intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Đặc điểm cấu trúc lời chửi của nhân vật trong văn xuôi hiện thực phê phán giai đoạn 1930-1945"

Chia sẻ: Nguyễn Phương Hà Linh Linh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST
Báo xấu
102
lượt xem 15
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tuyển tập các báo cáo nghiên cứu khoa học hay nhất của trường đại học vinh năm 2009 tác giả: 11. Trần Thị Hoàng Yến, Đặc điểm cấu trúc lời chửi của nhân vật trong văn xuôi hiện thực phê phán giai đoạn 1930-1945.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Đặc điểm cấu trúc lời chửi của nhân vật trong văn xuôi hiện thực phê phán giai đoạn 1930-1945"

  1. tr−êng §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVIIi, sè 2b-2009 §Æc ®iÓm cÊu tróc lêi chöi cña nh©n vËt Trong v¨n xu«i hiÖn thùc phª ph¸n giai ®o¹n 1930-1945 TrÇn ThÞ Ho ng YÕn (a) Tãm t¾t. Chöi lµ hµnh ®éng ng«n ng÷ tån t¹i kh¸ phæ biÕn trong lêi tho¹i nh©n vËt. Bµi viÕt nµy tËp trung kh¶o s¸t cÊu tróc lêi chöi cña nh©n vËt trong c¸c t¸c phÈm v¨n xu«i hiÖn thùc phª ph¸n giai ®o¹n 1930-1945, qua ®ã lµm râ thªm ®Æc tr−ng v¨n ho¸ ®éc ®¸o cña ng−êi ViÖt trong ho¹t ®éng giao tiÕp. 1. §Æt vÊn ®Ò cã tham chiÕu hoÆc kh«ng cã. 2.2. VÒ d¹ng thøc lêi chöi Chöi lµ hµnh ®éng ng«n ng÷ mµ d©n téc nµo còng cã. TiÕng chöi kh«ng XÐt vÒ d¹ng thøc lêi chöi, chóng t«i chØ tån t¹i phæ biÕn trong giao tiÕp hµng chia thµnh c¸c d¹ng sau: chöi bíi, chöi ngµy mµ cßn hiÖn h÷u trong t¸c phÈm m¾ng, chöi rña, chöi ®æng, chöi yªu…. v¨n häc. Qua kh¶o s¸t 89 truyÖn ng¾n - Chöi bíi lµ chöi b»ng nh÷ng lêi vµ tiÓu thuyÕt giai ®o¹n 1930 -1945, moi mãc, xóc ph¹m: chóng t«i thÊy lêi chöi xuÊt hiÖn víi sè (1). - ...Nh−îc b»ng mµy chÊp l−îng lín trong ng«n ng÷ héi tho¹i cña chiÕm, th× bµ ®µo m¶ th»ng tam ®¹i nh©n vËt. Víi 350 ®o¹n tho¹i cã lêi chöi, nhµ mµy lªn, bµ khai quËt bËt s¨ng con sè nµy ®· chøng tá c¸c nhµ v¨n rÊt th»ng ngò ®¹i, lôc ®¹i nhµ mµy lªn. c«ng phu trong viÖc thÓ hiÖn lêi tho¹i. (NguyÔn C«ng Hoan- B−íc ®−êng cïng) Qua ®ã, c¸c t¸c gi¶ gi¸n tiÕp kh¾c häa - Chöi ®æng lµ chöi to tiÕng nh−ng sè phËn vµ tÝnh c¸ch nh©n vËt. Bµi viÕt kh«ng nh»m vµo ai cô thÓ, kh«ng chØ nµy ®i s©u t×m hiÓu ®Æc ®iÓm cÊu tróc ®Ých danh: lêi chöi cña nh©n vËt nh»m lµm râ mét (2). - MÑ kiÕp, s¸u m−¬i tuæi ph¶i vÒ sè ®Æc ®iÓm v¨n ho¸ ®éc ®¸o cña ng−êi h−u, ng−êi ta cßn xin ë l¹i m·i ch−a ViÖt trong ho¹t ®éng giao tiÕp. ®−îc, ®»ng nµy ba tuæi toÑt, ®· véi nghØ 2. Xung quanh vÊn ®Ò lêi chöi víi ng¬i. (NguyÔn C«ng Hoan - Th»ng Quýt) 2.1. Kh¸i niÖm lêi