ch t à i ch í nh ch ỉ t ậ p trung v ào th à nh ph ầ n. K ế t c ấ u c á c m ức chi ph í thu ế kh ó a c ủ a nh à n ớ c, th ì ch í nh s á ch ti ề n t ệ qu ố c gia l ạ i t ậ p trung v à o m ứ c độ kh ả n ă ng thanh to á n cho to à n b ộ n ề n kinh t ế qu ố c d ân, bao g ồ m vi ệ c đá p ứ ng kh ố i l ợ ng c ầ n cung ứ ng cho lu th ô ng, đ i ề u khi ể n h ệ th ố ng ti ề n t ệ v à kh ố i l ợ ng t í n d ụ ng đá p ứng v ố n cho n ề n kinh t ế , t ạ o đ i ề u ki ệ n v à th ú c đẩ y ho ạ t độ ng c ủ a th ị tr ờ ng ti ề n t ệ , th ị tr ờ ng v ố n theo nh ững qu ỹ đạ o đã đị nh. 2.2 C ô ng c ụ c ủ a ch í nh sá ch ti ề n t ệ . X é t cho c ù ng, Ng â n h àng Trung ơ ng c ó th ể th ự c thi hai lo ạ i ch í nh sá ch ti ề n t ệ , ph ù h ợp v ớ i t ì nh h ì nh th ực ti ề n c ủ a n ề n kinh t ế , đó l à ch í nh s á ch n ớ i l ỏ ng ti ề n t ệ v à ch í nh s á ch th ắ t ch ặ t ti ề n t ệ . Ch í nh s á ch n ớ i l ỏ ng ti ề n t ệ : Là vi ệ c cung ứ ng th ê m ti ề n cho n ề n kinh t ế , nh ằ m khuy ế n kh í ch đầ u t ph á t tri ể n s ả n xu ấ t, t ạ o c ô ng ă n vi ệ c l à m. Ch í nh s á ch th ắt ch ặ t ti ề n t ệ : Là vi ệ c gi ả m cung ứ ng ti ề n cho n ề n kinh t ế nh ằ m h ạ n ch ế đầ u t, ng ă n ch ặ n sự ph á t tri ể n qu á đà c ủ a n ề n kinh t ế l à ki ể m ch ế l ạ m ph á t. Để th ực hi ện hai ch í nh sá ch ti ề n t ệ n à y, ng â n hang trung ơ ng c ó th ể s ử d ụ ng h àng lo ạ t cá c c ô ng c ụ ti ề n t ệ n ằ m trong t ầ m tay c ủ a m ì nh đó l à c á c c ô ng c ụ tr ực ti ế p v à cô ng c ụ gi á n ti ế p.
2.2.1 C á c c ô ng c ụ tr ự c ti ế p: G ọ i l à cá c c ô ng c ụ tr ự c ti ế p v ì th ô ng qua ch ú ng,NHTW c ó th ể t á c độ ng tr ực ti ế p đế n cung c ầ u ti ề n t ệ , m à kh ô ng c ầ n th ô ng qua m ộ t c ô ng c ụ kh á c. - Ấ n đị nh khung l ã i su ấ t ti ề n g ử i v à cho vay. NHTW c ó th ể quy đị nh khung l ã i su ấ t ti ề n g ử i v à bu ộ c cá c ng â n h à ng kinh ph ả i thi h à nh. N ế u l ã i su ấ t quy đị nh cao s ẽ thu h ú t đợ c nhi ề u ti ền g ửi l à m gia t ă ng ngu ồ n v ố n cho vay. N ế u l ã i su ấ t th ấ p, sẽ l à gi ả m ti ề n g ử i, gi ả m kh ả n ă ng m ở r ộ ng kinh doanh t í n d ụ ng. Xong bi ệ n ph á p n à y sẽ l à m cho c á c ng â n h à ng th ơ ng m ạ i m ấ t t í nh ch ủ độ ng, linh ho ạ t trong kinh doanh. M ặ t kh á c n ó đễ d ẫ n đế n t ì nh tr ạ ng ứ đọ ng v ố n ở ng â n h àng, nhng l ạ i thi ế u v ố n đầ u t, ho ặc khuy ến kh í ch d â n c d ù ng ti ề n v à o d ự tr ữ v à ng, ngo ạ i t ệ b ấ t độ ng s ả n, trong khi ng â n h à ng b ị h ụ t h ẫ ng v ề ti ề n m ặ t cũ ng nh ngu ồ n v ố n cho vay. Trong đ i ề u ki ệ n kh ô ng th ể á p d ụ ng c á c bi ệ n ph á p kh á c, ch í nh ph ủ c ó th ể ph á t h à nh m ộ t l ợ ng tr á i phi ế u nh ấ t đị nh để thu h ú t b ớ t l ợ ng ti ề n trong lu th ô ng. Vi ệ c ph â n b ổ tr á i phi ế u th ờ ng mang t í nh ch ấ t b ắ t bu ộ c. 2.2.2. C á c c ô ng c ụ gi á n ti ếp l à nh ữ ng c ô ng c ụ m à t á c d ụ ng c ủ a n ó c ó đợ c l à nh ờ c ơ ch ế th ị tr ờ ng. - D ự tr ữ b ắ t bu ộ c: D ự tr ữ b ắ t bu ộ c l à ph ầ n ti ề n g ử i m à c á c ng â n h à ng th ơng m ạ i ph ải đ a v à d ự tr ữ theo lu ậ t đị nh. Ph ầ n d ự tr ữ n à y đợ c g ử i v à o t ài kho ả n chuy ê n d ù ng ở ng â n h à ng trung ơ ng v à để t ạ i qu ỹ c ủ a m ì nh, v ớ i m ụ c đí ch g ó p ph ầ n b ảo đả m kh ả n ă ng thanh to á n c ủ a Ng â n H à ng Th ơ ng Mạ i v à d ù ng l à m ph ơ ng ti ệ n ki ể m so á t kh ố i l ợ ng t í n d ụ ng c ủ a ng â n h à ng n à y. Khi t ă ng t ỷ l ệ d ự tr ữ b ắ t bu ộ c s ẽ c ó t á c d ụ ng l à m gi ả m kh ả n ă ng cho vay v à đầ u t c ủ a ng â n h à ng th ơ ng m ạ i t ừ đó gi ả m l ợ ng ti ề n trong lu th ô ng, g ó p ph ầ n l à m gi ả m c ầ u ti ề n để c â n b ằng v ớ i s ự gi ả m cung x ã h ộ i. Trong tr ờ ng h ợ p gi ả m t ỷ l ệ d ự tr ữ b ắ t bu ộ c, kh ả n ă ng m ở r ộ ng cho vay c ủ a Ng â n H à ng Th ơ ng Mạ i s ẽ t ă ng l ê n, d ẫ n đế n s ự gia t ă ng l ợ ng ti ề n trong lu th ô ng, g ó p ph ầ n t ă ng cung x ã h ộ i để c â n đố i t ă ng c ầu v ề ti ề n. - L ã i su ấ t t á i chi ế t kh ấ u, t á i c ấ p vố n: T á i chi ế t kh ấ u v à t á i c ấ p v ố n l à nh ữ ng c á ch th ứ c cho vay c ủ a NHTW đố i v ớ i c á c NHTM. C ô ng c ụ n à y c ó u đ i ể m l à n ó tr ự c ti ế p t á c độ ng ngay đế n d ự tr ữ c ủ a NHKD v à bu ộ c cá c ng â n h à ng n à y ph ả i gia t ă ng t í n d ụ ng ho ặ c gi ảm t í n d ụ ng đố i v ớ i n ề n kinh t ế . III.T Á C ĐỘ NG C Ủ A CH Í NH S Á CH TI Ề N T Ệ ĐỐ I V Ớ I VI Ệ C TH Ự C HI Ệ N M Ụ C TI Ê U Ổ N ĐỊ NH KINH T Ế . 3.1.D ự tr ữ b ắ t bu ộ c.
