Báo cáo khoa học: "Phân tích, so sánh các phương pháp điều tiết giá cả của chính phủ đến tổng thể phúc lợi xã hội"

Chia sẻ: Nguyễn Phương Hà Linh Linh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Thêm vào BST

Báo xấu

68
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tóm tắt: Bài viết phân tích và so sánh một số ph-ơng pháp điều tiết giá của Chính phủ trong nền kinh tế. Bằng việc phân tích thặng d- sản xuất và thặng d- tiêu dùng để thấy ảnh h-ởng của mỗi ph-ơng pháp điều tiết giá đến tổng thể phúc lợi xã hội. Sự ảnh h-ởng này cần phải xem xét khi hoạch định và thi hành các chính sách giá cả.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo khoa học: "Phân tích, so sánh các phương pháp điều tiết giá cả của chính phủ đến tổng thể phúc lợi xã hội"

d− s¶n xuÊt ph¶n ¸nh mèi lîi mµ ng−êi b¸n Ph©n tÝch, so s¸nh c¸c ph−¬ng ph¸p ®iÒu tiÕt gi¸ c¶ cña chÝnh phñ ®Õn tæng thÓ phóc lîi x∙ héi ThS. nguyÔn thÞ t−êng vi Bé m«n Kinh tÕ vËn t¶i Tr−êng §¹i häc Giao th«ng VËn t¶i Tãm t¾t: Bμi viÕt ph©n tÝch vμ so s¸nh mét sè ph−¬ng ph¸p ®iÒu tiÕt gi¸ cña ChÝnh phñ trong nÒn kinh tÕ. B»ng viÖc ph©n tÝch thÆng d− s¶n xuÊt vμ thÆng d− tiªu dïng ®Ó thÊy ¶nh h−ëng cña mçi ph−¬ng ph¸p ®iÒu tiÕt gi¸ ®Õn tæng thÓ phóc lîi x· héi. Sù ¶nh h−ëng nμy cÇn ph¶i xem xÐt khi ho¹ch ®Þnh vμ thi hμnh c¸c chÝnh s¸ch gi¸ c¶ Summary: The paper analyzes and compares a number of price regulation methods by the Government in the economy. On indicating the impacts of each method on the social welfare through analysis of producing and consumptive surplus, these impacts need to be taken into account while making and implementing price policies. nhËn ®−îc tõ viÖc tham gia vµo thÞ tr−êng, cã thÓ x¸c ®Þnh b»ng diÖn tÝch n»m trªn ®−êng MÆc dï ®· cã kÕt luËn vÒ tÝnh hiÖu qu¶ cung (ký hiÖu S) vµ gi¸. KiÓm so¸t gi¸ lµ mét cña thÞ tr−êng nh−ng kh«ng ph¶i lóc nµo còng trong nh÷ng ph−¬ng ph¸p ®iÒu tiÕt gi¸ phæ vËy, ®«i khi cã hiÖn t−îng søc m¹nh thÞ tr−êng biÕn cña chÝnh phñ. vµ ngo¹i