Báo cáo khoa học: Hiệu lực của phân lân và thời điểm (mùa) bón cho cà phê vối (Coffea canephora Pierre) kinh doanh trên đất bazan ở Tây Nguyên

Chia sẻ: Nguyễn Phi Nhung Nhung | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Thêm vào BST

Báo xấu

122
lượt xem 20
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

C phê l mặt hng nông sản xuất khẩu chính ở Tây Nguyên. Trong thời gian qua việc đầu t- nghiên cứu v ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật trong công tác sản xuất, chọn tạo giống, kỹ thuật canh tác v công nghệ chế biến c phê,... rất đ-ợc chú trọng. Tuy nhiên, trong chừng mực no đó cho đến nay việc đi sâu nghiên cứu phân bón cho c phê vẫn còn nhiều điều ch-a đ-ợc lm sáng tỏ. Trong khuôn khổ của bi báo ny chúng tôi đề cập đến vấn đề: “Chọn loại phân lân v& thời gian bón lân cho c& phê (mùa)” có hiệu...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo khoa học: Hiệu lực của phân lân và thời điểm (mùa) bón cho cà phê vối (Coffea canephora Pierre) kinh doanh trên đất bazan ở Tây Nguyên

Báo cáo khoa học: Hiệu lực của phân lân và thời điểm (mùa) bón cho cà phê vối (Coffea canephora Pierre) kinh doanh trên đất bazan ở Tây Nguyên
HiÖu lùc cña ph©n l©n vµ thêi ®iÓm (mïa) bãn cho cµ phª vèi (Coffea canephora Pierre) kinh doanh trªn ®Êt bazan ë T©y Nguyªn The effect of phosphate and time manure for robusta coffee on basaltic soil in Tay Nguyen Lª Hång LÞch1, NguyÔn Quang Th¹ch2, Vâ Kim Oanh1, Lª Minh TuÊn1 Summary Field experiment using 14 years-old coffee trees was carried out to study the efficiency of phosphate fertilizer. Double application of phosphate each year, in January-February of dry season and April-May of early rainy season was most effective in maintaining the phosphate availability in soil and total phosphorus in leaves. Moreover, double application reduced berry dropping by 7.28-7.50%. Combination super phosphate (SSP) and fused calcium magnesium phosphate (FMP) yielded higher and significant increase in phosphorus content in soil and leaves than any single application. It was concluded that phosphorus application, although did not affect the fruit volume, weight and bean weight but was positively increased yield. An addition of