intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Cây cà phê trong đồn điền Phủ Quỳ (Nghệ An) thời thuộc Pháp."

Chia sẻ: Nguyễn Phương Hà Linh Linh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Thêm vào BST
Báo xấu
211
lượt xem 32
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tuyển tập những báo cáo nghiên cứu khoa học hay nhất của trường đại học vinh tác giả: 1. Bành Thị Thuý Hà, Cây cà phê trong đồn điền Phủ Quỳ (Nghệ An) thời thuộc Pháp...Cà phê (gốc từ café trong tiếng Pháp) là một loại thức uống màu đen có chứa chất caffein và được sử dụng rộng rãi, được sản xuất từ những hạt cà phê được rang lên, từ cây cà phê. Cà phê được sử dụng lần đầu tiên vào thế kỉ thứ 9, khi nó được khám phá ra từ vùng cao nguyên Ethiopia. Từ...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Cây cà phê trong đồn điền Phủ Quỳ (Nghệ An) thời thuộc Pháp."

  1. T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVI, sè 2b-2007 §¹i häc Vinh C©y cµ phª TRong ®ån ®iÒn Phñ Quú (NghÖ An) thêi thuéc Ph¸p (a) B nh ThÞ Thuý H Tãm t¾t. Trong bµi viÕt nµy chóng t«i bµn vÒ sù xuÊt hiÖn vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña c©y cµ phª trong ®ån ®iÒn Phñ Quú thêi thuéc Ph¸p: tõ nguån gèc, ®Æc tr−ng cña c©y cµ phª, c¸ch trång trät, ch¨m sãc vµ ph−¬ng thøc kinh doanh... cho ®Õn nh÷ng t¸c ®éng do viÖc kinh doanh cµ phª mang l¹i ®èi víi ®êi sèng nh©n c«ng trong c¸c ®ån ®iÒn. Qua ®ã thÊy ®−îc tÇm quan träng cña c©y cµ phª trong kinh tÕ n«ng nghiÖp ë Phñ Quú. N ghÖ An lµ mét tØnh thuéc miÒn ®Êt vµ ®iÒu kiÖn khÝ hËu ë Phñ Quú. B¾c Trung K× cã diÖn tÝch Nghiªn cøu thÊy ®−îc −u thÕ ®ã, nªn kho¶ng 16.057 km2, trong ®ã diÖn tÝch ngay tõ n¨m 1910 ng−êi Ph¸p ®· ®Õn ®Êt n«ng nghiÖp chiÕm kho¶ng 1/3, d©n ®©y vµ thµnh lËp nh÷ng ®ån ®iÒn cµ c− kh¸ ®«ng, chñ yÕu sèng b»ng nghÒ phª ®Çu tiªn. Tr−íc khi ph¸t hiÖn ra n«ng nghiÖp. Ngay sau khi NghÖ An bÞ vïng Kon Tum, §ång Nai Th−îng, ng−êi Ph¸p cho r»ng: "Phñ Quú cã thÓ thùc d©n Ph¸p ®¸nh chiÕm vµ b×nh trë thµnh n¬i cã nhiÒu ®ån ®iÒn lín ®Þnh, theo ch©n c¸c nhµ truyÒn gi¸o, c¸c nhÊt vÒ cµ phª ë §«ng D−¬ng" [3, tr.1]. nhµ thùc d©n, c¸c nhµ khai má ng−êi ¢u ®· th¨m dß mäi vïng ®Êt trong tØnh V× thÕ mµ cho ®Õn n¨m 1928, vïng ®Êt vµ ph¸t hiÖn ra vïng ®Êt Phñ Quú: “Lóc Phñ Quú ®· cã h¬n 10 ®ån ®iÒn lín cña bÊy giê Phñ Quú cßn lµ vïng ®Êt hoang ng−êi Ph¸p, trong ®ã chñ yÕu trång cµ s¬, cã rõng c©y bao phñ, cã nh÷ng ®µn phª. Mét trong nh÷ng chñ ®ån ®iÒn cã voi l−în quanh, gi÷a nh÷ng m« ®Êt sè l−îng ®ån ®iÒn nhiÒu nhÊt vµ lín thÊp th−¬ng th−êng ngËp n−íc vµ trªn nhÊt ë khu vùc Phñ Quú thêi k× nµy lµ tÇng ®Êt ®á cã phñ mét líp phï sa” [3, «ng Walther. Víi tæng diÖn tÝch ®ån ®iÒn cña «ng lµ 6300 ha th× "cã h¬n 400 tr.13]. ha dïng vµo viÖc chuyªn trång c©y cµ §Êt Phñ Quú lµ thø ®Êt tèt nhÊt ë phª. Trong ®ã, cã 2 triÖu c©y cµ phª non §«ng D−¬ng. §ã lµ lo¹i ®Êt ®á Ba gian trong v−ên −¬m, 17.000 gèc c©y cµ phª (cßn cã tªn gäi kh¸c lµ huyÒn vò nham) ®ang