Trong ho ạt độ ng t í n d ụ ng v à thanh to á n, cá c NHTM c ó kh ả n ă ng bi ế n nh ững kho ả n ti ề n g ử i ban đầ u th à nh nh ữ ng kho ả n ti ề n g ửi m ớ i cho c ả h ệ th ố ng, kh ả n ă ng sinh ra b ộ s ố t í n d ụ ng, t ức l à kh ả n ă ng t ạ o ti ề n. Để kh ố ng ch ế kh ả n ă ng n à y, NHTW bu ộ c c á c NHTM ph ả i tr í ch m ộ t ph ầ n ti ề n huy độ ng đợ c theo m ộ t t ỷ l ệ quy đị nh g ử i v à o NHTW kh ô ng đợ c h ở ng l ã i. Do đó c ơ ch ế ho ạ t độ ng c ủ a c ô ng c ụ d ự tr ữ b ắ t bu ộ c nh ằ m kh ố ng ch ế kh ả n ă ng t ạ o ti ề n, h ạn ch ế m ức t ă ng b ộ i s ố t í n d ụ ng c ủ a c á c NHTM. Khi l ạ m ph át cao, NHTW n â ng t ỷ l ệ d ự tr ữ b ắ t bu ộ c, kh ả n ă ng cho vay v à kh ả n ă ng thanh to á n c ủ a c á c ng â n h à ng b ị thu h ẹ p (do s ố nh â n ti ề n t ệ gi ả m), kh ố i l ợ ng t í n d ụ ng trong n ền kinh t ế gi ả m (cung ti ề n gi ả m) d ẫ n t ớ i l ã i su ấ t t ă ng, đầ u t gi ả m do đó t ổ ng c ầ u gi ả m v à l à m cho gi á gi ả m (t ỷ l ệ l ạ m ph á t gi ả m). Ng ợc l ạ i, n ế u NHTW h ạ th ấ p t ỷ l ệ d ự tr ữ b ắ t bu ộ c t ức l à t ă ng kh ả n ă ng t ạ o ti ề n, th ì cung v ề t í n d ụ ng c ủ a c á c NHTM c ũ ng t ă ng l ê n, kh ố i l ợ ng t í n d ụ ng v à kh ố i l ợ ng thanh to á n c ó xu h ớ ng t ă ng, đồ ng th ờ i t ă ng xu h ớ ng m ở r ộ ng kh ố i l ợ ng ti ề n. L ý lu ậ n t ơ ng t ự nh tr ê n th ì vi ệ c t ă ng cung ti ề n s ẽ d ẫ n t ớ i t ă ng gi á (t ỷ l ệ l ạ m ph á t t ă ng). Nh v ậ y c ô ng c ụ d ự tr ữ b ắ t bu ộ c mang t ì nh h à nh ch í nh á p đặ t tr ực ti ế p, đầ y quy ề n l ự c v à c ự c k ì quan tr ọ ng để c ắ t c ơ n s ố t l ạ m ph á t, kh ô i ph ụ c ho ạ t độ ng kinh t ế trong tr ờ ng h ợ p n ền kinh t ế ph á t tri ể n cha ổ n đị nh v à khi c á c c ô ng c ụ th ị tr ờ ng m ở t á i chi ế t kh ấ u cha đủ m ạ nh để c ó th ể đả m tr á ch đ i ều h ò a m ức cung ti ề n cho n ề n kinh t ế . Nhng c ô ng c ụ d ự tr ữ b ắ t bu ộ c qu á nh ạ y c ả m, v ì ch ỉ thay đổ i nh ỏ trong t ỷ l ệ d ự tr ữ b ắ t bu ộ c đã l à m cho kh ố i l ợ ng ti ề n t ă ng l ê n r ấ t l ớ n kh ó ki ể m so á t. 3.2. Tá i chi ế t kh ấ u: L à ph ơ ng th ứ c để NHTW đ a ti ề n v à o lu th ô ng, th ự c hi ệ n vai tr ò ng ờ i cho vay cu ố i c ù ng. Th ô ng qua vi ệ c t á i chi ế t kh ấ u, NHTW đã t ạ o c ơ s ở đầ u ti ê n th ú c đẩ y h ệ th ố ng NHTM th ực hi ệ n vi ệ c t ạ o ti ề n, đồ ng th ờ i khai th ô ng thanh to á n. T á i chi ế t kh ấ u l à đầ u m ố i t ă ng ti ề n trung ơ ng, t ă ng kh ố i l ợ ng ti ề n t ệ v à o lu th ô ng. Do đó ả nh h ởng tr ự c ti ế p đế n qu á tr ì nh đ i ề u khi ể n kh ố i l ợ ng ti ề n v à đ i ề u h à nh ch í nh s á ch ti ề n t ệ . T ù y theo t ì nh h ì nh t ừ ng giai đ o ạ n, t ù y thu ộ c y ê u c ầ u c ủ a vi ệ c th ự c hi ệ n ch í nh s á ch ti ền t ệ trong giai đ o ạ n ấ y, c ầ n th ự c hi ệ n ch í nh s á ch n ớ i l ỏ ng hay th ắ t ch ặ t t í n d ụ ng m à NHTW quy đị nh l ã i su ấ t th ấ p hay cao. L ã i su ấ t t á i chi ết kh ấ u đặ t ra t ừ ng th ờ i k ỳ , ph ả i c ó t á c d ụ ng h ớ ng d ẫ n, ch ỉ đạ o l ãi su ấ t t í n d ụ ng trong n ề n kinh t ế c ủ a giai đ o ạ n đó . Khi NHTW n â ng l ã i su ấ t t á i chi ế t kh ấ u bu ộ c c á c NHTM cũ ng ph ả i n âng l ã i su ấ t t í n d ụ ng c ủ a m ì nh l ê n để kh ô ng b ị l ỗ v ố n. Do l ã i su ấ t t í n d ụ ng t ă ng l ê n, gi ả m c ầu v ề t í n d ụ ng v à k é o theo gi ả m c ầ u v ề ti ề n t ệ (nhu c ầ u v ề gi ữ ti ề n c ủ a nh â n d â n gi ả m đ i). 3.3. ho ạ t độ ng th ị tr ờ ng m ở . N ế u nh c ô ng c ụ l ã i su ấ t chi ết kh ấ u l à c ô ng c ụ th ụ độ ng c ủ a NHTW, t ứ c l à NHTW ph ả i nh ờ NHTM đ ang c ầ n v ố n đ a th ơ ng phi ế u, k ỳ phi ếu.. đế n để xin “t á i
c ấ p v ố n ” th ì nghi ệ p vu th ị tr ờ ng m ở l à c ô ng c ụ ch ủ độ ng c ủ a ng â n h à ng trung ơ ng để đ i ề u khi ể n kh ố i l ợ ng ti ề n, qua đó ki ể m so á t l ạ m ph á t. Qua nghi ệ p v ụ th ị tr ờ ng m ở , NHTW ch ủ độ ng ph á t h à nh ti ề n trung ơng v à o lu th ô ng ho ặ c rú t b ớ t ti ề n kh ỏ i lu th ô ng b ằ ng c á ch mua b á n c á c lo ạ i tr á i phi ế u ng â n h àng qu ố c gia nh ằ m t á c độ ng tr ớ c h ế t đế n kh ố i l ợ ng ti ề n d ự tr ữ trong qu ỹ d ự tr ữ c ủ a NHTM v à c ác t ổ ch ứ c t à i ch í nh, h ạ n ch ế ti ề m n ă ng t í n d ụ ng v à thanh to á n c ủ a c á c ng â n h à ng n à y, qua đó đ i ề u khi ể n kh ố i l ợ ng ti ề n trong th ị tr ờ ng ti ề n t ệ ch ú ng ta. Khi nghi ê n c ứ u ph ần tr ớ c đã bi ế t r ằng kh ố i l ợ ng ti ề n t ệ ả nh h ở ng tr ự c ti ế p t ớ i t ỷ l ệ l ạ m ph á t, vi ệ c thay đổ i cung ti ề n t ệ sẽ l à m thay đổ i t ỷ l ệ l ạ m ph á t. CH Ơ NG II CH Í NH S Á CH TI Ề N T Ệ VỚ I TH Ự C HI Ệ N M Ụ C TI Ê U Ổ N ĐỊ NH KINH T Ế C Ủ A VI Ệ T NAM TH Ờ I GIAN QUA. I.S ơ l ợ c t ì nh h ì nh kinh t ế ti ề n t ệ Vi ệ t Nam th ờ i gian qua: B ớ c sang nh ững n ă m đầ u c ủ a th ế k ỷ 21 ch ú ng ta đã th ự c hi ện xong k ế ho ạ ch n ă m n ăm l ầ n th ứ 6 l à nh ữ ng n ă m c ó ý ngh ĩ a quan tr ọ ng trong vi ệ c th ự c hi ệ n c á c m ụ c ti ê u c ủ a chi ế n l ợ c ổ n đị nh v à ph á t tri ể n kinh t ế x ã h ộ i. 1.1 ch í nh sá ch t à i ch í nh. C ó nhi ề u đổ i m ớ i đã g ó p ph ầ n c ủ ng c ổ v à l àm l à nh m ạ nh m ộ t b ớ c n ề n t à i ch í nh qu ố c gia, gi ữ ổ n đị nh v à c â n đố i kinh t ế v ĩ m ô , th ú c đẩ y ph á t tri ể n kinh t ế . T ổ ng thu ng â n s á ch nh à n ớc n ăm 2001 t ă ng 14,5% so v ớ i n ă m 2000 v à đạ t 21,6% GDP, n ă m 