sulphur was recommended. Key words: Coffea canephora Pierre, fused calcium magnesium phosphate (FMP), super phosphate (SSP), yield 1. §Æt vÊn ®Ò c nh m cßn l m t¨ng n¨ng suÊt c phª. Trªn ®Êt bazan Phñ Quú, møc bãn 200 kg P2O5/ha mang C phª l mÆt h ng n«ng s¶n xuÊt khÈu l¹i n¨ng suÊt cao nhÊt cho c phª. chÝnh ë T©y Nguyªn. Trong thêi gian qua viÖc ®Çu t− nghiªn cøu v øng dông c¸c tiÕn bé kü 2. vËt liÖu v ph−¬ng ph¸p nghiªn thuËt trong c«ng t¸c s¶n xuÊt, chän t¹o gièng, cøu kü thuËt canh t¸c v c«ng nghÖ chÕ biÕn c Nghiªn cøu ®−îc tiÕn h nh trªn c¸c c©y phª,... rÊt ®−îc chó träng. Tuy nhiªn, trong c phª vèi, ë thêi kú kinh doanh, 14 tuæi, chõng mùc n o ®ã cho ®Õn nay viÖc ®i s©u trång trªn ®Êt bazan t¹i Bu«n Ma Thuét, nghiªn cøu ph©n bãn cho c phª vÉn cßn nhiÒu DakLak. Ph©n l©n ®−îc sö dông l ph©n l©n ®iÒu ch−a ®−îc l m s¸ng tá. Trong khu«n khæ nung ch¶y (FMP) V¨n §iÓn, Super phosphat cña b i b¸o n y chóng t«i ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò: (SSP) L©m Thao. ThÝ nghiÖm ®−îc bè trÝ ngÉu “Chän lo¹i ph©n l©n v thêi gian bãn l©n cho nhiªn, ba lÇn nh¾c l¹i, 10 c©y/«. c phª (mïa)” cã hiÖu qu¶ kinh tÕ cao cho ng−êi s¶n xuÊt. Ph©n tÝch mÉu ®Êt, mÉu l¸ theo sæ tay Theo NguyÔn Kh¶ Hßa (1994) l©n kh«ng ph©n tÝch: §Êt, n−íc, ph©n bãn, c©y trång cña chØ t¸c ®éng ®Õn sù ph¸t triÓn cña bé rÔ, t¹o th©n (ViÖn Thæ nh−ìng N«ng hãa, 1998). 1 Trung t©m nghiªn cøu ®Êt T©y Nguyªn 2 ViÖn Sinh häc N«ng nghiÖp, §¹i häc N«ng nghiÖp I
§¹i häc N«ng nghiÖp I T¹p chÝ KHKT N«ng nghiÖp 2006, TËp IV, Sè 6: 22- 27 NÒn: 300N (Urª) + 300K2O (KCl) kg/ha, a) VÒ ®Êt: kh«ng bãn ph©n chuång. - pH Kcl: §o trªn pH met Sè liÖu ®−îc xö lý b»ng phÇn mÒm Excel - Mïn: Tiurin v IRRISTAT. - §¹m tæng sè: Kjeldahl - L©n tæng sè: Lª V¨n TiÒm 3. KÕt qu¶ nghiªn cøu v th¶o luËn - L©n dÔ tiªu: Oniani 3.1. ¶nh h−ëng cña lo¹i v thêi ®iÓm bãn - Ca2+, Mg2+: Trilon B ph©n l©n ®Õn ®éng th¸i l©n dÔ tiªu trong ®Êt, l©n trong c©y v h m l−îng SO42- b)VÒ c©y: - N%: Kjeldahl ë tÊt c¶ c¸c c«ng thøc, h m l−îng l©n dÔ - P%: So mÇu tiªu trong ®Êt t¨ng nhanh sau khi bãn v kÐo - K%: Quang kÕ ngän löa d i ®Õn cuèi mïa m−a. §iÒu n y cho thÊy, trong ®iÒu kiÖn Èm ®é thÊp v chuyÓn ho¸ l©n - Ca%, Mg %: Trilon B kÐm, do ®ã l−îng l©n dÔ tiªu