Báo cáo khoa học: "Các giải pháp kinh tế - kỹ thuật để nâng cao hiệu quả sử dụng đất xây dựng trong ngành GTVT"

Chia sẻ: Nguyễn Phương Hà Linh Nguyễn Phương Hà Linh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST

Báo xấu

68
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Theo số liệu ch-a đầy đủ, hiện nay ngành GTVT sử dụng khoảng gần 400.000 ha đất để xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ nhu cầu vận chuyển của toàn xã hội. Diện tích này t-ơng đ-ơng 1% diện tích tự nhiên của toàn quốc, t-ơng đ-ơng với tổng diện tích đất ở vùng nông thôn, gấp 5 lần diện tích đất ở đô thị trên toàn quốc.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo khoa học: "Các giải pháp kinh tế - kỹ thuật để nâng cao hiệu quả sử dụng đất xây dựng trong ngành GTVT"

C¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ - kü thuËt ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông ®Êt x©y dùng trong ngμnh GTVT PGS. TS. ph¹m v¨n v¹ng Bé m«n Kinh tÕ x©y dùng Khoa VËn t¶i - Kinh tÕ - Tr−êng §¹i häc GTVT Tãm t¾t: Trong bμi b¸o nμy, t¸c gi¶ kiÕn nghÞ mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông ®Êt trong x©y dùng c¸c c«ng tr×nh giao th«ng vËn t¶i. Summary: In this article, the author offers some solutions to enhance effeciency of land using in constructing transport and communications works. Theo sè liÖu ch−a ®Çy ®ñ, hiÖn nay a. c¸c gi¶i ph¸p vÒ quy ho¹ch vμ ngµnh GTVT sö dông kho¶ng gÇn 400.000 ha qu¶n lý quy ho¹ch GTVT ®Êt ®Ó x©y dùng c¬ së h¹ tÇng phôc vô nhu cÇu vËn chuyÓn cña toµn x· héi. DiÖn tÝch nµy Quy ho¹ch ph¸t triÓn GTVT cã mét vÞ trÝ t−¬ng ®−¬ng 1% diÖn tÝch tù nhiªn cña toµn ®Æc biÖt quan träng cho sù ph¸t triÓn nÒn kinh quèc, t−¬ng ®−¬ng víi tæng diÖn tÝch ®Êt ë tÕ quèc d©n, trong ®ã ®Þnh h−íng sö dông ®Êt vïng n«ng th«n, gÊp 5 lÇn diÖn tÝch ®Êt ë ®« gi÷ vai trß then chèt. thÞ trªn toµn quèc. §Êt dµnh cho giao th«ng ë Quy ho¹ch sö dông ®Êt ®ai lµ viÖc ®Þnh c¸c ®« thÞ n−íc ta chiÕm kho¶ng 6% diÖn tÝch h−íng chiÕn l−îc cã tÝnh toµn diÖn vµ toµn ®Êt ®« thÞ, trong khi ®ã, ë c¸c n−íc ph¸t triÓn côc nh»m sö dông ®Êt hîp lý nhÊt cho mét tû lÖ nµy lµ 20-25%. qu¸ tr×nh ph¸t triÓn l©u dµi cña c¸c ngµnh vµ cho tõng khu vùc trªn toµn l·nh thæ. Quy Trong t−¬ng lai, nhu cÇu sö dông ®Êt cña ho¹ch sö dông ®Êt ®ai cã gi¸ trÞ ph¸p lý vµ sÏ ngµnh cßn rÊt lín, v× vËy chóng ta mét mÆt lµ c¬ së ®Ó x©y dùng vµ phª duyÖt quy ho¹ch tiÕp tôc x©y dùng h¬n n÷a c¸c c«ng tr×nh sö dông ®Êt ®ai cña c¸c ngµnh. GTVT ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ vµ nhu cÇu ®i l¹i cña nh©n d©n, mÆt kh¸c cÇn Quy ho¹ch ph¸t triÓn GTVT lµ sù s¾p xÕp n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông ®Êt ®ai nh»m tiÕt chiÕn thuËt, côc bé sù ph¸t triÓn c©n ®èi trong kiÖm tèi ®a nguån