chöi - Chöi m¾ng lµ chöi vµ m¾ng nhiÕc: Theo Tõ ®iÓn tiÕng ViÖt: Chöi lµ (3). - Chóng mµy nh− lò gµ mê. thèt ra nh÷ng lêi cay ®éc ®Ó lµm nhôc (NguyÔn C«ng Hoan - ThÇy c¸u) cho h¶ giËn. VÝ dô: chöi nh− t¸t n−íc - Chöi rña lµ chöi b»ng nh÷ng lêi vµo mÆt [6, tr. 185]. Ph¹m V¨n T×nh nguyÒn rña: cho r»ng: khi ®¹t ®Õn ®Ønh ®iÓm cña sù (4). - Sao Giêi PhËt kh«ng sai quû sø tøc tèi, ng−êi ta th−êng thèt ra mét lêi quËt chÕt nã ®i, cßn ®Ó nã sèng lµm g×. rña, lêi chöi (mµ th−êng ®i kÌm víi nã (NguyÔn C«ng Hoan -Mét kiÕp ng−êi) lµ nh÷ng tõ th« tôc) [8, tr. 1]. - Chöi yªu lµ chöi nh−ng thÓ hiÖn Nh− vËy, chöi lµ hµnh ®éng ph¶n t×nh c¶m yªu mÕn: øng dïng ng«n ng÷ ®Ó thÓ hiÖn tr¹ng (5). - Tr«ng mµy hay l¾m, ranh con ¹. th¸i t©m lý bùc tøc, giËn d÷ cña con (NguyÔn C«ng Hoan - Mét kiÕp ng−êi) ng−êi. Hµnh ®éng ng«n ng÷ nµy cã thÓ . NhËn bµi ngµy 20/6/2009. Söa ch÷a xong 02/7/2009. 73
  2. §Æc ®iÓm cÊu tróc lêi chöi cña nh©n vËt ..., Tr. 73-79 T. T. H. YÕn Tuy d¹ng thøc vµ néi dung chöi - Ng−êi chöi muèn r¨n ®e, uèn n¾n, kh¸c nhau nh−ng ®Òu thÓ hiÖn th¸i ®é gi¸o dôc kÎ bÞ chöi. bùc tøc cña ng−êi nãi trong mét ng÷ - Ng−êi chöi muèn do¹ dÉm, uy hiÕp huèng giao tiÕp nhÊt ®Þnh nµo ®Êy. ng−êi bÞ chöi. - Ng−êi chöi muèn lªn ¸n hiÖn 2.3. Lý do xuÊt hiÖn lêi chöi cña t−îng tiªu cùc nµo ®Êy cña x· héi… nh©n vËt 2.5. Quan hÖ c¸c vai trong lêi chöi Qua kh¶o s¸t b−íc ®Çu, chóng t«i nhËn thÊy cã 2 lý do xuÊt hiÖn lêi chöi Qua kh¶o s¸t ng÷ liÖu, cã thÓ thÊy nh− sau: quan hÖ liªn nh©n cña hµnh ®éng chöi Thø nhÊt: ng−êi nãi bøc xóc, kh«ng kh¸ phøc t¹p, cã tÝnh ®an xen, trong ®ã võa lßng v× mét nguyªn cí nµo ®Êy xuÊt tËp trung nhiÒu nhÊt lµ c¸c quan hÖ ph¸t tõ phÝa b¶n th©n m×nh. Ch¼ng gi÷a vî - chång, cha mÑ - con c¸i, hµng h¹n: nh©n vËt Hé trong §êi thõa cña xãm l¸ng giÒng víi nhau, hay gi÷a c¸c Nam Cao nhËn thÊy m×nh hÌn kÐm, nh©n vËt trong x· héi thu nhá… kh«ng kiÕm ®−îc tiÒn ®Ó gióp ®ì vî con. C¸c vai chöi tham gia vµo hµnh Kh«ng khÝ gia ®×nh Hé lu«n buån b·, ®éng chöi trùc tiÕp. Hµnh ®éng chöi c¨ng th¼ng khiÕn Hé kh«ng thÓ thanh trùc tiÕp gåm hai kiÓu vËn ®éng lêi th¶n ®Ó s¸ng t¸c. V× thÕ t¸c gi¶ ®· ®Ó tho¹i: nh©n vËt tù chöi: Anh ... anh ... chØ lµ ... a) Song tho¹i (cã lêi chöi trao vµ lêi mét th»ng ...khèn n¹n… chöi tr¶). Ch¼ng h¹n: Nh−ng lý do thø hai ®Õn tõ phÝa (6) BÝnh uÊt øc, gêm gêm m¾t, nµng ng−êi nghe (tøc lµ vai nghe chöi trùc ®á mÆt bõng lªn b¶o chÞ nä: tiÕp, ng«i thø 2) l¹i chiÕm sè l−îng - ChÞ nãi dùng ®øng lªn thÕ mµ nhiÒu h¬n c¶. Vai thùc hiÖn hµnh ®éng kh«ng sù chÕt t−¬i µ? chöi ®· v× nhiÒu lý do