ra qu¶, 6.000 gèc c©y ®−îc trång ph¸t sinh tõ sù phun trµo cña c¸c ngän hai n¨m, 145.000 gèc mét n¨m" [3, nói löa ho¹t ®éng c¸ch ®©y kho¶ng mét triÖu n¨m. §ã lµ c¸c miÖng nói löa Hßn tr.24]. Cïng víi ng−êi Ph¸p, mét sè ng−êi ViÖt còng tham gia chiÕm ®Êt lËp §åi ë §«ng HiÕu vµ Nói Ðn, C¸t Méng ë ®ån ®iÒn. Trong viÖc kinh doanh ë ®ån T©y HiÕu thuéc huyÖn NghÜa §µn ngµy ®iÒn, hä còng häc theo ng−êi Ph¸p. Tuy nay. Lo¹i ®Êt nµy rÊt phï hîp cho viÖc nhiªn “trong sè diÖn tÝch 13.000 ha ®Êt ph¸t triÓn c©y c«ng nghiÖp nh− c©y cµ ®á cña Phñ Qu× cã th× ng−êi ta míi chØ phª, c©y cao su, c©y trÈu, c©y gai... trång trät ®−îc 3.200 ha vµ diÖn tÝch Trong ®ã ®Æc biÖt ®¸ng chó ý tíi lµ c©y trång cµ phª lµ 750 ha” [1, tr.15]. cµ phª, lo¹i c©y thÝch hîp nhÊt víi chÊt NhËn bµi ngµy 23/5/2006. Söa ch÷a xong 08/01/2007. 5
  2. T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVI, sè 2b-2007 §¹i häc Vinh thuËt thÝch øng ®Ó gi÷ Èm cho ®Êt vµ 1. Nguån gèc vµ ®Æc tr−ng cña b¶o vÖ c©y cµ phª khái bÞ n¾ng qu¸. c©y cµ phª Ch¼ng h¹n nh− viÖc trång xen c¸c lo¹i C©y cµ phª kh«ng ph¶i lµ lo¹i c©y c©y bãng m¸t nh−: c©y catxia, c©y trÈu, b¶n ®Þa mµ ®−îc mang tõ bªn ngoµi råi c¸c lo¹i c©y hä ®Ëu, c©y xÊu hæ... ®Ó vµo: “§Çu tiªn c©y cµ phª ®−îc ®em vµo võa lµm ph©n bãn võa gi÷ Èm, ®ã lµ B¾c K×, theo ch©n bän thùc d©n ®¸nh viÖc lµm h÷u dông vµ hÕt søc cÇn thiÕt. chiÕm B¾c K×, c¸c cè ®¹o truyÒn gi¸o ®· Trong ba lo¹i cµ phª cã ë Trung k× th× "ë mang vµo ®©y mét sè c©y cµ phª nh−ng Phñ Quú cã hai lo¹i c©y cµ phª ®−îc cho tíi n¨m 1888... viÖc trång cµ phª trång nhiÒu h¬n c¶, ®ã lµ cµ phª arabica míi thùc sù b¾t ®Çu” [7, tr.1]. Tõ miÒn vµ cµ phª exensa" [7, tr.14]. Cßn cµ phª B¾c, diÖn tÝch trång cµ phª ngµy cµng robusta th× chØ thÝch hîp víi lo¹i ®Êt ®−îc më réng, dÇn dÇn lan tíi miÒn ven biÓn vµ vïng ®Êt n¬i thÊp, mÆt Trung k×. Nh÷ng tØnh ë Trung k× cã kh¸c lo¹i cµ phª nµy chÊt l−îng kh«ng diÖn tÝch trång cµ phª réng lín nh− tØnh b»ng hai lo¹i trªn nªn trong c¸c ®ån Thanh Ho¸, NghÖ An, Hµ TÜnh, Qu¶ng ®iÒn ë Phñ Quú, hÇu nh− ng−êi ta B×nh, Qu¶ng TrÞ vµ c¸c cao nguyªn ë kh«ng kinh doanh lo¹i nµy. Kon Tum, §¾c L¾c, §ång Nai Th−îng. Cµ phª arabica lµ lo¹i c©y ®−îc Riªng ë NghÖ An “nh÷ng ®ån ®iÒn cµ trång phæ biÕn nhÊt ë Phñ Quú, song phª trång trong vïng Phñ Quú, huyÖn n¨ng suÊt thu ho¹ch phô thuéc nhiÒu NghÜa H−ng, ë däc con ®−êng tõ Vinh vµo khÝ hËu. Gièng nµy th−êng bÞ s©u ®i Phñ Quú, råi ë miÒn Th−îng l−u Phñ nÊm hång (bore) ®ôc th©n, ®ôc cµnh tµn Quú, ë däc bê s«ng h÷u ng¹n cña s«ng ph¸. Nh−ng nh− trªn ®· nãi, nhê ®Êt HiÕu vµ trªn hai bªn ®−êng ®i tõ Phñ ®ai ë ®©y rÊt tèt nªn cµ phª arabica cã Quú ®Õn §« L−¬ng. TÊt c¶ c¸c ®ån ®iÒn thÓ tr¸nh ®−îc bÖnh s©u nÊm hång vµ ®ã lµ ®Êt ®á ba gian, ®−îc xÕp vµo lo¹i ph¸t triÓn khoÎ kho¾n. Trong thùc tÕ ®Êt tèt nhÊt §«ng D−¬ng” [7, tr.25]. lo¹i cµ phª nµy ®· ®em l¹i hiÖu qu¶ cao Qua nghiªn cøu ng−êi Ph¸p thÊy r»ng, khi trång ë vïng ®Êt Phñ Quú. Cµ phª ®Æc ®iÓm næi râ cña c©y