øng dÉn ®Õn thÊt b¹i cña thÞ tr−êng. ThÊt b¹i thÞ tr−êng ®ßi hái ph¶i cã sù can thiÖp cña ChÝnh phñ vµo nÒn kinh tÕ. Mét trong nh÷ng ph−¬ng ph¸p ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ cña chÝnh phñ lµ ®iÒu tiÕt b»ng gi¸ c¶. Trong ®iÒu tiÕt gi¸ c¶ cã c¸c ph−¬ng ph¸p ®iÒu tiÕt kh¸c nhau, mçi mét ph−¬ng ph¸p cã ¶nh h−ëng nhÊt ®Þnh ®Õn phóc lîi x· héi, v× vËy cÇn so s¸nh, ph©n tÝch c¸c ph−¬ng ph¸p ®ã. C«ng cô ®Ó ph©n tÝch sù ¶nh h−ëng cña c¸c ph−¬ng ph¸p ®iÒu tiÕt gi¸ ®Õn phóc lîi x· H×nh 1. héi lµ thÆng d− s¶n xuÊt vµ thÆng d− tiªu ViÖc ChÝnh phñ quy ®Þnh gi¸ trÇn trong dïng. ThÆng d− tiªu dïng lµ tæng sè lîi hay kiÓm so¸t gi¸ lµ nh»m bªnh vùc cho ng−êi gi¸ trÞ mµ nh÷ng ng−êi tiªu dïng nhËn ®−îc mua cã thu nhËp thÊp, nh−ng viÖc quy ®Þnh ngoµi sè tiÒn mµ hä chi ra ®Ó mua hµng, ®ã lµ gi¸ trÇn sÏ g©y ra nh÷ng mÊt m¸t trong phóc diÖn tÝch n»m gi÷a ®−êng cÇu (ký hiÖu D) vµ lîi x· héi. Cã thÓ thÊy râ ®iÒu ®ã qua ph©n gi¸ thÞ tr−êng (ký hiÖu P). ThÆng d− s¶n xuÊt tÝch h×nh vÏ 1. ë h×nh 1 cho thÊy P0 vµ Q0 lµ lµ sè tiÒn mµ ng−êi b¸n nhËn ®−îc khi b¸n ®iÓm c©n b»ng cung cÇu, tuy nhiªn ChÝnh phñ hµng hãa trõ ®i chi phÝ ®Ó s¶n xuÊt nã. ThÆng
muèn bªnh vùc. cho r»ng gi¸ P0 lµ qu¸ cao vµ ChÝnh phñ ®Þnh gi¸ trÇn (ký hiÖu lµ Pmax). Ngoµi viÖc kiÓm so¸t gi¸, trong c¸c ph−¬ng ph¸p ®iÒu tiÕt gi¸ cña ChÝnh phñ cßn Do gi¸ ChÝnh phñ ®Þnh ra thÊp h¬n gi¸ cã ph−¬ng thøc trî gi¸. Trî gi¸ lµ n©ng cao c©n b»ng nªn ng−êi s¶n xuÊt gi¶m s¶n l−îng gi¸ c¶ cña c¸c s¶n phÈm sao cho ng−êi s¶n xuèng Q1, cßn ng−êi tiªu dïng t¨ng cÇu lªn Q2 xuÊt nh÷ng s¶n phÈm ®ã cã thÓ nhËn ®−îc dÉn ®Õn cÇu v−ît cung t¹o ra sù khan hiÕm. thu nhËp cao h¬n. Víi viÖc quy ®Þnh gi¸ trÇn ng−êi s¶n xuÊt chÞu thiÖt, mét sè ng−êi tiªu dïng (chø kh«ng ph¶i tÊt c¶) ®−îc lîi, ng−êi tiªu dïng nµo kh«ng ®−îc mua hµng sÏ thiÖt; v× vËy ph¶i so s¸nh tæng sè lîi vµ tæng sè thiÖt. Víi viÖc quy ®Þnh gi¸ trÇn trong chÝnh s¸ch kiÓm so¸t gi¸ dÉn ®Õn cã sù thay ®æi trong thÆng d− tiªu dïng lµ ®−îc diÖn tÝch h×nh