intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Màu sắc của “cõi trời cách biệt” trong thơ Hàn Mặc Tử"

Chia sẻ: Nguyễn Phương Hà Linh Linh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST
Báo xấu
121
lượt xem 18
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tuyển tập các báo cáo nghiên cứu khoa học hay nhất của trường đại học vinh năm 2008 tác giả: 8. Nguyễn Thanh Tâm, Màu sắc của “cõi trời cách biệt” trong thơ Hàn Mặc Tử. Thế giới màu sắc trong thơ Hàn Mặc Tử thể hiện khát khao vươn tới một "cõi trời cách biết" sáng láng.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Màu sắc của “cõi trời cách biệt” trong thơ Hàn Mặc Tử"

  1. Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Màu sắc của “cõi trời cách biệt” trong thơ Hàn Mặc Tử"
  2. NguyÔn Thanh t©m ... “câi trêi c¸ch biÖt” trong th¬ H n MÆc Tö, TR. 56-62 Mµu s¾c cña “câi trêi c¸ch biÖt” trong th¬ Hµn MÆc Tö NguyÔn Thanh t©m (a) Tãm t¾t. ThÕ giíi mµu s¾c trong th¬ Hµn MÆc Tö thÓ hiÖn kh¸t khao v−¬n tíi mét “câi trêi c¸ch biÖt” s¸ng l¸ng, th¬m tho vµ thanh khiÕt. ë ®ã, mäi khæ luþ ®−îc gi¶i tho¸t, thi nh©n ®−îc sèng víi tÊt c¶ lßng mÕn yªu thµnh thùc cña m×nh. T×m hiÓu thÕ giíi mµu s¾c trong th¬ Hµn MÆc Tö chÝnh lµ mét h−íng tiÕp cËn víi thÕ giíi t©m hån cßn Èn chøa nhiÒu bÝ mËt Êy cña nhµ th¬. 1. Trong khi ®i t×m ch©n dung nghÖ lo¹i h×nh nghÖ thuËt kh¸c: nh¹c, ho¹, ®iªu kh¾c, s©n khÊu, ®iÖn ¶nh... thuËt cña c¸c nhµ v¨n, c¸c nhµ phª Trong ®êi sèng v¨n häc (kh«ng chØ b×nh, nghiªn cøu th−êng cè g¾ng kh¸i trong n−íc), Hµn MÆc Tö trë thµnh ®èi qu¸t c¸c ch©n dung nghÖ thuËt Êy trong nh÷ng tõ, côm tõ mang tÝnh bao qu¸t, t−îng nghiªn cøu ®Çy l«i cuèn, mª hoÆc c« ®óc vÒ ®Æc tr−ng phong c¸ch cña c¸c dÉn dô b−íc ch©n nh÷ng ng−êi yªu mÕn nhµ v¨n. Trong “Thi nh©n ViÖt Nam” v¨n ch−¬ng. Tõ nguån gèc gia ®×nh, Hoµi Thanh- Hoµi Ch©n ®· cã mét lo¹t dßng hä ®Õn cuéc ®êi bÊt h¹nh, ng¾n kh¸i qu¸t th©u tãm ®−îc thÇn th¸i cña ngñi, tõ c¨n bÖnh qu¸i ¸c ®Õn nh÷ng c¸c nhµ th¬ l·ng m¹n ViÖt Nam thêi k× “bãng d¸ng khuynh thi”, tõ ph−¬ng 1932- 1945 [9, 41]. Vµ, Hµn MÆc Tö ph¸p s¸ng t¸c ®Õn c¶m høng nghÖ ®−îc ®¸nh gi¸ lµ mét hån th¬ “k× dÞ”. thuËt, tõ yÕu tè t«n gi¸o ®Õn nh÷ng dÊu Nh÷ng ng−êi ®Õn sau l¹i tiÕp tôc t×m Ên ph−¬ng §«ng, ph−¬ng T©y trong th¬ kiÕm, khai ph¸ nh÷ng tÇng vØa míi, víi «ng... TÊt th¶y ®Òu ®−îc c¸c “tÝn ®å” cña nh÷ng c¸ch gäi kh¸c nhau, nh−ng v¨n häc say s−a t×m kiÕm, kh¸m ph¸, kh«ng ra ngoµi nh÷ng ¸m ¶nh vÒ mét nh÷ng mong gi¶i nghÜa cho nh÷ng ¸m sù “bÝ Èn”(BÝch Thu), “l¹ nhÊt”(Chu V¨n ¶nh vÒ hån th¬ “k× dÞ” vµo bËc nhÊt cña S¬n), “dÞ biÖt”(Ng« V¨n Phó)... [1]. HiÖn thi ca ViÖt Nam giai ®o¹n 1930- 1945. t−îng Hµn MÆc Tö chøa ®ùng ®iÒu g× 2. Trªn hµnh tr×nh mª m¶i ®ã, r¶i v−ît ra