cô thÓ kh¸c nhau: Ng−êi ®µn bµ sÊn l¹i bªn BÝnh, lÊy bÊt ®ång vÒ quyÒn lîi vËt chÊt, mÊt cña c¶i, con c¸i h− háng hay ®ång nghiÖp, ngãn tay c¸i dÝ vµo tr¸n nµng, d»n hµng xãm l¸ng giÒng lµm ®iÒu g× ®ã m¹nh lêi: phËt lßng… Ch¼ng h¹n: nh©n vËt vî - Gím, g¸i ®Ü giµ måm. Bµ thÌm ®Æt Tr−¬ng Thi ®· chöi nhµ anh Pha v× ®iÒu cho c¸i h¹ng b¸n tr«n nu«i miÖng nghi ngê ¨n c¾p con gµ m¸i nhµ m×nh ®Ó lµm c¸i g×? (trong t¸c phÈm B−íc ®−êng cïng cña (Nguyªn Hång - BØ vá) NguyÔn C«ng Hoan) hay vî quan phô b) §¬n tho¹i (chØ cã lêi chöi trao, mÉu chöi th»ng hÇu v× ®· ®−a chÞ DËu kh«ng cã lêi chöi tr¶). Ch¼ng h¹n: vµo phßng ngñ cña chång m×nh (trong (7) - Th«i ®å ®Ü tr¨m th»ng, ®Ü T¾t ®Ìn cña Ng« TÊt Tè)… ngh×n th»ng, ®Ü voi giµy, ®Ü ngùa xÐ, mau mau mÆc quÇn vµo, ch¼ng c¸c mÑ 2.4. VÒ môc ®Ých chöi mµy s−îng mÆt l¾m råi. C¨n cø vµo néi dung vµ vai tham (Nguyªn Hång - BØ vá) gia giao tiÕp trong ng÷ huèng cã lêi (8) - §å mÆt dµy! ThÕ mµ kh«ng biÕt chöi, chóng t«i nhËn thÊy ng−êi chöi nhôc! Sao nã kh«ng chÕt ®i cho ng−êi ta nh»m vµo nh÷ng môc ®Ých chöi sau: nhÑ nî! - Ng−êi chöi muèn lµm mÊt thÓ (NguyÔn C«ng Hoan - B¸o hiÕu: Tr¶ diÖn ng−êi nghe, lµm ng−êi nghe xÊu nghÜa mÑ) hæ, tÏn tß tr−íc ng−êi kh¸c. 74
  3. tr−êng §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVIIi, sè 2b-2009 Qua kh¶o s¸t, lêi chöi cña nh©n vËt chöi. Ng÷ ®iÖu m¹nh vµ ®anh lµ nÐt ®Æc trong c¸c t¸c phÈm v¨n xu«i hiÖn thùc tr−ng cña d¹ng lêi chöi mét tõ nµy. VÝ phª ph¸n giai ®o¹n 1930 -1945 chñ yÕu dô: (9) Muén vÉn cau mÆt, nãi nh− g¾t: lµ lêi chöi trùc tiÕp cã d¹ng ®¬n tho¹i. - Chã! Chã! Do vai chöi thuéc tÇng líp cã vai vÕ, ®Þa (NguyÔn C«ng Hoan - Mét kiÕp ng−êi) vÞ, thÕ m¹nh kinh tÕ hoÆc lµ phô (10) - Khèn n¹n! T«i vÉn ch¾c mÉm huynh; cßn vai nghe chöi lµ ng−êi yÕu cßn thõa mét hµo ®em vÒ ®ong g¹o cho thÕ hoÆc ng−êi sî v« lÔ nªn kh«ng cã lêi con ¨n. B©y giê hÕt c¶ ch−a ®ñ! Gím, chöi tr¶. c¸i bµ nghÞ, giµu thÕ mµ cßn lµm ®iªu. Dï ë d¹ng song tho¹i hay ®¬n tho¹i (Ng« TÊt Tè - T¾t ®Ìn) th× lêi chöi cña nh©n vËt trong v¨n xu«i (11) - KhØ ! hiÖn thùc phª ph¸n 1930-1945 ®Òu tu©n (NguyÔn C«ng Hoan - B−íc ®−êng cïng) thñ theo nh÷ng kiÓu cÊu tróc ph¸t ng«n 3.2. Lêi chöi cã cÊu tróc côm tõ nh− sau. Lêi chöi cã cÊu tróc côm tõ chñ yÕu 3. CÊu tróc lêi chöi trùc tiÕp biÓu thÞ sù nguyÒn rña, b¸ng bæ, ®e do¹. cña nh©n vËt trong t¸c phÈm v¨n V× thÕ t¸c gi¶ ®· ®Æt ®éng tõ, tÝnh tõ ë xu«i hiÖn thùc phª ph¸n giai ®o¹n ®Çu c©u chöi lµm t¨ng s¾c th¸i lêi chöi: 1930-1945. (12) - L¸o quen. Con bÐ b»ng ngÇn kia mµy ®· xoen xoÐt b¶o nã lªn b¶y, nãi 