tµi nguyªn v« cïng quý gi¸ ph¹m vi ngµnh m×nh. Quy ho¹ch ph¸t triÓn nµy. GTVT lµ bé phËn hîp thµnh cña quy ho¹ch sö dông ®Êt ®ai, nh−ng l¹i chÞu sù chØ ®¹o vµ Víi môc ®Ých n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông khèng chÕ cña quy ho¹ch sö dông ®Êt ®ai. V× ®Êt trong x©y dùng GTVT phôc vô ph¸t triÓn vËy, ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông ®Êt trong kinh tÕ - x· héi, chóng t«i kiÕn nghÞ nh÷ng ngµnh GTVT, c«ng t¸c quy ho¹ch ph¸t triÓn biÖn ph¸p sau ®©y: vµ sö dông ®Êt trong ngµnh GTVT nªn ph¸t
triÓn theo h−íng: GTVT ph¶i xÐt ®Õn c¸c ph−¬ng ¸n sö dông tiÕt kiÖm diÖn tÝch bÒ mÆt ®Êt, b»ng c¸ch ph¶i 1. G¾n quy ho¹ch ph¸t triÓn GTVT víi tËn dông kh«ng gian theo chiÒu th¼ng ®øng quy ho¹ch sö dông ®Êt ®ai trong khu vùc phÝa trªn vµ phÝa d−íi cña mÆt ®Êt. vµ trªn toµn l∙nh thæ Trªn bÒ mÆt ®Êt cÇn nghiªn cøu c¸c gi¶i Ph¸t triÓn GTVT trªn toµn quèc ®Æc biÖt ph¸p x©y dùng c¸c c«ng tr×nh giao th«ng theo ®èi víi giao th«ng ®« thÞ, viÖc g¾n quy ho¹ch h−íng: ph¸t triÓn GTVT víi quy ho¹ch sö dông ®Êt ®ai vÒ cÊu tróc kh«ng gian vµ s¾p xÕp khu c¸c Hoµn chØnh c¬ cÊu m¹ng l−íi ®−êng hiÖn chøc n¨ng ®« thÞ cã ý nghÜa hÕt søc quan cã; lùa chän vÞ trÝ x©y dùng c¸c tuyÕn ®−êng träng trong viÖc t¹o sù hîp lý vÒ luång vËn thËt hîp lý nh»m ®¸p øng nhu cÇu l−u th«ng chuyÓn, gi¶m sè chuyÕn ®i kh«ng cÇn thiÕt vµ tiÕt kiÖm diÖn tÝch bÒ mÆt ®Êt. trong thµnh phè tøc lµ lµm gi¶m nhu cÇu ®i l¹i. Tæ chøc qu¶n lý vµ khai th¸c tèt c¸c c«ng T×nh tr¹ng cña Thµnh phè Hå ChÝ Minh tr×nh giao th«ng hiÖn cã nh»m n©ng cao hiÖu vµ Thñ ®« Hµ néi vµ mét sè thµnh phè kh¸c suÊt khai th¸c c¸c c«ng tr×nh tøc lµ n©ng cao hiÖn nay lµ cã sù ®an xen, chen lÊn gi÷a c¸c hiÖu qu¶ sö dông ®Êt trong ngµnh GTVT. khu vùc chøc n¨ng víi nhau nh−: khu d©n c−, Ph¸t triÓn c¸c ph−¬ng thøc vËn t¶i c«ng khu th−¬ng m¹i, khu c«ng nghiÖp, khu trung céng víi c¬ cÊu ph−¬ng tiÖn l−u th«ng hîp lý t©m ®« thÞ. ViÖc bè trÝ nh− vËy lµm t¨ng nhu trªn c¬ së gi¶m c¸c ph−¬ng tiÖn giao th«ng c¸ cÇu vËn chuyÓn vµ nhu cÇu ®i l¹i kh«ng cÇn nh©n, t¨ng c−êng ph¸t triÓn lo¹i h×nh vËn t¶i thiÕt, ®ång thêi lµm t¨ng nhu cÇu x©y dùng cã n¨ng suÊt lín, ®Ó n©ng cao hiÖu suÊt sö giao th«ng vµ nhu cÇu vËn t¶i, g©y l·ng phÝ dông mÆt ®−êng. cho x· héi. PhÇn kh«ng gian trªn bÒ mÆt ®Êt: ThÝ dô, t¹i khu vùc néi ®« thµnh phè Hå ChÝ Minh víi h¬n 3 triÖu d©n sinh sèng xen Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c ph−¬ng ¸n x©y kÏ trong h¬n 20.000 c¬ së s¶n xuÊt lín nhá dùng c¸c tuyÕn ®−êng cao tèc, ®−êng trªn kh¸c nhau, hµng tr¨m kho hµng, bÕn c¶ng, cao, c¸c c«ng tr×nh nhiÒu tÇng ®Ó n©ng cao nhµ ga. §iÒu nµy ®· dÉn ®Õn sù h×nh thµnh hiÖu suÊt sö dông ®Êt. mét m¹ng l−íi vËn t¶i hçn ®én, chång chÐo vµ X©y dùng c¸c nót giao th«ng kh¸c møc thiÕu tÝnh khoa