trong ®Êt thÊp - Träng l−îng 100 qu¶: C©n nÕu nh− kh«ng bãn l©n trong giai ®o¹n n y c - ThÓ tÝch 100 qu¶: §ong trong n−íc phª sÏ thiÕu l©n. - Träng l−îng 1000 nh©n: C©n Víi cïng l−îng ph©n l©n, nh−ng bãn l m - Tû lÖ qu¶ 1 nh©n : §Õm hai lÇn (th¸ng 1, 5) h m l−îng l©n dÔ tiªu - Tû lÖ qu¶ t−íi/nh©n: C©n trong ®Êt æn ®Þnh h¬n c¶ (CT3, CT4, CT6), - Tû lÖ qu¶ kh«/nh©n: C©n nhÊt l bãn phèi hîp 50% FMP + 50% SSP (CT6). C¸c c«ng thøc thÝ nghiÖm nh− sau (L−îng l©n bãn: 100P2O5 kg/ha) B¶ng 1. §éng th¸i l©n dÔ tiªu trong ®Êt tõ khi t−íi ®Õn cuèi mïa m−a (mg P2O5/100g ®Êt) C«ng thøc Thêi ®iÓm bãn v tû lÖ bãn (%) T−íi lÇn 1 §Çu mïa m−a Tr−íc Sau bãn (Th¸ng) C«ng (th¸ng 1-2) (th¸ng 4-5) bãn thøc 1.FMP T1 T3 T5 T7 T9 T11 - 100 (§/c) (L©n V¨n §iÓn) 1 7,7 8,1 13,4 14,0 12,2 8,1 2.FMP 100 - 2 7,4 12,1 14,3 12,5 10,1 7,8 3.FMP 50 50 3 7,6 11,7 13,0 13,5 13,0 10,1 4.SSP 50 50 4 7,6 12,9 12,9 13,2 12,9 10,2 (L©n L©m Thao) 5 8,7 11,6 13,4 12,4 10,0 8,9 5.SSP 100 - 6 7,8 12,0 14,5 13,3 13,2 10,5 6.FMP + SSP 25 + 25 25 +25 Ghi chó: T1, T3, T5, T9, T11: Th¸ng 1, 3, 5, 7, 9, 11 20.0 CT1 (m gP2O5/100g ñ t ) Hàm lư ng lân 15.0 CT2 CT3 10.0 CT4 CT5 5.0 CT6 0.0 1 2 3 4 5 6 Tháng H×nh 1. §éng th¸i l©n trong ®Êt
Còng nh− trong ®Êt, h m l−îng l©n trong supe l©n (CT5) gi¶m sím h¬n bãn FMP. Bãn l¸ c phª ë c¸c c«ng thøc cã bãn l©n trong hai lÇn (th¸ng 1, 5) h m l−îng l©n trong l¸ mïa kh« ®Òu t¨ng so víi ®èi chøng (b¶ng 2). lu«n ®¹t ng−ìng thÝch hîp ®èi víi c©y c phª. Nh÷ng c«ng thøc bãn mét lÇn v o mïa kh« §Æc biÖt c«ng thøc bãn FMP v SSP chia l m (CT2, CT5) h m l−îng l©n trong l¸ ®Òu t¨ng, hai lÇn (CT6) h m l−îng P trong l¸ ®iÒu ho song cuèi mïa m−a l¹i gi¶m. §¸ng chó ý, bãn v thÝch hîp trong suèt vô. B¶ng 2. §éng th¸i l©n trong l¸ tõ khi t−íi ®Õn cuèi mïa m−a ( P% chÊt kh«) C«ng thøc Th¸ng 1 Th¸ng 3 Th¸ng 5 Th¸ng 7 Th¸ng 9 Th¸ng 11 1 0,08 0,09 0,12 0,14 0,13 0,09 2 0,08 0,12 0,12 0,13 0,12 0,09 3 0,09 0,11 0,13 0,14 0,12 0,11 4 0,09 0,11 0,12 0,13 0,12 0,11 5 0,08 0,11 0,13 0,12 0,09 0,08 6 0,10 0,11 0,12 0,14 0,13 0,12 Theo LouÐ ë Cote d’lvoire h m l−îng l©n Ph©n tÝch h m l−îng SO4 trong ®Êt tr−íc trong l¸ tõ 0,12-0,15% l ®ñ, trªn 0,15% l v sau thÝ nghiÖm (b¶ng 3) cho thÊy: c¸c c«ng thõa cßn theo Franlart ë