3.1. Lêi chöi cã cÊu tróc mét tõ cho chã nghe µ? Lêi chöi mét tõ ®−îc xem ph¸t ng«n (Ng« TÊt Tè - T¾t ®Ìn) cã cÊu tróc ng¾n gän. Tuy vËy mçi c©u (13) - KÖ cha mµy! Cho mµy chÕt ®i! ®Òu cã kh¶ n¨ng thÓ hiÖn mét néi dung, (Nam Cao - Gi¨ng s¸ng) mét sù kiÖn hay mét c¶m xóc nµo ®Êy. §Æc biÖt víi cÊu tróc nµy, chóng t«i Ng−êi chöi th−êng dån nÐt sù bùc nhËn thÊy tæ hîp [®å + X] xuÊt hiÖn kh¸ tøc b»ng c¸c ph¸t ng«n ng¾n gän, cã nhiÒu. Ng−êi bÞ chöi th−êng bÞ so s¸nh tÝnh khÈu ng÷ tù nhiªn vµ phï hîp víi víi sóc vËt hoÆc c¸c tõ ng÷ cã ý nghÜa tÝnh c¸ch, tr×nh ®é nhËn thøc cña nh©n chª bai, chöi rña, xóc ph¹m nh©n c¸ch vËt. Tuy t×nh huèng chöi kh¸c nhau ng−êi kh¸c. ë ®©y c¸c nh©n vËt ®· sö nh−ng ng−êi ®äc vÉn b¾t gÆp lèi chöi, dông c¸c ph−¬ng tiÖn t¹o lêi chöi cã tæ c¸ch dïng tõ ng÷ gièng nhau hoÆc hîp [®å + X] nh− sau: t−¬ng ®ång nhau. §©y còng lµ nÐt ®Æc Danh tõ ®å kÕt hîp víi tõ chØ ®éng tr−ng cña ng«n ng÷ chöi. Chöi ng¾n vËt: ®å quû, ®å chã, ®å khØ, ®å con lîn... nh−ng hiÖu lùc ph¸t ng«n cao. Danh tõ ®å kÕt hîp víi tõ chØ bé D¹ng cÊu tróc lêi chöi nµy th−êng phËn kÝn hay s¶n phÈm hÖ bµi tiÕt: ®å dïng qu¸n ng÷ (khèn n¹n, mÑ kiÕp, cøt, ®å mÆt l ... thÇn kinh) hoÆc so s¸nh víi ®éng vËt Danh tõ ®å kÕt hîp víi tõ chØ nghÒ thÊp kÐm. Ng−êi chöi v× qu¸ bùc tøc nghiÖp cña h¹ng ng−êi bÞ x· héi coi hay c¨m phÉn, kh«ng ®ñ b×nh tÜnh nªn khinh: ®å ®Ü, ®å b¸n tr«n nu«i miÖng, bu«ng ra nh÷ng c©u chöi cã cÊu tróc ®å kÎ c−íp... ®¬n gi¶n. C©u chöi lo¹i nµy kh«ng dïng Danh tõ ®å kÕt hîp víi ®éng tõ chØ h« ng÷ (tõ x−ng h«) víi ng−êi nghe. Tuy hµnh ®éng cã chiÒu h−íng xÊu: ®å ph¶n nhiªn, qua ng÷ ®iÖu, ng−êi nghe hiÓu béi, ®å ¨n c−íp, ®å ph¶n chñ, ®å mÊt ®−îc môc ®Ých vµ th¸i ®é cña ng−êi d¹y.... 75
  4. §Æc ®iÓm cÊu tróc lêi chöi cña nh©n vËt ..., Tr. 73-79 T. T. H. YÕn Danh tõ ®å kÕt hîp víi tÝnh tõ lÓ, gi¶i thÝch, ®e do¹… chø kh«ng nh− mang nghÜa xÊu: ®å mÆt dµy, ®å v« kiÓu chöi ®æng hoÆc chöi thÒ: phóc, ®å khèn n¹n, ®å bÊt nh©n, ®å xá (17) - MÑ mµy! §· biÕt c¸i lèi “cïm l¸.... trÐo” cña chóng «ng ch−a? Danh tõ ®å kÕt hîp víi thµnh ng÷: (Ng« TÊt Tè - T¾t ®Ìn) ®å ¨n xã ®ã b¸t, ®å ba que xá l¸, ®å ¨n (18) - Th»ng biÖn t− ®Êy chø?... Cha ch¸o ®¸ b¸t.... ®Î mÑ mµy! ChÐm cha con ®Î mÑ mµy! Nh− vËy víi nh÷ng c¸ch kÕt hîp Mµy d¾t con nµo vµo ®©y võa råi! Nãi trªn c¸c vai chöi ®· nh»m tíi c¸i “®Ých” ngay! Nã... Ngay! Kh«ng th× bµ xÐ x¸c ®¸nh gi¸ ®èi ph−¬ng thÊp kÐm, xÊu xa. mµy ra b©y giê! ChiÕn l−îc giao tiÕp nµy xuÊt ph¸t tõ c¬ (Ng« TÊt Tè - T¾t ®Ìn) së lµ con ng−êi kh«ng ai muèn b¶n th©n (19) - Cha tiªn s− th»ng khèn