ngoµi khu«n khæ, tho¸t khái r¸c ë chç nµy chç kia, mét sè nhµ biªn ®é cña c¸i th«ng th−êng, trë thµnh nghiªn cøu ®· nh¾c ®Õn yÕu tè mµu s¾c c¸i kh¸c th−êng? §iÒu g× ®· l«i cuèn, trong th¬ Hµn MÆc Tö. Cã thÓ kÓ ®Õn mª hoÆc nh÷ng ng−êi yªu mÕn v¨n nh÷ng t¸c gi¶ nh−: Chu V¨n S¬n [5], ch−¬ng nghÖ thuËt m¶i miÕt ®i t×m?... Hoµng Ngäc HiÕn [2, 200], L· Nguyªn MÆc dï ®êi sèng ng¾n ngñi vµ thêi [8, 143]... hä ®· gÆp nhau trong nh÷ng gian d©ng hiÕn cho th¬ kh«ng dµi, “®Þnh tÝnh” vÒ mµu s¾c trong th¬ Hµn nh−ng Hµn MÆc Tö ®· trë thµnh mét MÆc Tö, ®ã lµ mµu s¾c cña mét thÕ giíi t¸c gi¶ ®éc ®¸o, ®Æc s¾c, ®−îc giíi trong t©m t−ëng, trong −íc m¬ cña thi nghiªn cøu quan t©m, ®−îc ng−êi ®äc nh©n. Dï møc ®é ®Ëm nh¹t cã kh¸c yªu mÕn, tr©n träng, ®−îc ®−a vµo nhau vµ míi dõng ë ph¹m vi t¸c phÈm ch−¬ng tr×nh gi¶ng d¹y ë nhiÒu bËc cô thÓ, nh−ng nh÷ng ®Þnh h−íng ®ã ®· häc... Kh«ng nh÷ng thÕ, cuéc ®êi, sù khÝch lÖ chóng t«i tiÕn hµnh nghiªn nghiÖp th¬ ca cña «ng cßn trë thµnh cøu, kh¶o s¸t thÕ giíi mµu s¾c trªn nguån c¶m høng s¸ng t¹o cho nhiÒu NhËn bµi ngµy 20/5/2008. Söa ch÷a xong 05/9/2008. 56
  3. tr−êng §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVII, sè 3B-2008 ph¹m vi toµn bé s¸ng t¸c cña Hµn MÆc thªm nh÷ng s¾c ®é kh¸c, biÓu lé nh÷ng Tö, bao gåm: 110 bµi th¬, 2 vë kÞch th¬, gi¸ trÞ, nh÷ng ý nghÜa phong phó, hµm 1 t¸c phÈm th¬ v¨n xu«i n»m trong 6 chøa h¬n rÊt nhiÒu. TrÇn §×nh Sö ®· cã tËp: LÖ Thanh thi tËp, G¸i quª, §au nh÷ng luËn gi¶i vÒ mµu s¾c nh− sau: “Mµu ngò s¾c cã lÏ lµ nh÷ng ph¹m trï th−¬ng, Xu©n nh− ý, Th−îng thanh khÝ, CÈm ch©u duyªn [3]. mµu cã tÝnh chÊt thuÇn tuý, dïng ®Ó ph©n biÖt c¸c s¾c ®é kh¸c nhau cña sù Bµn vÒ vÊn ®Ò mµu s¾c, sù s¸ng t¹o vËt chø kh«ng ph¶i lµ mµu s¾c c¬ b¶n c¸c cÊp ®é mµu s¾c cña nghÖ sÜ trong cña b¶n th©n sù vËt. Ch¼ng h¹n ë t¸c phÈm ®Ó t×m ra ®Æc tr−ng trong Trung Quèc x−a, thanh lµ xanh chuÈn; ph¶n ¸nh nghÖ thuËt cña hä, thùc ra lµ th−¬ng (trong th−¬ng h¶i, th−¬ng thiªn) nh×n nhËn t¸c phÈm d−íi gãc ®é cña thi ph¸p häc. Tõ sù lÆp l¹i mang tÝnh hÖ lµ xanh ®Ëm; bÝch (trong ngäc bÝch, bÝch thiªn) lµ mµu xanh nh¹t, xanh l¬; lôc lµ thèng cña mµu s¾c, xem mµu s¾c nh− lµ xanh l¸ c©y; lam lµ xanh nh¹t. C¸c mµu yÕu tè trong cÊu tróc néi t¹i cña t¸c ®á cã: chu (mµu ®á chuÈn); cang (®á phÈm, ta cã thÓ lÝ gi¶i, kh¸m ph¸ ®−îc th¾m); xÝch (®á t−¬i), ®¬n (®á s¸ng); t©m tr¹ng, c¶m xóc, t− t−ëng cña nhµ hång (®á phÊn nh¹t). Mµu chuÈn kh«ng v¨n. Nh÷ng trïng ®iÖp ¸m ¶nh trë ®i trë l¹i nhiÒu lÇn trong t¸c phÈm trë nhiÒu, nÕu khi muèn m« t¶ sù ®a d¹ng vÒ mµu s¾c cña thÕ giíi th× ng−êi ta thµnh h×nh thøc bªn trong, mµ: “C¸i lÝ dïng mµu t¹p cña sù vËt” [7, 426]. Tõ cña h×nh thøc nghÖ thuËt chØ béc lé râ nh÷ng luËn gi¶i ®ã, ta thÊy r»ng c¸c rÖt trong hÖ thèng cña nã mµ tr−íc hÕt mµu c¬ b¶n kh«ng thÓ ®¸p øng ®−îc yªu biÓu hiÖn ë tÝnh lÆp l¹i cña c¸c yÕu tè cÇu ph¶n ¸nh sù ®a d¹ng vÒ mµu s¾c t¸c phÈm” [6,14]. T×m hiÓu thÕ giíi mµu s¾c trong thi ca ®−îc xem nh− lµ “sù cña thÕ giíi, do ®ã cÇn thiÕt ph¶i dung kh¸m ph¸ ®êi sèng mét c¸ch h×nh hîp nhiÒu mµu t¹o ra nh÷ng s¾c ®iÖu míi, níi réng c¸c biªn ®é cña mµu, lµm t−îng” (M. B. Khrapchenc«). t¨ng c¸c tr−êng biÓu hiÖn cña s¾c... §Ó Van Gogh ®· tõng nãi: “Mµu s¾c tù lµm ®−îc ®iÒu ®ã ®ßi hái ng−êi nghÖ sÜ nã ®· nãi lªn ®iÒu g× råi”. D−íi c¸i nh×n ph¶i cã mét n¨ng lùc nhÊt ®Þnh trong biÖn chøng, ta cã thÓ thÊy ®−îc mèi liªn hÖ gi÷a héi ho¹ vµ v¨n häc. Mµu s¾c, viÖc thÈm ®Þnh mµu s¾c. ®−êng nÐt lµ chÊt liÖu cña héi ho¹, cßn Nhµ nghiªn cøu V¨n T©m khi nghiªn cøu vÒ kh¶ n¨ng biÓu c¶m, biÓu vËt cña chÊt liÖu cña v¨n häc lµ ng«n tõ. Mµu mµu s¾c, ®· ®−a ra mét b¶ng mµu rÊt chi s¾c cô t−îng cña héi ho¹ mang tÝnh vËt li vµ biÓu c¶m: tr¾ng tinh (tr¾ng nguyªn thÓ, ng«n tõ mang tÝnh phi vËt thÓ. Tuy chÊt), tr¾ng nân (tr¾ng non), tr¾ng bÖch nhiªn, ®iÓm gÆp nhau gi÷a hai lo¹i h×nh (tr¾ng thiÕu sinh khÝ), tr¾ng to¸t (tr¾ng nghÖ thuËt nµy ë chç chóng ®Òu cã kh¶ n¨ng t¹o h×nh. S©u h¬n, ta cã thÓ thÊy l¹nh), tr¾ng d· (tr¾ng v« c¶m), tr¾ng hÕu (tr¾ng th« bØ), xanh um (xanh rËm, trßn, mµu s¾c lµ sù biÓu hiÖn cña quan niÖm kÝn), xanh lÌ (xanh thÉm, v« duyªn), xanh (t− duy), mµ ng«n ng÷ lµ hiÖn thùc trùc ng¾t (xanh cao), xanh biÕc (xanh trong), tiÕp cña t− duy, th«ng qua ng«n tõ ta cã xanh th¼m (xanh s©u), xanh r× (xanh thÓ gäi tªn vµ h×nh dung ra mµu s¾c. thÉm ®Òu). (V¨n T©m, Tõ kho¶ng v−ên B¶n th©n mµu s¾c thuÇn tuý ®· mang nh÷ng th«ng ®iÖp néi t¹i, qua nh·n nµy... ®«i ®iÒu nhí l¹i, 2002), dÉn theo[4, quan tinh tÕ cña ng−êi nghÖ sÜ, nã l¹i cã 210]. 57
  4. NguyÔn Thanh t©m ... “câi trêi c¸ch biÖt” trong th¬ H n MÆc Tö, TR. 56-62 3. Tõ nh÷ng ®Þnh h−íng cña ng−êi con ng−êi. Bëi lÏ mµu s¾c kh«ng chØ lµ ph−¬ng tiÖn ®Ó t¸i hiÖn cuéc sèng, mµ ®i tr−íc, chóng t«i tiÕn hµnh thao t¸c cßn thÓ hiÖn quan niÖm, c¸i nh×n nghÖ thèng kª, ph©n lo¹i c¸c cÊp ®é cña mµu thuËt mang tÝnh thêi ®¹i, c¸ tÝnh cña s¾c vµ tÇn sè xuÊt hiÖn cña chóng trong ng−êi nghÖ sÜ. C¸c nhµ th¬ trung ®¹i −a 6 tËp th¬ cña Hµn MÆc Tö. Tuy nhiªn, dïng nh÷ng mµu s¾c sang träng v−¬ng sù r¹ch rßi gi÷a mµu s¾c cô t−îng vµ gi¶ (®á, vµng, tÝa, hång...). Tõ viÖc mµu s¾c trõu t−îng, gi÷a mµu vµ s¾c... nghiªn cøu hÖ thèng mµu s¾c trong lµ rÊt khã ph©n ®Þnh b»ng nh·n quan TruyÖn KiÒu, TrÇn §×nh Sö ®i ®Õn kÕt duy lÝ. V× thÕ, chóng t«i ®ång thêi tiÕn luËn: “ThÕ giíi nghÖ thuËt cña NguyÔn hµnh thao t¸c ph©n tÝch, b×nh gi¶ng t¸c Du ®Çy mµu s¾c quý ph¸i, v−¬ng gi¶ vµ phÈm, tiÕp cËn theo hÖ thèng, thËm chÝ léng lÉy” [7, 422]. Th¬ míi giai ®o¹n