intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

BÁO CÁO NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KỸ THUẬT: loài DINOPHYSIS (loài tảo) TỪ NƯỚC ven biển của Thừa Thiên-Huế, và sông VIỆT NAM

Chia sẻ: Linh Ha | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST
Báo xấu
93
lượt xem 9
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đặng Thị Thanh Hòa Bộ môn Sinh học, Khoa Thủy sản, Đại học Nông Lâm Tp. HCM. Mẫu vật được thu thập Dinophysis hàng tháng từ tháng Giêng đến tháng 11 năm 1999 tại Thừa Thiên-Huế, miền trung Việt Nam. Hai mươi hai loài đã được tìm thấy, bảy trong số họ đã kỷ lục mới cho hệ thực vật địa phương thực vật phù du:

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: BÁO CÁO NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KỸ THUẬT: loài DINOPHYSIS (loài tảo) TỪ NƯỚC ven biển của Thừa Thiên-Huế, và sông VIỆT NAM

  1. NGHIEÂN CÖÙU KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT 75 GIOÁNG TAÛO DINOPHYSIS (DINOFLAGELLATES) ÔÛ VUØNG VEN BIEÅN THÖØA THIEÂN-HUEÁ GENUS DINOPHYSIS (DINOFLAGELLATES) FROM COASTAL WATER OF THUATHIEN-HUE, CENTRAL VIETNAM Ñaëng Thò Thanh Hoøa Boä moân Sinh hoïc, Khoa Thuûy saûn, Ñaïi hoïc Noâng Laâm Tp. HCM Ñieän thoaïi: 8961334, Email: dangtthoa@yahoo.com SUMMARY & Lucas (1988) phaân bieät hai gioáng treân döïa treân ñaëc ñieåm sinh lyù vaø sinh thaùi thì laïi cho raèng gioáng Specimens of Dinophysis were collected monthly Dinophysis haàu heát laø loaøi töï döôõng, soáng ven bieån from January to November 1999 at Thua Thien-Hue, coøn gioáng Phalacroma haàu heát laø dò döôõng vaø soáng central Vietnam. Twenty-two species were found, ngoaøi khôi nhöng moät soá nhaø khoa hoïc khaùc laïi seven of them were new records to local phytoplankton khoâng ñoàng yù vôùi yù kieán treân, cho raèng nhöõng ñaëc flora: D. cuneolus, D. diegensis, D. grönlandica, D. ñieåm naøy chöa ñuû cô sôû ñeå phaân bieät hai gioáng. infundibulus, D. lativelatum, D. planiceps, D. pusilla, and D. schüttii. Three species (D. caudata, D. Gaàn ñaây nhöõng nghieân cöùu veà Dinophysis ngaøy rotundatum, and D. rudgei) occurred almost during caøng ñöôïc quan taâm nhaát laø töø khi chuùng ñöôïc coi the sampling period with distinct frequency. D. laø nguyeân nhaân gaây ra hoäi chöùng ‘Diarrhetic caudata and D. rudgei had high frequencies in nearly Shellfish Poisoning’ (DSP) ñöôïc xaùc nhaän xuaát hieän every month (except D. caudata and D. rudgei in nhieàu nôi treân khaép theá giôùi (Hallegraeff 1993). September and March, respectively) whereas D. rotundatum was observed mainly from May to Muïc ñích cuûa nghieân cöùu naøy laø xaùc ñònh caùc September. D. acuminata was found in high loaøi thuoäâc gioáng Dinophysis coù maët ôû vuøng ven bieån concentration from November to June but none was Thöøa Thieân-Hueá vaø moät soá ñaëc ñieåm cuûa chuùng. seen in July and August; D. ovum was observed nearly all the time but in lower frequency. Both ‘large’ VAÄT LIEÄU VAØ PHÖÔNG PHAÙP and ‘small’ forms of D. caudata