häc. t¹i khu vùc cöa ngâ c¸c thµnh phè vµ t¹i c¸c Hîp lý ho¸ quy ho¹ch kh«ng gian vµ c¸c ®iÓm giao c¾t cã l−u l−îng xe lín. khu chøc n¨ng ®« thÞ nh»m ph©n bè quan hÖ ®i PhÇn d−íi mÆt ®Êt: l¹i, ®Ó t¹o ra c¸c luång vËn chuyÓn æn ®Þnh vµ tËp Nghiªn cøu x©y dùng tuyÕn tµu ®iÖn trung t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn ngÇm theo c¸c ®−êng trôc vµo trung t©m VTHKCC ®ång thêi gi¶m sè chuyÕn ®i b»ng thµnh phè, c¸c khu c«ng nghiÖp, khu th−¬ng ph−¬ng tiÖn c¸ nh©n, gi¶m cù ly vµ thêi gian hµnh m¹i, khu vùc ®«ng d©n c−, x©y dùng hÖ thèng tr×nh, ®ång thêi gi¶m chi phÝ x©y dùng vµ gi¶m tµu ®iÖn ngÇm cho c¸c thµnh phè lín. diÖn tÝch ®Êt x©y dùng c¸c c«ng tr×nh GTVT. KÕt hîp x©y dùng c¸c c«ng tr×nh giao 2. C¸c gi¶i ph¸p quy ho¹ch GTVT ph¶i th«ng víi c¸c c«ng tr×nh ngÇm cña c¸c ngµnh chó ý tËn dông diÖn tÝch bÒ mÆt ®Êt vµ kh¸c nh−: cÊp tho¸t n−íc, cung cÊp ®iÖn, kh«ng gian trªn vµ trong lßng ®Êt th«ng tin, nh»m n©ng cao hiÖu suÊt sö dông C¸c gi¶i ph¸p x©y dùng c¬ së h¹ tÇng ®Êt b»ng c¸ch x©y dùng nhiÒu tÇng ®Ó tiÕt
qu¶n lý quy ho¹ch ngµnh vµ quy ho¹ch sö kiÖm diÖn tÝch bÒ mÆt ®Êt. dông ®Êt ®ai, ®ång thêi ph¶i n©ng cao tÝnh 3. Quy ho¹ch GTVT lÊy nhu cÇu vËn ph¸p lý trong quy ho¹ch lµ gi¶i ph¸p h÷u hiÖu chuyÓn hµng ho¸ vµ hµnh kh¸ch phôc vô nh»m ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn c©n ®èi, ®ång bé ph¸t triÓn kinh tÕ x∙ héi lµm môc tiªu trªn cña ngµnh, cña khu vùc vµ n©ng cao tÝnh hiÖu c¬ së tiÕt kiÖm tèi ®a diÖn tÝch ®Êt x©y dùng ®ång thêi ®¶m b¶o sù c©n ®èi ®Êt qu¶, tÝnh bÒn v÷ng cña c«ng tr×nh x©y dùng. cho sù ph¸t triÓn c¸c ngµnh kinh tÕ vµ x∙ T¨ng c−êng c«ng t¸c chØ ®¹o thùc hiÖn héi, m«i tr−êng. quy ho¹ch ph¸t triÓn giao th«ng vËn t¶i vµ quy Trong t−¬ng lai, nhu cÇu x©y dùng giao ho¹ch sö dông ®Êt ®ai, kh«ng ®Ó t×nh tr¹ng th«ng rÊt lín nh»m ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn x©y dùng c«ng tr×nh n»m ngoµi quy ho¹ch. cña x· héi. Song c¸c gi¶i ph¸p quy ho¹ch x©y Tr−êng hîp ®Æc biÖt ph¶i cã nghiªn cøu bæ dùng ph¶i ®¶m b¶o sö dông ®Êt cã hiÖu qu¶, sung hoÆc ®iÒu chØnh quy ho¹ch vµ ph¶i ®−îc tiÕt kiÖm tèi ®a diÖn tÝch bÒ mÆt ®Êt. cÊp thÈm quyÒn chÊp thuËn. Sö dông ®Êt cã hiÖu qu¶ kh«ng chØ lµ 5. T¨ng c−êng biÖn ph¸p qu¶n lý sö viÖc sö dông ®Êt tiÕt kiÖm (theo nghÜa hÑp) mµ dông ®Êt hµnh lang b¶o vÖ c«ng tr×nh vµ ph¶i t¨ng l−u l−îng vËn t¶i trªn mét ®¬n vÞ hµnh lang an toµn giao th«ng diÖn tÝch ®Êt bÞ chiÕm dông b»ng c¸ch: tËn HiÖn nay ë n−íc ta hiÖn t−îng vi ph¹m dông tèi ®a n¨ng lùc c¬ së h¹ tÇng (CSHT) hµnh lang b¶o vÖ c«ng tr×nh vµ hµnh lang an giao th«ng hiÖn cã; coi träng viÖc b¶o tr×, söa toµn giao th«ng cßn diÔn ra kh¸ phæ biÕn ë ch÷a, chó träng c¸c gi¶i ph¸p tæng thÓ vÒ tæ nhiÒu n¬i. HiÖn t−îng nµy ®· lµm ph¸ vì kÕt chøc giao th«ng, tæ chøc vËn t¶i