intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Hệ thống tự trị trong thương mại điện tử"

Chia sẻ: Nguyễn Phương Hà Linh Linh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:11

76
lượt xem
5
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo luận văn - đề án 'báo cáo nghiên cứu khoa học: "hệ thống tự trị trong thương mại điện tử"', luận văn - báo cáo phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Hệ thống tự trị trong thương mại điện tử"

  1. §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVI, sè 1A-2007 HÖ thèng tù trÞ trong th−¬ng m¹i ®iÖn tö (a) Vò V¨n Nam Tãm t¾t. Trong bµi b¸o nµy chóng t«i nghiªn cøu m« h×nh tù trÞ trong th−¬ng m¹i ®iÖn tö dùa trªn c«ng nghÖ t¸c tö, mét c«ng nghÖ t−¬ng ®èi míi trªn Internet; ®−a ra cÊu tróc cña mét ®èi t−îng tri thøc - Knowledge Object, c¸c tr¹ng th¸i vµ thao t¸c trªn nã vµ mét hÖ thèng tÝch hîp c¸c t¸c tö. 1. Giíi thiÖu Tù ®éng trong kinh doanh lµ lo¹i bá hay gi¶m bít sù can thiÖp cña con ng−êi vµo xö lý d÷ liÖu vµ ra quyÕt ®Þnh, lµm gi¶m chi phÝ thao t¸c, thêi gian trÔ vµ lµm t¨ng lîi nhuËn vµ chÊt l−îng dÞch vô. HiÖn nay nhu cÇu x©y dùng c¸c hÖ thèng th«ng tin tù ®éng mµ chóng cã thÓ chÊp nhËn c¸c d÷ liÖu kinh doanh ph©n t¸n, ®éng vµ pha t¹p, n¾m b¾t c¸c luång c«ng viÖc vµ ®iÒu khiÓn c¸c giao dÞch mét c¸ch tù ®éng cña c¸c c«ng ty bu«n b¸n trªn m¹ng ngµy cµng cao. Tù ®éng “mÒm” cña c¸c ho¹t ®éng kinh doanh lµ tù ®éng xö lý yªu cÇu, qu¶n lý nguån lùc, x¸c ®Þnh vµ thùc hiÖn giao dÞch, mua, b¸n, lËp kÕ ho¹ch tµi chÝnh vµ th−¬ng m¹i. Môc tiªu cña tù ®éng kinh doanh lµ gi¶m viÖc cÇn tham gia cña con ng−êi ®Õn møc tèi thiÓu vµ gi¶m thêi gian ®¸p øng, thêi gian ngõng trÔ vµ tæng chi phÝ trong xö lý d÷ liÖu, ra quyÕt ®Þnh vµ c¸c qu¸ tr×nh hµnh chÝnh. Nãi chung, tù ®éng kinh doanh bao gåm tù ®éng nhËn, cËp nhËt, kÕt nèi vµ xö lý d÷ liÖu vµo trong c¸c giao dÞch kinh doanh vµ tiÕn hµnh c¸c giao dÞch ®ã thay cho c¸c phÇn kinh doanh. C¸c yªu cÇu vµ cung øng cã thÓ ®−îc t¹o ra, ®−îc so khíp vµ xö lý mét c¸ch tù ®éng. 2. CÁC KÕT QU¶ §¹T §¦îC PhÇn I. §èi t−îng tri thøc víi vai trß t¸c tö cho tù ®éng kinh doanh I. C¸c yªu cÇu cho mét hÖ thèng Business Automation C¸c th¸ch thøc cña tù ®éng kinh doanh lµ d÷ liÖu kinh doanh cã thÓ: i) Pha t¹p: Cã c¸c d¹ng kh¸c nhau. ii) Cã tÝnh ®éng: S½n sµng ë mäi thêi ®iÓm kh¸c nhau. iii) Ph©n t¸n: §−îc l−u tr÷ ë c¸c ®Þa ®iÓm kh¸c nhau. iv) Liªn hÖ: §−îc kÕt nèi víi nhau b»ng nhiÒu c¸ch. C¸c giao dÞch kinh doanh cÇn ®−îc ®Þnh h×nh vµ thùc hiÖn trong nhiÒu c¸ch kh¸c nhau dùa trªn c¸c yªu cÇu vµ t×nh thÕ ®éng. Ngoµi ra, kh«ng kÓ cÊp ®é cña tù ®éng, ë ®©y lu«n cã mét sè ho¹t ®éng mµ vÉn kÐo theo sù tham gia cña con ng−êi nh− lµ: ng−êi dïng t¹o yªu cÇu, hay c¸c nhµ qu¶n lý vµ chuyªn gia ra quyÕt ®Þnh cuèi cïng. V× thÕ, vÉn lµ cÇn thiÕt cho c¸c hÖ thèng tù ®éng kinh doanh ph¶i cã kh¶ n¨ng tÝch hîp c¸c ho¹t ®éng cña con ng−êi. C¸c yªu cÇu chÝnh kh¸c cña tù ®éng kinh doanh lµ: TÝnh tù trÞ, tÝnh s½n sµng, tÝnh chÞu lçi, tÝnh toµn vÑn, tÝnh më, tÝnh ®Çy ®ñ vµ tÝnh quay vßng (chu kú). §Ó x©y dùng mét hÖ thèng kinh doanh hoµn toµn tù ®éng chóng ta cÇn gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò sau: NhËn bµi ngµy 09/3/2006. Söa ch÷a xong 19/9/2006. 83
