intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Báo cáo "Giới trong văn hoá pháp lí truyền thống – một nội dung giảng dạy của môn học Lịch sử nhà nước và pháp luật Việt Nam "

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

93
lượt xem
14
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Giới trong văn hoá pháp lí truyền thống – một nội dung giảng dạy của môn học Lịch sử nhà nước và pháp luật Việt Nam

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Báo cáo "Giới trong văn hoá pháp lí truyền thống – một nội dung giảng dạy của môn học Lịch sử nhà nước và pháp luật Việt Nam "

  1. nghiªn cøu - trao ®æi ThS. Vò ThÞ Nga * V chính sách và pháp lu t c a nhà nư c th ăn hoá pháp lí Vi t Nam là m t ph n hi n qua t c ng , ca dao. c a văn hoá Vi t Nam nói chung. Nói Quá trình phát tri n c a văn hoá pháp lí t i văn hoá Vi t Nam truy n th ng là nói t i truy n th ng Vi t Nam ch u s quy nh, tác quá trình phát tri n c a văn hoá Vi t Nam ng c a nh ng y u t n i sinh và c nh ng trư c khi có s ti p bi n v i văn hoá phương y u t ngo i sinh. Nh ng y u t n i sinh Tây, ch y u trong th i kì ti n phong ki n và (nhu c u c a n n kinh t nông nghi p lúa phong ki n, g m ba th i kì l ch s sau: nư c, c a công cu c ch ng ngo i xâm, tàn - Th i k ì hình thành nhà n ư c V ă n dư c a truy n th ng th t c m u h …) c a Lang - Âu L c . m t c ng ng dân cư thu c khu v c Nam Á - Th i kì u tranh ch ng B c thu c. ã hình thành truy n th ng tôn tr ng ph n - Th i kì phong ki n. - m t nét p trong n n văn hoá Vi t và i u Cũng như văn hoá truy n th ng Vi t ó ư c ghi nh n trong văn hoá pháp lí Vi t Nam, văn hoá pháp lí truy n th ng Vi t Nam Nam truy n th ng. Nh ng y u t ngo i sinh ư c hình thành t ba n n văn hoá: Văn hoá t khu v c ông Á ( nh hư ng c a pháp Vi t, văn hoá Chăm và văn hoá Phù Nam. lu t phong ki n Trung Qu c, tư tư ng và l Trong ó văn hoá Vi t là cái g c và óng vai nghi Nho giáo…) ư c du nh p vào Vi t trò ch y u hình thành và phát tri n n n Nam qua nhi u th k khi ư c nhà nư c văn minh i Vi t r c r phương Nam. phong ki n Vi t Nam ti p nh n ã xác l p s Bài vi t này ch c p văn hoá pháp lí th ng tr gi i c a àn ông i v i ph n truy n th ng trong văn hoá Vi t. trên quy mô toàn xã h i và i u ó ư c th Văn hoá pháp lí truy n th ng Vi t Nam hi n khá rõ nét trong văn hoá pháp lí Vi t ư c th hi n trên bình di n r ng bao g m: Nam truy n th ng. h th ng pháp lu t th c nh do nhà nư c Chính s du nh p và tích h p c a nh ng ban hành trong quá trình phát tri n c a nó; y u t văn hoá pháp lí ông Á vào cơ t ng l làng và phong t c t p quán; th c ti n áp văn hoá pháp lí Nam Á b n a Vi t Nam d ng pháp lu t trong i s ng; tư tư ng ư c th c hi n qua m t quá trình ti p bi n Nho giáo có vai trò quan tr ng và có nh văn hoá v a cư ng b c v a t nguy n ã hư ng l n t i s phát tri n c a h th ng pháp lu t th c nh và phong t c t p quán; * Gi ng viên chính Khoa hành chính - nhà nư c thái (th ng x ) c a nhân dân i v i Trư ng i h c Lu t Hà N i 54 T¹p chÝ luËt häc sè 3/2007
