BÁO CÁO " Chọn giống cá Rô phi Oreochromis niloticus (dòng GIFT) nhằm nâng cao sức sinh trưởng và khả năng chịu lạnh"

Chia sẻ: Vồng Cầu | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST

Báo xấu

76
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Di truyền chọn giống trong nuôi trồng thủy sản đã thu được những thành tựu to lớn trên một số đối tượng cá nuôi như cá hồi ở Na Uy và cá chép ở nhiều nước châu Âu. Đối với cá rô phi, chương trình chọn giống thuộc dự án GIFT (Nâng cao chất lượng di truyền cá rô phi nuôi) đã được Trung tâm quốc tế về quản lý nguồn lợi thủy sản (ICLARM) tiến hành trong những năm cuối 1980 và đầu 1990. ...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: BÁO CÁO " Chọn giống cá Rô phi Oreochromis niloticus (dòng GIFT) nhằm nâng cao sức sinh trưởng và khả năng chịu lạnh"

Chän gièng c¸ R« phi Oreochromis niloticus (dßng GIFT) nh»m n©ng cao søc sinh tr−ëng vμ kh¶ n¨ng chÞu l¹nh NguyÔn C«ng D©n, TrÇn §×nh Lu©n, Phan Minh Quý, NguyÔn ThÞ Hoa ViÖn Nghiªn cøu Nu«i trång Thñy s¶n 1 I. §Æt vÊn ®Ò Di truyÒn chän gièng trong nu«i trång thñy s¶n ®· thu ®−îc nh÷ng thµnh tùu to lín trªn mét sè ®èi t−îng c¸ nu«i nh− c¸ håi ë Na Uy vµ c¸ chÐp ë nhiÒu n−íc ch©u ¢u. §èi víi c¸ r« phi, ch−¬ng tr×nh chän gièng thuéc dù ¸n GIFT (N©ng cao chÊt l−îng di truyÒn c¸ r« phi nu«i) ®· ®−îc Trung t©m quèc tÕ vÒ qu¶n lý nguån lîi thñy s¶n (ICLARM) tiÕn hµnh trong nh÷ng n¨m cuèi 1980 vµ ®Çu 1990. KÕt qu¶ cña ch−¬ng tr×nh chän gièng nµy ®· t¹o ra ®−îc mét dßng c¸ r« phi Oreochromis niloticus cã tèc ®é sinh tr−ëng t¨ng 60% vµ tû lÖ sèng t¨ng 40% so víi c¸c dßng r« phi ®Þa ph−¬ng ë Philippines (ICLARM, 1998). Dßng r« phi GIFT ®· ®−îc ph¸t t¸n ®i nu«i thö nghiÖm ë 5 n−íc thuéc vïng §«ng Nam ¸ trong ®ã cã ViÖt Nam, ®Ó kh¶o nghiÖm chÊt l−îng di truyÒn ®µn c¸ chän gièng th«ng qua viÖc nu«i so s¸nh víi c¸c loµi c¸ r« phi ®Þa ph−¬ng. KÕt qu¶ nu«i thö nghiÖm cho thÊy dßng GIFT cã tèc ®é sinh tr−ëng nhanh h¬n tõ 15-20% so víi c¸c dßng c¸ r« phi kh¸c hiÖn cã ë ViÖt Nam (NguyÔn C«ng D©n vµ ctv, 1998). Ph−¬ng ph¸p chän gièng theo gia ®×nh cho phÐp lùa chän nhiÒu tÝnh tr¹ng ®ång thêi trªn ®èi t−îng. ViÖc kÕt hîp chän läc gi÷a tÝnh tr¹ng sinh tr−ëng vµ chÞu l¹nh ®Ó t¹o ra dßng c¸ r« phi cã søc sinh tr−ëng cao l¹i cã kh¶ n¨ng chÞu l¹nh tèt trong ®iÒu kiÖn miÒn B¾c ®−îc thùc hiÖn tõ n¨m 1999 - 2006. B¸o c¸o nµy lµ nh÷ng kÕt qu¶ chän läc vµ nu«i thö nghiÖm ®¹t ®−îc trong