lµ sù thÓ nghiÖm... mong cã ®−îc c¸i ®Çu víi vÞ chñ so¸i ThÕ L÷ cho thÊy mét nh×n t−¬ng ®èi ch©n x¸c, “tiÖm cËn” niÒm yªu ®êi tha thiÕt khi t¸c gi¶ yªu ®−îc víi thÕ giíi nghÖ thuËt cña Hµn thÝch sö dông mµu xanh (xanh trêi, MÆc Tö. Vµ kÕt qu¶ kh«ng n»m ngoµi xanh cá, chim xanh...), sau ®ã míi lµ nh÷ng tiªn c¶m cña chóng t«i: trong mµu tr¾ng, hång... N÷ sÜ Xu©n Quúnh 110 bµi th¬, 2 vë kÞch th¬, 1 t¸c phÈm còng ®−a vµo trong th¬ m×nh rÊt nhiÒu th¬ v¨n xu«i, tõ chØ mµu s¾c vµ c¸c cÊp mµu xanh. §ã lµ mµu xanh cña hoµ ®é cña mµu s¾c xuÊt hiÖn tíi 160 lÇn. b×nh, cña hi väng, cña nh÷ng kh¸t khao Nh÷ng con sè trªn ®· ®−a chóng ta sèng vµ yªu ®−¬ng to¶ ra tõ t©m hån ®Õn gÇn h¬n víi “v−ên th¬” ®Çy h−¬ng mét ng−êi phô n÷ rÊt ®»m th¾m mµ s¾c vµ ¸nh s¸ng cña Hµn MÆc Tö. Mµu còng ®Çy c¸ tÝnh. s¾c ë ®©y cã ®é ph©n gi¶i lín. Nhê ®é ph©n gi¶i nµy mµ nã thÓ hiÖn ®−îc rÊt Nh− vËy, ë mét gãc ®é nµo ®Êy cã nhiÒu cung bËc kh¸c nhau trong sù vËn thÓ xem hÖ thèng mµu s¾c nh− lµ t×nh ®éng biÕn ®æi cña thÕ giíi kh¸ch quan ®iÖu thÈm mÜ trong t¸c phÈm v¨n häc. còng nh− trong t©m t−, t×nh c¶m cña Mµu s¾c vµ c¸c cÊp ®é cña nã ph¶n ¸nh TÇn sè xuÊt STT Mµu s¾c TØ lÖ (%) Nhãm ph©n lo¹i (thÝ dô) hiÖn (LÇn) 1. Mµu ®á 44/160 27.5 öng, hång ®µo, chÝn, th¾m, t−¬i, ®á... 2. Mµu vµng 40/160 25.0 Vµng, kim, hoµng... 3. Mµu tr¾ng 30/160 18.8 Tr¾ng, ngµ, b¹c... 4. Mµu xanh 26/160 16.2 Xanh, lam, m¬... 5. Mµu kh«ng 7/160 4.4 Mµu biÖt li, mµu phiªu diªu... cã thùc 6. Mu«n s¾c 4/160 2.5 7. Hµo quang 4/160 2.5 8. Mµu ngäc 3/160 1.9 M¾t ngäc 9. Mµu ®en 1/160 0.6 10. Mµu n©u 1/160 0.6 B¶ng mµu s¾c trong th¬ Hµn MÆc Tö. 58
  5. tr−êng §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVII, sè 3B-2008 thÕ giíi quan cña nhµ v¨n. Mµu s¾c cô Mét ®iÒu ®¸ng chó ý lµ hÖ thèng c¸c t−îng khóc x¹ qua l¨ng kÝnh ®Çy c¶m tõ chØ s¾c ®é kÌm theo mµu ®á nh−: xóc cña t©m hån nghÖ sÜ trë thµnh mµu öng, h©y h©y, hång ®µo, chÝn, th¾m, s¾c trõu t−îng mang dÊu Ên c¸ nh©n vµ t−¬i, ®á... cã t¸c dông khu biÖt cho mµu, thêi ®¹i. HÖ thèng mµu s¾c trë thµnh kh«ng chØ biÓu ®¹t t×nh tr¹ng, phÈm mét bé phËn cña kh«ng gian nghÖ thuËt chÊt mµ cßn ph¶n ¸nh sù vËn ®éng ph¸t trong kÕt cÊu néi t¹i cña t¸c phÈm. Vµ triÓn cña søc sèng tõ bªn trong ®ang ®ã lµ mét h−íng ®Ó ng−êi ®äc tiÕp cËn to¶ hiÖn ra ngoµi. Mµu ®á ®−îc Hµn víi thÕ giíi nghÖ thuËt, hiÓu ®−îc t− MÆc Tö sö dông cã mèi liªn hÖ trùc tiÕp t−ëng, t×nh c¶m cña nhµ v¨n nh− M. víi biÓu t−îng “m¸u” lu«n ¸m ¶nh trong Bakhtin ®· nãi “t− t−ëng t¹o ra c¸i th¬ «ng. ChÝnh thi sÜ ®· gi¶i thÝch cho nh×n”. nh÷ng biÓu hiÖn Êy: “Gß m¸ ®á öng lªn... §©y lµ h¬i m¸u dån l¹i, v× thÑn, v× 4. ThÕ giíi nghÖ thuËt cña Hµn MÆc hên, v× c¶m... v× say n¾ng ban mai” Tö lÊp l¸nh mu«n ngµn mµu s¾c vµ ¸nh (Mïa