2002 t ă ng 14,6% v à đạ t 22,2% GDP. ớ c t ì nh 6 th á ng đầ u n ă m 2003 t ă ng 9,5% v à đạ t 22,8% GDP. Trong c á c kho ả n thu, thu t ừ kinh t ế nh à n ớ c n ăm 2001 t ă ng 17,6 % v à n ă m 2002 t ă ng 7,6%, thu t ừ khu v ự c c ó v ố n đầ u t n ớc ngo à i n ă m 2001 t ă ng 13,1% trong đó thu v ề d ầ u th ô t ă ng 11,7%, n ă m 2002 t ă ng 2,7%, ri ê ng d ầ u th ô gi ả m 2,6%. Thu ng â n s á ch li ê n t ụ c t ă ng qua c á c n ă m v à t ă ng m ạ nh h ơ n t ố c độ t ă ng tr ở ng kinh t ế , ch ủ y ế u do h ệ th ố ng thu ế đã t ừ ng b ớ c đợ c c ả i c á ch, đâ y l à m ộ t b ớ c ti ế n b ộ quan tr ọ ng c ủ a qu á tr ì nh đổ i m ớ i ch í nh sá ch t à i ch í nh, đã d ầ n ph ù h ợ p v ớ i n ề n kinh t ế th ị tr ờ ng v à y ê u c ầ u c ủ a h ộ i nh ậ p n ê n đã t ừ ng b ớ c gi ả m đợ c ph ầ n th ấ t thu. Chi ng â n s á ch nh à n ớc n ă m 2001 t ă ng 19,1% so v ớ i n ă m 2000 v à b ă ng 27% GDP, n ă m 2002 t ăng 13,3% v à b ă ng 27,4% GDP, ớ c t í nh 6 th á ng n ă m 2003 t ă ng 14% v à b ă ng 13,4%. Cơ c ấ u chi ng â n s á ch nh à n ớ c đã c ó nh ững chuy ể n bi ế n theo h ớng ti ế p t ụ c t ă ng chi th ờ ng xuy ê n ở m ứ c cao. Chi đầ u t ph á t tri ể n t ậ p trung ch ủ y ếu v à o cho x â y d ự ng h ạ t ầ ng c ơ sở , xong v ẫ n đả m b ả o lu ô n ở m ứ c 1/3 t ổ ng chi ng â n sá ch nh à n ớ c. Chi th ờ ng xuy ê n n ă m 2001 t ă ng 15,8% v à b ằ ng 14,9%GDP, n ă m 2002 t ă ng 14.9% v à b ằ ng 15,3% GDP, 6 th á ng đầ u n ă m 2003 t ă ng 14,3% (k ể c ả chi th ự c hi ệ n
ch ế độ ti ề n l ơ ng m ớ i) v à b ă ng 15,2% GDP. Chi th ờ ng xuy ê n đã t ậ p trung v à u ti ê n cho c á c nhi ệ m v ụ quan tr ọ ng nh: Gi á o d ụ c- đà o t ạ o, khoa h ọ c, cô ng ngh ệ v à m ô i tr ờ ng. B ộ i chi ng â n s á ch nh à n ớ c so v ớ i GDP b ì nh qu â n h à ng n ă m x ấp x ỉ 5%, ở m ức an to à n v à ki ể m so á t đợ c. Thu chi ng â n s á ch nh à n ớ c so v ớ i GDP 2003 2004 2005 Tổ ng thu 20,5 21,6 22,2 Thu n ộ i đị a 10,5 10,9 11,2 Thu t ừ kinh t ế nh à n ớ c 4,6 4,8 4,6 Thu t ừ kinh t ế c ó v ố n đầ u t n ớ c ngo à i 1,3 1,2 1,3 Thu h ả i quan 4,3 4,8 5,9 Thu d ầ u th ô 5,3 5,5 4,8 Thu vi ệ n tr ợ kh ô ng ho à n l ạ i 0,5 0,4 0,4 T ổ ng chi 24,7 27,0 27,4 Chi đầ u t ph á t tri ể n 6,7 8,4 8,2 Chi tr ả n ợ , vi ệ n tr ợ 3,0 3,1 3,7 Chi th ờ ng xuy ê n 14,0 14,9 15,3 1.2 Ch í nh s á ch ti ề n t ệ . Ho ạ t độ ng ng â n h à ng t ừ ng b ớ c đợ c ch ấ n ch ỉ nh, đã c ó m ộ t số ti ế n b ộ trong đ i ề u h à nh v à s ử d ụ ng c ô ng c ụ ch í nh s á ch ti ền t ệ , t í n d ụ ng ti ế p t ụ c t ă ng, đá p ứng m ộ t ph ầ n quan tr ọ ng trong t ạ o ngu ồ n v ố n cho đầ u t ph á t tri ể n s ản xu ấ t. NHNN v ẫ n ti ế p t ụ c th ự c thi ch í nh s á ch ti ề n t ệ th ậ n tr ọ ng, nh ằ m m ụ c đí ch ổ n đị nh ti ề n t ệ , ki ể m so á t l ạ m ph á t g ó p ph ầ n th ú c đẩ y t ă ng tr ở ng kinh t ế , th ị tr ờ ng kh ô ng c ó nh ững bi ế n độ ng l ớ n v ề gi á c ả, l ã i su ấ t v à t ỷ gi á. Tuy nhi ê n ho ạ t độ ng ng â n h à ng v ẫ n cha ph á t huy m ạ nh m ẽ vai tr ò l à c ô ng c ụ quan tr ọ ng đ i ề u ti ế t kinh t ế v ĩ m ô . Ch í nh s á ch ti ề n t ệ v à kh ả n ăng ki ể m so át gi á m s á t n ề n kinh t ế th ô ng qua h ệ th ố ng ng â n h à ng c ò n h ạn ch ế . II.S Ơ L Ợ C V Ề TÌ NH H Ì NH S Ử D Ụ NG C Á C C Ô NG C Ụ C Ủ A CH Í NH S Á CH TI Ề N T Ệ C Ủ A VI Ệ T NAM NH Ằ M Ổ N ĐỊ NH KINH T Ế . 2.1 L ã i su ấ t. L ã i su ấ t l à m ộ t y ế u t ố r ấ t nh ạ y c ả m đố i v ớ i n ề n kinh t ế c ủ a c á c n ớ c. ở n ớ c ta NHTW đã r ấ t linh ho ạ t trong vi ệ c s ử d ụ ng c ô ng c ụ l ã i su ấ t nh ằ m t á c độ ng t í ch c ực đế n n ền kinh t ế trong qua tr ì nh chuy ể n đố i c ó th ể th ấ y r õ t ì nh linh ho ạ t c ủ a chinh s á ch l ã i su ấ t qua c á c th ờ i đ i ể m: - Tr ớ c ng à y 1/6/2002 ng â n h à ng nh à n ớ c Vi ệ t Nam th ự c hi ệ n c ơ ch ế đ i ề u h ành l ã i su ấ t c ơ b ả n Đồ ng VN, m ứ c l ã i su ấ t c ơ b ả n đợ c c ô ng b ố trong nh ữ ng th á ng đầ u n ă m 2002 l à 0,6%/th á ng. NHNN c ũ ng đã m ạ nh d ạ n th ự c hi ệ n ch í nh s á ch t ự do ho á l ã i su ấ t đố i v ớ i ngo ạ i t ệ t ừ th á ng 6 n ă m 2001. Ch í nh s á ch l ã i su ất nh v ậ y l à ph ù
h ợp v ớ i th ự c ti ễ n c ủ a VN trong qua tr ì nh chuy ển sang n ề n kinh t ế th ị tr ờ ng v à b á m s á t v ớ i nh ữ ng di ễ n bi ế n c ủ a th ị tr ờ ng qu ố c t ế . - T ừ ng à y 1/6/2002 ng â n h à ng nh à n ớ c quy ế t đị nh chuy ể n sang c ơ ch ế l ã i su ấ t ổ n đị nh Đồ ng VN c ủ a c á c t ổ ch ứ c t í n d ụ ng đố i v ớ i kh á ch h à ng. Đâ y l à m ộ t s ự “ c ở i tr ó i ” cho c á c t ổ ch ứ c t í n d ụ ng trong c á c ho ạ t độ ng kinh doanh, t ạ o đ i ề u ki ệ n cho c á c t ổ ch ức t í n d ụ ng ch ủ độ ng trong ho ạ t độ ng huy độ ng v ố n v à cho vay đố i v ới kh á ch h à ng. C ơ ch ế m ớ i đã t ạo ra s ự s ô i độ ng trong ho ạ t độ ng kinh doanh v à c ạ nh tranh c ủ a c ác t ổ ch ức t í n d ụ ng. N ế u nh v ớ i c ơ ch ế l ã i su ấ t c ơ b ả n, trong c á c đầ u n ă m 2002 l ã i su ấ t huy độ ng v ố n d ừng l ạ i ở m ứ c 0,6%/th á ng, l ã i su ấ t cho vay b ì nh qu â n l à 0,7%/th á ng, th ì t ừ khi á p d ụ ng cơ ch ế l ã i su ấ t th ỏ a thu ậ n t ừ th áng 6 n ăm 2002 v à nh ấ t l à trong c á c th á ng 8v à 9 n ă m 2002 l ã i su ất huy độ ng v ố n cao nh ấ t củ a c á c NHTM l ê n t ới 0,7% th ậ m tr í 0,72%/th á ng. M ứ c l ã i su ất cao nh ấ t trong v ò ng g ầ n hai n ă m qua, kh ô ng d ừ ng l ại ở đó c á c th á ng đầ u n ă m 2003 do nhu c ầ u v ố n vay tr ê n th ị tr ờ ng v ẫ n cao c á c ng â n h à ng th ơ ng m ạ i, c á c t ổ ch ức t í n d ụ ng v ẫ n ti ế p t ụ c cu ộ c c ạ nh tranh huy độ ng v ố n th ô ng qua c á c bi ệ n ph á p n â ng l ã i su ất huy độ ng. Th ự c hi ệ n c á c h ì nh th ức khuy ế n m ạ i r ầ m rộ v à h ấp d ẫ n. Đã xu ấ t hi ệ n di ễ n bi ế n b ấ t th ờ ng tr ê n th ị tr ờ ng ti ề n t ệ Vi ệ t Nam l à l ã i su ấ t n ộ i t ệ t ă ng l ên qu á cao, trong khi l ã i su ấ t ngo ạ i t ệ gi ả m xu ố ng qu á th ấ p. 2.2 C ô ng c ụ nghi ệ p v ụ th ị tr ờ ng m ở . Ng à y 12/7/2000, NHNN Vi ệ t Nam ch í nh th ứ c đ a c ô ng c ụ nghi ệ p v ụ th ị tr ờ ng v ào ho ạ t độ ng đâ y l à m ộ t s ự chuy ể n bi ế n quan tr ọ ng đ i ề u h à nh ch í nh s ách ti ề n t ệ c ủ a ng â n h à ng nh à n ớ c Vi ệ t Nam, t ừ s ử d ụ ng c ác c ô ng c ụ tr ự c ti ế p sang s ử d ụ ng c á c c ộ ng c ụ gi á n ti ế p theo t í n hi ệ u c ủ a th ị tr ờng, ph ù h ợ p v ớ i th ô ng l ệ qu ố c t ế. Qua h ơ n hai n ăm tri ể n khai th ự c hi ệ n, đế n nay đã c ó 22 t ổ ch ức t í n d ụ ng đợ c c ấ p gi ấ y ch ứ ng nh ậ n l à th à nh vi ê n nghi ệ p v ụ th ị tr ờ ng m ở trong đó c ó 4 ng â n h à ng th ơ ng m ạ i qu ố c d â n, 10 NHTM cổ ph ầ n, 1 ng â n h à ng n ớ c ngo à i, m ộ t c ô ng ty t ổ ch ứ c v à qu ỹ t í n d ụ ng nh â n d â n TW. T ừ th á ng 5/2002 nghi ệ p v ụ th ị tr ờng m ở đợ c đ a v à o giao d ị ch h àng tu ầ n, quy m ô v à doanh s ố ng à y c à ng t ăng, l ã i su ấ t ng à y c àng linh ho ạ t. Trong c á c h ì nh th ứ c giao d ị ch c ủ a nghi ệ p v ụ th ị tr ờ ng m ở th ì vi ệ c NHNN mua c á c gi ấ y t ờ c ó gi á l à ch ủ y ếu (NHNN b ơ m ti ề n ra), chi ế m t ỷ l ệ t ừ kho ả ng 71% l ê n tr ê n 90%. 2.3 C á c c ô ng c ụ kh á c . - L ã i su ấ t t á i c ấ p v ố n v à l ã i su ấ t chi ết kh ấ u: Nh đã bi ế t đâ y l à c ử a s ổ chi ế t kh ấ u r ấ t quan tr ọ ng để t ă ng ho ặ c gi ả m kh ả n ă ng cho vay c ủ a c á c NHTM l à m t ă ng ho ặ c gi ả m l ợ ng cung ứ ng cho n ê n kinh t ế . Trong th ờ i gian v ừ a qua l ã i su ấ t t á i c ấp v ồ n v à l ã i su ất chi ế t kh ấ u đã đợ c NHNN á p d ụ ng ph ù h ợp v ớ i di ễ n bi ế n tr ê n th ị tr ờ ng ti ề n t ệ . Nh đã n ó i do t ì nh h ì nh l ã i su ấ t tr ê n th ị tr ờ ng ti ề n t ệ qu á n ó ng t ừ th á ng 8/2003, NHNN đã quy ế t đị nh gi ả m đá ng k ể l ã i su ấ t
t á i c ấ p v ố n đâ y l à m ộ t quy ế t đị nh k ị p th ờ i đã g ó p ph ầ n h ạ nhi ệ t c ơ n s ố t l ã i su ấ t tr ê n th ị tr ờ ng trong m ấ y th á ng g ầ n đâ y. -D ự tr ữ b ắ t bu ộ c: NHTM sử d ụ ng c ô ng c ụ d ự tr ữ b ắ t bu ộ c để t á c độ ng đế n l ợ ng ti ề n cung ứng ra qua vi ệ c t á c độ ng đế n c ơ ch ế t ạ o ti ề n g ửi c ủ a c á c NHTM v à t á c độ ng đế n l ã i su ất cho vay c ủ a c á c t ổ ch ức t í n d ụ ng. Trong th ờ i gian qua, t ỷ l ệ d ự tr ữ b ắt bu ộ c v ớ i ti ề n g ử i n ộ i t ệ v ẫ n đợ c gi ữ nguy ê n ở m ứ c th ấ p trong h ơn hai n ă m qua, 2% v ớ i NHNN v à NH ph á t tri ể n n ô ng th ô n Vi ệt Nam, 3% v ớ i c á c t ổ ch ứ c t í n d ụ ng đô th ị kh á c. 2.4.C ô ng c ụ t ỷ gi á . NHNN đã r ấ t linh ho ạ t trong s ử d ụ ng c ô ng c ụ n à y. Từ ng à y 1/7/2002 NHNN quy ế t đị nh n ới l ỏ ng bi ê n độ quy đị nh t ỷ gi á c ủ a c ác t ổ ch ứ c t í n d ụ ng. Trong giao d ị ch mua b á n ngo ạ i t ệ đố i v ớ i kh á ch h à ng, quy đị nh n à y đã gi ảm d ầ n nh ữ ng quy đị nh mang t í nh ch ấ t h à nh ch í nh can thi ệ p v à o quy ề n t ự ch ủ kinh doanh c ủ a c á c t ổ ch ứ c t í n d ụ ng. Ng à y 13/9/2003, th ố ng đố c ng â n h à ng nh à n ớ c đã ra quy ế t đị nh 958/2002/Q Đ -NHNN v ề qu ản l ý ngo ạ i h ố i đố i v ớ i vi ệ c mua b á n ch ứng kho á n. Từ th á ng 10/2002 NHNN đã c ó c á c quy đị nh m ớ i v ề tr ạ ng th á i ngo ạ i t ệ đố i v ớ i c á c ng â n h àng th ơ ng m ạ i ... c ù ng v ớ i vi ệ c ban h à nh nh ữ ng ch í nh s á ch n ó i tr ê n, NHNN v ẫn duy tr ì v à v ậ n h à nh c ó hi ệ u qu ả ho ạ t độ ng c ủ a th ị tr ờ ng ngo ạ i t ệ , li ê n ng â n h àng, th ự c hi ệ n nghi ệ p v ụ swap trong giao d ị ch ho á n đổ i ngo ạ i t ệ l ấ y đồ ng Vi ệ t Nam gi ữa NHTM v à NHNN. III. NH Ữ NG ĐÁ NH GI Á CHUNG V Ề TH Ự C TR Ạ NG S Ử D Ụ NG CH Í NH S Á CH TI Ề N T Ệ TH Ự C HI Ệ N M Ụ C TI Ê U Ổ N ĐỊ NH KINH TẾ VI Ệ T NAM TH Ờ I GIAN QUA. 1. L ã i su ấ t. M ặ c d ù nh ữ ng th à nh c ô ng củ a NHNN l à đá ng ghi nh ậ n trong thi ế t k ế c ơ ch ế ki ể m so á t l ã i su ấ t nh: H ì nh th à nh h ệ th ố ng l ã i su ất đ i ề u ti ế t c ủ a NHTW, s ử d ụ ng ph ố i h ợp c á c c ô ng c ụ để đ i ề u ti ế t l ã i su ấ t th ị tr ờ ng ... nhng hi ệ u qu ả v à k ế t qu ả c ò n nhi ề u h ạ n ch ế b ở i n ề n t ả ng cho c ơ ch ế ki ểm so á t l ã i su ấ t cha đợ c thi ế t l ậ p. N ó th ể hi ệ n nh sau: 1.1. Cha ch ủ độ ng trong đ i ều ti ế t m ặ t b ằ ng l ã i su ấ t th ị tr ờ ng ti ề n t ệ . Do đó cha th ự c vai tr ò h ớ ng d ẫ n s ự bi ế t độ ng c ủ a l ã i su ấ t th ị tr ờ ng. C ụ th ể , m ức l ã i su ấ t t á i c ấ p v ố n v à l ã i su ấ t tr ầ n t ă ng l ê n v à o th á ng 1 n ă m 1998 di ễ n ra sau khi m ứ c l ã i su ấ t cho vay ng ắ n h ạn c ủ a NHTM đã nh í ch l ê n t ừ th á ng 10 n ă m 1997 tr ớ c đó . T ợ ng t ự , m ứ c l ã i su ấ t t á i c ấ p v ố n đợ c đ i ề u ch ỉ nh gi ả m t ừ 13,2% xu ố ng c ò n 12% v à o th á ng 2/1999 sau khi m ức l ã i su ấ t ng ắ n h ạ n c ó xu h ớng gi ả m v à o th á ng 12 n ă m 1998 t ừ 14,7% xu ố ng 14,5% v à xu ố ng ti ế p 14% v à o th á ng 2/1999.