  2. nghiªn cøu - trao ®æi ngư i ch ng (các i u 308, 309, 321 QTHL; “t o nên m t s cùng t n t i và an xen văn hoá mang tính lư ng nguyên”(1) trong su t các i u 108, 332 B lu t Gia Long - HVLL). quá trình phát tri n c a văn hoá pháp lí Trong quan h tài s n, b ng nh ng quy truy n th ng Vi t Nam. nh v th a k tài s n, l nghi Nho giáo và pháp lu t còn khuy n khích và ràng bu c 1. Nh ng n i dung ã c p trong ngư i ph n goá ch ng ph i v y th chương trình gi ng d y l ch s nhà nư c ch ng su t i. Nhưng ngư i ch ng goá v và pháp lu t Vi t Nam Trong quá trình gi ng d y, do th i gian thì v n ư c quy n chi m d ng tài s n th a gi ng không nhi u và chưa ư c tri n khai k t v m t i khi ã tái hôn (các i u 374, cách ti p c n gi i, b môn l ch s nhà nư c 375, 376 QTHL). và pháp lu t ch ch y u cp c im L nghi Nho giáo và lu t pháp u quy trên c a văn hoá pháp lí Vi t Nam truy n nh 7 trư ng h p ngư i ch ng ư c b v th ng trong h th ng pháp lu t th c nh, g m: Không con, dâm ãng, ghen tuông, không trong tư tư ng và l nghi Nho giáo qua m t kính cha m ch ng, l m l i, tr m c p, ác t t. s n i dung sau ây: Nh ng quy nh trên càng trói bu c ngư i ph n trong s ph thu c ch ng và bu c h 1.1. Pháp lu t phong ki n Vi t Nam ã ph quy n gia trư ng b ng ph i luôn tuân th nguyên t c phu xư ng ph xác l p ch cao quy n c a ngư i tuỳ trong quan h ng x v i ch ng. nh ng quy nh ch ng i v i v , quy n c a ngư i con trai Các quy nh v quy n tài s n c a con trai và con gái trong lu t cũng b chi ph i b i trong gia ình Quy n c a ngư i ch ng i v i v ư c tư tư ng tr ng nam khinh n c a Nho giáo. cao th hi n qua nh ng quy nh c a pháp C QTHL và HVLL u áp d ng nguyên t c lu t m c nhiên th a nh n và b o v ch tr ng trư ng, tr ng nam khi quy nh v th a hôn nhân a thê theo l nghi Nho giáo. Ví d : k tài s n hương ho . Ch khi không có con Trong Qu c Tri u hình lu t (QTHL) có 16 trai, con gái trư ng m i ư c th a k tài s n i u kho n nói t i v c , v l , nàng h u, tì hương ho ( i u 391 QTHL) ho c khi trong thi p. Ch hôn nhân a thê ã bu c m t s h không có con trai áng ư c th a k theo ph n ph i l thu c v tình c m và trói bu c l “chiêu m c tương ương” thì con gái m i c thân ph n vào m t ngư i àn ông. Trong ư c th a k tài s n hương ho (L 2 i u 83 quan h nhân thân gi a v ch ng, ngư i v HVLL). Th m chí HVLL ch quy nh quy n cũng ph i gánh ch u nhi u nghĩa v v i th a k tài s n c a con trai ( i u 83) mà ch ng hơn như nghĩa v tang ch ng, nghĩa không quy nh v quy n th a k tài s n c a v tòng phu và n u có cùng hành vi vi ph m con gái trong hàng th a k th nh t. Trong nghĩa v chung i v i nhau thì m c x ph t pháp lu t phong ki n và l nghi Nho giáo, mà lu t quy nh i v i ngư i v thư ng vi c xác l p ch ph quy n gia trư ng bao gi cũng n ng hơn so v i m c x ph t trong gia ình luôn là m t n i dung chính y u. T¹p chÝ luËt häc sè 3/2007 55