  2. §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVI, sè 1A-2007 Tù ®éng vÒ giao diÖn (Interface automation) Tù ®éng vÒ d÷ liÖu (Data automation) Tù ®éng ph©n tÝch (Analysis automation) Tù ®éng cÇu-cung (Demand – Supply automation) Tù ®éng giao dÞch (Transaction automation) Tù ®éng thùc thi (Implementation Automation) Tù ®éng luång c«ng viÖc (Workflow automation) Trong viÖc x©y dùng c¸c hÖ thèng tù ®éng hay b¸n tù ®éng kinh doanh cã hai ph−¬ng ph¸p chÝnh: i) Ph−¬ng ph¸p phô thuéc: C¸c thµnh phÇn cña hÖ thèng liªn quan vµ phô thuéc m¹nh vµo nhau. ii) Ph−¬ng ph¸p tù trÞ: C¸c thµnh phÇn cã thÓ hµnh ®éng tù chñ. Ph−¬ng ph¸p thø nhÊt (i) cã hiÖu qu¶ cho sù ph¸t triÓn mét lÇn. Song, nã cøng nh¾c vµ khã kÕt hîp c¸c thµnh phÇn vµ khã më réng (thay ®æi kÝch th−íc). C¸c thµnh phÇn hÖ thèng phô thuéc vµo nhau vµ lµm viÖc víi nhau dùa trªn sù kÕt hîp cè ®Þnh. NÕu mét thµnh phÇn háng sÏ dÉn ®Õn háng toµn hÖ thèng. Sù tù trÞ cña c¶ hÖ thèng kinh doanh ®¹t ®−îc dùa trªn mét kiÕn tróc ®−îc thiÕt kÕ cÈn thËn cña hÖ thèng vµ cña mçi thµnh phÇn. Ph−¬ng ph¸p nµy phï hîp víi viÖc thùc thi c¸c ho¹t ®éng chuyªn biÖt. Song, cã thÓ rÊt phøc t¹p ®Ó thiÕt kÕ mét kiÕn tróc tæng thÓ cho tù ®éng kinh doanh b»ng ph−¬ng ph¸p nµy. Ph−¬ng ph¸p thø hai (ii) cã thÓ thùc hiÖn ®−îc b»ng sö dông c«ng nghÖ “t¸c tö”. C¸c thµnh phÇn hÖ thèng kinh doanh cã thÓ ®−îc x©y dùng nh− c¸c t¸c tö tù trÞ mµ chóng thùc thi c¸c chøc n¨ng cña c¸c thµnh phÇn ®ã vµ cã thÓ ho¹t ®éng ®éc lËp. C¸c giao dÞch vµ trao ®æi d÷ liÖu gi÷a c¸c thµnh phÇn ®−îc thùc hiÖn th«ng qua giao dÞch vµ liªn l¹c t¸c tö. Ph−¬ng ph¸p t¸c tö cã thÓ cung cÊp c¸c thñ tôc cã môc ®Ých tæng qu¸t h¬n víi sù phèi hîp mÒm dÎo vµ tÝnh chÞu lçi cao h¬n. Khi cung øng kinh doanh thay ®æi chóng ta kh«ng cÇn x©y dùng l¹i toµn bé hÖ thèng. Khi mét t¸c tö bÞ háng nã dÔ dµng ®−îc thay thÕ vµ cã thÓ lµm ®−îc thËm chÝ kh«ng cÇn dõng c¶ hÖ thèng l¹i. ë ®©y chóng ta chÊp nhËn ph−¬ng ph¸p t¸c tö v× tÝnh tù trÞ vµ tÝnh mÒm dÎo cña nã. Ta gäi c¸c t¸c tö c¬ së ®¬n gi¶n lµ c¸c ®èi t−îng tri thøc (Knowledge Object – KO), sö dông chóng ®Ó x©y dùng c¸c hÖ thèng tù trÞ víi mét kiÕn tróc ph©n tÇng. II. KO víi vai trß lµ t¸c tö d÷ liÖu Mçi mét môc d÷ liÖu kinh doanh ®Òu ®−îc ®¹i diÖn bëi mét KO. D÷ liÖu nµy cã thÓ chøa yªu cÇu, cung cÊp hoÆc cã thÓ thay ®æi trong khi giao dÞch. NghÜa lµ phô thuéc vµ nhËn biÕt theo t×nh tr¹ng cña nã mét KO cã thÓ ®¹i diÖn mét cung, cÇu hoÆc mét kÕt qu¶ tøc th× cña giao dÞch. KO cã thÓ m« t¶ c¸c môc d÷ liÖu cña nhiÒu kiÓu kh¸c nhau: TÖp (v¨n b¶n, nhÞ ph©n, ©m thanh, video, ¶nh,…), mét b¶n ghi hay mét tr−êng trong mét c¬ së d÷ liÖu, email, c¸c dßng d÷ liÖu tõ c¸c c¶m biÕn robot v..v. PhÇn ®Çu chøa th«ng tin x¸c ®Þnh KO, kÕt nèi hoÆc trá ®Õn môc d÷ liÖu ®· cho. PhÇn d÷ liÖu chøa danh s¸ch c¸c tõ kho¸ {k1, k2, …} vµ c¸c thuéc tÝnh kh¸c cho d÷ liÖu ®· cho nh− ®é −u tiªn, thêi gian t¹o lËp. PhÇn chØ thÞ (lÖnh) ®Þnh nghÜa c¸c hµnh 84