cµ phª lµ nã arabica th−êng ra hoa vµo c¸c th¸ng 2, thÝch hîp víi nh÷ng vïng ®Êt ®á vµ khÝ 3, 4. Trong thêi gian n¾ng nãng vµ cã hËu nhiÖt ®íi. ChÝnh ®Æc ®iÓm nµy cã nhiÒu trËn m−a lín cµ phª th−êng chËm thÓ gióp c©y cµ phª nhÊt lµ lo¹i arabica ph¸t triÓn nh−ng ®· cã h¹t vµ cã thÓ tr¸nh ®−îc bÖnh s©u nÊm hång, ph¸t thu ho¹ch tõ th¸ng 10 ®Õn th¸ng ba triÓn tèt vµ ®em l¹i hiÖu qu¶ lín trong n¨m sau. Trong thêi gian ®Çu míi viÖc kinh doanh. Tuy vËy, yÕu tè khÝ trång, viÖc ch¨m sãc vµ bãn ph©n cho hËu ®¸ng sî ë ®©y cã thÓ g©y nguy hiÓm c©y ph¶i thùc sù kÜ l−ìng, th−êng cho viÖc trång cµ phª lµ b·o vµ giã Lµo xuyªn, bëi nã lµ lo¹i kÐn chän ®Êt ®ai, th−êng hay x¶y ra. §©y còng lµ vïng h¬n n÷a ¸nh n¾ng gay g¾t cña mÆt trêi mµ ¸nh s¸ng mÆt trêi chiÕu m¹nh, v× còng dÔ lµm cho c©y con bÞ chÕt. N¨ng vËy c¸c chñ ®ån ®iÒn ph¶i ¸p dông kÜ 6
  3. T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVI, sè 2b-2007 §¹i häc Vinh suÊt trung b×nh cña c¸c vô thu ho¹ch ë dµng. Ngoµi ra trong khu vùc ®ån ®iÒn, nh÷ng ®ån ®iÒn tr−ëng thµnh (tõ 9 ®Õn ng−êi ta cßn chia ®ån ®iÒn thµnh nh÷ng khu ®Êt nhá, mçi khu ®Êt cã diÖn tÝch 10 n¨m) kho¶ng 600 ®Õn 700 kg/ha. kho¶ng 2 hÐc ta trång cµ phª. ViÖc lµm Cµ phª exensa lµ lo¹i c©y cµ phª cã Êy nh»m "tæ chøc lao ®éng ®−îc dÔ rÔ khoÎ, th©n c©y ch¾c, kh«ng kÐn chän dµng vµ gióp cho c¸c n÷ nh©n c«ng h¸i ®Êt ®ai nh− cµ phª arabica, thËm chÝ cã qu¶ cµ phª kh«ng bao giê ph¶i ®i qu¸ thÓ trång trªn lo¹i ®Êt kh«ng tèt mÊy 50 mÐt ®Ó trót sät cµ phª lªn xe « t« chë vµ Ýt bÞ s©u nÊm hång ph¸ ho¹i. ChÝnh hµng hay xe bß” [3, tr.18]. v× thÕ mµ ë Phñ Quú, bªn c¹nh c©y cµ phª arabica ng−êi ta th−êng ®Ó mét §Ó thùc hiÖn viÖc khai hoang ®¹t kho¶nh nhá trång cµ phª exensa phßng kÕt qu¶ tèt c¸c ®iÒn chñ thÊy r»ng viÖc tr¸nh nh÷ng may rñi cña mét nÒn ®éc thuª nh©n c«ng lao ®éng lµ cÇn thiÕt, bëi theo tÝnh to¸n khoa häc cña hä th× canh. ë mçi ®ån ®iÒn, “mËt ®é trång c©y nh÷ng ph−¬ng ph¸p khai hoang kh¸c cµ phª exensa lµ 400 gèc/ha, trong khi nh−: sö dông chÊt ho¸ häc ®Ó tiªu huû ®ã cµ phª arabica cã mËt ®é tõ 1.100 c©y hoÆc dïng m¸y mãc ®Òu kh«ng ®em ®Õn 1.300 gèc/ha. N¨ng suÊt thùc tÕ cµ l¹i hiÖu qu¶ tèt, chi phÝ l¹i tèn kÐm vµ phª thu ho¹ch ®−îc trªn mét hÐc ta lµ tõ bÊt tiÖn. ViÖc sö dông chÊt ho¸ häc nh− 320 ®Õn 400 kg. ChÊt l−îng qu¶ cµ phª clorat de potasse, sun ph¸t ®ång hoÆc lo¹i nµy kÐm cµ phª arabica 20%” [3, muèi ®«i khi kh«ng lµm cho c©y d¹i chÕt tr.6]. Cµ phª exensa th−êng ra qu¶ ë h¼n. Cßn m¸y ®µo gèc c©y th× dïng “lo¹i n¨m thø n¨m sau khi trång vµ thu cã cÇn kiÓu Monkey mµ «ng Walther - ho¹ch tõ th¸ng 6 ®Õn th¸ng 9. mét chñ ®ån ®iÒn lín ë vïng Phñ Quú 2. ViÖc trång trät vµ kinh håi ®Çu thÕ kØ tr−íc ®· cã - muèn sö doanh cµ phª dông nã ph¶i cÇn ®Õn 4 ng−êi, trong khi Tr−íc khi ng−êi Ph¸p ®Õn ë Phñ ®ã ®Ó ®µo mét gèc c©y chØ cÇn sö dông 2 Quú, nã vèn dÜ lµ vïng ®Êt cßn hoang nh©n c«ng lao ®éng lµ ®ñ. MÆt kh¸c chi s¬, rõng rËm. §Ó cã thÓ trång trät ®−îc phÝ cña lo¹i m¸y nµy kh¸ ®¾t ®á: “®Ó ng−êi ta ph¶i lµm nh÷ng c«ng viÖc kh¸ mua ®−îc mét chiÕc m¸y nµy ph¶i mÊt tØ mØ vµ rÊt vÊt v¶. 