A vµ mÊt diÖn tÝch h×nh B (+A-B), cßn sù thay ®æi trong thÆng d− s¶n xuÊt lµ mÊt c¶ diÖn tÝch h×nh A vµ C (-A-C), râ rµng ng−êi s¶n xuÊt bÞ thua thiÖt do kiÓm so¸t H×nh 2. gi¸. LiÖu sè mÊt cña ng−êi s¶n xuÊt cã ®−îc bï ®¾p b»ng sè ®−îc cña ng−êi tiªu dïng hay C¸ch thøc ®Ó trî gi¸ lµ ChÝnh phñ Ên ®Þnh kh«ng th× ph¶i tÝnh ®Õn sù thay ®æi cña phóc 1 gi¸ trî cÊp (ký hiÖu lµ Ps) råi mua bÊt kú 1 ®Çu ra nµo lµ cÇn thiÕt ®Ó gi÷ gi¸ thÞ tr−êng ë lîi x· héi. Sù thay ®æi phóc lîi x· héi ®−îc tÝnh møc Êy. Khi trî gi¸ thÆng d− tiªu dïng sÏ bÞ b»ng sè thay ®æi trong thÆng d− s¶n xuÊt vµ mÊt ®i b»ng diÖn tÝch h×nh A vµ B (-A-B), thÆng d− tiªu dïng lµ (-A-C+A-B) = (-B-C). thÆng d− s¶n xuÊt t¨ng thªm b»ng diÖn tÝch Ph©n tÝch ¶nh h−ëng cña viÖc qui ®Þnh h×nh A, B vµ C (+A+B+C), nh−ng ChÝnh phñ gi¸ tèi thiÓu (gi¸ sµn) trong chÝnh s¸ch kiÓm ph¶i chi ra mét sè tiÒn ®Ó mua sè ®Çu ra cÇn so¸t gi¸ còng cho kÕt qu¶ t−¬ng tù. Khi ®−a ra thiÕt (ký hiÖu lµ Qg) ®Ó gi÷ gi¸ lµ Ps. gi¸ c¶ tèi thiÓu ChÝnh phñ muèn bªnh vùc Sè tiÒn ChÝnh phñ ph¶i chi ra lµ ng−êi b¸n b»ng c¸ch quy ®Þnh gi¸ cao h¬n gi¸ Ps.(Q2 - Q1) = Ps.Qg. Tæng sè phóc lîi ph¶i tr¶ c©n b»ng, nh−ng víi gi¸ nµy, mçi ng−êi s¶n cho chÝnh s¸ch trî gi¸ lµ: xuÊt ®Òu hy väng b¸n ®−îc tÊt c¶ c¸c ®Çu ra -A – B + A + B + C – Ps.(Q2-Q1) = C – Ps.(Q2 – Q1) cña m×nh ®Ó lµm cho ng−êi kh¸c c¹nh tranh víi m×nh kh«ng b¸n ®−îc hµng. Do ®ã h×nh ChÝnh s¸ch trî gi¸ g©y ra sè mÊt trong thøc can thiÖp nµy cña ChÝnh phñ lµm lîi phóc lîi ®−îc thÓ hiÖn b»ng diÖn tÝch g¹ch chÐo ë h×nh 2, mÆc dï nã lµm cho ng−êi s¶n xuÊt nhuËn cña c¸c nhµ s¶n xuÊt gi¶m sót v× cã chi sung tóc h¬n. Cã thÓ thay thÕ viÖc trî gi¸ b»ng phÝ ®Ó s¶n xuÊt thõa. viÖc cho ng−êi s¶n xuÊt mét sè tiÒn v× b¶n chÊt Tõ nh÷ng ph©n tÝch trªn thÊy r»ng chÝnh cña viÖc trî gi¸ hay cho tiÒn ng−êi s¶n xuÊt ®Òu s¸ch kiÓm so¸t gi¸ g©y ra nh÷ng mÊt m¸t nh− nhau, nh−ng viÖc trî gi¸ vÉn ®−îc sö dông phóc lîi x· héi vµ nh÷ng mÊt m¸t nµy cã thÓ phæ biÕn h¬n v× nã kh«ng lé liÔu b»ng viÖc cÊp