  3. §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVI, sè 1A-2007 ®éng mµ cã thÓ ®−îc thùc hiÖn trªn d÷ liÖu ®· cho. ë ®©y cã nhiÒu kiÓu lÖnh: hÖ thèng, nhËp khÈu, xuÊt khÈu vµ néi t¹i. • C¸c lÖnh hÖ thèng lµ c¸c lÖnh ®−îc ®Þnh nghÜa trong tËp lÖnh hÖ thèng (SIS) nhê c¸c phÇn trung gian hç trî KO. • C¸c lÖnh nhËp khÈu lµ c¸c lÖnh ®−îc ®Þnh nghÜa bëi c¸c KO kh¸c t−¬ng t¸c víi KO ®· cho. • C¸c lÖnh xuÊt khÈu lµ c¸c lÖnh ®−îc ®Þnh nghÜa bëi KO ®· cho mµ chóng cã thÓ ®−îc sö dông bëi c¸c KO kh¸c khi chóng t−¬ng t¸c víi KO ®· cho. • C¸c lÖnh néi t¹i lµ c¸c c¸c lÖnh ®−îc ®Þnh nghÜa bëi KO vµ ®−îc thùc thi khi KO kÝch ho¹t. Sù cho phÐp víi mçi lo¹i chØ thÞ ®−îc x¸c ®Þnh bëi chñ së h÷u cña KO khi KO ®−îc t¹o ra. C¸c sù cho phÐp nµy cã thÓ lµm KO më, ®ãng vµ thay ®æi trong qu¸ tr×nh tån t¹i cña KO. So s¸nh víi c¸c ph−¬ng ph¸p m« t¶ d÷ liÖu truyÒn thèng nh− file hay c¬ së d÷ liÖu KO m« t¶ d÷ liÖu b»ng mét c¸ch tÝch cùc h¬n nhiÒu. Trong khi c¸c môc d÷ liÖu trong files vµ c¬ së d÷ liÖu thô ®éng vµ ®−îc trÝch läc vµ xö lý chØ bëi c¸c ch−¬ng tr×nh xö lý hoÆc c¸c yªu cÇu ngoµi, víi KO d÷ liÖu cã thÓ tù xö lý qua c¸c chØ thÞ cña KO vµ c¸c t−¬ng t¸c. D÷ liÖu liªn quan cã thÓ t×m thÊy vµ tÝch hîp víi nhau qua c¸c t−¬ng t¸c víi KO kh¸c. Trong c¸c hÖ thèng dùa t¸c tö KOs ®−îc hç trî bëi c¸c phÇn trung gian ®−îc gäi lµ KOM (Knowledge Object Middleware). III. Nguyªn t¾c cña c¸c hÖ thèng dùa KO C¸c KO lµ c¸c ch−¬ng tr×nh ch¹y tù trÞ vµ chia sÎ cïng c¸c chuÈn bao gåm cïng mét cÊu tróc, t×nh tr¹ng vµ thao t¸c. C¸c KOs ®−îc hç trî bëi phÇn trung gian ®a t¸c tö gäi lµ KOM. Tr¹ng th¸i vµ thao t¸c KO Mét KO cã thÓ cã mét trong c¸c t×nh tr¹ng sau XS = {X-new, X-act, X-bus, X-pas, X-ter} thay cho new, active, busy, passive and terminated states. Khi mét ®èi t−îng Oi trong t×nh tr¹ng ho¹t ®éng nã cã thÓ thùc thi c¸c chØ thÞ néi t¹i IR cña nã vµ t−¬ng t¸c víi ®èi t−îng Oj kh¸c b»ng viÖc thùc thi c¸c chØ thÞ nhËp khÈu tõ Oj cho phÐp Oj tiÕn hµnh c¸c chØ thÞ xuÊt khÈu tõ Oi. Trong ng÷ c¶nh tù trÞ kinh doanh, KOM hoÆc KO tù nã cã thÓ cã c¸c thao t¸c trªn ®èi t−îng kinh doanh {O1, O2, …, OQ} :{Creation; Activation, DisActivation, Termination} = {CrO, AcO, DiO, TeO}. Thao t¸c t¹o CrO(Oi) sinh ra mét KO míi tõ c¸c ®èi t−¬ng kinh doanh DTi dùa trªn c¸c qui t¾c t¹o CR : {BD, BK] -> [CR] -> Oi ∈ O = {O1, O2,..., OQ}. Thao t¸c kÝch ho¹t AcO(Oi) trªn ®èi t−îng Oi t¶i Oi vµo vïng KO trong bé nhí chÝnh chøa c¸c ®èi t−îng ho¹t ®éng. Mét khi ®èi t−îng ®· ë trong vïng KO th× nã ch¹y nh− mét ch−¬ng tr×nh. Thao t¸c DisActivation Dis(Oi) ®Æt Oi vµo c¬ së KO trong bé nhí cè ®Þnh. Thao t¸c Termination TeO(Oi) kÕt thóc Oi vµ cã thÓ s¶n xuÊt d÷ liÖu t−¬ng øng hoÆc tri thøc dùa trªn qui t¾c t¹o TR: O->[CR] -> {BD,BK} Sau ®©y ta sÏ xÐt c¸c tr¹ng th¸i cña KO ®−îc biÕn ®æi tõ tr¹ng th¸i nµy sang tr¹ng th¸i kh¸c nh− thÕ nµo vµ thao t¸c nµo ®−îc kÐo theo trong viÖc chuyÓn ®æi ®ã. 85