and D. ovum were Vuøng nghieân cöùu: ñieåm thu maãu thuoäc vuøng ven presented in the samples. bieån Thöøa Thieân-Hueá (Hình 1) GIÔÙI THIEÄU Song chieân taûo (Dinoflagellates) soáng phieâu sinh ôû nöôùc maën raát ña daïng bao goàm nhieàu gioáng ñaõ gaây nhieàu khoù khaên cho caùc nhaø phaân loaïi. Söï hieän dieän cuûa caùc daïng taûo gaàn nhö gioáng nhau laøm chuùng ta boái roái khoâng bieát neân xeáp chuùng vaøo caùc loaøi khaùc nhau hay phaûi phaân chia kyõ hôn vaøo caùc ñôn vò döôùi gioáng (Schiller 1933). Gioáng Dinophysis thuoäc song chieân taûo ñöôïc moâ taû laàn ñaàu tieân bôûi Ehrenberg (1840) laø moät gioáng lôùn vôùi hôn 200 loaøi. Dinophysis raát hay gaëp ôû caû vuøng nhieät ñôùi vaø oân ñôùi, caû vuøng ven bieån cuõng nhö ngoaøi khôi (Burns & Mitchell 1982). Moät vaøi ñaëc ñieåm ñöôïc söû duïng cho vieâc phaân loaïi ñeán loaøi nhö: söï hieän dieän hay khoâng hieän dieän cuûa luïc laïp, hình daïng vaø kích thöôùc voû, caùch trang trí voû, hình daïng cuûa caùnh vaø gai (Larsen & Moestrup 1992). Hình 1. Vuøng thu maãu Caùch thu vaø xöû lyù maãu: Trong moät soá nghieân cöùu, ngöôøi ta taùch bieät hai gioáng Dinophysis Ehrenberg 1840 vôùi phaàn voû ñaàu keùm phaùt trieån vaø Phalacroma Stein 1883 vôùi phaàn Maãu ñöôïc thu haøng thaùng töø thaùng 1 ñeán thaùng voû ñaàu phaùt trieån daïng voøm roõ raøng. Nhöng do söï 11 naêm 1999. Maãu thu töø 10 ñeán 12h saùng ôû ñoä saâu gaàn nhö gioáng nhau veà hình daïng vaø caùch xaép xeáp 0.5 m vôùi kích thöôùc maét löôùi laø 20 µm, ñöôïc coá voû neân Abé (1967) cho raèng gioáng Phalacroma laø ñònh baèng dung dòch lugol, caát nôi toái vaø maùt meû. ñoàng danh vôùi Dinophysis. Tuy nhieân, Hallegraeff Ñaïi hoïc Noâng Laâm TP. HCM Taïp chí KHKT Noâng Laâm nghieäp, soá 2/2003
  2. NGHIEÂN CÖÙU KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT 76 Maãu ñöôïc quan saùt baèng kính hieån vi thöôøng Caùch ño kích thöôùc vaø moät soá chæ tieâu cuûa Dinophysis döïa treân phöông phaùp cuûa Kofoid & (Olympus BX-41) vôùi ñoä phoùng ñaïi 400x vaø 1000x, noái vôùi maùy chuïp hình kyõ thuaät soá Olympus C- Skogsberg 1928 (Hình 2). 3030 vaø maùy tính. Phaàn meàm AnalySIS ñöôïc söû KEÁT QUAÛ VAØ THAÛO LUAÄN duïng ñeå ño kích thöôùc. Caùc loaøi thuoäc gioáng Dinophysis Moät soá maãu ñöôïc quan saùt baèng kính hieån vi ñieän töû queùt (Scanning Electron Microscopy - SEM). Maãu coá ñònh trong formaldehyde 4%, loïc qua giaáy Coù hai möôi hai loaøi ñöôïc tìm thaáy ôû vuøng thu maãu laø: D. acuminata, D. caudata, D. cuneolus, loïc 0.2 µm, ñeå khoâ trong khoâng khí khoaûng 10 D.cuneus, D. doryphorum, D. fortii, D.grönlandica, tieáng, sau ñoù daùn leân oáng ñöïng maãu (stub), phuû D. hastata, D. infundibulus, D. lativelatum, D. miles, beân ngoaøi baèng vaøng (daøy 20 nm) vaø quan saùt. D. mitra, D. ovum, D. parvulum, D. planiceps, D. Quan saùt: phaân loaïi döïa treân caùc nghieân cöùu cuûa Kofoid porodictyum, D. puchellum, D. pusilla, D. rapa, D. rotundatum, D. rudgei, D. schüttii. Trong soá caùc loaøi (1907), Jörgensen (1923), Schiller (1933), Taylor (1976). treân, baûy loaøi ñöôïc moâ taû laàn ñaàu taïi ñaây: D. cuneolus, D. grönlandica, D. infundibulus, D. lativelatum, D. planiceps, D. pusilla, vaø D. schüttii (Hình 3, 4, 5, 6, 7, 8 vaø 9). Caùnh treân raõnh ngang (Anterior cingular list) Voû treân (Epitheca) Raõnh ngang (Cingulum-Girdle) Voû döôùi (Hypotheca) Caùnh raõnh doïc phaûi (Right sulcal list-RSL) Caùnh raõnh doïc traùi (Left sulcal list-LSL) ML (midline) ñöôøng noái giöõa; L (length) (chieàu daøi); D (depth) chieàu roäng; R1-R3 hay R1-R2 khoaûng caùch töø soáng gai (cuûa caùnh raõnh doïc traùi) thöù nhaáùt ñeán thöù ba hay thöù hai; LLSL chieàu daøi cuûa caùnh raõnh doïc traùi; Pg vò trí raõnh ngange; Lg chieàu cao raõnh ngang. Hình 2. Caáu taïo vaø caùc chæ tieâu kích thöôùc cuûa Dinophysis Hình 4. D. grönlandica Hình 5. D. infundibulus Hình 3. D. cuneolus Hình 6. D. lativelatum Taïp chí KHKT Noâng Laâm nghieäp, soá 2/2003 Ñaïi hoïc Noâng Laâm TP. HCM
  3. NGHIEÂN CÖÙU KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT 77 Hình 7. D. planiceps Hình 8. D. pusilla Hình 9. D. schüttii Hình 12. Kieåu trang trí voû 3 Hình 13. Kieåu voû 4 Hình 10. Kieåu trang trí voû 1 Hình 11. Kieåu trang trí voû 2 SEM Kieåu 4: caùc veát loõm saâu hôn coù hình 5 caïnh hoaêïc troøn, beân trong gaàn nhö moãi veát loõm naøy coù moät loã Do haïn cheá veà kyõ thuaät, chæ chín trong soá hai saâu ôû giöõa (Hình 13). möôi hai loaøi laø ñöôïc quan saùt döôùi SEM. Coù 4 Hình daïng kieåu trang trí voû ñöôïc quan saùt laø: Kieåu 1: laø kieåu ñôn giaûn nhaát vôùi caùc veát loõm Hình daïng cuûa caùc loaøi coù maët trong vuøng thu troøn, noâng khoâng taïo loã (Hình 10). maãu khoâng khaùc bieät laém so vôùi keát quaû cuûa caùc nghieân cöùu khaùc. Hai ñaëc ñieåm ñaùng löu yù laø: söï giao thoa veà Kieåu 2: moãi veát loõm noâng coù moät loã (Hình 11). hình daïng cuûa D. acuminata vaø D. fortii (Hình 14); söï hieän dieän caû 2 daïng ‘lôùn’ vaø ‘nhoû’cuûa D. caudata (Hình Kieåu 3: caùc veát loõm saâu hôn, treân moãi vuøng goàm 15) vaø D. ovum (Hình 16). 5-10 veát loõm chæ coù 1 veát loõm coù loã beân trong; ngoaøi ra coù moät haøng loã vieàn ôû anterior vaø posterior Hai loaøi D. acuminata vaø D. fortii coù hình daïng cingular list (Hình 12). gaàn nhö gioáng nhau, raát khoù xaùc ñònh maãu quan saùt thuoäc veà moät trong hai loaøi, nhaát laø khi chuùng Ñaïi hoïc Noâng Laâm TP. HCM Taïp chí KHKT Noâng Laâm nghieäp, soá 2/2003
  4. NGHIEÂN CÖÙU KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT 78 naèm ôû caùc goùc ñoä khoù quan saùt. Ñaëc bieät D. acuminata Trong caùc maãu thu ñöôïc, coù söï hieän dieän cuûa caû ñöôïc coi laø moät trong nhöõng loaøi coù ñoä ña daïng cao neân hai daïng ‘lôùn’ vaø ‘nhoû’ cuûa cuøng moät loaøi. Daïng teá baøo ‘nhoû’ cuûa Dinophysis vôùi caùc ñaëc ñieåm ñaëc tröng ñöôïc caøng deã gaây söï nhaàm laãn trong vieäc phaân loaïi. Theo Zingone et al. (1998) ñoä ña daïng veà hình daùng cuûa taûo laø moâ taû laàn ñaàu tieân bôûi Jörgensen (1923). Raát