Congo l©n cã gi¸ trÞ thøc cã bãn SSP h m l−îng SO4 trong ®Êt cao tèi thÝch 0,15 v o th¸ng 3, 4; cßn theo kÕt qu¶ h¬n chØ bãn FMP. Nh− vËy, c¸c c«ng thøc cã bãn SSP h m l−îng SO42- trong ®Êt ®Òu cao. nghiªn cøu cña ViÖn Nghiªn cøu c phª 1995, h m l−îng l©n trong l¸ ë v−ên c phª tèt cã §©y cã thÓ l lîi thÕ trong viÖc bæ sung l−u n¨ng suÊt cao l 0,11%, vïng thÝch hîp 0,11- huúnh cho c phª nÕu nh− dïng supe phèt 0,15% P (NguyÔn Tri Chiªm, 1985). ph¸t (SSP) bãn trong mïa kh«. 0.15 CT1 H àm lư n g lâ n (% ) CT2 0.10 CT3 CT4 0.05 CT5 CT6 0.00 T1 T3 T5 T7 T9 T11 Tháng H×nh 2. §éng th¸i l©n trong l¸ B¶ng 3. H m l−îng SO4 trong ®Êt tr−íc v sau thÝ nghiÖm (%) C«ng thøc SO4 tr−íc TN SO4 sau 3 n¨m TN 1 0,127 0,126 2 0,127 0,127 3 0,125 0,127 4 0,126 0,130 5 0,127 0,129 6 0,126 0,131 Ghi chó: TN: ThÝ nghiÖm
3.2 ¶nh h−ëng cña ph©n l©n v thêi ®iÓm bãn ®Õn sù ra hoa, ®Ëu qu¶ v kÝch th−íc qu¶ lóc thu ho¹ch B¶ng 4. Sù ra hoa v ®Ëu qu¶ c phª qua c¸c th¸ng ë c¸c c«ng thøc bãn l©n Th¸ng 3 Th¸ng 6 Th¸ng 9 Sè hoa në C«ng thøc T1 Sè qu¶ % so T1 Sè qu¶ % so T1 Sè qu¶ % so T1 1 844 687 81,40 478 56,64 235 27,84 2 793 659 83,10 454 57,25 237 29,89 3 860 724 84,19 532 61,86 302 35,12 4 880 742 84,32 537 61,02 294 33,41 5 850 708 83,29 493 58,00 255 30,00 6 914 777 85,01 567 62,04 323 35,34 Ghi chó: T1, T3, T6, T9: Th¸ng 1, 3, 6, 9. B¶ng 5. ThÓ tÝch (V) v träng l−îng (P) qu¶, mét lÇn (CT1, CT2, CT5) tû lÖ qu¶ cßn l¹i chØ nh©n c phª lóc thu ho¹ch 27,84- 30,0% so víi sè qu¶ ban ®Çu, trong khi ®ã c¸c c«ng thøc bãn l©n hai lÇn (CT3, CT4, V100 qu¶ P100 qu¶ P100 nh©n CT6) sè qu¶ cßn l¹i ®Òu cao h¬n, cao nhÊt l C«ng thøc (cm3) (g) (g) CT6: phèi hîp hai lo¹i ph©n l©n v bãn l m hai lÇn. 1 91,9 93,3 12,3 Ph©n tÝch thÓ tÝch, träng l−îng 100 qu¶ v 2 92,0 93,9 12,3 träng l−îng 100 nh©n v o thêi ®iÓm thu ho¹ch 3 91,8 94,0 12,7 (b¶ng 5) cho thÊy ®Òu kh«ng cã sù kh¸c biÖt 4 92,0 94,1 12,4 cã ý nghÜa gi÷a c¸c c«ng thøc (chªnh lÖch ch−a v−ît LSD0,05). 