  3. nghiªn cøu - trao ®æi Tuy nhiên, m c nh t nh, pháp lu t 2. Nh ng n i dung v gi i c n b sung phong ki n Vi t Nam v n ch p nh n m t s trong chương trình gi ng d y môn l ch s phong t c c truy n c a cư dân i Vi t. nhà nư c pháp lu t Vi t Nam 2.1. Văn hoá pháp lí truy n th ng Vi t 1.2. Pháp lu t phong ki n Vi t Nam ã Nam ã xác l p s th ng tr gi i c a àn ghi nh n truy n th ng tôn tr ng ph n c a ông i v i ph n trên c ba c p gia dân t c ình, xã h i và qu c gia N i dung này ư c th hi n rõ nh t trong Trong gia ình, không ch l nghi, tư h th ng pháp lu t c a th i H u Lê. Trư c tư ng Nho giáo và pháp lu t phong ki n ã h t v quy n nhân thân, pháp lu t th a nh n xác l p ch ph quy n gia trư ng b ng ngư i ph n có quy n t hôn ( i u 322 nh ng quy nh cao quy n c a ngư i QTHL); có quy n xin ly hôn trong m t s ch ng i v i v như ã c p trên mà trư ng h p (các i u 308, 333 QTHL; i u ngay c t p quán phong t c và l làng cũng 107 HVLL); có quy n thu n tình li hôn h p th tư tư ng tr ng nam khinh n , coi ( i u 167 H TCT; i u 107 HVLL). nguyên t c phu xư ng ph tuỳ là n n t ng V quy n tài s n, QTHL th a nh n luân lí cho o v ch ng trong gia ình. i u ngư i v có quy n có tài s n riêng trong hôn 64 hương ư c làng Quỳnh ôi quy nh: nhân; là ng s h u ch kh i tài s n chung “Ngư i ta l y luân thư ng làm tr ng… ch ng (t n t o i n s n) trong gia ình cùng v i nói thì v nghe, làm ngư i thì cư x là th … ch ng; có quy n th a k tài s n c a ch ng N u mà không ư c th thì ch ng khác gì loài (các i u 374, 375, 376). Vì có quy n tài s n c m thú. Ai có i u l i không i ngư i nhà nên ngư i v cũng là ng ch th cùng v i trình t, ch c n có ngư i giác v i làng là ch ng trong các giao d ch dân s liên quan làng chi u theo t i n ng nh mà b t ph t”.(3) n nh ng tài s n l n c a gia ình. Trong Và khi l nghi Nho giáo thông qua t ng nh ng m u văn kh mua bán, c m c ru ng l p nho sĩ bình dân ã thâm nh p vào i t, i ru ng t; văn kh vay n , bán nô tì, s ng nông dân làng xã thì ngư i ph n th nô tì u quy nh ph i có c h tên và nông dân v i b n tính cam ch u ã ch p ch kí c a hai v ch ng.(2) QTHL còn quy nh n nguyên t c ó như m t l ương nhiên: nh con gái có quy n th a k tài s n c a “Em nay khăn kh n m t lòng cha m như con trai ( i u 388), con gái Mu n cho phu xư ng ph tòng cùng nhau”.(4) trư ng ư c th a k tài s n hương ho khi Ch a thê cũng ư c ông o dân gia ình không có con trai ( i u 391). chúng ch p nh n và xã h i coi s t trói Nh ng quy nh như trên ã mang l i cho bu c thân ph n và tình c m c a nh ng ngư i ngư i ph n m t quy n cơ b n: quy n làm ph n vào m t ngư i àn ông là tiêu chí ch tài s n gia ình và chính t quy n ó, ph bi n: “Tài giai l y năm b y v , gái ngư i ph n có a v tương i c l p và chính chuyên ch có m t ch ng”. cao trong gia ình. Trong xã h i, theo nguyên t c tam tòng 56 T¹p chÝ luËt häc sè 3/2007