khu«n khæ Hîp phÇn 1, dù ¸n NORAD giai ®o¹n 1999-2003. II. VËt liÖu vμ ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu 1. VËt liÖu chän gièng ban ®Çu VËt liÖu cho chän gièng ban ®Çu tõ 106 gia ®×nh c¸ r« phi dßng GIFT thÕ hÖ chän gièng thø 5 cña ICLARM nhËp vµo ViÖn 1 n¨m 1997 (mçi tæ hîp gia ®×nh gåm 1 con ®ùc vµ 3 con c¸i) vµ 50 cÆp c¸ r« phi dßng ViÖt (®µn c¸ gèc tõ §µi Loan) nhËp vµo ViÖt Nam n¨m 1973. 2. ThiÕt kÕ thÝ nghiÖm (S¬ ®å 1) C¸c gia ®×nh c¸ chän gièng ®−îc cho sinh s¶n riªng rÏ trong giai 3m3, ®©y lµ giai ®o¹n quan träng quyÕt ®Þnh ch−¬ng tr×nh chän gièng c¸ r« phi theo ph−¬ng ph¸p gia ®×nh. Mçi gia ®×nh ®−îc ghÐp 1 con ®ùc vµ 2 con c¸i cho ®Î tù nhiªn trong giai. C¸ bét sau khi xuÊt hiÖn, thu 250 con/gia ®×nh vµ chuyÓn sang −¬ng riªng ë c¸c giai 1m3. Khi c¸ ®¹t ®Õn kÝch th−íc 1- 2g/con sÏ chän ngÉu nhiªn 150 con/gia ®×nh vµ chuyÓn sang −¬ng trong giai 3m3 ®Õn khi ®¹t kÝch th−íc 12-15g/con ®Ó ®¸nh dÊu ®iÖn tö phôc vô thÝ nghiÖm. Dßng c¸ ViÖt thuéc loµi O. niloticus nhËp vµo ViÖt Nam tõ n¨m 1973. Sau h¬n 20 n¨m thuÇn ho¸, nu«i ë miÒn B¾c, dßng c¸ ®−îc cho lµ cã kh¶ n¨ng chÞu l¹nh tèt h¬n dßng c¸ míi nhËp. ViÖc thªm c¸c nhãm c¸ dßng ViÖt vµo ®µn c¸ chän gièng ban ®Çu (trong s¬
®å thÝ nghiÖm) nh»m môc ®Ých t¨ng thªm sù kh¸c biÖt vÒ gen, di truyÒn (genetic variation) cña vËt liÖu chän gièng ë c¶ 2 tÝnh tr¹ng sinh tr−ëng vµ kh¶ n¨ng chÞu l¹nh. S¬ ®å 1: Chän gièng c¸ r« phi O. niloticus theo ph−¬ng ph¸p chän läc gia ®×nh Cho c¸ ®Î theo §1 §50 Dßng ViÖt ®Î Dßng GIFT ®Î gia ®×nh trong giai chung trong chung trong ao 3 m3 C1 ... C2 C1 ... C2 ao ↓ ↓ ↓ ↓ ¦¬ng c¸ bét lªn Giai 1-8 Giai 1-8 Giai 1 250 Giai 100 c¸ h−¬ng trong .... c¸ bét 250 c¸ bét 250 c¸ bét 250 c¸ bét giai 1 m3 ↓ ↓ ↓ ↓ ¦¬ng c¸ h−¬ng Giai 1 Giai 100 Giai 1-8 Giai 1-8 lªn c¸ gièng trong 150 c¸ .... 150 c¸ giai 3 m3 150 c¸ gièng 150 c¸ gièng gièng gièng ↓ ↓ ↓ ↓ LÊy ngÉu nhiªn 40 c¸ gièng/mçi gia ®×nh ®Ó LÊy ngÉu nhiªn 20 c¸ gièng/mçi gia §¸nh dÊu nu«i thµnh c¸ th−¬ng phÈm ®×nh ®Ó thÝ nghiÖm kh¶ n¨ng chÞu l¹nh ↓ ↓ Nu«i c¸ th−¬ng Th¶ nu«i chung trong 2 ao 1200 m2, thêi Thu 10 - 15% c¸ sèng sau thÝ nghiÖm ← phÈm trong ao gian 3 th¸ng chÞu l¹nh ↓ Chän läc c¸ thÓ, gia ®×nh Thu ho¹ch, c©n ®o toµn bé c¸ thÓ, tÝnh tû lÖ sèng, hÖ theo gi¸ trÞ chän läc vµ chØ sè di truyÒn (h2), gi¸ trÞ chän läc (A) vµ chØ sè di truyÒn sè di truyÒn (I) 3. Ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch sè liÖu • ChØ sè thèng kª sinh häc vµ ph©n tÝch ph−¬ng sai Mean: gi¸ trÞ trung b×nh; Variance: ph−¬ng sai; Standard Deviation: ®é lÖch chuÈn ANOVA: ph©n tÝch ph−¬ng sai • CF = (ΣX)2/sdn • Sire SS = 1/dn Σ (sire total)2 – CF • Total SS = ΣX2 – CF • Dam SS = 1/n Σ (dam total)2 – CF – sire SS B¶ng 1: Ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch ph−¬ng sai Expectation of Source of variance DF Sum of squares mean squares Between sires s-1 1/dn Σ (sire total)2 – CF δ e2+δ d2+ ndδ s2
Within-sires and between dams s (d-1) Dam SS = 1/n Σ (dam total)2 – CF – sire SS δ e2+δ d2 Within-dams sd(n-1) By difference δ e2 Total sdn-1 ΣX2 – CF Ghi chó: s = sire, d = dam, n= number of observation. • HÖ sè di truyÒn (Heritability-h2) h2: hÖ sè di truyÒn δ2 (1) h = A 2 δA2: additive genetic variance δ2 P δ P2: phenotypic variance fs: fullsib hs: halfsib 2δ( s+d ) (2) 4δ s 2 (2) h 2 (fs) = (3) h 2 (hs) = δ(2s+d ) + δ2 e δs + δ 2 2 e • Gi¸ trÞ chän läc (Breeding value) h2: HÖ sè di truyÒn A = h2(Pi - PP) Pi: Träng l−îng cña c¸ thÓ i PP: Träng l−îng trung b×nh quÇn ®µn A: Gi¸ trÞ chän läc ¢ = bI (Pi - fs) + bfs(Pfs - Phs) + bhs(Phs – Pp) Sö dông ch−¬ng tr×nh SAS/GLM: tÝnh HÖ sè di truyÒn (h2) vµ Gi¸ trÞ chän läc (¢) HÖ sè di truyÒn thùc tÕ (Realized heritability) X thÕ hÖ con (chän gièng) - X thÕ hÖ con (®èi chøng) h2 = ----------------------------------------------------------------- X bè mÑ (chän gièng) - X bè mÑ (®èi chøng) III. KÕt qu¶ nghiªn cøu 1. KÕt qu¶ s¶n xuÊt gia ®×nh S¶n xuÊt c¸c gia ®×nh c¸ chän gièng ®ãng vai trß quan träng trong toµn bé c¸c giai ®o¹n cña chän gièng. ViÖc cho ®Î c¸ gia ®×nh trong giai phô thuéc rÊt nhiÒu vµo chän lùa c¸ c¸i ®· thµnh thôc vµ biÖn ph¸p h¹n chÕ c¸ ®ùc tÊn c«ng c¸ c¸i trong giai sinh s¶n... Sau khi thu c¸ bét vµ chuyÓn c¸ c¸i ®Î råi ra khái giai, c¸ ®ùc ®−îc gi÷ l¹i trong giai nu«i vç 1 tuÇn råi th¶ c¸ c¸i (thø 2) vµo cho ®Î vµ thu c¸ bét (løa 2). Nh− vËy, mçi tæ hîp cho ®Î gåm 1 c¸ ®ùc vµ 2 c¸ c¸i ®Ó s¶n xuÊt ra c¸ bét cña 50 gia ®×nh cïng bè cïng mÑ (full-sibs) løa thø nhÊt vµ 50 gia ®×nh cïng bè cïng mÑ (full-sibs) løa thø hai, quan hÖ gi÷a nh÷ng con cïng bè kh¸c mÑ lµ half-sibs. Trong c¸c lÇn s¶n xuÊt gia ®×nh chän gièng tiÕp theo tõ thÕ hÖ chän gièng thø 1 trë ®i th× viÖc ghÐp c¸c tæ hîp c¸ ®Î ph¶i tu©n theo mét nguyªn t¾c lµ c¸ ®ùc vµ c¸ c¸i trong cïng mét gia ®×nh kh«ng bao giê ghÐp víi nhau trong giai cho ®Î ®Ó tr¸nh giao phèi cËn huyÕt.