thu ®· tíi- Th¬ v¨n xu«i). “T×nh s¸ng. Mµu s¾c ®−îc néi c¶m ho¸ bëi c¸i kh«ng chØ ch©n l−u trong khÝ huyÕt cña t«i thi sÜ, läc qua mét kiÕp ®êi khæ ¶i hån t«i, t×nh cßn béc lé ra lµn da nong l©m luþ, trë thµnh mµu s¾c cña t©m nãng, hång ®µo nh− trøng gµ so” (T×nh- t−ëng. §ã d−êng nh− lµ kÕt qu¶ ®−îc Th¬ v¨n xu«i). Cã thÓ h×nh dung ra c¶ “Siªu th¨ng” (Baudelaire) tõ sù dån nÐn mét mïa xu©n cña tuæi trÎ c¨ng trßn, nh÷ng Èn øc, xung ®èi gi÷a hi väng vµ mäng chÝn søc xu©n, h¬i xu©n... Vµ thi tuyÖt väng, kh¸t khao sèng, kh¸t khao nh©n ®· say s−a ng¾m nh×n, chiªm yªu ®−¬ng nh−ng lu«n bÞ ¸m ¶nh bëi ng−ìng ®Õn mª ®¾m, thÌm thuång vÎ h¬i thë l¹nh buèt cña thÇn chÕt ph¶ vµo ®Ñp xu©n t×nh r¹o rùc Êy. sau g¸y. Cã lÏ v× vËy nªn mét thÕ giíi 5. ThÕ giíi ®−îc kÕt hîp tõ v« sè Êm ¸p, t−¬i s¸ng, ®Çy søc sèng lu«n lµ niÒm −íc ao, m¬ t−ëng cña thi nh©n. Vµ nh÷ng kÕt hîp vÒ mµu s¾c vµ ¸nh s¸ng. nh− lµ mét hÖ qu¶ tÊt yÕu, mµu ®á ThÕ giíi mµu s¾c trong th¬ Hµn MÆc Tö (öng, h©y h©y, hång ®µo, chÝn, th¾m, cµng trë nªn rùc rì, lung linh khi ®−îc t−¬i, ®á...) chiÕm −u thÕ trong th¬ Hµn chiÕu räi bëi ¸nh vµng. Mµu vµng th¾m cña hoa, mµu vµng kim chãi läi, nh−ng MÆc Tö. ë thÕ giíi ®ã cã nh÷ng nµng bao trïm lªn tÊt c¶ lµ mµu vµng mªnh con g¸i thanh t©n, trinh khiÕt. Søc m«ng g¾n víi biÓu t−îng “tr¨ng” ®Çy xu©n, h¬i xu©n ®ang d©ng lªn, to¶ ra ¸m ¶nh trong nh÷ng s¸ng t¸c cña «ng: trªn “®«i m¸ ®á h−êm”, “®á au au”, “Lµn Ta ®uæi theo tr¨ng, m«i mong máng t−¬i nh− m¸u”, “m¸ Tr¨ng bay l¶ t¶ ng¶ trªn cµnh vµng. hång ®µo”, “yÕm ®µo”, “nhuþ th¾m”, “da (R−ît tr¨ng) thÞt hång hµo”... §o tõ ngän cá tíi cung tr¨ng, M¸ ¬i! M¸ nóng ®ång tiÒn, Nh÷ng sîi hµo quang v¹n th−íc vµng. M«i sao −ít ®á ta thÌm biÕt bao. (¦íc ao) N¾ng ¬i! N¾ng cã lªn cao, “S«ng lµ mét d¶i lôa b¹ch, kh«ng, lµ Lµm sao da thÞt hång hµo thÕ kia. mét ®−êng tr¨ng tr¶i chiÕu vµng. T«i vµ (Duyªn k× ngé) chÞ t«i ®ång cÇm mét m¸i chÌo con, nhÑ H¬i n¾ng dÞu dµng ®Çy nòng nÞu, nhµng lïa nh÷ng dßng vµng tr«i trªn Sau rµo khÏ liÕm cÆp m«i t−¬i. mÆt n−íc(...). Hai chÞ em liÒn dÊu (N¾ng t−¬i) 59
  6. NguyÔn Thanh t©m ... “câi trêi c¸ch biÖt” trong th¬ H n MÆc Tö, TR. 56-62 thuyÒn trong mét bôi hoa lau b«ng vµng sèng, bÞ vß xÐ trong mét thÓ x¸c ®ang ph¬i phíi. Tõng l¸ tr¨ng r¬i trªn xiªm qu»n qu¹i v× bÖnh tËt: ¸o nh− nh÷ng m¶nh nh¹c vµng” (Ch¬i Tø thêi xu©n! Tø thêi xu©n non n−íc, gi÷a mïa tr¨ng- Th¬ v¨n xu«i). Phót thiªng liªng nhuÇn géi ¸ng hµo Nh÷ng mµu s¾c lung linh, huyÒn ¶o quang. nh− ®−îc rãt tõ mét thÕ giíi kh¸c ®Çy (Nguån th¬m) th¬m tho, s¸ng l¸ng xuèng câi trÇn? Hån t«i bay ®Õn bao giê míi ®Ëu, Hay chÝnh lµ câi riªng cña thi nh©n? Trªn triÒu thiªn ngêi chãi v¹n hµo quang. H·y chó ý tíi ®iÓm nh×n cña t¸c gi¶, thi (Th¸nh n÷ ®ång trinh