  4. nghiªn cøu - trao ®æi c a Nho giáo, cu c s ng c a ngư i ph n là ư c h c hành, thi c . i h c và i thi là cu c s ng trong ph m vi gia ình v i nghĩa m t c quy n c a nam gi i. v t gia n i tr , chăm sóc ch ng con, ch Văn hoá là c quy n c a nam gi i. Các không ư c tham gia vào các t ch c và quy nh trên lâu d n tr thành m t t p quán ho t ng xã h i. xã h i và ngư i dân ch p nh n nó như l Pháp lu t phong ki n tr ng ph t nghiêm ương nhiên: kh c nh ng ngư i ph n vi ph m nguyên “Trai thì c sách ngâm thơ t c ó. H ng c thi n chính thư có nh ng Dùi mài kinh s ch d p khoa quy nh sau: “Làm o v ph i theo ch ng Mai sau n i ư c nghi p nhà Trư c là p m t sau là m thân”.(8) siêng năng vi c n công, không ư c thi n ti n i v ” ( i u 36); “ dân gian… con gái Ho c : thì gi gìn trong khuê môn, nói ph i ch n l i, “Xin chàng kinh s h c hành em cày c y c i canh k p ngư i”.(9) làm ph i ch n vi c, không ư c l m i u l n Trong ph m vi qu c gia, v i i s ng ti ng… ai trái l nh này, cho phép xã trư ng chính tr c a t nư c, ngư i ph n không b t n p quan, con gái s ph t 50 roi và ph t ti n theo lu t” ( i u 177).(5) có quy n tham chính, tham gia chính s là L làng và phong t c t p quán cũng có nh ng c quy n c a àn ông. Kinh Thư vi t: “Gà quy nh tương t . Hương ư c làng Quỳnh mái mà gáy bu i sáng thì o nhà suy vi. àn ôi ghi rõ: “ àn bà con gái c t chăm vi c bà c m quy n nh o t… cũng như gà mái gáy bu i sáng”.(10) T tư tư ng chính tr ó, d t canh c i và cày b a cho siêng năng , n u trong b máy nhà nư c phong ki n không có nhơn nhơn c ch m ba ch m b n bàn vi c quan l i là ph n . Trong i s ng chính tr ngư i này ngư i n lăng nhăng… làng nghe ư c b t ra ình làng v mi ng” ( i u 98).(6) xã h i làng xã, l làng cũng không cho Nh ng nguyên t c và quy nh trên ư c ngư i ph n tham gia bàn b c vi c làng th c hi n trong cu c s ng xã h i qua nhi u ch n ình trung. Do nh hư ng c a l nghi và th k ã hình thành m t n p s ng an ph n, lu t pháp hư ng Nho, nh ng ngư i ph n b cam ch u c a dân chúng, nh t là c a nh ng y ra kh i ình làng và nơi qu n t c a h ngư i ph n : ch là b n nư c, gi ng làng. Hương ư c làng Quỳnh ôi quy nh: “Con trai trong làng “Con ơi mu n nên thân ngư i L ng tai nghe l y nh ng l i m cha n tu i 20 là thành inh thì ph i ghi tên vào s làng cùng làm vi c quan”.(11) Gái thì gi vi c trong nhà Vi c xác l p s th ng tr gi i c a àn Khi vào canh c i khi ra thêu thùa”. Hay là: ông i v i ph n trong văn hoá pháp lí truy n th ng Vi t Nam ã làm gi m thi u t i “Ghe b u tr lái v ông Làm thân con gái th ch ng nuôi con”.(7) a năng l c c a ngư i ph n óng góp cho Không ch có v y, l nghi Nho giáo và s phát tri n c a gia ình, c a xã h i và c a lu t pháp phong ki n còn c m ph n không t nư c. Nó hình thành quan ni m và l i T¹p chÝ luËt häc sè 3/2007 57