500 ®ång” [4, tr.20]. Ng−êi ta còng thö §Çu tiªn lµ vÊn ®Ò khai hoang, dïng lo¹i m¸y ®µo gèc sö dông søc kÐo c«ng viÖc nµy ®−îc tiÕn hµnh theo mét cña sóc vËt nh−ng lo¹i nµy th−êng mÊt tr×nh tù nhÊt ®Þnh: chÆt c©y, ph¸t thêi gian, d©y c¸p nÆng, khã ®iÒu quang bôi rËm, xÕp gç thµnh ®èng vµ khiÓn...V× thÕ, viÖc sö dông nh©n c«ng ®èn cñi, ®µo gèc, ®èt rÔ c©y, cµy bõa lao ®éng trong viÖc khai hoang vÉn lµ chÐo hai lÇn trªn ®¸m ®Êt ®−îc khai biÖn ph¸p tèt nhÊt mµ c¸c chñ ®ån ®iÒn ph¸. TiÕp ®ã lµ c«ng viÖc lµm hai ®−êng quan t©m. ThÊy ®−îc viÖc thuª nh©n ®i giao nhau gi÷a ®ån ®iÒn ®Ó ®iÒn chñ c«ng lao ®éng lµ cÇn thiÕt nªn hä còng ®i th¨m c¬ së ®ån ®iÒn b»ng « t« vµ viÖc tÝnh to¸n ®Õn viÖc thuª ng−êi An Nam chuyªn chë ph©n bãn còng nh− chë cµ (ng−êi Kinh) hay ng−êi M−êng (d©n téc phª sau khi thu ho¹ch xong ®−îc dÔ 7
  4. T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVI, sè 2b-2007 §¹i häc Vinh Thæ) trong tõng c«ng viÖc cô thÓ ®Ó xuèng ®Êt ph¶i ®−îc phñ mét líp r¬m, gi¶m bít chi phÝ kh«ng ®¸ng cã: “§èi víi r¹ kh«, cho ®Õn khi h¹t n¶y mÇm, c©y viÖc thuª ng−êi M−êng, khai ph¸ mçi con ®−îc hai l¸, ng−êi ta bøng nã vµo hÐc ta ®Êt chØ mÊt 15 ®ång cßn ng−êi v−ên −¬m (bÊy giê lµ nh÷ng c¨n nhµ l¸) ViÖt lµm ph¶i mÊt tõ 20 ®Õn 25 ®ång” trång c¸ch nhau 15cm cho c©y tiÕp tôc ph¸t triÓn. Cïng lóc ®ã, ë khu ®Êt ®ån [4, tr.15]. Riªng viÖc xíi ®Êt ng−êi ta ®iÒn, c©y xÊu hæ hoÆc c¸c lo¹i c©y hä cßn ph¶i sö dông thªm søc kÐo cña tr©u bß cïng víi nh÷ng c«ng cô cµy bõa c¶i ®Ëu ®· ®−îc trång ®· b¶o vÖ ®Êt khái bÞ tiÕn ®Ó san b»ng ®Êt, ®µo xíi kÜ cµng. xãi mßn, ph¶i ®−îc lo¹i bá vµ ®èt ngay t¹i chç. ChØ ®Õn khi c©y cµ phª con cøng C«ng viÖc khai hoang ë Phñ Qu× ®−îc c¸p vµ ®−îc ®em ra trång chÝnh thøc tiÕn hµnh trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh, b¾t ®Çu tõ th¸ng 11 vµ hoµn trong c¸c ®ån ®iÒn th× c©y xÊu hæ vµ c¸c thµnh vµo th¸ng 7 n¨m sau, nghÜa lµ lo¹i cá hoang kh¸c míi ®−îc trång l¹i xung quanh gèc ®Ó tiÕp tôc lµm c«ng ph¶i lµm xong ®Êt tr−íc khi mïa m−a tíi. "TÝnh toµn bé chi phÝ cho viÖc khai viÖc che chë cho rÔ c©y cµ phª con Êy. hoang, tõ c«ng viÖc ph¸t bôi rËm cho C©y cµ phª ®−îc trång c¸ch ®Òu ®Õn c«ng viÖc cuèi cïng lµ xíi ®Êt ph¶i nhau 3m, hµng c©y c¸ch nhau 2m, mçi mÊt hÕt 300 ®ång" [4, tr.26]. §ã lµ mét hÐc ta cã 1285 gèc. Trong nh÷ng qu·ng c¸i gi¸ cao trong thêi ®iÓm bÊy giê, ®−êng c¸ch nhau nh− thÕ, ng−êi ta trång nh÷ng gièng c©y hä ®Ëu, c©y trÈu, nh−ng so víi n¨ng suÊt vµ gi¸ trÞ cña c©y tö ®inh h−¬ng, c©y catxia... ®Ó “gi÷ c©y cµ phª ®em l¹i th× kh«ng ®¸ng kÓ. ®¹m cña khÝ trêi vµ lµm ®Êt thªm mµu VÒ ®Êt sau khi ®−îc khai hoang mì” [3, tr.21]. Bªn c¹nh ®ã, c«ng viÖc nh−ng ch−a trång c©y- ®−îc dù tÝnh sÏ kinh doanh - lªn ®ã, ng−êi ta cã thÓ b¶o bãn ph©n cho c©y lµ mét trong nh÷ng vÖ ®Êt b»ng c¸ch: sau khi mçi hÐc ta ®Êt c«ng viÖc quan träng ®Ó ®em l¹i