Maria) sÜ ®øng gi÷a mét kh«ng gian bao la, Dï thi nh©n “Siªu th¨ng” (Baudelaire) mªnh m«ng ¸nh vµng, ch¹y nh¶y, ch¬i ®Õn câi nµo th× sù ®èi lËp gi÷a hiÖn thùc ®ïa, vïng vÉy trong biÓn vµng, nªn vµ kh¸t väng, trong nµy vµ ngoµi Êy, mµu s¾c d−êng nh− còng vËn ®éng biÕn “d−íi Êy vµ trªn Êy”, câi d−íi thÕ ®Çy ho¸: l©m luþ vµ mét “câi trêi c¸ch biÖt” s¸ng Vµng bay theo vµng ®uæi vµng bay, l¸ng, th¬m tho vÉn lµ nçi ¸m ¶nh kh«ng TiÕng vµng nµy võa mª võa say. døt. Bëi vËy, xuÊt hiÖn mét tr−êng mµu (Duyªn k× ngé) s¾c kh«ng cã thùc, nh−ng giµu biÓu c¶m H«m nay trêi löng l¬ trêi, vµ mang hiÖu qu¶ thÈm mÜ: Dßng s«ng ¸nh s¸ng sÏ tr«i hoa vµng. §ang chên vên trong nguån s¸ng ngÊt (BÕn Hµn Giang) ng−, Mµu vµng lung linh, chãi ngîp §ang l−ít m−ít ë trong mµu hoa lÖ. trong th¬ Hµn MÆc Tö cã c¶m gi¸c nh− (Ngoµi vò trô) lµ mét thø ¸nh s¸ng ®−îc chiÕu räi tõ Cã khi ®ã l¹i lµ mµu s¾c cña nh÷ng chia câi kh¸c giµu cã, sang träng vµ quyÒn l×a ®µnh ®o¹n: quý. §ã cã thÓ lµ ¸nh s¸ng, mµu s¾c ë Sao th¬ anh nhuém toµn mµu li biÖt, thÕ giíi Kh¶i HuyÒn cña ®øc Chóa Trêi Rªn kh«ng th«i vµ nøc në c¶ ban ®ªm. trong ®¹o Ky T«, lµ chèn tÞnh ®é, cùc l¹c (Duyªn k× ngé) cña ®øc PhËt Di §µ, hay câi tiªn cña ChÝnh ë ®©y ta thÊy ®−îc thiªn tµi T©y V−¬ng MÉu... NghÜa lµ mét câi nghÖ thuËt cña Hµn MÆc Tö. Thi sÜ biÕn “xuÊt thÕ gian” (Hµn MÆc Tö), v−ît ra c¸i v« h×nh thµnh h÷u h×nh, c¸i chÕt ngoµi biªn giíi cña trÇn thÕ. thµnh sèng, mµu s¾c trõu t−îng thµnh “Câi trêi c¸ch biÖt” (Hµn MÆc Tö), cô t−îng, gîi lªn ë ng−êi ®äc nh÷ng c¶m lµ n¬i c¸c ®Êng bËc ngù trÞ, lµ n¬i con niÖm míi mÎ, nh÷ng rung ®éng t©n k×. ng−êi x¸c tôc ®−îc cøu ®é, ®−îc gi¶i Lµm cho ng−êi ®äc nh− còng ®−îc tho¸t khái nh÷ng khæ ®au, ®µy ®o¹. ë nhuÇn géi trong nguån s¸ng ngÊt ng− ®ã, mïa xu©n, t×nh yªu, ¸nh s¸ng, sù cña thi nh©n, n¾m ®−îc h¬i giã, ch¹m sèng lµ vÜnh h»ng. Cïng víi mµu vµng ®−îc vµo ¸nh s¸ng, ®−a tay høng ®−îc lµm nªn s¾c lung linh, chãi ngîp, rùc rì lêi chim thanh t−íc ®ang hoan ca... cña kh«ng gian th¬ Hµn MÆc Tö lµ c¸c ®¹o hµo quang, lµ mu«n s¾c ngh×n tÝa. 6. Hµn MÆc Tö quan niÖm: “Th¬ lµ Mµu s¾c huyÒn diÖu Êy bao bäc lÊy thi sù ham muèn v« biªn nh÷ng nguån sÜ, t¹o nªn sù c¸ch biÖt víi thÕ giíi thùc kho¸i l¹c trong tr¾ng cña mét câi trêi t¨m tèi, ®au ®ín vµ tuyÖt väng. Kh«ng c¸ch biÖt”[3, 156]. “Câi trêi c¸ch biÖt” gian ngêi s¸ng Êy lµ nçi kh¸t khao ®Õn mµ Hµn MÆc Tö nh¾c tíi g¾n liÒn víi tét cïng cña mét linh hån rãng riÕt thÕ giíi cña méng ¶o, cña chiªm bao, 60