khoù ñeå do keát quaû taùc ñoäng giöõa caùc ñaëc ñieåm sinh hoïc vaø ñieàu xaùc ñònh daïng ‘lôùn’ hay ‘nhoû’ thuoäc veà cuøng moät loaøi kieän moâi tröôøng ngoaøi. Loaøi naøo caøng coù ñoä ña daïng cao nhaát laø khi daïng ‘nhoû’ coù hình daïng ngoaøi hôi khaùc caøng chòu ñöïng ñöôïc söï thay ñoåi cuûa moâi tröôøng; trong moät chuùt vaø khoâng coù moái lieân heä naøo giöõa chuùng. khi loaøi coù hình daïng ngoaøi khoâng thay ñoåi seõ chæ hieän Ngöôøi ta ñeà nghò moät giaû thuyeát laø caû hai daïng ‘lôùn’ dieän trong ñieàu kieän moâi tröôøng heïp. Tuy nhieân söï ña vaø ‘nhoû’ coù theå laø nhöõng giai ñoaïn phaùt trieån khaùc daïng veà hình daùng ngoaøi laïi gaây ra söï laãn loän giöõa caùc nhau cuûa chu kyø phaùt trieån ña hình daïng (Hansen 1993, Berland et al. 1995, Subba Rao 1995, Reguera loaøi, nhaát laø khi hình daïng ngoaøi ñöôïc söû duïng nhö moät et al. 1995). Ña hình daïng ñöôïc coi laø moät ñaëc ñieåm yeáu toá duy nhaát cho vieäc phaân loaïi. Ngaøy nay, söï xuaát thöôøng gaëp ôû moät soá loaøi thuoäc Dinophysis (Baûng 1). hieän cuûa caùc kyõ thuaät tieân tieán nhö sinh hoïc phaân töû seõ giuùp vieäc giaûi quyeát caùc moái lieân heä giöõa caùc loaøi nghi ngôø hieäu quaû hôn. Hình 15. Teá baøo daïng ‘lôùn’ vaø ‘nhoû’ cuûa D. caudata Hình 16. Teá baøo daïng ‘lôùn’ vaø ‘nhoû’ cuûa D. ovum Taïp chí KHKT Noâng Laâm nghieäp, soá 2/2003 Ñaïi hoïc Noâng Laâm TP. HCM
  5. NGHIEÂN CÖÙU KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT 79 Baûng 2. Söï phaân boá caùc loaøi thuoäc gioáng Dinophysis theo thôøi gian T. 1 T. 2 T. 3 T. 4 T. 5 T. 6 T. 7 T. 8 T. 9 T. 10 T. 11 D. acuminata D. caudata D. cuneolus D. cuneus D. doryphorum D. fortii D. grönlandica D. hastata D. infundibulus D. lativelatum D..miles D. mitra D. ovum D. parvulum D. planiceps D. porodictyum D. pulchellum D. pusilla D. rapa D. rotundatum D. rudgei D. schüttii Soá loaøi 9 8 10 10 10 15 15 9 8 12 7 Ñaïi hoïc Noâng Laâm TP. HCM Taïp chí KHKT Noâng Laâm nghieäp, soá 2/2003
  6. NGHIEÂN CÖÙU KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT 80 Hình 17. Phaân chia doïc bình thöôøng ôû D. caudata KEÁT LUAÄN Theo Reguera and Gonzales-Gil (2001) söï phaân chia theo chieàu doïc bình thöôøng seõ cho ra caùc teá Coù hai möôi hai loaøi thuoäc gioáng Dinophysis baøo daïng ‘lôùn’ (hình 17), thôøi gian phaân chia thay ñöôïc tìm thaáy ôû vuøng Thöøa Thieân-Hueá. Chuùng xuaát ñoåi tuøy theo loaøi, coù loaøi chæ vaøi tieáng ñoàng hoà (D. hieän haàu heát thôøi gian trong naêm, nhaát laø naêm acuminata) nhöng coù loaøi keùo daøi vaøi ngaøy (D. loaøi thöôøng gaëp (D. acuminata, D. caudata, D. caudata). Coøn söï phaân chia theo chieàu doïc ñaëc bieät ovum, D. rotundatum, D. rudgei). coù teân goïi ‘depauperating’ seõ hình thaønh caùc teá baøo ‘hai daïng’ (dimorphic), sau doù hình thaønh teá baøo ‘nhoû’. Goïi laø ‘hai daïng’vì cuøng luùc teá baøo naøy Söï hieän dieän caû hai daïng teá baøo ‘lôùn’ vaø ‘nhoû’ cuûa D. caudata vaø D. ovum khaúng ñònh hieän töôïng coù hai daïng voû, moät nöûa cuûa