n¹n! bÞ xóc ph¹m. PhÝa ng−êi chöi t×m ®−îc MÆt mòi thÕ nµy mµ nã ®æ cho lµ ¨n c¾p c¸ch cµng h¹ nhôc ®èi ph−¬ng th× cµng víi quyÕn rò? ChÝnh nã ¨n c¾p cña mµy, thµnh c«ng. VÝ dô: l¹i ®Þnh quyÕn rò mµy, chø ai? (14) - §å mÆt dµy! ThÕ mµ kh«ng (NguyÔn C«ng Hoan - Mét kiÕp ng−êi) biÕt nhôc! Sao nã kh«ng chÕt ®i cho 3.3. Lêi chöi cã mét kÕt cÊu chñ - vÞ ng−êi ta nhÑ nî ! Lêi chöi cã mét kÕt cÊu chñ - vÞ (NguyÔn C«ng Hoan - B¸o hiÕu: tr¶ th−êng ®−îc c¸c t¸c gi¶ ®Æt ®Çu lêi chöi, nghÜa mÑ) ®o¹n chöi dïng ®Ó chØ ®Ých danh ng−êi (15) - §å xá l¸ ! §em vÒ ®Ó vî chång bÞ chöi. Tõ h« gäi lµ nh÷ng danh tõ chØ con c¸i ¨n víi nhau! Nhµ tao kh«ng cã lo¹i kh¸i qu¸t (ë ng«i thø 3) cã tÝnh chÊt lîn! coi th−êng, miÖt thÞ: th»ng, con, ®øa, (NguyÔn C«ng Hoan - G¸nh khoai lang) qu©n, lò, chóng nã …. Vµ ng−êi bÞ chöi (16) - ¤ng Êy lµ «ng quan, «ng Êy bÞ g¾n víi nh÷ng ®Æc ®iÓm xÊu xa, tåi tÖ kh«ng thÌm nãi dèi! Mµy b¶o «ng Êy bÞa vÒ phÈm gi¸. Còng nh− nh÷ng c©u chöi r»ng mµy chim con g¸i «ng Êy, «ng Êy trªn ng−êi chöi lu«n muèn lµm ng−êi bÞa r»ng mµy ngñ víi con g¸i «ng Êy kia c¶m thÊy bÞ xóc ph¹m th× míi h¶ ph¶i kh«ng? §å v« phóc! hª. Do vËy néi dung chöi ®Çy ®ñ, râ (NguyÔn C«ng Hoan - T¾t löa lßng) rµng th«ng tin h¬n qua c¸c kÕt cÊu chñ Bªn c¹nh ®ã c¸c nh©n vËt dïng lèi vÞ cã tÝnh chÊt trÇn thuËt, cÇu khiÕn chöi liªn quan tíi t«ng chi, hä hµng, tæ hay nghi vÊn… tiªn, trêi phËt…. Lèi chöi nµy th−êng (20) - Khi thÊy chËm giê, «ng lý dïng cÊu tróc danh ng÷. §©y lµ lêi h« tr−ëng nghiÕn r¨ng nãi: gäi ®ång thêi lµ lêi chöi. Ng−êi chöi ®· - Chóng nã ngu nh− lîn. Ng−êi ta gäi ba, bèn thÕ hÖ gia ®×nh, hä téc ®−îc cho ®i xem bãng ®¸ chø ai lµm g× mµ t«n kÝnh cña ®èi ph−¬ng ra ®Ó chöi: mÑ còng ph¶i b¾t. Råi quan thÊy kh«ng ®ñ mµy, bè mÑ mµy, cha ®Î mÑ mµy, cha sè, l¹i chöi «ng kh«ng tËn t©m. tiªn s−, tiªn s− mµy... §©y lµ lèi chöi (NguyÔn C«ng Hoan - Tinh thÇn thÓ dôc) cay ®éc, xóc ph¹m tíi hä hµng th©n téc - (21) - Con mÑ ®Ü DËu! Mµy ®· biÕt vèn lµ ®iÒu kiªng kþ, linh thiªng trong nhôc ch−a con? ¤ng cßn lµm cho bâ t©m linh ng−êi ViÖt Nam. Vµ còng ®Ó ghÐt míi th«i! lµm râ lý do, ng−êi chöi th−êng kÕt hîp (Ng« TÊt Tè - T¾t ®Ìn) mét lo¹t hµnh ®éng ng«n ng÷ kh¸c: kÓ 76