Qua b¶ng 2 cho thÊy sè l−îng c¸c gia ®×nh sinh s¶n trong giai qua c¸c n¨m cã sù kh¸c nhau, cao nhÊt n¨m 2003 víi 110 gia ®×nh vµ thÊp nhÊt n¨m 2001 víi 83 gia ®×nh. Thêi gian cho c¸ ®Î cña c¸c gia ®×nh trong giai kÐo dµi h¬n mét th¸ng, th−êng b¾t ®Çu vµo cuèi th¸ng 4 ®Çu th¸ng 5 vµ kÕt thóc ®Çu th¸ng 6 (b¶ng 2). Sau khi c¸ bét xuÊt hiÖn, chóng ®−îc chuyÓn ngay sang giai −¬ng, tû lÖ sèng vµ kÝch cì c¸ ë c¸c giai ®o¹n u¬ng tõ bét lªn h−¬ng vµ tõ h−¬ng lªn gièng ®−îc ghi l¹i trong b¶ng 2. B¶ng 2: KÕt qu¶ s¶n xuÊt c¸c gia ®×nh c¸ chän gièng giai ®o¹n 1999 - 2003 N¨m 1999 2000 2001 2002 2003 Thêi gian 03/05-17/06 24/04-01/06 10/05-16/06 05/05-10/06 28/04-15/06 Sè gia ®×nh 106 98 83 103 110 Tû lÖ sèng c¸ h−¬ng (%) 78,8 - 93,5 91,0 - 98,0 86,0 - 98,0 77,9 - 100 88,7 - 99,0 Tr.l−îng TB c¸ h−¬ng (g) 0,7 - 1,5 1,5 - 4,0 0,96 - 2,36 1,49 – 6,09 0,8 - 4,7 Tû lÖ sèng c¸ gièng (%) 93,7 - 96,0 93,5 - 98,6 95,7 -,98,2 92,0 - 100 95,6 - 100 Tr.l−îng TB c¸ gièng (g) 15,0 - 17,8 8,1 - 12,1 8,2 - 11,3 5,5 – 16,4 4,1 - 15,3 Träng l−îng trung b×nh cña c¸c gia ®×nh tr−íc khi ®¸nh dÊu ®iÖn tö th−êng trªn 10 g, ®©y lµ kÝch cì phï hîp cho ®¸nh lo¹i dÊu 12mm vµ søc chÞu ®ùng cña c¸ tèt h¬n. Toµn bé sè c¸ ®¸nh dÊu ®−îc th¶ vµo nu«i trong ao 1.500m2 vµ thu ho¹ch vµo cuèi n¨m. 2. KÕt qu¶ nu«i t¨ng tr−ëng c¸ thÝ nghiÖm trong ao ®Êt Chän ngÉu nhiªn mçi gia ®×nh 40 con ®¸nh dÊu ®iÖn tö th¶ nu«i chung trong ao ®Êt ®Õn khi ®¹t kÝch th−íc th−¬ng phÈm. Tæng sè c¸ ®· ®¸nh dÊu ®iÖn tö ®Ó nu«i thÝ nghiÖm dao ®éng tõ 3.340 - 1.400 con phô thuéc vµo sè gia ®×nh thu ®−îc. Träng l−îng ban ®Çu, sè l−îng th¶, sè dÊu ®iÖn tö, sè gia ®×nh ®−îc ghi l¹i phôc vô cho ph©n tÝch sè liÖu sau khi thu ho¹ch. Träng l−îng trung b×nh c¸ tr−íc khi ®¸nh dÊu ®iÖn tö th−êng trªn 11 gam/con (b¶ng 3), thêi gian nu«i tõ th¸ng 8 ®Õn th¸ng 12 hµng n¨m. B¶ng 3: KÕt qu¶ nu«i c¸ thÝ nghiÖm trong