  4. §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVI, sè 1A-2007 X-bus MuO MeO InO SeO ExO BÞ c« lËp T−¬ng t¸c X-Net TeO X-new X-ter AcO DiO TeO CrO X-pas T¹o môc Xo¸ môc d÷ liÖu d÷ liÖu H×nh 1: C¸c tr¹ng th¸i v thao t¸c cña KOs T−¬ng t¸c KO: NÕu mét ®èi t−îng Oi trong tr¹ng th¸i ho¹t ®éng th× X-act sÏ cËp nhËt cho nã c¸c kho¸ {k1, k2, …} dùa trªn c¸c thay ®æi trong môc d÷ liÖu DTi trong lóc ®ang chê ®îi thùc hiÖn mét trong c¸c thao t¸c con (Xem h×nh 2). ViÖc thùc thi bÊt kú thao t¸c con nµo còng ®−a ®èi t−îng ®· cho vÒ tr¹ng th¸i X-bus. Sau ®ã, Oi cã thÓ ë mét trong c¸c pha: () mµ c¸c pha nµy cã thÓ ®−îc chia ra thµnh c¸c chÕ ®é kh¸c nhau nh− sau: • = {Nh©n b¶n, Tù xö lý}. • = {Trao ®æi, Trén, Hoµ nhËp}. C¸c thao t¸c con cã thÓ ®−îc thùc thi suèt thêi gian ®èi t−îng kÝch ho¹t. Trong chÕ ®é nh©n b¶n (Multiplication mode): Thao t¸c nh©n b¶n MuO sÏ nh©n mét ®èi t−îng ho¹t ®éng thµnh mét nhãm cña c¸c ®èi t−îng nh− nhau, dùa trªn luËt nh©n b¶n MuR mµ nã cã thÓ yªu cÇu sù hiÖn diÖn cña mét sè ®èi t−îng kh¸c nh− sù kÝch thÝch phÐp nh©n b¶n, MuO: O-> [MuR] ->O. Trong chÕ ®é tù xö lý (Seft-processing mode): Thao t¸c SeO cho phÐp ®èi t−îng ®· cho Oi tù m×nh thay ®æi kh«ng chØ d÷ liÖu mµ c¶ ®èi t−îng qua c¸c chØ thÞ néi t¹i cña nã. Trong chÕ ®é trén (Merge mode): Thao t¸c trén MeO kÕt hîp ®èi t−îng ®· cho víi c¸c ®èi t−îng ho¹t ®éng kh¸c dùa trªn luËt trén MeR mµ nã x¸c ®Þnh c¸c ®iÒu kiÖn cña c¸c lo¹i ®èi t−îng vµ cã thÓ trén ®−îc trong t×nh h×nh nµo. MeO: O->[MeR] ->O. Trong chÕ ®é hoµ nhËp (Intermingling mode): Thao t¸c hoµ nhËp InO cho phÐp c¸c ®èi t−îng ®· cho Oi vµ Oj ®æi d÷ liÖu vµ chØ thÞ cho nhau. 86
  5. §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVI, sè 1A-2007 Trong chÕ ®é trao ®æi (Exchange mode): Thao t¸c tr¸o ®æi ExO cho phÐp ®èi t−îng ®· cho Oi thùc hiÖn c¸c chØ thÞ xuÊt khÈu tõ ®èi t−îng Oj dùa trªn c¸c luËt trao ®æi ExR, ExO: O ->[ExR] ->O. Tr−íc t−¬ng t¸c Trong t−¬ng t¸c Sau t−¬ng t¸c Oi Oi Data- i Data-i’ Oi Trao ®æi Oj Oj Oj Data- j Data-j’ Data- i Oi Data-i Oi Ok Trén Ok Oj Data- j Oj Data- j Data- i Oi Nh©n b¶n Oi Oi Oi Data- i Oj Oj Data- j Oi’ Oi Data- i Data-i’ Oi’ Oi Ho nhËp Oj’ Oj Oj’ Data- j Oj Data-j’ O’j Oj Oj Data- j Data-j’ Data-j Tù xö lý H×nh 2: C¸c thao t¸c con v chÕ ®é con cña KO Gi¶ sö ta cã mét môc d÷ liÖu Data-k chøa mét yªu cÇu kinh doanh D-k vµ mét môc d÷ liÖu Data-h chøa mét cung cÊp D-h. C¸c ®èi t−îng t−¬ng øng ®−îc sinh ra lµ Ok vµ Oh. NÕu Ok vµ Oh ho¹t ®éng vµ tho¶ m·n c¸c luËt giao dÞch th× Ok vµ Oh sÏ cho kÕt qu¶ mét giao dÞch khi chóng t−¬ng t¸c víi nhau qua mét trong c¸c thao t¸c con. Chóng ta cã thÓ cã: {Ok, Oh]->[MeR, TR] ->Ot trong ®ã Ot lµ mét ®èi t−îng m« t¶ kÕt 87