teá baøo ‘nhoû’û vaø nöûa kia cuûa teá baøo ‘lôùn’. Voøng ñôøi cuûa caùc loaøi coù chu ña hình daïng lieân quan ñeán chu trình soáng coù gaëp trình phaùt trieån ña daïng raát phöùc taïp, hieän nay ôû vuøng thu maãu. chöa coù nghieân cöùu naøo hoaøn taát voøng ñôøi naøy. LÔØI CAÛM ÔN MacKenzie (1992) vaø Reguera et al. (1995) nhaän Chaân thaønh caùm ôn söï chæ daãn cuûa TS. Jacob thaáy raèng teá baøo daïng ‘nhoû’ cuûa Dinophysis thöôøng hieän Larsen (Vieän Thöïc Vaät Hoïc – Ñaïi Hoïc Copenhagen) dieän vôùi tyû leä thaáp (
  7. NGHIEÂN CÖÙU KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT 81 HALLEGRAEFF, G. M and I. A. N. LUCAS, 1988. REGUERA, B. and S. GONZALEZ-GIL, 2001. The marine dinoflagellate genus Dinophysis Small cell and intermediate cell formation in (Dinophyceae): photosynthetic, nerictic and non- species of Dinophysis (Dinophyceae). Journal of photosynthetic, oceanic species. Phycologia 27: 25-42. Phycology 37: 318-333. HANSEN, G., 1993. Dimorphic individuals of REGUERA, B., I. BRAVO & S. FRAGA, 1995. Dinophysis acuta and D. norvegica (Dinophyceae) Autoecology and some life history stages of from Danish waters. Phycologia 32: 73-75. Dinophysis acuta Ehrenberg. Journal of Plankton Research 17: 999-1015. JORGENSEN, E., 1923. M editerranean Dinophysiaceae . Report on the Danish SCHILLER, D.R., 1933. Dinoflagellatae in L. Rabenhorst. Kryptogamenflora von Deutschland, Oceanographical Expeditions 1908-1910, 2: 1-48. Osterreich und der Schweiz. 10 Teil 1: 57-162. KOFOID, C. A. and T. SKOGSBERG, 1928. The Leipzig. dinoflagellata: the Dinophysoidae. Memoirs of the SUBBA RAO, D.V., 1995. L ife cycle and Museum of Comparative Zoology at Havard reproduction of the dinofalgellate Dinophysis College 51: 30-333. norvegica. Aquatic Microbial Ecology 9: 199-201. KOFOID, C. A., 1907. Dinoflagellata of the San Diego region, III. Descriptions of new species. Pp. TAYLOR, F. J. R. 1976. Dinoflagellates from the International Indian Ocean Expedition. A report of 299-340 in University of California Publications Zoology. Vol.3. No.13. material collected by the R.V. ‘Anton Brunn’ 1963- 1964. Bibliotheca Botanica. Stuttgart. Pp. 234 + 46pl. LARSEN, J. & O. MOESTRUP, 1992. Potentially toxic phytoplankton . 2. Genus D inophysis ZINGONE, A., M. MONTRESOR and D. MARINO, 1998. Morphological variability of the potentially (Dinophyceae). Pp. 1-12 in Lindey, J. A. (ed.). ICES toxic dinoflagellate Dinophysis sacculus Identification Leaflet for plankton. ICES, (Dinophyceae) and its taxonomic relationships with Copenhagen. D. pavillardii and D. acuminata. European Journal MACKENZIE, L, 1992. D oes Dinophysis of Phycology 33: 259-273. (Dinophyceae) have a sexual life cycle? Journal of Phycology 28: 399-406. Ñaïi hoïc Noâng Laâm TP. HCM Taïp chí KHKT Noâng Laâm nghieäp, soá 2/2003
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.09: Bộ Luận Văn Tốt Nghiệp Chuyên Ngành Quản Trị Kinh Doanh
81 tài liệu
1641 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2