g©y ra nh÷ng ¶nh h−ëng vÒ chÝnh trÞ. V× vËy tiÒn vµ cã lîi h¬n vÒ mÆt chÝnh trÞ. khi x©y dùng chÝnh s¸ch kiÓm so¸t gi¸ cÇn Trî cÊp còng lµ mét trong nh÷ng c¸ch ph¶i xem xÐt ®Õn phóc lîi x· héi, tÝnh c«ng ®iÒu tiÕt gi¸. Víi tiÒn trî cÊp, gi¸ cña ng−êi b»ng vµ c¸c kÕt côc kinh tÕ nÕu kh«ng cã thÓ b¸n nhËn ®−îc (ký hiÖu lµ Ps) cao h¬n gi¸ g©y tæn h¹i ®Õn nh÷ng ®èi t−îng ChÝnh phñ
gi¸ ®Ó bªnh vùc gióp ®ì ng−êi nghÌo; ch¼ng ng−êi mua ph¶i tr¶ (ký hiÖu lµ Pb). Sè chªnh h¹n kiÓm so¸t tiÒn thuª nhµ (quy ®Þnh gi¸ lÖch gi÷a 2 gi¸ ®ã lµ sè tiÒn trî cÊp. Khi thùc trÇn) cè g¾ng lµm cho ai còng cã nhµ ë vµ luËt hiÖn trî cÊp thÆng d− cña ng−êi tiªu dïng vÒ tiÒn l−¬ng tèi thiÓu (quy ®Þnh gi¸ sµn) th× ®−îc t¨ng thªm b»ng diÖn tÝch h×nh A vµ B, t×m c¸ch gióp mäi ng−êi tho¸t khái c¶nh ®ãi thÆng d− s¶n xuÊt t¨ng thªm ®−îc thÓ hiÖn nghÌo. ThÕ nh−ng chÝnh s¸ch kiÓm so¸t gi¸ b»ng diÖn tÝch h×nh C vµ F, nh−ng ChÝnh phñ th−êng lµm tæn h¹i ®Õn nh÷ng ng−êi mµ nã ph¶i chi sè tiÒn trî cÊp lµ Q1.(PS - Pb) hay t×m c¸ch trî gióp. ChÝnh s¸ch kiÓm so¸t tiÒn chÝnh lµ diÖn tÝch c¸c h×nh (A + B + C + E + F) thuª nhµ cã thÓ gi÷ cho gi¸ thuª nhµ thÊp, ë h×nh vÏ 3. nh−ng kh«ng khuyÕn khÝch chñ nhµ cho thuª, v× thÕ viÖc t×m kiÕm nhµ lµ khã kh¨n. LuËt vÒ tiÒn l−¬ng tèi thiÓu cã thÓ lµm t¨ng thu nhËp cña mét sè ng−êi lao ®éng nh−ng l¹i lµm cho mét sè ng−êi kh¸c thÊt nghiÖp. ViÖc gióp ®ì nh÷ng ®èi t−îng cÇn trî gióp cã thÓ thùc hiÖn b»ng mét sè h×nh thøc kh¸c chø kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i b»ng chÝnh s¸ch kiÓm so¸t gi¸. VÝ dô, ChÝnh phñ cã thÓ lµm cho gi¸ thuª nhµ rÎ h¬n b»ng c¸ch tr¶ mét phÇn tiÒn thuª nhµ cho ng−êi nghÌo (thùc H×nh 3. hiÖn trî cÊp), viÖc nµy sÏ kh«ng lµm gi¶m l−îng cung vÒ nhµ ë, do ®ã kh«ng dÉn ®Õn Cuèi cïng sè mÊt cña x· héi cho viÖc trî t×nh tr¹ng thiÕu hôt nhµ ë, hoÆc trî cÊp tiÒn cÊp lµ E. Lîi Ých cña trî cÊp cã thÓ ph©n chia l−¬ng cã thÓ n©ng cao møc sèng cña ng−êi ®Òu gi÷a ng−êi s¶n xuÊt vµ ng−êi tiªu dïng nÕu lao ®éng mµ kh«ng g©y khã