  7. tr−êng §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVII, sè 3B-2008 v−ît tho¸t ra Ngoµi vò trô. ThÕ giíi ®ã sÏ hiÓu râ h¬n ®iÒu nµy... Vµ, ng−êi ®äc còng sÏ hiÓu v× sao “câi trêi c¸ch biÖt” nh− lµ hÖ qu¶ tÊt yÕu cña nh÷ng Èn øc cña Hµn MÆc Tö lµ n¬i ®øc mÑ Maria bÞ dån ®Èy, ¸p chÕ, do ®ã trong th¬ Hµn MÆc Tö d−êng nh− tÊt c¶ ®Òu ®−îc ®Èy h»ng ngù trÞ, lµ Ph−îng Tr× cña V−¬ng lªn nh÷ng giíi h¹n “tét cïng” (Chu V¨n MÉu vµ c¸c nµng tiªn n÷ diÔm t×nh. S¬n), v« biªn vµ tuyÖt ®Ých. Vµ mµu s¾c 7. Héi ho¹ còng nh− v¨n häc ®Òu cè còng ®−îc ph¸t huy tíi nh÷ng biªn ®é g¾ng v−¬n tíi c¸i chuÈn c©n ®èi, hµi tèi ®a. Mµu tr¾ng lµ mét tr−êng hîp ®· hoµ. Mét thÕ giíi trµn ngËp ¸nh s¸ng thÓ hiÖn ®−îc nÐt ®éc ®¸o ®ã trong thi rùc rì, chãi ngîp thùc sù ch−a ph¶i lµ häc cña Hµn MÆc Tö. H·y c¶m nhËn niÒm m¬ t−ëng cña thi nh©n. Nh÷ng mét mµu tr¾ng ®Õn nh− thÕ nµy: gam mµu Êm nãng, r¹o rùc, chãi lo¸ sÏ èng quÇn vo x¾n lªn ®Çu gèi, ®»m dÞu l¹i, ªm ¸i vµ du d−¬ng trong Da thÞt, trêi ¬i! Tr¾ng rîn m×nh. s¾c xanh huyÒn diÖu. Xanh cã nhiÒu vÎ: (Nô c−êi) xanh ng¾t, xanh t−¬i, xanh m¬, xanh Ta cã c¶m gi¸c nh− võa høng mét biÕc... V¹n vËt th×: trêi xanh, rõng luång giã l¹nh!... C¸i ®éc ®¸o ë ®©y cßn xanh, ngµy xanh, xu©n xanh, ¸nh tr¨ng lµ c¸ch t¸c gi¶ sö dông mét tÝnh tõ chØ xanh, tãc xanh, lêi nguyÖn xanh... Mµu tr¹ng th¸i cña c¬ thÓ (da) ®Ó biÓu thÞ Êy cø nh− mét dßng suèi ngät, mª m¶i, chÝnh s¾c ®é cña da. Tinh ý, ta cßn cã say s−a ru biÕc ®Êt trêi trong mét câi thÓ c¶m nhËn ®−îc c¸i “rîn m×nh” cña diÖu huyÒn: thi nh©n qua h¬i thë, qua ¸nh m¾t, c¶m Ngoµi kh«ng gian rÊt m¸t, gi¸c Êy lan to¶ tõ ch©n tãc tíi ®Çu mót Chim thanh t−íc ra ®êi. ngãn tay, gai l¹nh c¶ hån ng−êi, rông Nªu cao h¬n tiÕng nh¹c, rêi vµ ®ª mª... Mïa h¸t sÏ xanh t−¬i. ë nh÷ng bµi th¬ kh¸c cña Hµn MÆc (§iÒm l¹) TÇng th−îng tÇng lÇu ®µi ngäc ®¬m ra, Tö, ta ®Òu cã ®−îc c¶m gi¸c vÒ s¾c tr¾ng Khãi nh¹t nh¹t xen v« mµu xanh biÕc. tét cïng Êy: “¸o em tr¾ng qu¸ nh×n (§õng cho lßng bay xa) kh«ng ra” (§©y th«n VÜ D¹), “ChÕt råi N−¬ng n−¬ng ¬i! BiÕt bao tõ ®é Êy, xiªm ¸o tr¾ng nh− tinh” (C« g¸i ®ång Tãc xanh thªm vµ t×nh ®Ëm ®· nhiÒu trinh), “Th¬ trong tr¾ng nh− mét khèi (QuÇn tiªn héi) b¨ng t©m” (Th¸nh n÷ ®ång trinh §äc th¬ Hµn MÆc Tö, ta thÊy hiÓn Maria)... Cã khi mµu tr¾ng l¹i ®−îc hiÖn mét chèn n−íc non thanh tó, diÔm triÓn khai ë diÖn réng, mét kh«ng gian lÖ. Cã khi trong kh«ng gian Êy s¾c mµu mªnh m«ng tr¾ng: “Ngöa tr«ng cao cÇu l¹i chiÕu räi, ®an hoµ vµo nhau ¸nh lªn nguyÖn tr¾ng kh«ng gian” (§ªm xu©n mµu cña ban mai trong khu v−ên t−¬i cÇu nguyÖn). tèt, m−ít xanh. Mµu xanh biÓu tr−ng Mµu tr¾ng trong th¬ Hµn MÆc Tö cho sù sèng vÜnh h»ng mµ thi nh©n lu«n lu«n lµ biÓu t−îng cho sù thanh s¹ch, −íc ao v−¬n tíi... vÑn tuyÒn. Câi kh«ng gian tinh khiÕt lµ nçi kh¸t khao, ®am mª cña ng−êi trai 8. ¡ng-ghen ®· tõng nãi: “BÊt cø sù Êy. Nh−ng lµ sù ®am mª cña t©m linh. miªu t¶ nµo ®ång thêi còng tÊt yÕu lµ §am mª ®Õn nh− lµ t«n thê. Vµ tÝn ®iÒu mét sù gi¶i thÝch”. ThÕ giíi mµu s¾c Êy trë thµnh tuyÖt ®èi trong siªu thøc trong th¬ Hµn MÆc Tö lµ nh÷ng lÝ gi¶i cña nhµ th¬. §äc bµi th¬ Tèi t©n h«n ta cho sù hiÖn h÷u mét “câi trêi c¸ch biÖt”. 61