5 91,8 93,6 12,4 Tû lÖ t−¬i nh©n v n¨ng suÊt c phª qua 3 6 92,8 94,6 12,7 n¨m thÝ nghiÖm tr×nh b y t¹i b¶ng 6 v biÓu LSD0,05 0,98 0,82 0,48 diÔn trªn h×nh 3 cã thÓ nhËn thÊy c¸c gi¸ trÞ vÒ tû lÖ t−¬i nh©n gi÷a c¸c c«ng thøc qua 3 n¨m Quan tr¾c sù ra hoa v ®Ëu qu¶ t¹i bèn thÝ nghiÖm cã kh¸c nhau nhÊt l c¸c c«ng thøc thêi ®iÓm: Tõ th¸ng 1 (ra hoa) ®Õn khi qu¶ v o bãn hai lÇn b»ng FMP hoÆc FMP phèi trén víi ch¾c th¸ng 9 (b¶ng 4) cho thÊy: Sau khi në SSP, mÆc dï sù chªnh lÖch n y kh«ng lín v kh«ng cã ý nghÜa thèng kª song rÊt cã ý nghÜa hoa 3 th¸ng tû lÖ ®Ëu qu¶ ë c¸c c«ng thøc ®¹t trong viÖc l m t¨ng n¨ng suÊt c phª. tõ 81,40-85,01% nghÜa l tû lÖ rông qu¶ tõ 13,89-14,99%. V o thêi ®iÓm 6 th¸ng qu¶ tiÕp §èi víi n¨ng suÊt, trong 3 n¨m thÝ tôc rông v tû lÖ rông qu¶ ë c¸c c«ng thøc nghiÖm sù chªnh lÖch gi÷a c¸c c«ng thøc lu«n biÕn ®éng t¨ng tõ 22,33-25,85% so víi th¸ng cã ý nghÜa thèng kª, nhÊt l c¸c c«ng thøc bãn 3, v giai ®o¹n n y c¸c c«ng thøc chØ bãn 1 l©n hai lÇn trong mïa kh« v ®Çu mïa m−a. lÇn v o mïa kh« (CT2, CT5) cã tû lÖ rông qu¶ XÐt vÒ mÆt tû lÖ, n¨ng suÊt trung b×nh cña c¸c cao nhÊt. ë thêi ®iÓm th¸ng 9, sè qu¶ cßn l¹i c«ng thøc trong ba n¨m thÝ nghiÖm t¨ng so víi vÉn gi¶m tøc l sù rông qu¶ ë c¸c c«ng thøc ®èi chøng tõ 5,4-19,1%, trong ®ã c«ng thøc tiÕp tôc diÔn ra, trong ®ã c¸c c«ng thøc bãn CT4, CT6 t¨ng cao nhÊt 18,5-19,1%.
3.300 3.200 Năng su t (Kg/ha/năm) 3.100 CT1 3.000 CT2 2.900 CT3 2.800 CT4 2.700 CT5 2.600 CT6 2.500 2.400 1 2 3 TB Nă m H×nh 3. N¨ng suÊt c phª qua 3 n¨m thÝ nghiÖm B¶ng 6. Tû lÖ t−¬i nh©n v n¨ng suÊt c phª nh©n 3 n¨m thÝ nghiÖm Tû lÖ t−¬i nh©n (kg t−¬i/kg nh©n) N¨ng suÊt nh©n (kg/ha) C«ng N¨m thÝ nghiÖm N¨m thÝ nghiÖm thøc 1 2 3 TB 1 2 3 TB % 1 4,44 4,43 4,38 4,42 2,398 2,649 2,841 2,629 100,0 2 4,44 4,41 4,36 4,40 2,688 2,735 2,891 2,771 105,4 3 4,26 4,28 4,27 4,27 3,000 3,134 3,214 3,116 118,5 4 4,30 4,33 4,35 4,33 2,942 2,939 2,985 2,955 112,4 5 4,45 4,38 4,34 4,39 2,813 2,866 2,978 2,886 109,8 6 4,25 4,26 4,25 4,25 3,104 3,164 3,121 3,130 119,1 0,17 0,25 0,26 LSD0,05 - 278 582 284 206 - Ghi chó: TB: trung b×nh. 50% FMP + 50% SSP hai lÇn h m l−îng l©n 4. KÕt luËn trong ®Êt v trong l¸ ®Òu cao h¬n c¸c c«ng thøc kh¸c trong mäi thêi ®iÓm quan tr¾c. C¸c Bãn l©n cho c phª vèi kinh doanh hai lÇn c«ng thøc bãn 100% SSP hay cã phèi trén v o thêi ®iÓm gi÷a mïa kh« (t−íi lÇn 1, 50% SSP h m l−îng SO4 trong ®Êt sau thÝ kho¶ng th¸ng 1, 2) v ®Çu mïa m−a (th¸ng 4- nghiÖm cao h¬n bãn FMP ®¬n ®éc. 5) ® n©ng cao v duy tr× h m l−îng l©n