  5. tr−êng §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVIIi, sè 2b-2009 s−íng miÖng h«m nay, råi bµ muèn ®i (22) - Qu©n míi ngu chø! QuÇn ¸o ®©u th× ®i. tï ®−îc thÕ nµy µ? §ã lµ quÇn ¸o cña... (NguyÔn C«ng Hoan - B−íc ®−êng cïng) trêi cho ®Êy. Cø ra t¾m ®i råi mÆc vµo. Kh«ng hái l«i th«i. 3.5. Lêi chöi cã cÊu tróc ®o¹n v¨n (Ng« TÊt Tè - T¾t ®Ìn) §o¹n v¨n ®−îc hiÓu: “Mét phÇn cña Cã lêi chöi sö dông thµnh ng÷ lµ v¨n b¶n n»m gi÷a hai dÊu chÊm xuèng mét kÕt cÊu chñ vÞ. TÝnh h×nh t−îng vµ dßng vµ ho¹t ®éng nh− mét chØnh thÓ có biÓu tr−ng ho¸ cña lèi chöi nµy kh¸ cao. ph¸p phøc hîp, mang néi dung ng÷ VÉn lµ c¸ch so s¸nh ng−êi bÞ chöi víi nghÜa nhÊt ®Þnh” [9, tr. 91]. vËt, con vËt thÊp kÐm nµo ®ã nh−ng Lêi chöi cã cÊu tróc ®o¹n v¨n lµ sù tÝnh trùc quan kh«ng cao. Møc ®é lêi tËp hîp nhiÒu c©u cã néi dung chöi chöi nhÑ nhµng, ý nhÞ h¬n chø kh«ng m¾ng. Lêi chöi nµy cã tÝnh chÊt dµi, th« thiÓn, nÆng nÒ: vÇn ®iÖu nhÞp nhµng nh−ng mang ®Çy (23) - Ba m−¬i s¸u c¸i nân n−êng! tÝnh ¸m chØ vµ quyÕt liÖt. Bªn trong cÊu Mçi b¸t mÊy ®ång xu cña ng−êi ta ®Êy! tróc ®o¹n chöi cã c©u ng¾n, c©u dµi. Th«i ®i! D¬! C©u ng¾n th−êng dïng ®Ó kªu van, kªu (NguyÔn C«ng Hoan - Th»ng ¨n c¾p) gäi ng−êi ph©n chøng. C©u dµi lµ ®Ó kÓ (24) - Ph¶i ®i ngay! Tao kh«ng ho·n téi, m¹t s¸t, ®ay nghiÕn, ®e do¹, nguyÒn mét phót! §å th©n lõa chØ −a nÆng. rña ®èi ph−¬ng. (NguyÔn C«ng Hoan - XuÊt gi¸ tßng phu) (28) - Lµng trªn xãm d−íi! Bªn sau 3.4. Lêi chöi cã nhiÒu cÊu tróc chñ vÞ bªn tr−íc! Bªn ng−îc bªn xu«i! T«i cã Khi m©u thuÉn lªn ®iÓm ®Ønh, nu«i con gµ m¸i x¸m s¾p ghÑ æ, nã l¹c nh»m dån hÕt sù bùc tøc vÒ phÝa ®èi ban s¸ng; mµ th»ng nµo con nµo, ®øa ë ph−¬ng víi nhiÒu th«ng tin, c¸c vai chöi gÇn mµ qua, ®−a ë xa mµ l¹i, nã day th−êng tu«n ra chuçi lêi chöi dµi. TÝnh tay mÆt, nã ®Æt tay tr¸i, nã b¾t mÊt cña lËp luËn trong c©u chöi dµi kh¸ chÆt t«i, th× bu«ng tha nã ra, kh«ng th× t«i chöi cho ®¬íi... chÏ. Chóng thÓ hiÖn ®Çy ®ñ c¸c nh©n tè (NguyÔn C«ng Hoan - B−íc ®−êng cïng) chi phèi trong lêi trao (h« gäi, néi dung, (29) - ChÐm cha ®øa b¾t gµ nhµ bµ! th¸i ®é). Tuy vËy, lêi chöi cã cÊu tróc ChiÒu h«m qua, bµ cho nã ¨n h·y cßn, ghÐp xuÊt hiÖn kh«ng nhiÒu. (25) - Th«i ®å ®Ü tr¨m th»ng, ®Ü s¸ng h«m nay, con bµ gäi nã h·y cßn, ngh×n th»ng, ®Ü voi giµy, ®Ü ngùa xÐ, mµ b©y giê mµy ®· b¾t mÊt... Mµy mau mau mÆc quÇn vµo, ch¼ng c¸c mÑ muèn sèng mµ ë mÊy chång mÊy con mµy, th× mµy h·y bu«ng th¶ nã ra, cho mµy s−îng mÆt l¾m råi. nã vÒ nhµ bµ. Nh−îc b»ng mµy chÊp (Nguyªn Hång - BØ vá) chiÕm, th× bµ ®µo m¶ th»ng tam ®¹i (26) - Ng−êi ta hoµi con còng kh«ng nhµ mµy lªn, bµ khai quËt bËt s¨ng thÌm g¶ cho c¸i thø mµy. Mµy lµ ®å th»ng ngò ®¹i, lôc ®¹i nhµ mµy lªn. Nã khèn n¹n! Tao chØ d¹y cho mµy ¨n ë ë nhµ bµ, nã lµ con gµ, nã vÒ nhµ mµy, trung hËu, mµy häc ë ®©u nh÷ng c¸i nã biÕn thµnh có, thµnh c¸o, thµnh thãi ba que cña con nhµ mÊt d¹y. Mµy thÇn nanh má ®á, nã mæ chång, má con, bªu tao, mµy lµm nhôc tao víi «ng Tó. (NguyÔn C«ng Hoan - T¾t löa lßng) mæ c¸i nhµ mµy lªn cho mµ xem. íi c¸i (27) - Bµ mÊt nhµ mÊt cöa, bµ ®i th»ng chÕt ®©m, c¸i con chÕt xØa kia! ¨n mµy, nh−ng bµ h·y cßn chöi cho Mµy mµ giÕt gµ nhµ bµ, th× mét ng−êi 77