hiÖu ®−îc khai hoang xong th× trång lªn ®ã qu¶ cao. Trong c¸c ®ån ®iÒn hÇu nh− ng−êi ta Ýt khi sö dông lo¹i ph©n ho¸ c¸c lo¹i c©y hä ®Ëu, ®Æc biÖt lµ c©y xÊu hæ (mimosa). Bëi v× lo¹i c©y nµy th−êng häc mµ chñ yÕu lµ ph©n chuång kÕt hîp mäc nhanh, phñ kÝn hoµn toµn mÆt ®Êt víi ph©n xanh, cã thÓ thÊy râ ®iÒu ®ã vµ ng¨n c¶n c¸c lo¹i cá hoang c¸c chåi qua viÖc m« t¶ cña c¸c nhµ canh n«ng: “Cø hai n¨m mét lÇn, mçi hÐc ta bãn tõ rÔ cña c©y cò kh«ng thÓ mäc lªn. Do 13 ®Õn 16 tÊn ph©n chuång hoµ víi ®iÒu kiÖn khÝ hËu ë vïng Phñ Quú thÊt ph©n xanh, tæng céng mçi c©y cµ phª th−êng (hay cã giã Lµo, b·o vµ m−a lín) bãn tõ 20 ®Õn 25 kg. Hµng n¨m, mçi gèc nªn kh«ng thÓ gieo h¹t cµ phª trùc tiÕp c©y bãn 100 gram ph©n ho¸ häc gåm cã xuèng khu ®Êt ®ån ®iÒn nh− ë Brazin 7% ad«t céng víi 7% p«t¸t” [7, tr.27]. hay ë mét vµi n¬i kh¸c. Tr−íc khi tiÕn hµnh trång cµ phª, ng−êi ta tiÕn hµnh Sau mçi vô thu ho¹ch qu¶ cµ phª, gieo h¹t ë mét kho¶ng ®Êt riªng cã ®ñ c¸c ®ån ®iÒn ë vïng nµy ®Òu sö dông ®é Èm, ¸nh s¸ng vµ kh«ng khÝ tèt nhÊt m¸y nghiÒn riªng ®Ó bá vá, cßn h¹t th× ®Ó h¹t n¶y mÇm. H¹t sau khi ®−îc gieo ®−îc c¸c xe-ca-mi-nh«ng chë ®Õn Tr¹m 8
  5. T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVI, sè 2b-2007 §¹i häc Vinh Lôi. §ån ®iÒn Tr¹m Lôi lµ mét trong c¶ng BÕn Thuû. Tõ BÕn Thuû, cµ phª nh÷ng ®ån ®iÒn cña ®iÒn chñ Walther, ®−îc chë ra c¶ng H¶i Phßng vµ ®−îc lµ trung t©m chÕ biÕn cµ phª duy nhÊt ë xuÊt khÈu ra thÞ tr−êng chÝnh lµ n−íc Phñ Quú thêi k× nµy. T¹i c¬ së ®ã, cµ Ph¸p vµ mét sè n−íc kh¸c trong khu phª ®−îc s¬ chÕ qua nhiÒu c«ng ®o¹n vùc. Gi¸ thµnh cña cµ phª ®−îc vËn bëi mét hÖ thèng m¸y mãc: m¸y nghiÒn, chuyÓn ra bÕn H¶i Phßng hay sang m¸y xay, m¸y lùa chän nh©n (mçi ngµy thµnh phè Havr¬ (Ph¸p), kÓ c¶ chi phÝ cã thÓ chän 1500 kil« cµ phª), m¸y sÊy ®µi t¶i, b¶o hiÓm vµ chi phÝ cho viÖc ®iÖn. Tr¶i qua c¸c c«ng ®o¹n ®ã, cµ phª b¸n, tÝnh b»ng ®ång b¹c §«ng D−¬ng ®−îc ®ãng bao cÈn thËn vµ ®−îc chë vÒ ®−îc ghi trong b¶ng 1: B¶ng 1 Sè vèn Ra tËn bÕn Tuæi cña ®ån ®iÒn n¨m thø 4 5 6 7 8 9-10 Sè vèn cã l·i 8% H¶i Phßng 1®,31 1,04 0,90 0,80 0,74 0,72 Havr¬ 1,46 1,19 1,05 0,95 0,89 0,87 Sè vèn kh«ng cã l·i H¶i Phßng 0,85 0,68 0,59 0,53 0,50 0,48 Havr¬ 1,00 0,83 0,74 0,68 0,65 0,63 Nguån [7, tr.33]. nµo, t¹i thÞ tr−êng Ph¸p, cµ phª Phñ Gi¸ cµ phª lªn xuèng theo thÞ Quú còng cã thÓ c¹nh tranh víi c¸c lo¹i tr−êng vµ n»m ë møc trung b×nh lµ 1 cµ phª cña Brazin” [7, tr.21]. §iÒu ®ã ®ång §«ng D−¬ng/1kg. Nh− vËy, ®èi chiÕu víi n¨ng suÊt thu ho¹ch trung chøng tá viÖc kinh doanh cµ phª trong b×nh cña tõng lo¹i cµ phª chóng ta cã c¸c ®ån ®iÒn ë Phñ Quú rÊt cã t−¬ng lai. V× thÕ mµ ë Phñ Quú, nhÊt lµ tõ sau thÓ tÝnh ®−îc møc trung b×nh chung s¶n l−îng cµ phª thu ho¹ch ®−îc trªn chiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt trë ®i mét hÐc ta lµ 500 kg, ®iÒu ®ã còng ®ång cµng cã nhiÒu nhµ thùc d©n bao gåm c¸c nghÜa lµ trªn mçi hÐc ta nh− thÕ ng−êi c¸ nh©n còng nh− c¸c c«ng ty bá vèn lËp ta cã