hµng ho¸ vµ cÊu h×nh häc cña c«ng tr×nh (nÒn ®−êng, mè hµnh kh¸ch ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ khai th¸c cÇu ...), g©y nªn mÊt an toµn cho qu¸ tr×nh l−u c¸c c«ng tr×nh x©y dùng, ®ã còng lµ biÖn ph¸p th«ng cña c¸c ph−¬ng tiÖn vËn t¶i, lµm gi¶m h÷u hiÖu ®Ó n©ng cao hiÖu suÊt sö dông ®Êt n¨ng lùc khai th¸c. x©y dùng giao th«ng. Qu¶n lý vµ b¶o vÖ hµnh lang c«ng tr×nh Nªn khèng chÕ tû lÖ diÖn tÝch ®Êt cho vµ hµnh lang an toµn giao th«ng ngoµi viÖc GTVT trªn diÖn tÝch tù nhiªn cña c¶ n−íc ®¶m b¶o an toµn cho qu¸ tr×nh khai th¸c sö kh«ng qu¸ lín (kho¶ng tõ 3 - 5%, ë ®« thÞ kho¶ng 20 - 25%. Tû lÖ nµy t−¬ng ®−¬ng víi dông c«ng tr×nh cßn cã ý nghÜa b¶o vÖ c«ng c¸c n−íc ph¸t triÓn vµ trong khu vùc). §ång tr×nh, gi¶m chi phÝ sö dông ®Êt. thêi ®¶m b¶o sö dông ®Êt c©n ®èi víi c¸c CÇn nghiªn cøu biÖn ph¸p qu¶n lý vµ sö ngµnh kinh tÕ vµ x· héi, m«i tr−êng. dông cã hiÖu qu¶ ®Êt dµnh cho hµnh lang an 4. T¨ng c−êng c«ng t¸c qu¶n lý quy toµn giao th«ng kÕt hîp víi viÖc c¶i thiÖn m«i ho¹ch x©y dùng tr−êng ®Ó bï ®¾p thiÖt h¹i vÒ m«i tr−êng sinh Quy ho¹ch ph¸t triÓn GTVT còng nh− th¸i do viÖc x©y dùng c¸c c«ng tr×nh giao quy ho¹ch ph¸t triÓn c¸c ngµnh kh¸c, lµ viÖc th«ng. x¸c ®Þnh môc tiªu nhiÖm vô ph¸t triÓn cña §èi víi giao th«ng ®« thÞ, viÖc b¶o vÖ ngµnh trong mét thêi kú dµi, nã lµ s¶n phÈm lßng ®−êng, vØa hÌ, kh«ng ®Ó hiÖn t−îng lÊn cña khoa häc. C¸c gi¶i ph¸p quy ho¹ch ®−îc chiÕm lßng, lÒ ®−êng, vØa hÌ vµo môc ®Ých x©y dùng trªn c¬ së cña sù ph¸t triÓn cã tÝnh kh¸c còng lµ biÖn ph¸p lµm gi¶m tai n¹n giao c©n ®èi ®ång bé gi÷a c¸c c«ng tr×nh, c¸c th«ng, ®ång thêi lµm t¨ng n¨ng lùc th«ng qua ngµnh, gi÷a c¸c khu vùc vµ ®¶m b¶o sù ph¸t cña mÆt ®−êng. triÓn bÒn v÷ng. V× vËy t¨ng c−êng c«ng t¸c
- SCD: DiÖn tÝch mÆt ®Êt mµ c«ng tr×nh 6. Bæ sung c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu chiÕm dông (m2); ®èi víi nhµ x−ëng, kho b·i qu¶ sö dông ®Êt ®ai trong so s¸nh ®¸nh gi¸ c¸c ph−¬ng ¸n ®Çu t− x©y dùng c¸c ... tÝnh tõ mÐp ngoµi hµng rµo; §èi víi cÇu, c«ng tr×nh giao th«ng ®−êng tÝnh tõ mÐp ngoµi hµnh lang b¶o vÖ c«ng tr×nh hoÆc hµnh lang an toµn giao th«ng. HiÖn nay trong so s¸nh ®¸nh gi¸ c¸c ph−¬ng ¸n ®Çu t− trong giai ®o¹n lËp dù ¸n Ba chØ tiªu trªn cho phÐp t¨ng tÝnh c¹nh ®Çu t−, thiÕt kÕ kü thuËt x©y dùng c¸c c«ng tranh cña c¸c ph−¬ng ¸n sö dông tiÕt kiÖm bÒ tr×nh giao th«ng chóng ta míi chØ ®¸nh gi¸ mÆt ®Êt, ph−¬ng ¸n x©y dùng c«ng tr×nh nhiÒu b»ng c¸c chØ tiªu kü thuËt vµ c¸c chØ tiªu kinh tÇng nh−: cèng cÊp tho¸t n−íc ®−îc x©y dùng tÕ, tµi chÝnh. d−íi mÆt ®−êng, tµu ®iÖn ngÇm, hÇm chui, cÇu v−ît, c¸c nót giao th«ng cã giao c¾t kh¸c C¸ch ®¸nh gi¸ nh− vËy ch−a ph¶n ¸nh møc, b·i ®Ëu xe nhiÒu tÇng. ®Çy ®ñ vai trß cña ®Êt ®ai, mét nguån tµi b. Khi so s¸nh c¸c ph−¬ng ¸n ®Çu t− x©y