  5. nghiªn cøu - trao ®æi ng x tr ng nam khinh n trong các t ng Trong s nghi p xây d ng và phát tri n l p xã h i; hình thành tâm lí t ti, m c c m, t nư c, có không ít nh ng chính tr gia n cam ch u trong gi i ph n . ó là m t rào tài ba b n lĩnh và sáng su t ã có nh ng c n vô hình nhưng dai d ng h n ch h b c óng góp to l n, th m chí là quy t nh i l và phát huy kh năng s n có c a mình v i s t n vong, th nh suy c a t nư c, c a óng góp cho s phát tri n c a xã h i, c a tri u i. t nư c. ó là m t trong nh ng y u t c a Trong th k th X, v i quy t nh văn hoá pháp lí truy n th ng mà chúng ta như ng ngôi cho Lê Hoàn và sau ó k t hôn c n ph i nh n di n, phê phán và lo i tr v i ông, thái h u Dương Vân Nga ã bi t hi nh m xây d ng m t n n văn hoá pháp lí dân sinh quy n l i h n h p c a gia ình, gia t c t c tiên ti n, hi n i và m à b n s c dân và b n thân t l i ích c a qu c gia, dân t c làm ng l c cho s phát tri n c a t t c, c a c ng ng lên trên h t. Là con gái nư c trong th i kì ương i. c a dòng h Dương - m t dòng h có th l c 2.2. Văn hoá chính tr - pháp lí Vi t Nam l n Thanh Hoá th i kì ó, l i là thái h u truy n th ng ã th hi n vai trò, v trí to l n n m quy n ch p chính khi Hoàng inh c a ngư i ph n trong i s ng kinh t - xã Toàn m i 5 tu i, bà hoàn toàn có th dùng h i - chính tr c a t nư c và truy n th ng quy n l c c a mình dành ngôi báu cho tôn tr ng ph n c a dân t c ta con em dòng h mình. Nhưng trư c s e Trong i s ng chính tr c a t nư c, do c a gi c ngo i xâm, bà ã th theo Hai Bà Trưng - nh ng i bi u xu t s c c a nguy n v ng c a nhân dân c nư c và quy t ph n Vi t Nam trong g n 20 th k trư c nh như ng ngôi. Hành ng c a bà ph n ã là ngư i u tiên nêu cao ý th c dân t c, ánh nét c thù trong văn hoá ng x c a ý th c qu c gia; nêu cao tư tư ng c l p dân t c ã t ng t n t i t xa xưa cho n t n dân t c và m u phong trào u tranh gi i bây gi là: l a ch n và b u th lĩnh là ngư i phóng dân t c b n b c a dân t c ta. Cũng có năng l c và ph m ch t x ng áng. Hành chính Hai Bà ã xây d ng nên chính quy n ng c a bà ã có óng góp quy t nh i c l p t ch u tiên c a t nư c ta trong v i vi c n nh tri u chính và v i s th ng hơn ngàn năm B c thu c. N i ti p truy n l i c a cu c kháng chi n ch ng quân xâm th ng “gi c n nhà àn bà cũng ánh”, vào lư c T ng l n th nh t. Hành ng ó ư c n a u th k th III, Bà Tri u cũng ph t c nhân dân ng tình và cao hơn n a là s kh i nghĩa ch ng gi c Ngô. Hình nh c a Bà khâm ph c tôn tr ng và bi t ơn khi chính h th t oai hùng trong ti m th c và c m quan ã l p n th bà và trân tr ng t tư ng bà văn hoá dân t c: chính gi a, còn hai bên là tư ng inh Tiên “Mu n coi lên núi mà coi Hoàng và Lê i Hành.(13) Coi bà Tri u tư ng cư i voi ánh c ng Th k th XI xu t hi n m t n chính tr Túi g m cho l n túi h ng gia có tài tr nư c an dân, ó là Nguyên Phi - Têm tr u cánh ki n cho ch ng i quân”.(12) 58 T¹p chÝ luËt häc sè 3/2007