thÓ thu ho¹ch ®−îc 500 ®ång. Mét ®ån ®iÒn cµ phª. §¸ng chó ý nhÊt lµ ®ån ®iÒn réng lín víi hµng tr¨m hÐc ta c«ng ty l©m s¶n vµ diªm §«ng D−¬ng, cµ phª, trõ c¸c kho¶n chi phÝ tõ viÖc trô së ®ãng ë t¹i BÕn Thuû. C«ng ty nµy mua ®Êt cho ®Õn c«ng viÖc tr¶ tiÒn cã nh÷ng ®ån ®iÒn lín ë Phñ Quú nh− l−¬ng kho¶ng 400 ®ång th× sè tiÒn l·i ®ån ®iÒn R¹ch, ®ån ®iÒn C¸t Méng. Tõ mµ c¸c ®iÒn chñ thu ®−îc rÊt lín. Trong sau khñng ho¶ng kinh tÕ thÕ giíi 1933, khi ®ã trªn thÞ tr−êng quèc tÕ, cµ phª c«ng ty nµy ®· bá ra mét sè vèn khæng lå ®Ó mua l¹i hÇu hÕt c¸c ®ån ®iÒn cµ Phñ Quú rÊt cã uy tÝn bëi chÊt l−îng cña nã vµ ®−îc kh¸ch hµng rÊt −a thÝch. phª lín ë vïng nµy vµ tiÕp tôc kinh ChÝnh c¸c nhµ canh n«ng ng−êi Ph¸p doanh. cho biÕt r»ng “Trong bÊt k× hoµn c¶nh 9
  6. T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVI, sè 2b-2007 §¹i häc Vinh ®ån ®iÒn cµ phª ®em l¹i lµ ®· gi¶i quyÕt 3. T¸c ®éng cña viÖc kinh c«ng ¨n viÖc lµm cho mét bé phËn lín doanh cµ phª ®èi víi ®êi sèng cña ng−êi n«ng d©n nghÌo khæ, thÊt nghiÖp nh©n c«ng trong c¸c ®ån ®iÒn trong tØnh còng nh− ngo¹i tØnh vµo lµm ViÖc hµng lo¹t c¸c ®ån ®iÒn cµ viÖc trong c¸c ®ån ®iÒn. "§Õn n¨m 1936 phª lín ®−îc thiÕt lËp ë Phñ Quú trong ®éi ngò nh©n c«ng lµm trong c¸c ®ån thêi gian tõ n¨m 1910 cho ®Õn n¨m ®iÒn ë Phñ Quú lªn tíi kho¶ng 3000 1945 ®· thu hót mét lùc l−îng nh©n ng−êi" [1, tr.19]. Tuy nhiªn ®Ó kiÕm c«ng ®«ng ®¶o ë kh¾p mäi n¬i ®Õn ®©y ®−îc miÕng c¬m manh ¸o, ng−êi lao lµm viÖc. ®éng lµm thuª trong c¸c ®ån ®iÒn ph¶i Tr−íc hÕt lµ bé phËn ng−êi M−êng ®æi l¹i nh÷ng g×? vµ ng−êi Kinh sinh sèng ë trong khu Víi hµng lo¹t c«ng viÖc nÆng nhäc vùc, hä tranh thñ lóc thêi vô n«ng nhµn tõ khai hoang cho ®Õn viÖc trång trät vµo c¸c ®ån ®iÒn lµm viÖc ®Ó cã thªm ch¨m sãc vµ thu ho¹ch cµ phª... nh−ng thu nhËp. §«ng ®¶o nhÊt lµ lùc l−îng ng−êi c«ng nh©n chØ nhËn ®−îc ®ång n«ng d©n cña c¸c huyÖn ®ång b»ng l−¬ng rÊt Ýt ái. Trung b×nh "mçi ng−êi trong tØnh nh− DiÔn Ch©u, Yªn Thµnh, ®µn «ng ®−îc nhËn tõ 0,35 ®ång cho Nghi Léc, H−ng Nguyªn, Nam §µn...: ®Õn 0,40 ®ång, cßn ®µn bµ tõ 0,20 ®ång “Nh÷ng ng−êi ®¸ng th−¬ng ë c¸c ®ång cho ®Õn 0,25 ®ång mçi ngµy" [7, tr.32]. b»ng gÇn Phñ DiÔn h×nh nh− nh©n dÞp §èi víi ng−êi lµm thuª theo chÕ ®é nµy ®Ó kiÕm tiÒn l−¬ng tõ 30 ®Õn 40 xu nhËn kho¸n, c«ng viÖc lµm theo chÕ ®é mµ kh«ng ph¶i xa h¼n quª h−¬ng b¶n nhËn kho¸n lµ tu bæ ®−êng s¸, ®µo hè qu¸n” [3, tr.22]. Bªn c¹nh ®ã, mét bé trång c©y ®−îc tr¶ 0,02 ®ång mçi ngµy/ phËn kh«ng nhá ng−êi thuéc c¸c tØnh ng−êi. C«ng viÖc h¸i qu¶ cµ phª ®−îc phÝa B¾c nh−: Thanh Ho¸, Ninh B×nh, tr¶ tuú theo møc ®é khã kh¨n: "tõ 0,015 Nam §Þnh, Th¸i B×nh... còng cã mÆt ë ®Õn 0,02 ®ång/ 1kil«, råi ®Õn 0,03 ®ång vïng ®Êt nµy. Hä ®Òu lµ nh÷ng ng−êi cho ®ît ®Çu h¸i, 0,01 ®ång 1 kil« vµo n«ng d©n nghÌo khæ bÞ thùc d©n, phong cuèi ®ît h¸i" [5, tr.33]. Trong khi ®ã c¸c kiÕn t−íc ®o¹t hÕt ruéng ®Êt, kh«ng cßn ®èc c«ng ng−êi Ph¸p, qu¶n lÝ ng−êi chót ®Êt ®ai nµo ®Ó lµm ¨n sinh sèng, NhËt