T ừ th ờ i đ i ể m th á ng 2/1999 đế n th á ng 8/2001, m ứ c l ã i su ấ t th ị tr ờ ng gi ả m li ên t ụ c t ừ 14% xu ố ng c ò n 9,3% đố i v ớ i l ã i su ấ t ng ắ n h ạ n, r ồ i t ừ 14,7% xu ố ng c ò n 10,3% đố i v ớ i l ã i su ấ t trung h ạ n v à d à i h ạ n trong khi di ễ n bi ế n l ã i su ấ t tr ầ n v à c ơ b ản l ạ i t á ch kh ỏ i xu h ớ ng th ị tr ờ ng, s ự t ă ng l ê n c ủ a l ã i su ấ t t á i c ấ p v ố n v à o th á ng 2/2003 t ớ i 6,6%/n ă m c ũ ng kh ẳ ng đị nh nh ữ ng di ễ n bi ế n c ủ a m ặ t b ằ ng l ã i su ấ t th ị tr ờ ng đã c ó xu h ớ ng t ă ng v à o cu ố i n ă m. 1.2 Nh ữ ng ph ả n ứ ng c ủ a l ã i su ấ t th ị tr ờ ng đố i vớ i l ã i su ấ t. Th ự c t ế cho th ấ y m ố i quan h ệ gi ữ a c á c m ứ c l ã i su ấ t l ỏ ng l ẻ o, kh ô ng ph ố i h ợ p hi ệ u qu ả v à ch ứ c n ă ng c ủ a ch ú ng c ó bi ê n gi ớ i. T ừ th á ng 6/2002 NHNN ch ủ y ế u sử d ụ ng nghi ệ p v ụ th ị tr ờ ng m ở để ph ả n ứng bi ế n độ ng c ủ a th ị tr ờ ng ti ề n t ệ . M ặ t n ữ a m ố i quan h ệ nh â n qu ả truy ề n th ố ng gi ữ a l ã i su ấ t ch ủ đạ o v à l ã i su ấ t th ị tr ờ ng kh ô ng đợ c th ể hi ệ n trong m ố i li ê n h ệ c ủ a l ã i su ấ t t á i c ấ p v ố n v à l ã i su ất li ê n ng ân h à ng. C ó th ể ch ứ ng m ì nh b ằng con s ố nh sau: V à o qu ý 4 n ă m 2000 v à qu ý 3,4 n ă m 2001 khi th ị tr ờ ng l âm v à o c ả nh c ă ng th ẳ ng v ề ngu ồ n v ố n VN Đ , l ã i su ấ t li ê n ng â n h àng t ă ng t ới 60% t ừ 4,5% v à o th á ng 9/2000 t ớ i h ơ n 7% v à o th á ng 9/2001 v à t ă ng nh ẹ v à o n ă m 7/2001t ớ i 5,5% v à o th á ng 11,12/2001 trong khi l ã i su ấ t t á i c ấ p v ố n kh ô ng c ó bi ể u hi ệ n bi ế n độ ng. H ầ u nh t ừ th á ng 8/2001 đế n th á ng 8/2002 l ã i su ấ t li ê n ng â n h à ng lu ô n u th ế h ơ n l ã i su ấ t t á i su ấ t v ố n. 1.3 C á c th ị tr ờ ng do ng â n h à ng nh à n ớ c t ổ ch ứ c m à th ô ng qua đó t á c độ ng v à o l ã i su ấ t huy độ ng vố n v à cho vay c ủ a t ổ ch ứ c t í n d ụ ng ng à y c à ng l ớ n, quy m ô t ă ng, doanh s ố cao nhng di ễ n bi ế n l ạ i b ấ t th ờ ng. Trong l ú c nhi ề u ng â n h à ng th ơ ng m ạ i thi ế u v ố n chung, d à i h ạ n ph ả i huy độ ng v ới l ã i su ất tr ê n 8%/n ă m th ì ph ả i đầ u t h à ng tr ă m t ỷ đồ ng v à o t í n phi ế u kho b ạ c nh à n ớc, ch ị u l ỗ để gi ả i quy ế t v ầ n đề thanh kho ả n v à v ố n kh ả d ụ ng. Ng ợ c l ạ i, trong khi nhi ề u phi ê n dao d ị ch nghi ệ p v ụ th ị tr ờ ng m ở l ạ i kh ô ng c ó th ành vi ê n. Đ i ề u đó ch ứ ng t ỏ kh ả n ă ng đ i ề u h à nh v ố n kh ả d ụ ng c ủ a NHTM, c ủ a NHNN cha th ô ng su ố t. B ê n c ạ nh đó c á c NHTM c ổ ph ầ n v à chi nh á nh ng â n h à ng n ớ c ngo à i v ẫ n ngo à i cu ộ c, đặ c bi ệ t l à c á c c ô ng ty b ả o hi ể u l ạ i v ắ ng b ó ng tr ê n th ị tr ờ ng đấ u th ầ u t í n phi ế u kho b ạc. 2. C ô ng c ụ th ị tr ờ ng m ở . B ê n c ạ nh nh ữ ng k ế t qu ả kh ả quan nghi ệ p v ụ th ị tr ờ ng m ở v â n b ộ c l ộ m ộ t s ố h ạn ch ế : Ho ạ t độ ng nghi ệ p v ụ th ị tr ờ ng m ở l à m ộ t ho ạ t độ ng ho à n to à n m ớ l ê n m ộ t số t ổ ch ức v ẫ n c ò n nhi ề u b ỡ ng ỡ khi tham gia. Nghi ệ p v ụ th ì tr ờ ng m ở ra đờ i trong đ i ề u ki ệ n n ề n kinh t ế c ò n đ ang ỏ tr ì nh độ ph á t tri ể n th ấ p, cha ổ n đị nh, th ị tr ờ ng t à i ch í nh v à th ị tr ờ ng ti ề n t ệ cha ph á t tri ể n, n ề n kinh t ế th ế gi ớ i l ạ i kh ô ng ng ừ ng bi ế n độ ng, m ô i tr ờ ng ho ạt độ ng c ủ a c á c t ổ ch ứ c t í n d ụ ng c ò n ch ứ a đự ng nhi ề u r ủ i ro.
-Ho ạ t độ ng c ủ a th ị tr ờ ng m ở cha th ự c s ự s ô i độ ng, m ỗ i phi ê n giao d ị ch ch ỉ c ó t ừ 1-4 th à nh vi ê n tham gia, chi ế m t ỷ l ệ t ơ ng đố i th ấ p so v ớ i t ổ ng s ố c á c th à nh vi ê n v à chi ế m t ỷ l ệ rấ t nh ỏ trong t ổ ng số c á c TCTD. C á c th à nh vi ê n tham gia l à c á c NHTM qu ố c doanh do l ợ ng h à ng h ó a tr ê n th ị tr ờ ng ch ủ y ế u t ậ p trung t ạ i c á c ng â n h àng n à y, c ò n vi ệ c tham gia cá c TCTD kh á c tr ê n th ị tr ờ ng cò n nhi ề u m ở nh ạ t. - H à ng h ó a cò n ngh è o n à n, kh ô ng đ a d ạng v ề ch ủ ng lo ạ i v à th ờ i h ạ n. Lu ậ t NHNH quy đị nh ch ỉ c ó c á c lo ạ i gi ấ y t ờ có gi á ng ắ n h ạ n m ớ i đợ c giao d ị ch tr ê n th ị tr ờ ng m ở , do v ậ y đã gi ới h ạ n v à thu h ẹ p ph ạ m vi ho ạ t độ ng c ủ a th ị tr ờ ng m ở . 3.Ho ạ t độ ng t í n d ụ ng. T ỷ l ệ t í n d ụ ng trung, d à i h ạ n t ă ng v à kh ô ng t ơ ng x ứ ng v ơi t ố c độ t ă ng ngu ồ n v ố n huy d ộ ng c ủ a c á c lo ạ i v ố n n à y. Trong v ò ng quay c ủ a kinh t ế th ị tr ờ ng, nhu c ầ u v ố n l à rấ t cao, th ì ngu ồ n v ố n đầ u t t ừ ng â n s á ch h à ng n ă m cho đầ u t c ò n rấ t h ạ n h ẹ p, v ố n t ự c ó c ủ a cá c doanh nghi ệ p rấ t nh ỏ , do v ậ y c á c doanh nghi ệ p khi cầ n v ố n cho s ả n xu ấ t kinh doanh đề u tr ô ng ch ờ v à o ngu ồ n v ố n trung v à d à i h ạ n c ủ a h ệ th ô ng ng â n h à ng. Trong khi đó ngu ồ n v ố n ch ủ y ế u c ủ a c á c NHTM l à ngu ồ n v ố n ng ắ n h ạ n n ên NHTM kh ô ng đá p ứ ng đợ c nhu c ầ u v ố n trung v à d à i h ạ n. T ì nh tr ạ ng n à y cha c ó gi ả i ph á p t ố i u, m ớ i ch ỉ c ó gi ả i ph á p t ì nh th ế l à ng à nh ng â n h à ng cho ph é p. S ở d ĩ t ì nh tr ạ ng tr ê n t ồ n t ạ i v ì : - Y ế u t ố đầ u ti ê n ả nh h ở ng đế n huy độ ng v ố n trung v à d à i h ạ n v à ng ân h àng l à th ị tr ờ ng ch ứ ng kho á n ở n ớ c ta hi ệ n nay ở giai đ o ạ n s ơ khai, c ác sả n ph ẩ m tr ê n th ị tr ờ ng ti ề n t ệ cha nhi ề u, ho ạ t độ ng đơ n gi ả n, thu ầ n t ú y. M ặ t kh á c h ệ th ố ng ph á p lu ậ t c ò n thi ếu nh ữ ng quy đị nh to à n di ệ n trong vi ệ c đ i ề u ch ỉ nh c á c ho ạ t độ ng, ti ế p theo l à nh ững h ạ n ch ế c ủ a ch í nh ng à nh ng â n h à ng trong m ọ i ho ạ t độ ng chu chuy ể n ngu ồ n v ố n c ủ a c á c doanh nghi ệ p. 4. T á i c ấ p v ố n v à vi ệ c ki ể m so á t l ợ ng ti ề n cung c ấ p. Th ự c hi ệ n m ụ c ti ê u c ủ a ch í nh s á ch t à i ch í nh NHNN đã s ử d ụ ng nghi ệ p v ụ t á i c ấ p v ố n nh l à c ô ng c ụ để đ i ề u ti ế t vi ệ c m ở r ộ ng hay thu h ẹ p t ổ ng kh ố i l ợ ng ti ề n hay t ổ ng ph ơ ng ti ệ n thanh to á n trong n ề n kinh t ế . Từ t ổ ng kh ố i l ợ ng ti ề n cung ứ ng đợ c ph é p t ă ng l ê n h à ng n ăm NHNN ki ể m so át ch ặ t ch ẽ kh ố i l ợ ng t í n d ụ ng cho c á c NHTM qua nghi ệ p v ụ t á i c ấ p v ố n. Tuy nhi ê n do trong n ề n kinh t ế cha lu th ô ng h ố i phi ế u v à th ơ ng phi ế u n ê n NHNN cha c ó đ i ề u ki ệ n th ự c hi ệ n t á i c ấ p v ố n qua t á i chi ế t kh ấ u c á c k ỳ phi ế u th ơ ng m ạ i c ũ ng nh cha t á i c ấ p v ố n qua c á c th ế ch ấ p b ằ ng nh ững ch ứ ng t ừ c ó gi á . Tr ê n t ầ m v ĩ m ô NHNN v ẫ n cha ki ể m so á t đợ c to à n b ộ c á c k ênh t í n d ụ ng n ằ m ngo à i ng â n h à ng, nh kh ố i l ợ ng c ủ a t ổ ng c ụ c đầ u t v à h ệ th ố ng kho b ạ c. Đâ y l à 1 m ả ng c ủ a t ổ ng ph ơ ng ti ệ n thanh to á n c ầ n n ằ m trong s ự ki ể m so á t c ủ a NHNN> 5. D ự tr ữ b ắ t bu ộ c:
T ừ n ă m 1991, d ự tr ữ b ắ t bu ộ c đợ c á p d ụ ng nh m ộ t c ô ng c ụ ch ủ y ế u để đ i ề u h ành ch í nh sá ch t à i ch í nh theo ph á p l ệ nh ng â n h à ng, t ỷ l ệ d ự tr ữ b ắ t bu ộ c c ó th ể ở m ức 10-35% t ổ ng ngu ồ n v ố n huy độ ng c ủ a c á c NHTM. Song x é t ho à n c ả nh th ự c t ế , ti ề m l ự c c ủ a c á c NHTM Vi ệ t Nam quy ế t đị nh d ự tr ữ b ắ t bu ộ c ở m ứ c 10%. Tỷ l ệ n ày t ừ n ă m 1991 t ớ i nay nhng k ỷ lu ậ t ch ấ p h à nh c ủ a c á c NHTM cha nghi ê m t ú c n ên t á c d ụ ng c ủ a c ô ng c ụ n à y k ém hi ệ u qu ả . Đầ u n ă m 1994, NHTW đã c ó quy đị nh b ổ xung: T ỷ l ệ d ự tr ữ b ắ t bu ộ c đơ n v ị lo ạ i ti ề n g ử i kh ô ng k ỳ h ạ n l à 13%, đố i v ớ i lo ạ i ti ề n g ửi l à 7% nhng c ũ ng l à để thi h ành cho m ộ t th ờ i gian d ài. S ự ổ n đị nh nh v ậ y đã n ó i l ê n rằ ng, ở n ớc ta v à o th ờ i k ỳ n ày m ớ i b ớ c đầ u sử d ụ ng c ô ng c ụ n à y, n ê n cha c ó kh ả n ă ng đ i ề u khi ể n n ó m ộ t c á ch linh ho ạ t theo th ị tr ờ ng t à i ch í nh lu ô n bi ế n độ ng trong lu th ô ng, n ê n cha th ực hi ệ n đầ y đủ vai tr ò đ i ề u khi ể n kh ố i l ợ ng ti ề n lu th ô ng h ạ n ch ế b ở i s ố t í n d ụ ng c ủ a c á c NHTM nh ch ứ c n ă ng v ố n có c ủ a c ô ng c ụ n à y. CH Ơ NG III M ỘT S Ố Ý KI ẾN ĐỀ XU Ấ T ĐỔ I M Ớ I V À HO À N THI Ệ N CH Í NH S Á CH TI Ề N T Ệ G Ó P PH Ầ N Ổ N ĐỊ NH N Ề N KINH T Ế VI Ệ T NAM TRONG GIAI Đ O Ạ N HI Ệ N NAY. N ớ c ta đ ang theo đ u ổ i m ộ t ch í nh s á ch ph á t tri ể n kinh t ế theo c ơ ch ế th ị tr ờ ng v ới đị nh h ớ ng XHCN v à h ộ i nh ậ p d ầ n v ớ i khu v ự c. Nh ữ ng ảnh h ở ng chu k ì do t á c độ ng c ủ a l ực l ợ ng th ị tr ờ ng trong v à ngo à i n ớ c l à hi ệ n t ợ ng t ấ t y ế u trong c ơ ch ế n ày. Ch í nh s ách kinh t ế v ĩ m ô , đặ c bi ệ t l à ch í nh s á ch ti ền t ệ ph ả i đả m b ả o t í nh ch ủ độ ng, sá ng t ạ o, linh ho ạ t v à nh ạ y b é n nh ằ m gi ả m thi ể u c á c bi ế n độ ng chu k ì trong ng ắ n h ạ n v à t ạ o s ự ổ n đị nh v ề d à i h ạ n. N ề n kinh t ế Vi ệ t Nam hi ệ n nay v ẫ n c ò n ph ả i đố i m ặ t v ớ i nhi ề u kh ó kh ă n, b ấ t c ậ p h ơ n, c ơ ch ế th ị tr ờ ng v ẫ n đ ang trong qu á tr ì nh thi ế t l ậ p, qu ả n l ý nh à n ớ c v ẫ n c ò n k é m hi ệ u l ực, ho ạ t độ ng c ủ a cá c khu v ự c doanh nghi ệ p nh à n ớc cha đạ t hi ệ u qu ả cao... Trong nh ững n ă m t ớ i cá c c â n đố i kinh t ế v ĩ m ô c ó nhi ề u kh ó kh ă n h ơ n đặ c bi ệ t l à c â n đố i ng ân s á ch, c á n c â n thanh to á n qu ố c t ế , l ạ m ph á t, á p l ự c v ề lao độ ng v à vi ệ c l à m l ớ n, cu ộ c kh ủ ng ho ả ng t à i ch í nh khu v ực cò n ả nh h ở ng nhi ề u th êm v à o đó l à ả nh h ở ng c ủ a thi ên tai v à ch ú ng ta v ẫ n cha kh ắ c ph ụ c h ết. Tuy nhi ê n, nh ữ ng thu ậ n l ợ i c ó th ể nh ì n th ấ y đợ c l à sự ổ n đị nh v ề ch í nh tr ị -x ã h ộ i, s ự l ớ n m ạ nh v ề th ế v à l ự c n ề n kinh t ế Vi ệ t Nam qua nhi ề u n ă m
đổ i m ớ i, quan h ệ kinh t ế đố i ngo ạ i c ò n nhi ề u c ơ h ộ i để t ă ng th ê m ti ề m l ự c kinh t ế th ô ng qua ho ạ t độ ng th ơ ng m ạ i, đầ u t, g ó p ph ần h ỗ tr ợ c ả i thi ệ n c á n c â n thanh to á n qu ố c t ế . Đồ ng th ờ i c á c ch í nh s á ch đã tri ể n khai trong nh ững n ă m tr ớ c s ẽ ph á t huy t á c d ụ ng t ố t. Nh v â y, giai đ o ạ n t ớ i n ề n kinh t ế Vi ệ t Nam c ò n ph ả i đố i đầ u v ớ i r ấ t nhi ề u nh ữ ng kh ó kh ă n v à vi ệ c gi ữ v ững m ức t ă ng tr ở ng, ph á t tri ể n v à ổ n đị nh l à r ấ t kh ó , đò i h ỏ i s ự ho à n thi ệ n d ầ n c ủ a t ấ t c ả c á c ch í nh s á ch kinh t ế trong đó ch í nh s á ch ti ề n t ệ m ộ t c ô ng c ụ h ữu hi ệ u t ạ o l ê n m ộ t ph ầ n nh ữ ng th à nh c ô ng trong giai đ o ạ n qua v à s ẽ l à c ô ng c ụ đắ c l ự c trong giai đ o ạ n t ớ i. 1. Đ i ề u h à nh cung ứ ng ti ề n t ệ . NHNN c ầ n ti ế p t ụ c th ự c hi ệ n ch í nh sá ch ti ề n t ệ th ắ t ch ặ t trong đó ki ể m so á t kh ố i l ợ ng ti ề n cung ứng, v ừ a đá p ứ ng đầ y đủ y ê u c ầu ph ơng ti ệ n thanh to á n c ủ a n ền kinh t ế theo t í n hi ệu th ị tr ờ ng, v ừ a k ị p th ờ i c ó nh ững bi ệ n ph á p để thu h ú t ti ề n m ặ t v ề , gi ả m b ớ t s ứ c é p l ạ m ph á t. Kh ố i l ợ ng ti ề n t ệ t ă ng th ê m ch ỉ l à m ộ t ch ỉ ti ê u c ó t í nh đị nh h ớ ng NHTW ph ả i theo d õ i di ễ n bi ế n củ a ho ạ t độ ng kinh t ế , sự bi ế n đổ i gi á c ả v à t ỷ gi á h ố i đ o á i để đ i ề u ch ỉ nh k ị p th ờ i vi ệ c cung ứ ng ti ề n sao cho vi ệ c t ă ng, gi ả m kh ố i l ợ ng ti ề n kh ô ng ả nh h ở ng t ớ i gi á c ả th ị tr ờ ng v à l à m t ắ c ngh ẽ n lu th ô ng. Vi ệ c đ i ề u ch ỉ nh n à y ph ả i th ực hi ệ n th ô ng qua c á c nhu c ầ u đố i ứ ng t ạ o ra trong l ĩ nh v ực t ạ o ti ề n b ằ ng c á c ch í nh s á ch t í n d ụ ng v ề ngo ạ i h ố i. Trong qua tr ì nh đ i ề u h à nh, c ă n c ứ v à o t í n hi ệ u c ủ a th ị tr ờ ng NHNN c ầ n đ i ề u h ò a kh ố i l ợ ng ti ề n cung ứng v à o c á c m ụ c ti ê u cho th í ch h ợp v à ph ơ ng th ức cung ứ ng ti ề n th ô ng qua c á c k ê nh: - Mua ngo ạ i t ệ cho qu ỹ d ự tr ữ. - C ấ p t í n d ụ ng cho NHTM th ô ng qua ch ơ ng tr ì nh t í n d ụ ng c ủ a nh à n ớc, v ố n cho ng â n h à ng ph ụ c v ụ ng ờ i ngh è o. - Cho vay t á i c ấ p v ố n v à t á i chi ế t kh ấ u. - C ấ p đủ v ố n đ i ề u l ệ cho doanh nghi ệ p nh à n ớ c. - T ă ng v ố n đ i ề u l ệ cho NHTM qu ố c doanh. - Nghi ệ p v ụ th ị tr ờ ng m ở . 2. Ch í nh s á ch qu ả n l ý ngo ạ i h ố i v à đ i ề u h à nh t ỉ gi á : 2.1 Ch í nh s á ch qu ả n l ý ngo ạ i h ố i. Ch í nh s ách qu ả n l ý ngo ạ i h ố i ph ả i h ớ ng t ớ i m ụ c ti ê u ch ủ y ế u l à b ả o v ệ đồ ng ti ề n Vi ệ t Nam, t ạ o ti ề n đề cho t ơ ng lai c ó m ộ t đồ ng ti ề n Vi ệ t Nam chuy ể n đổ i. Ch í nh s á ch qu ả n l ý ngo ạ i h ố i c ầ n đợ c k ế t h ợ p ch ặ t ch ẽ v ớ i ch í nh s á ch ngo ạ i th ơ ng để c ó k ế t qu ả b ộ i thu trong c á n c â n th ơ ng m ạ i, ổ n đị nh t ỉ gi á h ố i đ o á i, t ăng d ự tr ữ ngo ạ i t ệ . C á n c â n thanh to án qu ố c t ế ph ả i đợ c s ử d ụ ng nh m ộ t c ô ng c ụ đ i ề u ti ết v ĩ m ô . NHNN ph ả i ph â n t í ch đ i ề u ch ỉ nh c á n c ân thanh to á n qu ố c t ế để đả m b ả o c â n b ằ ng h ợp l ý trong giao d ị ch đố i ngo ạ i. C ầ n linh ho ạ t trong qu ản l ý ngo ạ i h ố i cho ph ù