ao ®Êt giai ®o¹n 1999 - 2003 N¨m 1999 2000 2001 2002 2003 Sè c¸ th¶ (con) 4.240 3.920 3.440 4.120 4.400 Tr.l−îng th¶ (g) 17,3 15,3 11,3 11,2 17,4 Thêi gian nu«i 09 - 12 08 - 11 08 - 11 08 - 11 09 -12 Sè c¸ thu (con) 3.813 3.528 3.197 3.622 3.954 Tr.l−îng thu (g) 175,0 185,7 176,4 179,4 207.7 Tû lÖ sèng (%) 90,4 90,0 93,0 88,0 89,86 Sau 3-4 th¸ng nu«i khi c¸ ®¹t kÝch cì th−¬ng phÈm tiÕn hµnh thu ho¹ch, th−êng thu ho¹ch diÔn ra tr−íc khi thêi tiÕt l¹nh ®Ó tr¸nh g©y bÖnh cho c¸ vµ thu sè liÖu phôc vô cho ph©n tÝch c¸c th«ng sè di truyÒn. Tû lÖ sèng cña c¸ trong ao dao ®éng trong kho¶ng 90% (b¶ng 3), ®©y lµ mét khã kh¨n cña qu¸ tr×nh chän gièng do sè l−îng dÊu ®iÖn tö mÊt ®i kho¶ng 10% mçi n¨m.
3. KÕt qu¶ thÝ nghiÖm chÞu l¹nh Tæng sè c¸ ®¸nh dÊu ®Ó thÝ nghiÖm chÞu l¹nh tõ n¨m 1999 - 2003 dao ®éng tõ 1.660 ®Õn 2.200 con, sè c¸ nµy ®−îc chän ngÉu nhiªn 20 con/gia ®×nh. Qua b¶ng 4 cho thÊy, ng−ìng nhiÖt ®é chÞu l¹nh cña c¸ r« phi chän gièng dao ®éng tõ 9,5 - 110C, trong ®ã n¨m 2002 ®· h¹ ®Õn nhiÖt ®é 9,50C trong mét thêi gian ng¾n. Sè c¸ thÝ nghiÖm cßn sèng sãt qua mçi lÇn thÝ nghiÖm kho¶ng 10 - 15% ®−îc th¶ vµo ao thÝ nghiÖm nu«i lín vµ thu ho¹ch vµo cuèi n¨m cïng víi c¸ thÝ nghiÖm t¨ng tr−ëng. B¶ng 4: KÕt qu¶ thÝ nghiÖm chÞu l¹nh cña c¸c gia ®×nh c¸ chän gièng N¨m 1999 2000 2001 2002 2003 Sè c¸ thÝ nghiÖm (con) 2.120 1.960 1.660 2.060 2.200 Ng−ìng nhiÖt ®é (0C) 11,0 10,9 10,5 9,5 10,4 Sè c¸ sèng 331 209 262 402 317 Sè gia ®×nh 33 36 57 62 63 Sè gia ®×nh cã c¸ cßn sèng sãt ë c¸c gia ®×nh cã sù kh¸c biÖt, n¨m 1999 chØ cã ë 33 gia ®×nh th× ®Õn n¨m 2003 ®· cã 63 gia ®×nh cã c¸ cßn sèng sãt ë ng−ìng nhiÖt ®é 10,40C (b¶ng 4). Nh− vËy kh¶ n¨ng chÞu l¹nh cña c¸c gia ®×nh ®· ®−îc t¨ng lªn. KÕt qu¶ tõ thÝ nghiÖm chÞu l¹nh ®−îc sö dông cïng víi kÕt qu¶ nu«i lín trong ao lµm c¬ së lùa chän thÕ hÖ c¸ bè mÑ theo hai tÝnh tr¹ng t¨ng tr−ëng