chØ víi c«ng viÖc nhµn h¹ lµ qu¶n buéc ph¶i rêi bá quª h−¬ng b¶n qu¸n lÝ nh©n c«ng vµ ®èc thóc c¸c nh©n c«ng tha ph−¬ng kh¾p xø. Th«ng qua lùc lµm viÖc, sinh ho¹t trong ®iÒu kiÖn ®¶m l−îng mé phu, hä ®Õn vïng Phñ Quú b¶o, møc l−¬ng mçi th¸ng ®Õn 120 lµm ¨n vµ tr«ng chê sù ®æi ®êi tõ c¸c ®ång, c¸c «ng kÝ ng−êi ViÖt thu nhËp c«ng viÖc lao ®éng trong c¸c ®ån ®iÒn mçi th¸ng còng cã tíi 50 ®ång, cßn thu mang l¹i. Bªn c¹nh c¸c lao ®éng c«ng nhËp b×nh qu©n cña mçi chñ ®ån ®iÒn nhËt, lµm theo mïa vô, mét sè c«ng kho¶ng tõ 300 ®Õn 400 ®ång mét th¸ng. nh©n ®· ë l¹i trong c¸c l¸n tr¹i cña c¸c Trong khi ®ã, ®iÒu kiÖn ¨n ë, sinh ®ån ®iÒn cµ phª vµ dÇn dÇn trë thµnh ho¹t cña nh©n c«ng trong c¸c ®ån ®iÒn ®éi ngò c«ng nh©n n«ng nghiÖp. Nh− cµ phª còng kh«ng ®−îc ®¶m b¶o nh− vËy, t¸c ®éng tÝch cùc tr−íc m¾t cña c¸c 10
  7. T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVI, sè 2b-2007 §¹i häc Vinh trong mét sè v¨n b¶n nghÞ ®Þnh mµ Th¸ng T¸m n¨m 1945 ë vïng ®Êt nµy. chÝnh quyÒn thùc d©n ®−a ra: "chñ ph¶i C¸c cuéc ®Êu tranh ®ã cßn cã ý nghÜa ph¸t thÞt vµ rau t−¬i sao cho ®ñ 3200 hÕt søc to lín trong c«ng cuéc ®Êu tranh ca-lo mçi ngµy, ph¶i tæ chøc ph¸t thuèc chung ®Ó giµnh chÝnh quyÒn ë tØnh vµ y tÕ cho c«ng nh©n ®ån ®iÒn..." [6, NghÖ An. tr.151]. Hä lµm viÖc d−íi sù ®iÒu khiÓn 4. KÕt luËn cña nh÷ng tªn cai cùc kú gian ¸c, Cã thÓ nãi r»ng ng−êi Ph¸p ®· ®Æt th−êng xuyªn bÞ nh÷ng tªn cai nµy ch©n ®Õn vïng Phñ Quú tõ rÊt sím ®Ó ®¸nh ®Ëp nh− tªn cai Hoµi ë ®ån ®iÒn khai th¸c ®Êt ®ai, lËp nªn nh÷ng ®ån R¹ch, tªn cai Th¬, ®èc c«ng Ba-Xuy ë ®iÒn cµ phª réng lín ë ®©y. §iÒu ®ã cho ®ån ®iÒn Tiªn Sinh, tªn Darmong ë ®ån chóng ta thÊy tiÒm n¨ng ®Êt ®á trong ®iÒn Tr¹m Lôi... C«ng nh©n ph¶i lµm viÖc trång c¸c lo¹i c©y c«ng nghiÖp, viÖc ngµy h¬n 10 tiÕng ®ång hå, viÖc ¨n nhÊt lµ c©y cµ phª ®em l¹i nguån lîi rÊt ë, lao ®éng trong ®iÒu kiÖn hÕt søc khæ lín trong kinh tÕ. Qua ®ã cã thÓ häc hái cùc. Hä ph¶i ë trong nh÷ng gian nhµ l¸ nh÷ng kinh nghiÖm trång trät cµ phª, hÕt søc chËt chéi, xung quanh chiÕc kÜ thuËt ch¨m sãc cµ phª, b¶o vÖ ®Êt ®ai gi−êng nhá lµ bi-®«ng ®ùng n−íc, nåi còng nh− viÖc kinh doanh cµ phª kÕt niªu, quÇn ¸o, ch¨n mµn... mäi sinh hîp víi ch¨n nu«i gia sóc lín ®Ó thu ho¹t cña hä sau mçi ngµy lµm viÖc ®Òu ®−îc kÕt qu¶ nh− mong muèn. diÔn ra ë ®ã. §èi diÖn víi khu nhµ ë cña Cµ phª Phñ Quú mét thêi ®−îc nh©n c«ng lµ nh÷ng chuång bß h«i h¸m. nh©n d©n trong n−íc vµ n−íc ngoµi rÊt Víi ®iÒu kiÖn ¨n ë, sinh ho¹t nh− thÕ −a chuéng. §iÒu ®ã ®· kh¼ng ®Þnh vÞ nªn: "®ån ®iÒn C¸t Méng tõ n¨m 1913 trÝ, chÊt l−îng cña nã trªn thÞ tr−êng, ®Õn n¨m 1917 cã 60 c«ng nh©n ®· chÕt nh−ng hiÖn nay ®iÒu ®ã d−êng nh− 20 ng−êi. Tõ n¨m 1929 ®Õn n¨m 1938 kh«ng cßn n÷a, ngay c¶ nh©n d©n trong ®ån ®iÒn nµy kh«ng cã mét bãng d¸ng tØnh NghÖ An, ng−êi ta thËm chÝ c¶m trÎ em" [2, tr.33]. Nh©n c«ng lµm viÖc thÊy l¹ lÉm khi nh¾c tíi tªn Phñ Quú. trong c¸c ®ån ®iÒn hÇu nh− kh«ng cã ViÖc kinh doanh cµ phª trong c¸c chót thêi