nguyªn v« cïng quý gi¸ cña x· héi. dùng c¸c c«ng tr×nh GTVT, mμ c¸c ph−¬ng ¸n Sau mét thêi gian nghiªn cøu, chóng t«i ®Çu t− cã diÖn tÝch ®Êt chiÕm dông vμ l−u kiÕn nghÞ mét sè vÊn ®Ò sau: l−îng xe th«ng qua cña c¸c ph−¬ng ¸n kh¸c nhau, cÇn bæ sung thªm chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu a. Trong lËp dù ¸n ®Çu t− hoÆc trong thiÕt suÊt sö dông ®Êt (K4) cña tõng ph−¬ng ¸n ®Ó kÕ kü thuËt, thiÕt kÕ thi c«ng x©y dùng c¸c so s¸nh lùa chän ph−¬ng ¸n. c«ng tr×nh GTVT, khi so s¸nh c¸c ph−¬ng ¸n, mμ c¸c ph−¬ng ¸n ®Çu t− cã diÖn tÝch ®Êt HiÖu suÊt sö dông ®Êt (K4) ®−îc x¸c ®Þnh chiÕm dông nh− nhau nh−ng quy L− u l− îng xe hoÆc l− îng hµng ho¸ (hµnh kh¸ch) m« x©y dùng kh¸c nhau, cÇn bæ Q th«ng qua trong mét ® / v thêi gian sung thªm c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ K4 = = SCD DiÖn tÝch ® Êt chiÕm dông hiÖu Ých sö dông ®Êt cña c¸c b»ng c«ng thøc: ph−¬ng ¸n ®ã [4]: (4) S XD DiÖn tÝch x © y dùng (1) K1 = = S CD DiÖn tÝch ® Êt chiÕm dông trong ®ã: S SD DiÖn tÝch sö dông - Q: L−u l−îng xe th«ng qua trªn mét ®¬n K2 = = S XD DiÖn tÝch x© y dùng vÞ thêi gian: xe/giê (hoÆc: xe/ngµy - ®ªm, (2) xe/n¨m). Còng cã thÓ tÝnh b»ng khèi l−îng hµng ho¸, hµnh kh¸ch th«ng qua tuyÕn S SD DiÖn tÝch sö dông (3) K3 = = ®−êng: TÊn/giê hoÆc: TÊn/ngµy - ®ªm; S CD DiÖn tÝch ® Êt chiÕm dông TÊn/n¨m; HK/giê; HK/ngµy - ®ªm; HK/n¨m). trong ®ã: ChØ tiªu K1, K2, K3, K4 cho phÐp lµm t¨ng - SXD: DiÖn tÝch x©y dùng c«ng tr×nh (m2); søc c¹nh tranh cña ph−¬ng ¸n x©y dùng c«ng ®èi víi nhµ x−ëng kho b·i tÝnh theo qui ®Þnh tr×nh chiÕm dông Ýt ®Êt nh−ng cã l−u l−îng xe cña x©y dùng c«ng nghiÖp; ®èi víi cÇu ®−êng, th«ng qua hoÆc khèi l−îng hµng ho¸ th«ng diÖn tÝch x©y dùng tÝnh tõ mÐp ch©n ta luy qua lín nh−: nót giao th«ng giao c¾t nhau ®−êng, mÐp ngoµi vØa hÌ; ®èi víi cèng, hÇm kh¸c møc cho phÐp tèc ®é l−u th«ng cao, (cÇu chui, tÝnh theo mÆt c¾t lín nhÊt. v−ît, hÇm chui...); c«ng tr×nh x©y dùng nhiÒu - SSD: DiÖn tÝch sö dông cña c«ng tr×nh tÇng, x©y dùng ngÇm nh−: tµu ®iÖn ngÇm, b·i (m2); tÝnh theo mÆt c¾t sö dông h÷u Ých cña ®Ëu xe ngÇm, bÕn xe, nhµ ga ®−êng s¾t ngÇm c«ng tr×nh. hoÆc nhiÒu tÇng... Ph−¬ng ¸n nµo cã hiÖu
suÊt sö dông ®Êt cao h¬n th× cã −u thÕ h¬n. ®Þnh b»ng tæng thu nhËp cña dù ¸n trõ ®i tæng chi phÝ cña dù ¸n sau khi ®· qui ®æi vÒ cïng c. Trong ph©n tÝch ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh mét thêi ®iÓm tÝnh to¸n. tÕ x· héi cña c¸c ph−¬ng ¸n ®Çu t− x©y dùng cÇn bæ sung chØ tiªu hiÖu qu¶ sö dông ®Êt (Hq). - CSD: Tæng chi phÝ sö dông ®Êt cña dù ¸n; Mçi ph−¬ng ¸n vÞ trÝ x©y dùng kh¸c nhau Chi phÝ sö dông ®Êt bao gåm: Chi phÝ th× chiÕm dông mét diÖn tÝch mÆt ®Êt kh¸c quyÒn sö dông ®Êt, chi phÝ ®Òn bï gi¶i to¶ c¸c nhau. HiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi thu ®−îc cña c«ng tr×nh, vËt kiÕn tróc, chi phÝ vÒ thiÖt h¹i mçi ph−¬ng ¸n lµ mèi quan hÖ gi÷a tæng lîi cña ®Êt v× lµm mÊt kh¶ n¨ng sinh lîi trong Ých kinh tÕ - x· héi thu ®−îc víi toµn bé chi phÝ t−¬ng lai cña ®Êt do c«ng tr×nh x©y dùng sö dông ®Êt ®Ó thùc hiÖn dù ¸n. chiÕm dông. Chi phÝ nµy còng ph¶i quy ®æi vÒ cïng thêi ®iÓm tÝnh to¸n. Trong so s¸nh ®¸nh gi¸ ph−¬ng ¸n ®Çu t−, ngoµi viÖc tÝnh to¸n c¸c chØ tiªu ®· biÕt ChØ tiªu: Hq1, Hq2 nh»m −u tiªn nhiÒu h¬n (NPW, THV, IRR ...) cÇn bæ sung chØ tiªu hiÖu ®Õn ph−¬ng ¸n vÒ vÞ trÝ x©y dùng c«ng tr×nh. qu¶ sö dông ®Êt (Hq) cña c¸c ph−¬ng ¸n. §èi víi ph−¬ng ¸n x©y dùng c«ng tr×nh vµo khu ®Êt hoang ho¸, khu ®Êt cã gi¸ trÞ thÊp, ChØ tiªu hiÖu qu¶ sö dông ®Êt trong x©y c«ng tr×nh x©y dùng ngÇm d−íi ®Êt ... cã chi dùng GTVT ®−îc x¸c ®Þnh b»ng c«ng thøc Hq1: phÝ sö dông ®Êt nhá sÏ cã lîi thÕ h¬n ph−¬ng ¸n x©y dùng vµo khu c«ng nghiÖp, khu L KT H q1 = = th−¬ng m¹i hoÆc x©y dùng trªn mÆt ®Êt cã chi S CD phÝ sö dông ®Êt lín. Tæng lîi Ých kinh tÕ x · héi cña dù ¸n = (d / m 2 ) DiÖn tÝch mÆt ® Êt chiÕm dông B. C¸c gi¶i ph¸p vÒ qu¶n lý vμ tæ (5) chøc khai th¸c c«ng tr×nh giao ChØ tiªu nµy nh»m −u tiªn ph−¬ng ¸n x©y th«ng dùng cã tæng lîi Ých kinh tÕ x· héi thu ®−îc cña dù ¸n trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch ®Êt chiÕm §Ó n©ng cao n¨ng lùc khai th¸c tøc lµ n©ng cao hiÖu suÊt sö dông ®Êt x©y dùng c«ng tr×nh chóng t«i kiÕn nghÞ mét sè gi¶i ph¸p sau ®©y: dông lín nhÊt. 1. Hîp lý c¬ cÊu ph−¬ng tiÖn l−u ChØ tiªu hiÖu qu¶ sö dông ®Êt trong x©y th«ng vµ tæ chøc vËn t¶i hîp lý t¹i c¸c dùng GTVT còng cã thÓ x¸c ®Þnh b»ng c¸ch thµnh phè lín ®Ó n©ng cao hiÖu suÊt sö so s¸nh gi÷a tæng lîi Ých kinh tÕ x· héi thu dông c¸c c«ng tr×nh giao th«ng tøc lµ n©ng ®−îc víi tæng chi phÝ sö dông ®Êt ®Ó thùc hiÖn cao hiÖu suÊt sö dông ®Êt x©y dùng nh»m dù ¸n (Hq2) tiÕt kiÖm chi phÝ x©y dùng vµ ®Êt x©y dùng L KT Tæng lîi Ých kinh tÕ x · héi cña dù ¸n HiÖn t¹i c¸c thµnh phè n−íc ta víi H q2 = = C SD Tæng chi phÝ sö dông ® Êt 75% sè chuyÕn ®i ®−îc thùc hiÖn b»ng xe m¸y, xe ®¹p chiÕm 17%, xe buýt chiÕm 2% vµ (6) phÇn cßn l¹i lµ « t« con vµ c¸c ph−¬ng tiÖn trong ®ã: vËn t¶i kh¸c. - LKT: Tæng lîi Ých kinh tÕ x· héi cña c¶ Theo tÝnh to¸n mét xe m¸y víi hÖ sè ®êi dù ¸n; Tæng lîi Ých cña dù ¸n ®−îc x¸c chuyªn chë lµ 1,2 ng−êi /xe khi di chuyÓn víi
DiÖn tÝch chiÕm dông mÆt ®−êng DiÖn DiÖn tÝch chiÕm dông HÖ sè khi thay ®æi c¬ cÊu tÝch mÆt ®−êng hiÖn t¹i Ph−¬ng chuyªn ph−¬ng tiÖn l−u chiÕm tiÖn chë th«ng dông (ng/xe) C¬ cÊu DiÖn C¬ DiÖn 2 m /HK Sè Sè P.TiÖn tÝch cÊu tÝch HK HK (m2) (%) (m2) (%) Xe m¸y 1,2 10 75 750 7500 30 300 3000 Xe ®¹p 1,1 4,5 17 170 765 - - - kho¶ng c¸ch an toµn gi÷a c¸c xe lµ 4 m diÖn Xe buýt 35 4 2 20 80 30 300 1200 tÝch chiÕm dông mÆt ®−êng