  6. §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVI, sè 1A-2007 qu¶ cña giao dÞch. NÕu kh«ng cÇn giao tiÕp g× n÷a th× giao dÞch ®−îc thùc thi bëi sù ®èt ch¸y ®èi t−îng ®· cho Ot: Ot->[CR] –> Data-T s¶n xuÊt ra d÷ liÖu cÇn thiÕt Data- T vµ giao dÞch hoµn tÊt. ViÖc ®èt ch¸y (firing) ®−îc hoµn thµnh còng cã thÓ nhê thao t¸c kÕt thóc TeO hoÆc qua chÕ ®é tù xö lý. Trong c¸c hÖ thèng ®éng n¬i cã thÓ xuÊt hiÖn yªu cÇu míi hay thªm vµo, vÝ dô nh− TR bÞ thay ®æi, yªu cÇu míi ®−îc m« t¶ nh− lµ Os. Mét khi yªu cÇu ®−îc tho¶ hoÆc Ot bÞ ®èt ch¸y nã sÏ thay ®æi c¸c tÝnh chÊt cña ®èi t−îng Os sao cho Ot vµ Os cã thÓ thùc hiÖn mét giao dÞch thªm, nªn ta cã: {Ot, Oi} -> [MeR, TR] –>Ot’ vµ cø thÕ. NÕu chóng ta sö dông Ξ(Ox, Oy)|R lµm ký hiÖu kÕt qu¶ cña t−¬ng t¸c Ox vµ Oy d−íi luËt R th× ta cã: Ξ(Ok, Oh)|[MeR, TR] = Ot vµ Ξ(Ot, Os)|[MeR, TR] = Ot’. IV. CÊu tróc vµ c¸c thµnh phÇn cña hÖ thèng dùa trªn KO (KO-based System) C¸c KO ®−îc t¹o ra vµ hç trî bëi mét phÇn trung gian KO (KOM: KO Middleware). V× vËy hÖ thèng kinh doanh dùa trªn KO cã 3 tÇng: Data, KO vµ KOM. §Ó t¹o ra c¸c ®èi t−îng míi, ch¹y c¸c ®èi t−îng ®ang kÝch ho¹t, gi÷ yªn c¸c ®èi t−îng thô ®éng vµ cung cÊp c¸c dÞch vô cÇn thiÕt cña hÖ thèng. PhÇn trung gian KOM cã c¸c thµnh phÇn sau: Bé sinh KO (KO Generator), c¬ së KO (KO Base), vïng chøa KO (KO Pool), c¸c dÞch vô KO (tªn, kho¶ng c¸ch) vµ c¬ së tri thøc hÖ thèng. Bé sinh KO s¶n xuÊt ra mét KO cho mçi môc d÷ liÖu hay yªu cÇu. C¸c KO ®−îc ®¨ng ký vµ g¸n ID bëi c¸c dÞch vô KO. Phô thuéc vµo sè l−îng (d©n sè) KO, ®é −u tiªn cña KO vµ dung l−îng hÖ thèng, c¸c KO ®−îc kÝch ho¹t vµ ch¹y trong phÇn chøa KO hoÆc quay l¹i tr¹ng th¸i thô ®éng vµ ®−îc l−u gi÷ trong KO Base vµ cø thÕ. C¬ së tri thøc hÖ thèng chøa c¸c luËt t−¬ng t¸c vµ giao dÞch vµ c¸c tri thøc vµ rµng buéc kh¸c ®Ó cËp nhËp tri thøc cña chÝnh m×nh. KO - Services KO1 Data- KO-POOL KO2 Data- . . KO3 KO-BASE System . Knowledge Data- Base KO-Generator H×nh 3: KiÕn tróc KOM vµ c¸c thµnh phÇn C¸c KO ®−îc chia lµm hai tÇng: Vïng chøa KO – KO Pool - cho c¸c KO ®ang ho¹t ®éng vµ vïng chøa c¸c KO thô ®éng. C¸c KO ®−îc chia thµnh c¸c côm dùa trªn kho¶ng c¸ch ®−îc x¸c ®Þnh bëi dÞch vô KO theo c¸c tiªu chuÈn kh¸c nhau. C¸c ®èi 88
  7. §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVI, sè 1A-2007 t−îng cã thÓ nhËn biÕt ®−îc nhau cã thÓ t−¬ng t¸c víi nhau theo ph−¬ng thøc peer – to – peer (ngang hµng). Trong khi bÞ kÐo vµo mét thao t¸c ®èi t−îng ®· cho ë trong tr¹ng th¸i X-Bus. Nã chØ cã thÓ t−¬ng t¸c víi mét sè KO ®· cho t¹i thêi ®iÓm ®−îc x¸c ®Þnh bëi {MeR, InR, ExR}. NÕu cã nhiÒu ®èi t−îng cã thÓ phôc vô nh− c¸c øng cö viªn cho mét t−¬ng t¸c víi ®èi t−îng ®· cho c¸c ®èi t−îng nµy sÏ c¹nh tranh víi c¸c ®èi t−îng kh¸c theo luËt c¹nh tranh CoR trong kho¶ng chu kú ®· cho cña thêi gian gäi lµ TWW (time working window). PhÇn II. C¸c t¸c tö phÇn mÒm cho IAS vµ thiÕt kÕ cña chóng (IAS - Internet Agent-based System) I. Nguyªn lý c¸c hÖ thèng dùa t¸c tö Internet 1.1. C¸c thµnh phÇn dùa Internet Cã hai thµnh phÇn c¬ b¶n: i) C¸c thµnh phÇn server, ii) C¸c thµnh phÇn client. C¸c thµnh phÇn server ®−îc l−u vµ ch¹y trªn Server. C¸c thµnh phÇn Client ®−îc l−u trªn m¸y chñ nh−ng ch¹y trªn Client ®−îc hç trî bëi Web Browser. 1.2. C¸c thµnh phÇn dùa trªn t¸c tö C¸c t¸c tö phÇn mÒm lµ c¸c ch−¬ng tr×nh cã thÓ ch¹y vµ hµnh ®éng tù chñ kh«ng cã sù gi¸m s¸t cña con ng−êi. Mét t¸c tö phÇn mÒm lµm viÖc trªn Internet vµ Intranet cã thÓ cã: Bé c¶m biÕn, m« t¬ suy diÔn, tri thøc vµ CSDL, c¸c bé ho¹t ®éng vµ m« t¬ Internet. (h×nh 4) Bé nhí t¹m thêi M«t¬Internet C¬ së tri thøc Int ernet M« t¬ suy diÔn CSDL Actuator_1 Actuator_2 ……………. Actuator_P 1.3. TÝch hîp t¸c tö Internet Mét IAS chøa mét hoÆc nhiÒu tr¹m server ®−îc hç trî bëi Web server [S1, S2, …,Sk} vµ mét sè D thay ®æi c¸c tr¹m Client [C1, C2, …, CD} cã tr×nh duyÖt WEB. Mçi tr¹m trong sè ®ã ®Òu ch¹y mét phÇn trung gian (middleware) mµ nã hç trî mét hÖ thèng ®a t¸c tö (MAS: Multi-agent system). NÕu c¸c MAS kh«ng nh− nhau th× chóng ph¶i t−¬ng thÝch. Trong IAS ng−êi dïng ph¶i x¸c ®Þnh t¸c vô víi sù quan t©m 89
  8. §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVI, sè 1A-2007 hoÆc yªu cÇu qua mét giao diÖn web th©n thiÖn, vÝ dô nh− mua vÐ m¸y bay, ®Æt phßng kh¸ch s¹n, vÐ xem nhµ h¸t, … C¸c th«ng tin ®ã ®−îc chÊp nhËn vµ ph©n tÝch bëi mét t¸c tö A1 t¹i tr¹m Client hoÆc tr¹m Server. Dùa trªn c¸c yªu cÇu cña ng−êi sö dông t¸c tö A1 cã thÓ liªn l¹c víi c¸c t¸c tö b¸n hµng A2, A3, A4 t¹i c¸c tr¹m kh¸c nhau vµ ®ång thêi cã thÓ th¨m c¸c trang web cung cÊp c¸c dÞch vô trªn mét c¸ch riªng rÏ. B»ng c¸ch trao ®æi d÷ liÖu víi c¸c t¸c tö ®ã vµ trÝch rót d÷ liÖu tõ c¸c trang web t¸c tö A1 biÕt c¸c cung øng ë ®©u, A1 cã thÓ so s¸nh vµ chän c¸c kÕt hîp tèt nhÊt cña c¸c cung øng tháa m·n c¸c yªu cÇu khã ®¸p øng cña ng−êi dïng vÒ thêi gian, gi¸ c¶ vµ ®Þa ®iÓm. H×nh 4: CÊu tróc mét t¸c tö Internet Server site – S1 USE R Web server Client Site Client Site Web Browser MAS A1 Web Browser A1 A3 A2 MAS MAS Server site – SK Web server A4 MAS H×nh 5: Mét hÖ thèng dùa t¸c tö Internet (IAS) II. Liªn l¹c vµ phèi hîp trong IAS Trong IAS liªn l¹c lµ c¸ch chñ yÕu cho c¸c t¸c tö phÇn mÒm t−¬ng t¸c víi nhau vµ phèi hîp c¸c thµnh phÇn. Chóng ta cã thÓ ph¸t triÓn mét ng«n ng÷ liªn l¹c ®Æc biÖt hãa. Gi¶ sö r»ng c¸c t¸c tö liªn l¹c víi nhau b»ng c¸ch trao ®æi c¸c th«ng ®iÖp cã ®é lín kh¸c nhau. HÖ thèng qu¶n lý liªn l¹c cña IAS cã c¸c chøc n¨ng sau ®©y: i) NhËn vµ l−u th«ng ®iÖn tõ c¸c t¸c tö. 90