vµ kh¶ n¨ng chÞu l¹nh cho n¨m tiÕp theo. 4. KÕt qu¶ tÝnh c¸c th«ng sè di truyÒn, sè l−îng c¸ thÓ vµ gia ®×nh ®−îc chän HÖ sè di truyÒn cña c¸ chän gièng biÕn ®éng tõ 0,12 - 0,44, trong ®ã hÖ sè di truyÒn t¨ng tõ n¨m 1999 lµ 0,12 vµ ®¹t cao nhÊt n¨m 2001 lµ 0,44, sau ®ã gi¶m xuèng 0,27 n¨m 2002 (b¶ng 5). B¶ng 5 cho thÊy, sè c¸ ®ùc vµ c¸ c¸i còng ®−îc chän nhiÒu h¬n tõ n¨m 1999 ®Õn n¨m 2002, mét trong nh÷ng lýy do lµ t¨ng sè l−îng c¸ bè mÑ ®Ó dÔ dµng h¬n khi ghÐp c¸c gia ®×nh vµ gi¶m tû lÖ cËn huyÕt ®Õn møc thÊp nhÊt. B¶ng 5: hÖ sè di truyÒn, gi¸ trÞ chän läc, gia ®×nh vµ c¸ thÓ ®−îc chän tõ n¨m 1999 - 2002 N¨m 1999 2000 2001 2002 2 HÖ sè di truyÒn (h ): 0,12 0,19 0,44 0,27 Gi¸ trÞ chän läc (A) tõ 31,42 tõ 42,69 tõ 92,57 tõ 32,26 ®Õn -24,43 ®Õn -19,04 ®Õn -59,07 ®Õn -27,35 Sè c¸ c¸ ®ùc 100 100 180 150 ®−îc chän: c¸ c¸i 200 250 320 340 Sè gia ®×nh ®−îc chän 48 38 38 50 §Ó ghÐp c¸c gia ®×nh th−êng chän sè l−îng c¸ c¸i nhiÒu gÊp ®«i sè l−îng c¸ ®ùc. Qua b¶ng 5, ®Õn n¨m 2002 cã tæng sè 50 gia ®×nh ®−îc chän trong sè nµy lµ c¸c gia ®×nh cã sè l−îng c¸ cßn sèng sãt vµ nu«i lín trong ao sau thÝ nghiÖm chÞu l¹nh ë b¶ng 4. Nh− vËy, viÖc chän läc theo 2 tÝnh tr¹ng t¨ng tr−ëng vµ kh¶ n¨ng chÞu l¹nh ë c¸ r« phi cã mèi t−¬ng quan theo chiÒu thuËn. KÕt qu¶ nµy ®· gãp phÇn c¶i thiÖn tèc ®é t¨ng tr−ëng vµ kh¶ n¨ng chÞu l¹nh cña c¸ r« phi dßng GIFT qua mçi thÕ hÖ chän läc ë n−íc ta. 5. HÖ sè di truyÒn thùc tÕ (h2) qua 2 n¨m thÝ nghiÖm • Nh÷ng sè liÖu quan träng kh¸c dïng ®Ó tÝnh hÖ sè di truyÒn thùc tÕ n¨m 2000:
- Wt.:T. l−îng TB c¸ bè mÑ ®µn chän gièng 231.37 ± 5.74g - Wt.:T. l−îng TB c¸ bè mÑ ®µn c¸ gèc 170.23 ±12.32g - Wt.: T. l−îng TB thÕ hÖ con ®µn chän gièng 309.29 ± 8.94g - Wt.: T. l−îng TB thÕ hÖ con ®µn c¸ gèc 257.70 ± 8.56g - HÖ sè di truyÒn thùc tÕ: 0,84 - HiÖu qu¶ chän gièng (thÕ hÖ thø 2 so víi quÇn ®µn gèc): 20% • Nh÷ng sè liÖu