kh¨n cho doanh ®é co gi·n cña cung (ký hiÖu lµ ES), cña cÇu (ký nghiÖp sö dông lao ®éng. hiÖu lµ Ed) gÇn b»ng nhau. Cßn nÕu Ed/Es lµ nhá nghÜa lµ cÇu co gi·n Ýt h¬n cung th× phÇn lín lîi MÆc dï chÝnh s¸ch trî cÊp, trî gi¸ cã thÓ Ých dån vµo ng−êi tiªu dïng, cßn khi Ed/Es lµ lín tèt h¬n kiÓm so¸t gi¸ nh−ng chóng còng nghÜa lµ cÇu co gi·n nhiÒu h¬n cung th× lîi Ých kh«ng ph¶i lµ hoµn thiÖn. C¸c biÖn ph¸p trî cña trî cÊp dån vµo ng−êi s¶n xuÊt. cÊp, trî gi¸ sÏ lµm t¨ng tæng sè tiÒn chÝnh phñ ph¶i chi tr¶ vµ v× thÕ chÝnh phñ ph¶i t¨ng thuÕ, Qua ph©n tÝch ¶nh h−ëng cña c¸c nh−ng t¨ng thuÕ còng cã c¸c gi¸ x· héi ph¶i ph−¬ng ph¸p ®iÒu tiÕt gi¸ ®Õn phóc lîi x· héi tr¶ cho nã. lý gi¶i t¹i sao hÇu hÕt c¸c nhµ kinh tÕ lu«n lu«n ph¶n ®èi c¸c chÝnh s¸ch kiÓm so¸t gi¸ KÕt luËn: C¸c ph−¬ng ph¸p ®iÒu tiÕt gi¸ cña ChÝnh phñ. §èi víi c¸c nhµ kinh tÕ gi¸ c¶ cña ChÝnh phñ ®Òu cã t¸c ®éng ®Õn tæng thÓ thÞ tr−êng kh«ng ph¶i lµ ngÉu nhiªn, tù ph¸t phóc lîi cña x· héi, dÉn ®Õn sù v« hiÖu qu¶ mµ lµ kÕt qu¶ cña hµng triÖu quyÕt ®Þnh do kinh tÕ. V× vËy khi x©y dùng vµ thi hµnh c¸c c¸c doanh nghiÖp vµ ng−êi tiªu dïng ®−a ra. chÝnh s¸ch ®iÒu tiÕt gi¸ c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh Gi¸ c¶ cã nhiÖm vô lµ c©n b»ng cung cÇu, chÝnh s¸ch cÇn ph¶i quan t©m tíi. ViÖc ®iÒu qua ®ã ®iÒu phèi ho¹t ®éng kinh tÕ. Khi ChÝnh tiÕt gi¸ c¶ cña ChÝnh phñ kh«ng ph¶i lóc nµo phñ kiÓm so¸t gi¸ - §Þnh gi¸ b»ng ph¸p luËt còng lµ cÇn thiÕt nh−ng nhiÒu khi còng cã thÓ ®· lµm mê nh¹t c¸c tÝn hiÖu cã t¸c dông tèt c¶i thiÖn ®−îc hiÖu qu¶ kinh tÕ. qu¸ tr×nh ph©n phèi nguån lùc x· héi. Nh−ng c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch kiÓm so¸t gi¸ Tµi liÖu tham kh¶o l¹i cho r»ng kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña thÞ tr−êng [1]. Gi¸o tr×nh kinh tÕ vi m«. NXB Gi¸o dôc, 1998. lµ kh«ng c«ng b»ng, v× vËy cÇn ph¶i kiÓm so¸t
[2]. Kinh tÕ häc vi m« cña Robert S. Pindyck vμ Daniel L.Rubin Feld. [3]. Nh÷ng nguyªn lý cña kinh tÕ häc. NXB Lao ®éng x· héi, 2004