  9. §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVI, sè 1A-2007 ii) §äc c¸c yªu cÇu cña t¸c tö b»ng trÝch phÇn ®Çu (header) cña th«ng ®iÖp ®Ó x¸c ®Þnh kiÓu vµ n¬i ®Õn (®Ých). iii) T¹o mét kÕt nèi liªn l¹c cho mçi yªu cÇu hoÆc th«ng ®iÖp. KÕt nèi cã thÓ lµ mét hµng ®îi, mét hép th− hoÆc mét kªnh liªn l¹c phô thuéc vµo c¸c yªu cÇu cña t¸c tö. iv) Gi÷ c¸c kÕt nèi liªn l¹c cho ®Õn khi c¸c th«ng ®iÖp ®−îc chÊp nhËn bëi c¸c t¸c tö ®Ých hoÆc cho ®Õn khi thêi gian göi ®· qu¸ h¹n. Gi¶ sö r»ng t¹i thêi ®iÓm t tæng sè t¸c tö trong hÖ thèng l N. C¸c t¸c tö { A1, A2, …AN} ®−îc ph©n phèi trong hÖ thèng gi÷a H hosts. Sè l−îng c¸c t¸c tö trong host Hj l Da(Hj) = αj, j = 1...X Mét hµm ¸nh x¹ sÏ ®−îc x¸c ®Þnh t¹i t¸c tö Ai: µ(Ai) = HK , trong ®ã i = 1..N vµ HK ∈ H Mçi t¸c tö Ai cã thÓ t¹o ra mét sè δi c¸c th«ng ®iÖp, i = 1..N. Do ®ã tæng sè th«ng ®iÖp hay kÕt nèi liªn l¹c trong hÖ thèng lµ: N TTm = ∑ δ i i =1 C¸c th«ng ®iÖp nµy ®−îc ph©n phèi gi÷a X host nh− sau: WiK = 1 nÕu µ(Ai) = HK N Tm ( H K ) = ∑ W * δ i K i WiK = 0 nÕu µ(Ai) = HK Mét hÖ thèng m¸y tÝnh H cã dung l−îng cè ®Þnh. Nã yªu cÇu X host hoÆc Server: H = [H1, H2, …, HX}. Mçi host cã thÓ n¾m gi÷ mét sè l−îng cùc ®¹i cè ®Þnh MaxLHj c¸c hµng ®îi, kªnh liªn l¹c hoÆc hép th−. MaxLHj = Ψ(HJ) , J = 1.. X M¹ng cã thÓ ®−îc biÓu diÔn b»ng mét ®å thÞ Gnet {H, Ψ, C, W}, trong ®ã H = [H1, H2, ..HX} lµ tËp c¸c nót biÓu diÔn X hosts, Ψ = {Ψ (H1), …, Ψ (Hx)} trong ®ã Ψ (Hi) = MaxLHj ; C = [CK,l } | K= 1..X, l = 1..X, k ≠1} lµ tËp cña dung l−îng truyÒn cña c¸c kÕt nèi t−¬ng øng trong C. III. C¸c thñ tôc vµ c«ng nghÖ thiÕt kÕ hÖ thèng IAS Chóng ta cã thÓ theo c¸c b−íc sau ®©y: i) BiÓu diÔn bµi to¸n vµ gi¶i ph¸p cho nã. ii) X©y dùng kiÕn tróc IAS. iii) X¸c ®Þnh nÒn t¶ng tÝnh to¸n. iv) ThiÕt kÕ c¸c t¸c tö. v) X©y dùng hÖ thèng liªn l¹c. vi) C¸c thµnh phÇn kÕt hîp. vii) Ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ IAS. 3.1. B−íc thø nhÊt ph¶i x¸c ®Þnh ®−îc bµi to¸n vµ gi¶i ph¸p hay thuËt to¸n cho nã cã thÓ lµ module ho¸ vµ ®−îc biÓu diÕn víi tÝnh song song cùc ®¹i. Chóng ta cã thÓ sö dông ®å thÞ hoÆc UML (Unified Modeling Language) hay c¸c kü thuËt c«ng nghÖ phÇn mÒm kh¸c ®Ó x©y dùng vµ biÓu diÔn gi¶i ph¸p. 91
  10. §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVI, sè 1A-2007 3.2. Chóng ta ph¶i x¸c ®Þnh: IAS ®· cho lµ kiÓu g×, cÇn bao nhiªu server sites, c¸c cÊp ®é bËc thang thÕ nµo, nghÜa lµ sè l−îng tèi ®a c¸c Clients sites cho mçi server sites. C¸c chøc n¨ng cña mçi site. Nãi c¸ch kh¸c lµ chóng ta ph¶i x¸c ®Þnh phÇn nµo cña gi¶i ph¸p sÏ ®−îc thùc thi ë mçi site. 3.3. Chóng ta ph¶i x¸c ®Þnh phÇn trung gian (middleware) mµ nã hç trî c¸c thµnh phÇn Internet vµ c¸c t¸c tö phÇn mÒm. Chóng ta ph¶i x¸c ®Þnh Web Server nµo còng nh− c¸c thµnh phÇn hç trî Web cã thÓ sö dông t¹i mçi server site. 3.4. Chóng ta ph¶i x¸c ®Þnh: i) CÇn bao nhiªu t¸c tö trong IAS ®· cho. ii) Chøc n¨ng cña mçi t¸c tö. iii) Lµm thÕ nµo c¸c t¸c tö ®ã ®−îc ph©n phèi trong hÖ thèng, nghÜa lµ tíi mçi site. iv) CÊu tróc vµ thµnh phÇn cña mèi t¸c tö vµ vßng ®êi cña chóng. v) C¸c kiÓu t¸c tö. 3.5. Chóng ta ph¶i: vi) X¸c ®Þnh