h ợp v ớ i qu á tr ì nh chuy ể n đổ i n ề n kinh t ế nh ằ m đả m b ảo ổ n đị nh t ỷ gi á , ổ n đị nh ti ề n t ệ t ạ o c ơ để đ i ề u h à nh ch í nh s á ch ti ền t ệ m ộ t c á ch thu ậ n l ợ i. 2.2. Ch í nh s á ch đ i ề u h à nh t ỷ gi á . Ch í nh s á ch t ỷ gi á l à m ộ t b ộ ph ậ n củ a ch í nh s á ch ti ề n t ệ v à c ó nhi ệ m v ụ đả m b ảo ổ n đị nh ti ề n t ệ ki ề m ch ế l ạ m ph á t g ó p ph ầ n t ă ng tr ở ng kinh t ế m ứ c độ cao, b ề n v ững. 2.2.1 H ở ng t ớ i ch í nh s á ch t ỷ gi á c â n b ằ ng cung c ầ u. Để th ị tr ờng ngo ạ i h ố i ho ạ t độ ng hi ệ u qu ả v ớ i doanh số dao d ị ch c ự c đạ i c ó độ thanh qu ả n cao v à chi ph í giao d ị ch th ấ p th ì t ỷ gi á ph ả i đợ c h ì nh th à nh m ộ t c á ch kh á ch quan theo quy lu ậ t cung c ầ u. V ớ i vai tr ò l à NHTW, hi ệ n nay NHNN qu ả n l ý th ị tr ờ ng ngo ạ i t ệ ch ủ y ế u th ô ng qua quan h ệ mua b á n, c ô ng b ố t ỷ gi á b ì nh qu â n giao d ị ch li ê n ng â n h à ng, quy đị nh tr ầ n t ỷ gi á giao d ị ch ngay, t ỷ gi á ph ầ n tr ă m gia t ă ng c ủ a t ỷ gi á k ì h ạ n v à c á c bi ệ n ph á p qu ả n l ý ngo ạ i h ố i. 2.2.2 Ho à n thi ệ n v à ph á t tri ể n th ị tr ờ ng ngo ạ i t ệ li ê n ng â n h à ng. - Th ự c hi ện vai tr ò c ủ a NHTW l à ng ờ i mua b á n cu ố i c ù ng tr ên th ị tr ờ ng ngo ạ i h ố i, hi ệ n t ạ i do t ỷ gi á cha th ự c sự l à m ch ứ c n ă ng đ i ề u ti ế t quan h ệ cung c ầ u th ì vai tr ò h ớ ng d ẫn đ i ề u ti ế t c ủ a NHTW cầ n đợ c th ể hi ệ n th ô ng qua vi ệc mua b á n ngo ạ i t ệ cu ố i c ù ng tr ê n th ị tr ờ ng ngo ạ i h ố i. Ngo à i ra NHNN c ầ n tham gia v à th ự c hi ệ n c á c ngh ĩ a v ụ kinh doanh ngo ạ i t ệ k ì h ạ n, ho á n đổ i đú ng nh quy đị nh nh ằ m t ạ o đ i ề u ki ệ n cho NHTM tham gia t í ch c ự c h ơ n v à o th ị tr ờ ng ngo ạ i h ố i. - Ti ế n h à nh thi ế t l ậ p th ị tr ờ ng ngo ạ i l ệ li ê n ng â n h à ng theo quy m ô , h ì nh th ự c t ổ ch ức k é p bao g ồ m th ị tr ờ ng ngo ạ i t ệ li ê n ng â n h àng tr ực ti ế p gi ữ a c á c ng â n h à ng v à th ị tr ờ ng gi á n ti ế p qua m ô i gi ớ i. - M ở rộ ng s ố l ợ ng th à nh vi ê n, m ặ t kh á c c ầ n t ạ o ra m ô i tr ờ ng v à đ i ề u ki ệ n để c á c th à nh vi ê n tham gia th ị tr ờ ng m ộ t c á ch t í ch c ực h ơ n. Nghi ê n c ứ u h ì nh th à nh hi ệ p h ộ i c á c nh à kinh doanh ngo ạ i h ố i Vi ệ t Nam. - Ho à n thi ệ n c ơ ch ế giao d ị ch, hi ệ n đạ i h ó a kh â u thanh to á n trang thi ế t b ị c ô ng ngh ệ , th ô ng tin ti ên ti ế n n â ng cao tr ì nh độ v à k ĩ n ă ng kinh doanh cho c á c c á n b ộ. 2.2.3 Ho à n thi ệ n v à m ở r ộ ng c á c nghi ệ p v ụ kinh doanh ti ề n t ệ . V ề nghi ệ p v ụ k ì h ạ n v à ho á n đổ i, tr ớ c m ắ t l ê n cho ph é p c á c ng â n h àng th ự c hi ệ n c ác h ợp đồ ng v ớ i c á c k ì h ạ n linh ho ạt m à kh ô ng b ị kh ố ng ch ế th ờ i h ạ n. B ê n c ạ nh đó , t ừ ng b ớ c n ớ i r ộ ng t ỷ l ệ % gia t ă ng cho ph ép để c á c ng ân h à ng c ó th ể y ế t gi á c ạ nh trang cho th ị tr ờ ng c ó độ thanh kho ả n cao h ơ n v à s ô i độ ng h ơ n. - M ở rộ ng nghi ệ p v ụ quy ề n ch ọ n ti ề n t ệ : Để ph ù h ợ p v ớ i tr ì nh độ th ị tr ờ ng v à nhu c ầ u th ực ti ễ n, tr ớ c m ắ t NHNN cho ph é p v à h ớ ng d ẫ n c á c NHTM ti ế n h à nh th ự c hi ệ n nghi ệ p v ụ quy ền ch ọ n ti ề n t ệ.
- V ề nghi ệ p v ụ t ơ ng lai: Nghi ệ p v ụ n à y n ổ i ti ế ng l à m ộ t cu ộ c ch ơ i d à nh cho nh ững ng ờ i ch ấ p nh ậ n rủ i ro cao. Do đó v ớ i th ị tr ờ ng non tr ẻ c ủ a Vi ệ t Nam th ì cha l ê n m ở r ộ ng nghi ệ p v ụ thi tr ờ ng n à y. 3.Ch í nh s ách huy độ ng v ố n v à t í n d ụ ng Đâ y l à k ê nh đã , đ ang v à c ò n ti ế p t ụ c đó ng vai tr ò ch ủ l ực trong vi ệ c huy độ ng v ố n cho n ền kinh t ế . Tuy nhi ê n do độ sâ u t à i ch í nh b ì nh qu â n c ủ a c á c ng â n h àng Vi ệ t Nam c ò n qu á th ấ p: N ă m 2002 ch ỉ s ố t ổ ng huy độ ng tr ê n GDP m ớ i đạ t 55%, trong khi đó con s ố n à y c ủ a Th á i Lan l à 94%, Trung Qu ố c l à 137%... đ i ề u đó n ó i l ê n r ằ ng ti ề n n ă ng v ố n trong d â n c c ò n r ấ t l ớ n. Để huy độ ng t ố t qua k ê nh ch ủ l ự c n à y c ầ n í t nh ấ t ba đ i ề u ki ệ n c ơ b ả n l à ổ n đị nh kinh t ế v ĩ m ô , t ă ng ti ề m l ự c t à i ch í nh cho c á c ng â n h à ng v à n âng cao uy t í n đồ ng ti ề n Vi ệ t Nam. Trong n ề n kinh t ế th ị tr ờ ng, ho ạt độ ng t í n d ụ ng đó ng vai tr ò đ i ề u ti ế t th ờ ng xuy ê n đố i v ớ i vi ệ c gi ả i quy ế t m ố i quan h ệ gi ữ a t ă ng tr ởng kinh t ế v à l ạ m ph á t. D ựa v ào vi ệ c m ở rộ ng t í n d ụ ng ng ờ i ta c ó th ể đạ t đế n s ứ m ở rộ ng s ả n xu ấ t kinh doanh v à đầ u t x â y d ự ng c ơ b ả n v à ng ợc l ạ i. V ì v ậ y c ô ng c ụ h ạ n m ứ c t í n d ụ ng có ý ngh ĩ a quan tr ọ ng v à vi ệ c x á c đị nh h ạ n m ứ c t í n d ụ ng l à rấ t c ầ n thi ế t để th ự c hi ệ n m ụ c ti ê u ch ố ng l ạ m ph á t v à ổ n đị nh kinh t ế . 3. Đ i ề u h à nh ch í nh s á ch ti ề n t ệ v ớ i c ô ng c ụ qu ả n l ý . 3.1 D ự tr ữ b ắ t bu ộ c. Th ô ng qua vi ệ c th ực hi ệ n ch ế độ d ự tr ữ b ắ t bu ộ c NHNN đ i ề u h à nh t ổ ng ph ơ ng ti ệ n thanh to á n qua cơ ch ế t ác độ ng đế n kh ố i l ợ ng v à gi á t í n d ụ ng c ủ a c á c ng â n h à ng th ơ ng m ạ i. Mu ố n c ô ng c ụ n à y tr ở l ê n c ó hi ệ u qu ả h ơ n th ì : Tr ớ c m ắ t ph ả i ho à n hi ệ n t ừ ng b ớ c c á c v ă n b ả n ph á p l ý trong l ĩ nh v ực n à y, linh ho ạ t đ i ề u ch ỉ nh t ỷ l ệ d ự tr ữ b ắ t bu ộ c cho ph ù h ợp v ớ i t ì nh h ì nh th ự c t ế . NHNN c ó th ể ho à n l ạ i s ố ti ề n l ã i m à NHTM ph ả i tr ả cho kh á ch h à ng c ó ti ề n g ử i để đả m b ả o cho NHTM kinh doanh c ó l ã i. C ầ n th ố ng nh ấ t m ộ t t ỷ l ệ d ự tr ữ b ắ t bu ộ c cho c á c lo ạ i ti ề n g ử i c ó k ì h ạn v à kh ô ng c ó k ì h ạ n. Th ố ng nh ấ t l ậ p s ố ti ề n d ự tr ữ b ắ t bu ộ c v à o m ộ t t à i kho ả n ti ề n g ử i kh ô ng k ì h ạ n v à qu ả n l ý theo h ạ n m ức; th ự c hi ệ n vi ệ c thay đổ i hay ho à n l ạ i ti ề n l ãi s ố ti ề n l ã i, s ố ti ề n h ụ t hay v ợ t m ứ c d ự tr ữ , s ử ph á t nghi ê m ng ặ t v ớ i c á c tr ờ ng h ợ p vi ph ạ m. 3.2 Ch í nh s á ch l ã i su ấ t: Đâ y l à c ô ng c ụ s ử d ụ ng hi ệ u qu ả trong su ố t nh ững n ă m qua, v à ch ắ c ch ắ n s ẽ l à c ô ng cụ thi ế t y ếu trong nh ữ ng n ă m t ớ i, b ở i ch í nh sá ch l ã i su ấ t l à ch í nh sá ch quan trong h à ng đầ u trong đ i ề u h à nh ch í nh s ách ti ề n t ệ Vi ệ t Nam hi ệ n nay. NHNN v ẫ n th ự c hi ệ n vai tr ò ki ể m so á t v à đị nh h ớng m ức l ã i su ấ t cho vay c ủ a h ệ th ố ng NHTM d ớ i h ì nh th ứ c quy đị nh m ứ c l ã i su ất tr ầ n cho vay t ố i đ a củ a c á c TCTD đổ i v ơ i n ề n kinh t ế .