  6. nghiªn cøu - trao ®æi Thái h u Lan. V n xu t thân thư ng dân “Hôm qua tát nư c u ình nên khi ư c vào cung bà kh công h c h i, ...” mi t mài c và nghi n ng m nghĩa sách nên “H i cô c t c m t mình ch m t th i gian ng n ã có s hi u bi t ...” uyên thâm v nhi u m t. Năm 1096 , vua Lí “H i cô ang g t dư i ng” Chính vì v y, pháp lu t phong ki n ã ghi Thánh Tông c m quân i ánh Chiêm Thành nh n vai trò kinh t c a ngư i ph n b ng ã trao quy n nhi p chính cho bà. Năm y nhi u quy nh c th v quy n tài s n c a nư c ta b l t l i, mùa màng th t bát, nhi u ngư i ph n như ã c p trên. Nhà nư c nơi sinh lo n. Nhưng nh có k sách tr nư c phong ki n Lê Sơ ã c p ru ng t công cho úng n, quy t oán, táo b o nên lo n l c ph n theo chính sách quân i n.(14) ư c d p yên, dân ư c c u ói. C m ơn y, Trong i s ng gia ình - văn hoá - xã h i, nhân dân ã tôn th bà là Quan âm n . Năm là ngư i th y u tiên c a m i con ngư i, 1077, quân T ng xâm lư c nư c ta. ngư i ph n có ch c năng xã h i l n lao. B qua hi m khích cũ, bà ã i u Thái Ngư i m là nơi lưu gi các giá tr văn hoá Sư Lí o Thành t Ngh An v tri u truy n th ng và t ngư i m , các giá tr ó cùng mình i u khi n tri u chính, huy ng ư c ph bi n sâu r ng trong các th h s c ngư i s c c a vào tr n. cháu con. Trong th ng l i c a cu c kháng chi n “Con ơi mu n nên thân ngư i ch ng T ng l n th hai, công c a thái h u L ng tai nghe l y nh ng l i m cha Lan r t l n. ...” Trong i s ng kinh t c a t nư c, “Con ơi m b o con này ngư i ph n có vai trò l n lao. N n kinh t Sông sâu ch l i, ò y ch qua nông nghi p lúa nư c không ch òi h i Con ơi m b o con này ngu n nhân công l n k p th i v mà còn H c buôn h c bán cho tày ngư i ta r t c n s c n cù, chăm ch , nh n n i trong Con ng h c thói chua ngoa c quá trình s n xu t. V i nh ng ph m ch t H hàng ghét b , ngư i ta chê cư i t nhiên c a mình, ngư i ph n nông dân Dù no dù ói cho tươi Vi t Nam có vai trò to l n không thua kém Khoan ăn, b t ng , li u bài lo toan...”(15) vai trò c a ngư i àn ông trong i s ng Vai trò c a ngư i ph n i v i con cái, kinh t c a t nư c, c a gia ình. Có th gia ình và xã h i ã ư c pháp lu t và nhà th y h trong t t c quá trình s n xu t làm nư c phong ki n th a nh n. Pháp lu t không nên mùa v : cho phép ngư i ch ng ư c b v trong ba “K chi tr i rét ng sâu trư ng h p dù ngư i v có b rơi vào th t Có ch ng có v r nhau cày b a...” xu t (các i u 163, 165 H ng c thi n chính “Trên ng c n dư i ng sâu thư; i u 108 HVLL). Hành ng ngư c ãi Ch ng cày v c y con trâu i b a...” v nghiêm tr ng như ánh v b thương b T¹p chÝ luËt häc sè 3/2007 59