quan träng kh¸c dïng ®Ó tÝnh hÖ sè di truyÒn thùc tÕ n¨m 2003: - Wt.:T. l−îng TB c¸ bè mÑ ®µn chän gièng thÕ hÖ 5 227.60 ± 2.13g - Wt.:T. l−îng TB c¸ bè mÑ ®µn c¸ thÕ hÖ thø 3 169.70 ± 7.31g - Wt.: T. l−îng TB thÕ hÖ con ®µn chän gièng thÕ hÖ 5 365.20 ± 6.27g - Wt.: T. l−îng TB thÕ hÖ con ®µn c¸ thÕ hÖ thø 3 332.60 ± 8.50g - HÖ sè di truyÒn thùc tÕ: 0,56 - HiÖu qu¶ chän gièng (thÕ hÖ thø 5 so víi thÕ hÖ thø 3): 10% Qua sè liÖu trªn cho thÊy hiÖu qu¶ chän läc cao ë nh÷ng thÕ hÖ ®Çu (20% cña thÕ hÖ thø 2 so víi quÇn ®µn gèc) sau ®ã gi¶m dÇn ë c¸c n¨m chän läc kÕ tiÕp, cho ®Õn thÕ hÖ thø 5 chØ cßn lµ 10% so víi thÕ hÖ thø 3. 6. KÕt qu¶ nu«i thö nghiÖm c¸ chän gièng ë 3 vïng sinh th¸i kh¸c nhau TÝnh ®Õn n¨m 2003 ®· cã 219.350 c¸ r« phi chän gièng ®· ®−îc chuyÓn cho c¸c n«ng hé nu«i thö nghiÖm t¹i c¸c tØnh Th¸i Nguyªn, H−ng Yªn, H¶i D−¬ng vµ NghÖ An. Tæng diÖn tÝch nu«i, sè l−îng con gièng chuyÓn ®i nu«i thö nghiÖm ®−îc thÓ hiÖn trong b¶ng 6, trong ®ã sè l−îng hé tham gia, diÖn tÝch vµ sè con gièng t¨ng theo hµng n¨m vµ ®¹t cao nhÊt n¨m 2003 víi 90 hé vµ 73.500 c¸ chän gièng ®· ®−îc thùc hiÖn. B¶ng 6: kÕt qu¶ triÓn khai nu«i thö nghiÖm ë n«ng hé tõ n¨m 2000 - 2003 N¨m 2000 2001 2002 2003 §Þa ®iÓm Phó b×nh-Th¸i Nguyªn Phó b×nh-Th¸i Nguyªn Phó L−¬ng-Th¸i Nguyªn Phæ Yªn -Th¸i Nguyªn ¢n Thi - H−ng Yªn ¢n Thi - H−ng Yªn Tø Kú - H¶i D−¬ng CÈm Giµng-H¶i D−¬ng Quúnh L−u - NghÖ An Quúnh L−u - NghÖ An Quúnh L−u - NghÖ An Quúnh L−u - NghÖ An Sè hé ®· ®iÒu tra 90 100 150 120 Sè hé tham gia nu«i 45 62 90 90 Tæng diÖn tÝch nu«i 22.970 33.300 34.600 37.700 (m2) Sè c¸ nu«i thö 35.850 50.000 60.000 73.500 nghiÖm KÕt qu¶ ®¹t ®−îc t¹i c¸c vïng nu«i thö nghiÖm: • Tèc ®é sinh trëng cña c¸ r« phi dßng chän gièng t¨ng 25,6% (n¨m 2000) vµ 29,1% (2001) so víi c¸ r« phi ®Þa ph−¬ng. • ViÖc nu«i c¸ r« phi chän gièng ®· lµm t¨ng 27,36% thu nhËp cña n«ng hé.