- C ầ n l ự a ch ọ n m ứ c l ãi su ấ t m ụ c ti ê u th í ch h ợ p v à thi ế t l ậ p đợ c m ô h ì nh ki ể m so á t m ứ c l ã i su ấ t m ụ c ti ê u đó m ộ t c á ch hi ệ u qu ả . Lự a ch ọ n l ã i su ấ t li ê n ng â n h à ng l à m m ụ c ti ê u ho ạ t độ ng l à th í ch h ợ p h ơ n c ả . Đồ ng th ời s ử d ụ ng m ô h ì nh ki ể m so á t l ã i su ấ t m ụ c ti ê u ph ù h ợ p nh ấ t đố i v ớ i đ i ề u ki ệ n c ụ th ể c ủ a th ị tr ờ ng ti ề n t ệ Vi ệ t Nam hi ệ n nay l à m ô h ì nh ki ể m so á t l ã i su ấ t li ên ng â n h à ng th ô ng qua nghi ệ p v ụ th ị tr ờ ng m ở . Theo m ô h ì nh n à y, NHTW ph ả i x á c đị nh đợ c m ộ t m ức m ụ c ti ê u cho l ã i su ấ t li ê n ng â n h à ng v à s ử d ụ ng nghi ệ p v ụ th ị tr ờng m ở m ộ t c á ch th ờ ng xuy ên. 3.3 Nghi ệ p v ụ th ị tr ờ ng m ở Nghi ệ p v ụ th ị tr ờ ng m ở đợ c coi l à c ô ng c ụ quan tr ọ ng b ậ c nh ấ t trong đ i ề u h ành ch í nh s á ch ti ề n t ệ . ở Vi ệ t Nam hi ện nay, th ị tr ờ ng m ở cha th ực s ự tr ở th à nh c ô ng cụ đó ng vai tr ò để NHNN đ i ề u ti ế t m ứ c cung ti ền. V ì v ậ y để sớ m c ó th ể đ a nghi ệ p v ụ th ị tr ờng m ở v à o ho ạ t độ ng, xin ki ế n ngh ị m ộ t s ố đề xu ấ t sau: - C ầ n ph ải t ổ ch ức tuy ê n truy ề n, t ậ p hu ấ n ch ỉ ti ế t, đ i v à o t ừ ng nghi ệ p v ụ c ụ th ể để t ừ đó gi ú p c á c th à nh vi ê n th ấy đợ c vai tr ò , t á c d ụ ng v à s ự linh ho ạt c ủ a nghi ệ p v ụ th ị tr ờ ng m ở trong vi ệ c đ i ề u h à nh ch í nh s á ch ti ề n t ệ c ủ a NHNN, c ũ ng nh hi ệ u qu ả đạ t đợ c c ủ a TCTD trong vi ệ c đ i ề u h à nh ngu ồ n v ố n c ủ a m ì nh. - NHNN c ầ n ph ả i c ó s ự ph ố i h ợ p gi ữa c á c c ô ng c ụ v à bi ệ n ph á p đ i ề u h à nh ch í nh sá ch ti ề n t ệ cầ n h ạ n ch ế c á c h ì nh th ức cung ứng v ố n t í n d ụ ng kh á c t ừ NHNN nh: t á i c ấ p v ố n, cho vay theo ch ỉ đị nh, b ê n c ạ ch ti ế p t ụ c th ự c hi ệ n vi ệ c khoanh n ợ , c ũ ng nh vi ệ c c ủ ng c ố v à ph á t tri ể n th ị tr ờ ng ti ề n t ệ , đặ c bi ệ t ph ả i h ỗ tr ợ cho s ự ph á t tri ể n c ủ a ti ề n t ệ li ê n ng â n h à ng, nghi ệ p v ụ đấ u th ầ u t í n phi ế u kho b ạ c ho ạ t độ ng mua b á n gi ấ y t ờ có gi á ... B ê n c ạ nh đó , NHNN c ầ n k ế t h ợ p trong vi ệ c đ i ề u h à nh ho ạ t độ ng c ủ a nghi ệ p v ụ th ị tr ờ ng m ở v ớ i c á c nghi ệ p v ụ kh á c nh: Chi ế t kh ấ u gi ấ y t ờ c ó gi á ng ắ n h ạ n, ho á n đổ i ngo ạ i t ệ .... Để t ạo ra đợ c m ô i tr ờ ng kinh doanh l à nh m ạ nh, b ì nh đẳ ng gi ữ a c á c TCTD, đồ ng th ờ i gi ú p cho nghi ệ p v ụ th ị tr ờ ng m ở ng à y c à ng củ ng c ố v à tr ở th à nh c ô ng c ụ đ i ề u h à nh ch í nh s á ch ti ề n t ệ c ó hi ệ u qu ả c ủ a NHTW.
K Ế T LU Ậ N Qua qu á tr ì nh nghi ê n c ứ u ch í nh s á ch ti ề n t ệ qu ố c gia n ó i ri ê ng v à ch í nh kinh t ế v ĩ m ô n ó i chung, ch ú ng ta th ấ y r õ đợ c vai tr ò v à ý ngh ĩ a c ủ a n ó trong n ề n kinh t ế b ởi ch í nh sá ch ti ề n t ệ l à c ô ng c ụ đ i ề u ti ết n ề n kinh t ế v ĩ m ô c ủ a nh à n ớ c. N ê n v ị tr í c ủ a ch í nh sá ch ti ề n t ệ tr ở n ê n h ết s ứ c quan tr ọ ng. Ho ạ ch đị nh m ộ t ch í nh s á ch ti ề n t ệ đò i h ỏ i c ả m ộ t qu á tr ì nh, s ự linh ho ạ t v à s ự th ố ng nh ấ t trong sự á p d ụ ng tr ê n th ực ti ễ n tr ớ c b ố i c ả nh kinh t ế qu ố c t ế hi ệ n nay. B ằ ng s ự n ỗ l ự c hi ệ n t ạ i v à trong t ơ ng lai, s ự k ế th ừa v à ph á t huy nh ững th à nh t ự u c ủ a ch í nh s á ch ti ề n t ệ , ch ắ c ch ắ n ch í nh s á ch ti ề n t ệ Vi ệ t Nam s ẽ đó ng g ó p vai tr ò quan tr ọ ng trong vi ệ c x â y d ự ng m ộ t đấ t n ớ c Vi ệ t Nam gi ầu m ạ nh, ổ n đị nh v à ph á t tri ể n sá nh vai v ớ i c á c b ạ n b è qu ố c t ế . Qua b à i vi ế t, tuy b ả n th â n l à ng ờ i Laos, em c ũ ng hi ể u rõ ph ầ n n à o v ề ch í nh s á ch ti ề n t ệ , tuy c ò n nhi ề u v ấ n đề b ấ t c ậ p song em c ũ ng cố g ắ ng ho à n th à nh b à i vi ế t, em mong c ó đợ c s ự đó ng g ó p ý ki ế n c ủ a Th ầ y c ô v à b ạ n đọ c.