trung b×nh cho Xe con 2,5 24 6 60 1440 20 200 4800 mét xe lµ: 12m2, b×nh qu©n cho hµnh kh¸ch Tµu ®iÖn 500 0,5 - - - 20 200 100 ngÇm khi di chuyÓn b»ng xe m¸y lµ 10 m2/HK, t−¬ng Tæng 100 1000 9785 100 1000 9100 tù víi xe buýt víi hÖ sè chuyªn chë 35 ng−êi, xe m¸y: 30% xe buýt: 30%, c¸c ph−¬ng tiÖn khi di chuyÓn víi kho¶ng c¸ch an toµn gi÷a VTCC kh¸c: 40%, tiÕn tíi gi¶m tèi ®a tû lÖ xe c¸c xe lµ 20 m th× mét xe buýt chiÕm dông m¸y trong c¸c khu vùc néi thµnh ë c¸c thµnh 140 m2 t−¬ng ®−¬ng 4 m2/hµnh kh¸ch. NÕu phè lín. thay ®æi c¬ cÊu sö dông ph−¬ng tiÖn theo tû lÖ: xe m¸y: 30%; xe buýt: 30%; xe con: 20%, 2. Ph¸t triÓn ph−¬ng thøc vËn t¶i b»ng xe buýt vµ tµu ®iÖn ngÇm tµu ®iÖn ngÇm 20%. Gi¶ sö víi 1000 chuyÕn ®i vµo cïng mét thêi ®iÓm, ta cã thÓ x¸c ®Þnh ViÖc ph¸t triÓn hÖ thèng xe buýt còng lµ mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p quan träng trong ®−îc diÖn tÝch chiÕm dông mÆt ®−êng cña viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông ®Êt trong giao chóng trong biÓu tÝnh to¸n d−íi ®©y: th«ng. C¬ cÊu ph−¬ng tiÖn vµ diÖn tÝch chiÕm Theo kÕt qu¶ biÓu trªn th× diÖn tÝch chiÕm dông mÆt ®−êng cho 1000 chuyÕn ®i dông mÆt ®−êng cho mét chuyÕn ®i b»ng xe Theo kÕt qu¶ ë trªn th× ph−¬ng ¸n thay m¸y lµ 10 m2/HK, b»ng « t« buýt lµ 4 m2/HK, ®æi c¬ cÊu ph−¬ng tiÖn l−u th«ng chØ sö dông diÖn tÝch chiÕm dông mÆt ®−êng cña ng−êi sö diÖn tÝch bÒ mÆt c«ng tr×nh giao th«ng b»ng dông xe g¾n m¸y lín gÊp 2,5 lÇn so víi diÖn 93% so víi c¬ cÊu ph−¬ng tiÖn nh− hiÖn nay. tÝch chiÕm dông cña ng−êi ®i xe buýt. Tøc lµ tiÕt kiÖm diÖn tÝch chiÕm dông mÆt VTHKCC b»ng xe buýt lu«n lµ lo¹i h×nh ®−êng cho mét chuyÕn ®i lµ: 0,685 m2/HK. giao th«ng c«ng céng cã hiÖu qu¶ vµ th«ng dông. Ngay c¶ khi cã lo¹i h×nh vËn t¶i ®−êng Theo sè liÖu dù b¸o th× ®Õn n¨m 2010 s¾t, xe buýt vÉn gi÷ vai trß quan träng trong nhu cÇu ®i l¹i cña Thµnh phè Hå ChÝ Minh lµ: viÖc cung cÊp vµ gi¶i to¶ kh¸ch tõ c¸c trôc 25 triÖu l−ît trªn ngµy, giê cao ®iÓm sÏ lµ: 2,5 ®−êng s¾t. triÖu l−ît ng−êi/giê. Gi¶ ®Þnh chuyÕn ®i trung b×nh cña mét hµnh kh¸ch lµ 0,5 giê, nh− vËy ë c¸c thµnh phè lín nh− Bangkok, mét lÇn ®i l¹i nhiÒu nhÊt trong ngµy trªn toµn Seoul, Cairo xe buýt ®¶m nhËn tõ 30 - 50% l−îng hµnh kh¸ch. ThËm chÝ ®èi víi c¸c thµnh thµnh phè lµ 1,25 triÖu. NÕu thay ®æi c¬ cÊu phè cã tµu ®iÖn ngÇm hiÖn ®¹i nh− London, ph−¬ng tiÖn nh− ph−¬ng ¸n ®Ò xuÊt th× so víi Newyork mÆc dï tØ lÖ chuyÕn ®i b»ng tµu ®iÖn c¬ cÊu ph−¬ng tiÖn nh− hiÖn nay chóng ta tiÕt ngÇm rÊt lín (tíi 72%) nh−ng tû lÖ chuyÕn ®i kiÖm vÒ x©y dùng lµ: 0,85 triÖu m2 mÆt ®−êng, b»ng xe buýt vÉn cßn ë møc trªn 20%. t−¬ng ®−¬ng víi 120 km ®−êng vµ tiÕt kiÖm ®−îc 85 ha mÆt ®−êng t−¬ng ®−¬ng víi 8500 HÖ thèng tµu ®iÖn ngÇm ho¹t ®éng hiÖu tû ®ång, nÕu tÝnh c¶ chi x©y dùng ®−êng