ng«n ng÷ liªn l¹c. vii) C¬ chÕ cho mçi t¸c tö ®Ó göi vµ nhËn th«ng ®iÖp. viii) Ph¸t triÓn mét kiÕn tróc hÖ thèng liªn l¹c vµ c¸c giao thøc cho qu¶n lý c¸c kÕt nèi liªn l¹c vµ ph©n ph¸t th«ng ®iÖp. 3.6. Sù kÕt hîp c¸c thµnh phÇn cña IAS. Sau khi cã c¸c modules Internet, phÇn trung gian ®a t¸c tö vµ c¸c t¸c tö ®−îc x©y dùng xong chóng ta cÇn ®ång bé ho¸ c¸c m«dul vµ t¸c tö sao cho sù phèi hîp cña chóng hoµ hîp víi thuËt to¸n ®· cho. Mét c¸ch ®Ó ®¬n gi¶n qu¸ tr×nh nµy lµ chia thuËt to¸n thµnh c¸c giao dÞch. 3.7. Chóng ta cÇn ph¶i ph©n tÝch IAS ®· thiÕt kÕ vµ ®¸nh gi¸ nã trong c¸c giíi h¹n cña tÝnh ®óng ®¾n, hiÖu n¨ng, ®é tin cËy, ®é ph©n cÊp vµ sù an toµn. Sù ph©n tÝch cã thÓ thùc hiÖn b»ng c¸ch sö dông x¸c suÊt hoÆc c¸c ph−¬ng ph¸p lËp tr×nh m« h×nh. 3. KÕt luËn C«ng nghÖ t¸c tö lµ mét c«ng nghÖ míi trong c¸c øng dông Internet. Nã ®ßi hái ph¶i kÕt hîp nhiÒu lÜnh vùc: TrÝ tuÖ nh©n t¹o, khai ph¸ d÷ liÖu, lËp tr×nh m¹ng. §Ó lËp tr×nh ®−îc c¸c t¸c tö, chóng ta cÇn ph¶i nghiªn cøu s©u vÒ ng«n ng÷ lËp tr×nh m¹ng nh− Pearl, Java, ®Æc biÖt lµ Java víi c¸c chøc n¨ng lËp tr×nh Spider, cã thÓ thiÕt kÕ mét m¹ng l−íi c¸c t¸c tö ch¹y ngÇm trong c¸c hÖ thèng ®Ó thu thËp vµ xö lý th«ng tin mét c¸ch tù ®éng. C¸c t¸c tö ®ã cã thÓ tù häc, tù thªm bít d÷ liÖu, tù suy luËn vµ ra quyÕt ®Þnh. ViÖc thiÕt kÕ mét hÖ thèng phøc t¹p cÇn cã nhiÒu ng−êi vµ yªu cÇu mét l−îng d÷ liÖu nhiÒu khñng khiÕp mµ nã cã thÓ ®−îc ®Æt ë nhiÒu ®Þa ®iÓm. C¸c t¸c tö Internet cã thÓ hç trî qu¸ tr×nh ®ã víi mét c¸ch mÒm dÎo vµ hiÖu qu¶. ThiÕt kÕ ®−îc mét hÖ thèng tù trÞ kinh doanh kh«ng ph¶i mét sím mét chiÒu nªn trong khu«n khæ c«ng tr×nh nghiªn cøu khoa häc nµy t«i chØ ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò lµm quen víi c¸c kh¸i niÖm míi vµ ph©n tÝch c¸c thµnh phÇn cña hÖ thèng. §Ó thiÕt 92
  11. §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVI, sè 1A-2007 kÕ ®−îc vµ lËp tr×nh m« pháng mét t¸c tö ch¾c ch¾n cÇn rÊt nhiÒu thêi gian. T«i hy väng sÏ cã sù hîp t¸c vµ thêi gian ®Ó cã thÓ hoµn thµnh ®−îc môc ®Ých nµy. T I LIÖU THAM KH¶O [1] Albert Baker, Van D. Parunak, and Kuluhan Erol - “Agents and Internet: Infrastructrure for Mass Customization”, IEEE Internet Computing, pp.37- 45,1999. [2] Arisha et al - “Impact: A Platform for Collaborating Agents”, IEEE Intelligents System, pp 64-72, 1999. [3] Bakos Y. - “The Emerging Role of Electronic Marketplaces on the Internet”, ACM Communications, pp. 35-42,1998. [4] Pham Hong Hanh - “Autonomous Computing and Systems for E-business”, IT Summer School, Hanoi, 2002. SUMMARY AUTONOMOUS SYSTEM FOR E-BUSINESS This paper studies a autonomous model based on Agent technology, a relatively new technology on Internet. It also studies structure of Knowledge Object (KO), its status and operations and a system integrated agents. (a) khoa c«ng nghÖ th«ng tin, tr−êng ®¹i häc vinh 93
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2