dÔ Bãn l©n hai lÇn (gi÷a mïa kh« v ®Çu mïa tiªu trong ®Êt ®Õn cuèi mïa m−a (7-8 th¸ng). m−a) ® l m gi¶m tû lÖ rông qu¶ c phª tõ Trong khi ®ã cïng l−îng ph©n l©n nh−ng bãn 2,14-7,50% so víi ®èi chøng, trong ®ã bãn mét lÇn v o gi÷a mïa kh« (t−íi lÇn 1) hoÆc FMP v FMP + SSP gi¶m nhiÒu nhÊt 7,28- ®Çu mïa m−a (th¸ng 4-5) h m l−îng l©n dÔ 7,50%; Bãn FMP (CT2) hay SSP (CT5) mét tiªu trong ®Êt còng t¨ng cao nh−ng duy tr× lÇn tû lÖ rông qu¶ gÇn nh− kh«ng sai kh¸c, trong thêi gian ng¾n (3-4 th¸ng) sau bãn. V ë cïng bãn hai lÇn tû lÖ rông qu¶ ë c«ng thøc trong l¸, h m l−îng l©n còng diÔn biÕn t−¬ng bãn FMP (CT3) Ýt h¬n bãn SSP (CT4); Bãn tù h m l−îng l©n trong ®Êt. Tuy tèc ®é t¨ng phèi hîp FMP + SSP (CT6) tû lÖ rông qu¶ Ýt chËm nh−ng æn ®Þnh h¬n. nhÊt 64,66% so víi 72,16% (CT1). Bãn riªng ph©n l©n nung ch¶y (FMP) hay C¸c c¸ch xö lý bãn l©n kh¸c nhau gÇn supe l©n (SSP) th× h m l−îng l©n trong ®Êt nh− kh«ng ¶nh h−ëng ®¸ng kÓ ®Õn thÓ tÝch, còng nh− trong l¸ kh«ng cã sù chªnh lÖch ®¸ng kÓ trong tõng cÆp so s¸nh. Bãn phèi hîp träng l−îng qu¶ còng nh− träng l−îng nh©n c
NguyÔn Kh¶ Hßa (1994). L©n víi c©y c phª phª; §èi víi tû lÖ t−¬i/nh©n tuy sù kh¸c nhau chÌ. NXB N«ng nghiÖp, trang 35. kh«ng cã ý nghÜa thèng kª, song c¸c gi¸ trÞ NguyÔn Tri Chiªm (1995). ChuÈn ®o¸n nhu tuyÖt ®èi cã ý nghÜa trong viÖc l m t¨ng n¨ng cÇu dinh d−ìng kho¸ng cña c©y c phª suÊt c phª; Sù t¨ng gi¶m n¨ng suÊt c phª ®Ó cã c¬ sæ bãn ph©n hîp lý. KÕt qu¶ 10 gi÷a c¸c c«ng thøc trong 3 n¨m thÝ nghiÖm cã n¨m nghiªn cøu khoa häc. ViÖn Nghiªn ý nghÜa thèng kª ë møc x¸t suÊt LSD0.05 v so cøu c phª. víi ®èi chøng c¸c c«ng thøc cã bãn l©n trong T«n N÷ TuÊn Nam (1995). Th¨m dß ¶nh mïa kh« ® l m t¨ng 5,4-19,1% n¨ng suÊt, h−ëng cña yÕu tè l−u huúnh ®Õn sinh nhÊt l CT6 v CT3. tr−ëng v s¶n l−îng c phª qua c¸c §øng vÒ mÆt c©n ®èi tû lÖ phèi hîp nh− d¹ng v liÒu l−îng N, K. KÕt qu¶ 10 n¨m nghiªn cøu khoa häc - ViÖn CT6 bÒn v÷ng h¬n v× ®−îc bæ sung thªm S. Nghiªn cøu c phª, trang 267. T i liÖu tham kh¶o ViÖn Thæ nh−ìng-N«ng ho¸ (1998), Sæ tay ph©n tÝch §Êt, n−íc, ph©n bãn, c©y Lª Hång LÞch (2005). Bãn ph©n cho c phª - trång. NXB N«ng nghiÖp, trang 19- Sæ tay ph©n bãn - ViÖn Thæ nh−ìng 162; trang 450-458 N«ng hãa; NXB N«ng nghiÖp, trang 188.