  6. §Æc ®iÓm cÊu tróc lêi chöi cña nh©n vËt ..., Tr. 73-79 T. T. H. YÕn ¨n chÕt mét, hai ng−êi ¨n chÕt hai, ba (34) - Mµy mµ giÕt gµ nhµ bµ, th× ng−êi ¨n chÕt ba, mµy xuèng ©m phñ, mét ng−êi ¨n chÕt mét, hai ng−êi ¨n mµy bÞ quû sø thÇn linh rót ruét ra, ¬i chÕt hai, ba ng−êi ¨n chÕt ba, mµy c¸i th»ng chÕt ®©m, c¸i con chÕt xØa kia. xuèng ©m phñ, mµy bÞ quû sø thÇn linh (NguyÔn C«ng Hoan - B−íc ®−êng cïng) rót ruét ra, ¬i c¸i th»ng chÕt ®©m, c¸i Qua nh÷ng ®o¹n chöi trªn, chóng con chÕt xØa kia.” ta cã thÓ nhËn thÊy ®Æc tr−ng v¨n ho¸ (NguyÔn C«ng Hoan - B−íc ®−êng cïng) cña ng−êi ViÖt ®−îc thÓ hiÖn kh¸ tinh (35) - Nh−îc b»ng mµy chÊp chiÕm, tÕ vµ ®éc ®¸o. th× bµ ®µo m¶ th»ng tam ®¹i nhµ mµy Thø nhÊt lµ cÊu tróc lêi chöi rÊt lªn, bµ khai quËt bËt s¨ng th»ng ngò c©n ®èi. TÝnh c©n ®èi thÓ hiÖn trong ®¹i, lôc ®¹i nhµ mµy lªn. Nã ë nhµ bµ, c¸ch gäi ng−êi ph©n chøng hay kÎ bÞ nã lµ con gµ, nã vÒ nhµ mµy, nã biÕn chöi ®Ó trÇn thuËt vÒ sù t×nh bÞ mÊt cña thµnh có, thµnh c¸o, thµnh thÇn nanh cña b¶n th©n: má ®á, nã mæ chång, má con, mæ c¸i nhµ (30) - Lµng trªn/xãm d−íi! Bªn mµy lªn cho mµ xem” sau/bªn tr−íc! Bªn ng−îc/bªn xu«i! (NguyÔn C«ng Hoan - B−íc ®−êng cïng) (NguyÔn C«ng Hoan - B−íc ®−êng cïng) (36) - Sao Giêi PhËt kh«ng sai quû (31) - íi c¸i th»ng chÕt ®©m,/c¸i sø quËt chÕt nã ®i, cßn ®Ó nã sèng lµm con chÕt xØa kia! g×! (NguyÔn C«ng Hoan - B−íc ®−êng cïng) (NguyÔn C«ng Hoan - Mét kiÕp ng−êi) Thø hai lµ tÝnh nhÞp nhµng, vÇn 4. KÕt luËn ®iÖu cña lêi chöi. Ng−êi nghe c¶m gi¸c lêi chöi nh− ®−îc hoµ phèi tÝnh nh¹c vµ Qua kh¶o s¸t cÊu tróc lêi chöi cña ®−îc ng−êi chöi ng©n nga tõ néi dung nh©n vËt trong t¸c phÈm v¨n xu«i hiÖn nµy ®Õn néi dung kh¸c ®Ó tho¶ m·n c¬n thùc phª ph¸n 1930-1945 b−íc ®Çu tøc giËn: chóng t«i rót ra mét sè kÕt luËn sau: (32) - Mµy mµ giÕt gµ nhµ bµ, th× Lêi chöi cña nh©n vËt chñ yÕu tån mét ng−êi ¨n chÕt mét, hai ng−êi ¨n t¹i ë d¹ng trùc tiÕp vµ ®¬n tho¹i, do vai chÕt hai, ba ng−êi ¨n chÕt ba, mµy chöi chñ yÕu lµ ng−êi cã th©n thÕ, cã ®Þa xuèng ©m phñ, mµy bÞ quû sø thÇn linh vÞ, cã kinh tÕ trong x· héi; cßn vai nghe rót ruét ra, ¬i c¸i th»ng chÕt ®©m, c¸i chöi l¹i lµ ng−êi yÕu thÕ hoÆc sî v« lÔ con chÕt xØa kia” nªn kh«ng cã lêi chöi ®¸p. (NguyÔn C«ng Hoan - B−íc ®−êng cïng) Nh©n vËt ®· sö dông ph−¬ng thøc (33) - Th»ng