th× qu¶ khi ®−îc x©y dùng t¹i c¸c thµnh phè cã sè d©n tõ mét triÖu ng−êi trë lªn, t¹i n¬i cã tæng sè tiÒn tiÕt kiÖm ®−îc lµ: 9350 tû ®ång. dßng hµnh kh¸ch lín 12.000 - 60.000 ng−êi Nh− vËy, ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ®i l¹i t−¬ng hµnh kh¸ch /giê/ h−íng. lai t¹i c¸c thµnh phè lín ë n−íc ta, tr−íc m¾t, Mçi toa tµu ®iÖn ngÇm cã søc chøa cÇn cã biÖn ph¸p thay ®æi c¬ cÊu sö dông kho¶ng 50 chç ngåi vµ 120 chç ®øng. Mét ph−¬ng tiÖn theo chiÒu h−íng gi¶m ph−¬ng ®oµn tµu 6 toa cã kh¶ n¨ng chuyªn chë tiÖn c¸ nh©n, ®Èy m¹nh ph¸t triÓn c¸c lo¹i kho¶ng 1.000 hµnh kh¸ch/l−ît, víi tèc ®é tèi h×nh vËn t¶i cã n¨ng suÊt vËn t¶i lín, víi tû lÖ: ®a cã thÓ ®¹t ®−îc 80 km/h, kho¶ng c¸ch gi÷a
Tµi liÖu tham kh¶o c¸c ga ®−îc bè trÝ trung b×nh 1 km/ga nh»m ®¶m b¶o cù ly ®i bé hîp lý cña hµnh kh¸ch (tõ [1]. LuËt ®Êt ®ai 2003. 400 - 600m). [2]. Tæng côc ®Þa chÝnh: B¸o c¸o tæng hîp vÒ ho¹ch ¦u ®iÓm c¬ b¶n cña tµu ®iÖn ngÇm t¹i ®Þnh c¸c chÝnh s¸ch sö dông hîp lý ®Êt ®ai. Hµ néi, c¸c thµnh phè lín trªn thÕ giíi lµ: 2000. [3]. Ph¹m V¨n V¹ng. Mét sè vÊn ®Ò vÒ quy ho¹ch - Sö dông n¨ng l−îng ®iÖn nªn Ýt g©y « ph¸t triÓn vµ qu¶n lý sö dông tµi nguyªn ®Êt trong nhiÔm m«i tr−êng. ngµnh GTVT. T¹p chÝ GTVT sè 11/2003. - Kh¾c phôc ®−îc ïn t¾c giao th«ng vµ tai [4]. Ph¹m V¨n V¹ng. Mét sè chØ tiªu sö dông ®Êt n¹n giao th«ng. trong so s¸nh c¸c ph−¬ng ¸n ®Çu t− x©y dùng c«ng tr×nh gtvt. T¹p chÝ GTVT sè 11/2004♦ - Tèi −u ho¸ nhu cÇu sö dông ®Êt, gi¶i quyÕt ®−îc t×nh tr¹ng khan hiÕm quü ®Êt t¹i c¸c ®« thÞ. - Tho¶ m·n nhu cÇu ®i l¹i trong c¸c thµnh phè lín, chÊt l−îng vËn t¶i tèt; Nh−îc ®iÓm chñ yÕu cña ph−¬ng thøc vËn t¶i b»ng tµu ®iÖn ngÇm lµ chi phÝ ®Çu t− x©y dùng lín, c«ng nghÖ x©y dùng phøc t¹p. 3. T¨ng c−êng c«ng t¸c qu¶n lý nh»m duy tr× kh¶ n¨ng khai th¸c, kÐo dµi tuæi thä c«ng tr×nh lµ biÖn ph¸p tiÕt kiÖm chi phÝ x©y dùng vµ tiÕt kiÖm ®Êt x©y dùng Mét trong nh÷ng ®Æc ®iÓm cña ngµnh x©y dùng c¸c c«ng tr×nh giao th«ng lµ s¶n phÈm x©y dùng g¾n chÆt víi ®Êt ®ai, v× vËy, ngoµi viÖc n©ng cao chÊt l−îng x©y dùng, t¨ng c−êng c«ng t¸c qu¶n lý khai th¸c, thùc hiÖn chÕ ®é b¶o tr×, söa ch÷a c«ng tr×nh nh»m duy tr× kh¶ n¨ng khai th¸c, kÐo dµi tuæi thä c«ng tr×nh lµ biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó tiÕt kiÖm chi phÝ x©y dùng vµ tiÕt kiÖm ®Êt x©y x©y dùng. KÕt luËn: GTVT lµ mét trong nh÷ng ngµnh sö dông ®Êt ®ai t−¬ng ®èi lín cho nhu cÇu x©y dùng c¸c c«ng tr×nh GTVT nh»m phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vµ nhu cÇu ®i l¹i cña nh©n d©n. ViÖc nghiªn cøu t×m ra nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông ®Êt trong c¸c ngµnh cÇn ph¶i ®−îc quan t©m ®óng møc gãp phÇn cho c«ng cuéc ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n−íc vµ b¶o vÖ tµi nguyªn, m«i tr−êng.