gian ®Ó nghÜ tíi viÖc häc hµnh, ®ån ®iÒn ë Phñ Quú víi lèi kinh doanh ®Ó tiÕp xóc hay tham gia sinh ho¹t v¨n t− b¶n dùa trªn lao ®éng cña ng−êi b¶n ho¸... xø ®· cã nh÷ng t¸c ®éng hai mÆt ®Õn ChÝnh cuéc sèng lao ®éng tåi tµn t×nh h×nh kinh tÕ - x· héi n¬i ®©y. Tuy nh− vËy, nªn trong lßng mçi nh©n c«ng vËy, lùc l−îng lao ®éng trong c¸c ®ån lu«n Êp ñ mét tinh thÇn ®Êu tranh ®Ó ®iÒn cµ phª vÉn ph¶i chÞu nhiÒu t¸c gi¶i tho¸t th©n phËn. V× thÕ, tõ n¨m ®éng thiÖt thßi nhÊt. VÊn ®Ò chÕ ®é 1930 trë ®i, trong c¸c ®ån ®iÒn Phñ Quú dµnh cho nh©n c«ng lµm viÖc trong c¸c ®· h×nh thµnh mét phong trµo ®Êu ®ån ®iÒn lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò tranh kh¸ m¹nh mÏ cña nh©n c«ng gãp quan träng nhÊt khiÕn cho viÖc kinh phÇn to lín lµm nªn th¾ng lîi trong doanh cµ phª trong c¸c ®ån ®iÒn ph¶i c«ng cuéc ®Êu tranh giµnh chÝnh quyÒn 11
  8. T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVI, sè 2b-2007 §¹i häc Vinh dõng l¹i. Tõ ®ã chóng ta rót ra bµi häc con ng−êi sèng ngµy h«m nay kh«ng ®−îc quªn qu¸ khø, ®Ó cã thÓ cïng cho viÖc lµm kinh tÕ hiÖn nay. nhau x©y dùng mét Phñ Quú trë nªn §ån ®iÒn cµ phª Phñ Quú ®· ®i vµo trï phó. lÞch sö, ®· ®i vµo kÝ øc cña mçi ng−êi d©n n¬i ®©y. Nh¾c l¹i nã lµ chØ ®Ó cho T i liÖu tham kh¶o [1] Ban chÊp hµnh §¶ng bé huyÖn NghÜa §µn, LÞch sö §¶ng bé huyÖn NghÜa §µn, s¬ th¶o, tËp 1(1930-1945), NXB KhÝ t−îng thuû v¨n Hµ Néi, 1990. [2] Liªn hiÖp c«ng ®oµn NghÖ TÜnh, LÞch sö phong trµo c«ng nh©n vµ c«ng ®oµn NghÖ TÜnh 1885- 1945, NXB Lao ®éng, Hµ Néi, 1987. [3] H. Cus¬rutsª, Trong nh÷ng vïng ®Êt ®á ë miÒn B¾c Trung k×, TËp san chÊn h−ng kinh tÕ §«ng D−¬ng, Sè 534, 1928. [4] G.M Castagnol, B¸o c¸o vÒ viÖc khai hoang ë miÒn B¾c Trung k×, TËp san ChÊn h−ng kinh tÕ §«ng D−¬ng (B.E.I), trang 212B-216B, sè 424,1930. [5] Yv¬ Henry, Kinh tÕ n«ng nghiÖp §«ng D−¬ng, B¶n dÞch cña Hoµng §×nh B×nh, t− liÖu khoa LÞch sö, Tr−êng §¹i häc Khoa häc x· héi vµ Nh©n v¨n Hµ Néi, Hµ Néi, 1932. [6] TrÇn V¨n Giµu, Giai cÊp c«ng nh©n ViÖt Nam- sù h×nh thµnh vµ sù ph¸t triÓn cña nã tõ giai cÊp tù m×nh ®Õn giai cÊp cho m×nh, NXB Sù thËt, Hµ Néi, 1957. [7] Ph¹m M¹nh Phan (dÞch), Tµi liÖu vÒ c©y cµ phª Phñ Quú, L−u tr÷ t¹i th− viÖn tØnh NghÖ An, KÝ hiÖu NA 401. Summary The Shrub plantation in Phu Quy (Nghe An) under French colony In this article we present the appearance and economic benefits of the shrub plantation in Phu Quy (Nghe An) during the French domination time such as the sources, specific feattures, cultivation and business method as well as the effects made by coffee trade on living condition of man power at this plantation. It can be concluded from the serearch that the shrub has an important role in agricutural economy of Phu Quy. (a) Cao häc 12 LÞch sö ViÖt Nam, Tr−êng §¹i häc Vinh. 12
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.01: Bộ Luận Văn Thạc Sĩ Quản Trị Kinh Doanh MBA
165 tài liệu
2069 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
5=>2