nµo con nµo, ®øa ë gÇn t¹o lêi chöi kh¸ ®a d¹ng vµ linh ho¹t. mµ qua, ®−a ë xa mµ l¹i, nã day tay Lêi chöi cã cÊu tróc ®a d¹ng: mét tõ, mÆt, nã ®Æt tay tr¸i, nã b¾t mÊt cña t«i, mét ng÷, mét kÕt cÊu chñ vÞ, nhiÒu kÕt th× bu«ng tha nã ra, kh«ng th× t«i chöi cÊu chñ vÞ vµ ®o¹n v¨n. §Æc biÖt, ë lo¹i cho ®¬íi...” lêi chöi ng¾n kÕt cÊu l¹i kh¸ cè ®Þnh, (NguyÔn C«ng Hoan - B−íc ®−êng cïng) trë thµnh mét qu¸n ng÷. Thø ba lµ lêi chöi thÓ hiÖn v¨n ho¸ Khi thùc hiÖn hµnh ®éng chöi, bao t©m linh cña ng−êi ViÖt. Ch¼ng h¹n vai giê, vai chöi còng chñ tr−¬ng “c−êng chöi dïng c¸i chÕt ®e do¹ uy hiÕp, nguyÒn rña, b¸ng bæ ng−êi bÞ chöi hoÆc ®iÖu ho¸” b¶n chÊt vÊn ®Ò hay sù thËt dïng c¸i v« h×nh ®Ó chöi lµm ng−êi bÞ nh»m g©y t¸c ®éng s©u, réng ®Õn vai chöi sî h·i, lo l¾ng: nghe chöi v× thÕ c¸ch dïng tõ, ng÷ 78
  7. tr−êng §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVIIi, sè 2b-2009 th−êng ®−îc phãng ®¹i vµ trùc quan cô gãc ®é cÊu tróc lµ nh»m thÓ hiÖn ®Æc thÓ cao. ®iÓm thãi quen sö dông ng«n ng÷ trong Nh− vËy, chöi lµ hµnh ®éng ng«n ho¹t ®éng giao tiÕp cña ng−êi ViÖt, ®ång ng÷ bµy tá t©m lý bÊt b×nh trùc tiÕp thêi lµm râ ®Æc tr−ng v¨n ho¸ trong tr−íc ®èi t−îng. Nghiªn cøu lêi chöi ë t©m thøc cña ng−êi ViÖt. T i liÖu tham kh¶o [1] Nam Cao, TuyÓn tËp truyÖn ng¾n, NXB V¨n häc, 2006. [2] NguyÔn ThiÖn Gi¸p, Dông häc ViÖt ng÷, NXB §¹i häc Quèc gia Hµ Néi, 2004. [3] Nguyªn Hång, BØ vá, NXB V¨n häc, 1996. [4] NguyÔn C«ng Hoan, TuyÓn tËp NguyÔn C«ng Hoan, NXB V¨n häc, TËp 1&2, 2006. [5] §ç ThÞ Kim Liªn, Gi¸o tr×nh ng÷ dông häc, NXB §¹i häc Quèc gia Hµ Néi, 2005. [6] UBKHXH, Tõ ®iÓn tiÕng ViÖt (in lÇn thø 3), Trung t©m Tõ ®iÓn häc, NXB Gi¸o dôc, Hµ Néi, 1994. [7] Ng« TÊt Tè, T¾t ®Ìn, NXB V¨n nghÖ TP. Hå ChÝ Minh, 1994. [8] Yahoo! Hái vµ ®¸p, T¹i sao ng−êi ta l¹i chöi bËy. Website http:vn.answers.yahoo.com, T4/ 2008. [9] NguyÔn Nh− ý (chñ biªn), Tõ ®iÓn gi¶i thÝch thuËt ng÷ ng«n ng÷ häc, NXB Gi¸o dôc, Hµ Néi, 2002. Summary Structural features of characters’ abuse in Critical prose from 1930 to 1945 Abusing is a speach act that exists quite common in characters’ callouts. This article concentrates on finding out the structure of characters’ abuse in Critical prose from 1930 to 1945 order to clarify the features of original cultule structure in communication of Vietnammese. (a) Khoa Gi¸o dôc TiÓu häc, Tr−êng §¹i häc Vinh. 79
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.11: Bộ Luận Văn Tốt Nghiệp Chuyên Ngành Tài Chính Ngân Hàng
172 tài liệu
837 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2