  8. NguyÔn Thanh t©m ... “câi trêi c¸ch biÖt” trong th¬ H n MÆc Tö, TR. 56-62 ThÕ giíi trµn ngËp ¸nh vµng vµ mu«n hÓn, còng xanh xao vµng vät, tËt bÖnh, ®¹o hµo quang, n¬i bõng lªn søc sèng ma mÞ khã hiÓu, dËm dËt rªn xiÕt... cña con ng−êi vµ thiªn nhiªn t¹o vËt, lµ Thùc kh«ng dÔ ®Ó ®i ®Õn tËn cïng “v−ên n¬i ngù trÞ cña c¸c ®Êng cøu thÕ, n¬i th¬” cña ng−êi th¬ “k× dÞ” Êy. con ng−êi ®−îc gi¶i tho¸t khái nh÷ng ThÕ giíi mµu s¾c trong th¬ Hµn khæ luþ, ®o¹ ®µy. Chèn “ngµn n¨m v« MÆc Tö ®em ®Õn cho con ng−êi kh«ng thuû v« chung” mµ thi nh©n h»ng ao chØ lµ kh¶ n¨ng mµ lµ c¶ c¸i “kh¶ −íc, t¹o dùng Êy lµ sù hoµ quyÖn, dung nhiªn” (TrÇn §×nh Sö) khi nh×n nhËn hîp, níi réng biªn ®é vÒ nhiÒu mÆt cña vÒ thÕ giíi, ®Ó thÊy ®−îc tÝnh phong mµu s¾c. ChÝnh “c¬n l©m luþ” ph¶i g¸nh phó, bÊt tËn cña cuéc ®êi. Tõ thÕ giíi chÞu d−íi thÕ cµng lµm cho −íc ao kia Êy, t− duy, c¶m gi¸c cña con ng−êi ®−îc cña Hµn MÆc Tö trë nªn rãng riÕt. Vµ mµi s¾c, ®−îc kÝch thÝch, ®Ó cã thÓ rung còng bëi thÕ, th¬ Hµn MÆc Tö cã lóc ®éng vµ ®ång c¶m víi mét hån th¬ dï bÞ ®em ®Õn cho ng−êi ®äc nh÷ng mµu s¾c ®o¹ ®µy, khæ ¶i vÉn lu«n khao kh¸t rÊt l¹, nÕu kh«ng nãi lµ ®«i chç mµu s¾c sèng, khao kh¸t yªu th−¬ng... nh− còng cã linh hån, còng vÑo vä, hæn T i liÖu tham kh¶o [1] Phan Cù §Ö, NguyÔn Toµn Th¾ng, Hµn MÆc Tö vÒ t¸c gi¶ vµ t¸c phÈm, NXB Gi¸o dôc, 2003. [2] Hoµng Ngäc HiÕn, V¨n häc... gÇn & xa, NXB Gi¸o dôc, 2003. [3] L÷ Huy Nguyªn, Hµn MÆc Tö th¬ vµ ®êi, NXB V¨n ho¸, 2003. [4] Lª L−u Oanh, V¨n häc vµ c¸c lo¹i h×nh nghÖ thuËt, NXB §HSP, 2006. [5] Chu V¨n S¬n, Th¬ ®iÖu hån vµ cÊu tróc, NXB Gi¸o dôc, 2007. [6] TrÇn §×nh Sö, Thi ph¸p th¬ Tè H÷u, NXB Gi¸o dôc, 1995. [7] TrÇn §×nh Sö, Nh÷ng thÕ giíi nghÖ thuËt th¬, NXB Gi¸o dôc, Hµ Néi, 1997. [8] TrÇn §×nh Sö (TuyÓn chän), Gi¶ng v¨n chän läc v¨n häc ViÖt Nam, NXB §HQG, 2001. [9] Hoµi Thanh, Hoµi Ch©n, Thi nh©n ViÖt Nam, NXB V¨n ho¸, 2000. summary The color of “cut off the world” in the H n MÆc Tö poems The color world from Hµn MÆc Tö poems expresses the thirst for reaching a quick- witted, sweet and morally pure “cut off the world”. In it, sufering all great misery released from, the poet lives in all dearly honest love of himself. Analizying the color world from Hµn MÆc Tö poems is one way to approach the soul world still hidding a lot of the poeťs secret. (a) Cao häc 15 - V¨n häc ViÖt Nam, tr−êng §¹i häc Vinh. 62
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.01: Bộ Luận Văn Thạc Sĩ Quản Trị Kinh Doanh MBA
165 tài liệu
2068 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2