  7. nghiªn cøu - trao ®æi pháp lu t nghiêm tr ( i u 482 QTHL). có s cân i gi a nh ng n i dung ã có t Trong i s ng xã h i, ngư i lao ng bình trư c, nh ng n i dung m i ư c l ng ghép v i dân theo ch hôn nhân m t v m t ch ng và s ti t gi ng ã ư c n nh c a môn h c. duy trì m i quan h tình c m g n bó keo sơn, - C n tri n khai vi c l ng ghép gi i vào thu n hoà tương giao gi a hai v ch ng: chương trình gi ng d y c a t t c nh ng môn h c nào có th l ng ghép ư c trong trư ng. “ ói no m t v m t ch ng - Vi c l ng ghép gi i vào chương trình M t niêu cơm t m d u lòng ăn chơi…” ào t o c a trư ng c n ư c ti n hành v i s “ ói lòng ăn n m lá sung tham gia tích c c c a c gi ng viên nam và Ch ng m t thì l y ch ng chung thì ng n , vì như v y hi u qu c a chương trình s …” nhanh chóng và sâu r ng hơn là vi c th c “V ch ng là nghĩa tao khang Ch ng hoà v thu n, nhà thư ng yên vui”.(16) hi n d b coi là ơn phái c a gi ng viên n ./. Ho c : ( 1 ).Xem: PGS.TS. Nguy n Th a H , “Tính lư ng “Thu n v , thu n ch ng tát b ông cũng c n”. nguyên i tr ng trong xã h i, văn hoá Vi t Nam truy n Th m chí, trư c nh ng b t công mà th ng”, (trong cu n sách “M t ch ng ư ng nghiên c u ngư i ph n ph i gánh ch u do ch hôn l ch s ”), Nxb. Chính tr qu c gia, Hà N i 2000, tr. 376. nhân a thê, nh ng ngư i ph n lao ng (2).Xem: Qu c tri u thư khí th th c; m t s văn b n bình dân còn b c l ư c nguy n ư c bình pháp lu t Vi t Nam th k XV- th k XVIII, Nxb. Khoa h c xã h i, Hà N i 1994, tr. 253 - 256. ng hôn nhân như nam gi i c a mình: (3).Xem: Lê c Ti t, V hương ư c l làng, Nxb. “Ư c gì d i y m em dài Chính tr qu c gia, Hà N i 1998, tr. 285. em bu c l y nh ng hai anh chàng”.(17) (4).Xem: Nguy n ăng Th c, Tư tư ng Vi t Nam, Tư tư ng Như v y, xét khía c nh gi i, văn hoá tri t h c bình dân, Nhà sách Khai Trí, Sài Gòn, tr. 271. pháp lí truy n th ng Vi t Nam luôn có tính (5).Xem: Nam Hà n quán, Sài Gòn 1959. (6).Xem: Lê c Ti t, S d, tr. 293. lư ng nguyên i tr ng, v a xác l p s (7).Xem: Ca dao tr tình ch n l c, Nxb. Giáo d c, th ng tr gi i c a àn ông i v i ph n , Hà N i, 1997, tr. 129. v a ph n ánh, ghi nh n truy n th ng tôn (8).Xem: Ca dao tr tình ch n l c, S d, tr. 130. tr ng ph n c a dân t c. (9).Xem: Ca dao tr tình ch n l c, S d, tr. 131. (10).Xem: Kinh thư, D ch gia Th m Quỳnh, Sài Gòn, ây là m t n i dung r t áng lưu ý khi 1965, tr. 214. l ng ghép gi i vào chương trình gi ng d y (11).Xem: Lê c Ti t, S d, tr. 278. l ch s nhà nư c và pháp lu t Vi t Nam c a (12).Xem: Ca dao tr tình ch n l c, S d, tr. 69. Trư ng i h c Lu t Hà N i. (13).Xem: Lee Seon Hee, Thái h u Dương Vân Nga và vai trò c a ngư i ph n Vi t Nam th k X; T p 3. M t s ki n ngh chí nghiên c u l ch s , s 5/2000, tr. 51, 53. vi c l ng ghép gi i vào chương trình (14).Xem: Phan Huy Chú, L ch tri u hi n chương lo i ào t o c a Trư ng i h c Lu t Hà N i chí, Qu c d ng chí, t p 3, Nxb. S h c, 1961, tr. 66, 69. ư c ng b và hài hoà, chúng tôi ngh : (15).Xem: Ca dao tr tình ch n l c, S d, tr. 129, 131. - Cho phép các t b môn ư c i u (16).Xem: Nguy n ăng Th c, S d, tr. 270, 271. ch nh m t s n i dung gi ng c a môn h c (17).Xem: Ca dao tr tình ch n l c, S d, tr. 211. 60 T¹p chÝ luËt häc sè 3/2007
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2