• §· ph¸t t¸n ®−îc h¬n 3 triÖu c¸ r« phi chän gièng ®Õn 56 tØnh, ®Ó nu«i thµnh c¸ bè mÑ phôc vô s¶n xuÊt gièng. Qua thùc tiÔn s¶n xuÊt ®· chøng minh ®−îc vai trß cña c¸ r« phi dßng GIFT chän gièng theo hai tÝnh tr¹ng t¨ng tr−ëng vµ kh¶ n¨ng chÞu l¹nh ®· ®−îc nu«i réng r·i ë nhiÒu ®Þa ph−¬ng trong c¶ n−íc. HiÖu qu¶ kinh tÕ cña dßng c¸ míi nµy cao h¬n h¼n so víi c¸c dßng c¸ r« phi cò vµ ®−îc ng−êi nu«i −a chuéng. 7. KÕt luËn vµ ®Ò xuÊt Sau 5 n¨m thùc hiÖn tr−¬ng tr×nh chän gièng c¸ r« phi dßng GIFT nh»m n¨ng cao søc sinh tr−ëng vµ kh¶ n¨ng chÞu l¹nh ®· thu ®−îc dßng c¸ cã tèc ®é t¨ng tr−ëng cao h¬n, cã thÓ chÞu ®ùng ®−îc ng−ìng nhiÖt ®é thÊp h¬n trong ®iÒu kiÖn miÒn B¾c. C¸ r« phi chän gièng ®ang trë thµnh mét ®èi t−îng ®−îc nu«i réng kh¾p trong c¶ n−íc víi nhiÒu h×nh thøc nu«i kh¸c nhau vµ ®¹t kÕt qu¶ tèt. Qua kÕt qu¶ ph©n tÝch chóng t«i cã mét sè ®Ò xuÊt trong nh÷ng n¨m tíi: - TiÕp tôc ch−¬ng tr×nh chän gièng theo tÝnh tr¹ng sinh tr−ëng vµ chÞu l¹nh c¸c thÕ hÖ 6, 7, 8 (tõ 2004 ®Õn 2006). - §µo t¹o c¸n bé khoa häc vÒ di truyÒn chän gièng. - TiÕp tôc ph¸t t¸n ®µn c¸ chän gièng cho c¸c ®Þa ph−¬ng nu«i thµnh c¸ bè mÑ.TËp huÊn vµ chuyÓn giao kü thuËt s¶n xuÊt gièng c¸ r« phi. Tμi liÖu tham kh¶o 1. NguyÔn C«ng D©n vµ ctv, 1998. §¸nh gi¸ kÕt qu¶ thuÇn ho¸ mét sè dßng c¸ r« phi chän gièng (Oreochromis niloticus) nhËp néi ë miÒn B¾c ViÖt Nam, tuyÓn tËp b¸o c¸o khoa häc t¹i Héi th¶o khoa häc toµn quèc vÒ nu«i trång thuû s¶n, trang 172-177. 2. Capill, J.B., 1995. Growth and sex determination in Nile tilapia (Oreochromis niloticus L.) PhD theis, University of Wales Swansea. U.K 3. Guerrero, R. D., 1996. Aqua. in the Philippines WORLD AQUACULTURE 27 (1): 7-13 4. Macintosh, D. J. and Little, D.C., 1995. Nile tilapia (Orechromis niloticus). In: N.R Bromge and R. J. Roberts (eds). Broodstock Management and Egg and Larval Quality-pp. 277-320- Institute of Aquaculture, University of Stirling. 5. ICLARM, 1998. Dessemination and Evaluation of Genetically Improved Tilapia Species in Asia. Technical Report. International Centre for Living Aquatic Resources Managenent (ICLARM). 6. Pullin, R.S.V and Capill, J.B., 1988. Genetic improvement of tilapia, problems and prospects. In: R.S.V. Pullin, T. Bhukaswan, K. Tonguthai and J.L Maclean (Eds). The second International Symposium on Tilapia in Aquaculture. ICLARM conference Proceeding 15, 623 p, Separtment of Fisheries, bangkok, Thailand and Intermational Center for Living Aquatic Resources management, Manila, Philippines, pp. 259-266.